JLtycL&focL
i bevrijding
Wij katholieken en het kapitalisme
De stem van het verzet
Ie JAARGANG NA DE BEVRIJDING.
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1945 - No. 14
PRIJS PER NUMMER 15 CENT.
•De Zwijger»
Al leit er veel verwoest en wil daarvan niet ijzen, het zal met groter glans uit as en stof herrijzen. (Vondel)
Weekblad voor
Venraij en Omstreken.
Voorheen illegaal ver
schenen in Noord
Limburg.
Drukkerij
Fa. L. J. GEERIS-ROXS
Helmond - Telefoon 153
Corr.adres MoJenstr. 64.
Helmond. Slationsw. 41.
Venraij (voorlopig)
NEDERLAND
Wij weten hoe onze broeders in het Noorden lijden
onder de Nazi-terreur. Ja dat weten wij Wij verne
men dat in. Gennep bijna geen enkele burger meer was,
allen weggevoerd naar Duitsland, wij vinden het erg.
verschrikkelijk, ontzettend even, heel even en dan
vechten wij bevrijden weer door. tegen elkaar, lasteren,
liegen, insinueren wij. En wanneer wij hier de tekst la
ten volgen van de boodschap van de verzetsbewegingen
in Noord-Nederland Lot de gehele wereld, dan komt
vanzelf een diep schaamtegevoel ons naar boven, over
al de tijd, die hier in bevrijd gebied verspild wordt door
tweedracht en onderling wantrouwen
Mensen van bevrijd gebied. Noord-Nederland smeekt
U. neen gebiedt t.l de handen ineen te slaan, wij mo
gen ons niet beschaamd maken tegenover de gehele
wereld. Leest deze boodschap ernstig, laat de inhoud
werkelijk tot U doordringen, denkt er over na. ..Wordt
wakker, want de nood is groot
De geest van een strijdend volk spreekt uit de vol
gende boodschap aan de gehele vrije Wereldpers
„Vijf jaar lang heeft de Nederlandse ondergrondse
beweging gestreden. Honderden levens werden voor
het vaderland geofferd. Tienduizenden werden naar
concentratiekampen gesleept. Veel meer Nederlanders
hebben hun eigendommen verloren. Desondanks blijft
het spoorwegpersoneel de staking volhouden.
Vele steden zijn verwoest wij zullen ze weer op-
bonwen. Vele fabrieken zijn opgeblazen wij zullen ze
door nieuwe vervangen. Onze landerijen zijn door het
water overstroomd wij zullen ze weer droogleggen.
De Duitsers hongeren ons uit. Maar bij dit alléS den
ken wij aan degenen die strijden aan het front en aan
het leed van verscheidene andere volkeren,
Thans heeft de vijand echter een plan uitgedacht bij
welks verwezenlijking onze volkskracht voorgoed ge
broken zal zijn. Dat is de deportatie. Negen tienden
dergenen die verplicht werden zich te melden, hebben
dit echter geweigerd. Enige honderdduizenden zijn on
dergedoken. Bevolkingsregisters zijn gestolen, de ad
ministratie is in dc war gebracht. Er worden grote
risico's genomen om de ondergedokenen van distributie
bescheiden te voorzien.
Als wij wapenen hadden, zouden wij liever met de
wapenen in de hand als mannen sterven. Wij hebben
ze niet. Daarom plegen wij lijdelijk verzet tot het uiter
ste. Als 't pLm der Duitsers alaagdii, zouden anderhalf
millioen mannen uit bezet gebied weggevoerd worden.
Maar het slaagt niet. Daarom hebben wij geen me
dische verzorging, geen voedsel, geen kleding.
Wij vragen echter niet om medelijden. Maar wij rich
ten een oproep tot de vrije wereld kunt gij de onder
gang van een oud cultuurvolk aarischouwen zonder
meer 1
Wij uiten de wens dat gij onze onderdrukkers waar
schuwt, opdat elke. barbaar, denkend aan de vergel
ding die hem wacht, zijn wandaden staakt.
Voor het volk der Nederlanden,
D e Ne derlandse
verzet be weging.
Mensen van bevrijd gebied, hoort II het„daarom
hebben wij geen medische verzorging, geen voedsel,
kleding, maar wij plegen verzet tot het uiterste
Wal is er hier niet geklaagd over te weinig voedsel,
kolen, geen licht, wij hebben gemopperd, gekankerd,
met critiek gegooid nfcar alle kanten. Leren wij het
dan nooit meer Bent U nu al weer vergeten dat 13000
Nederlanders in kamp Vught de marteldood stierven
voor onze vrijheid Neen deze doden, de offers die
Noord-Nederland brengt, vragen niet om medelijden,
dat verachten ze. Maar wel eisen zij van ons te wer
ken. te bouwen, voort te gaan met de arbeid voor de
wederopbouw van een nieuw vaderland I
Werkt, ploetert, bouwt op, elke minuut is kostbaar.
Onze tijd mag niet meer misbruikt worden voor klein
zielige tweespalt en tegenwerking. Slaat de handen in
een. Nederland heeft ons allen nodig.
Wi.
i|||MIIIIIIIII!IIMIIIlllliIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIMI,llllllllltllllllllftllllllllllllllllllllllllllllllllllllIIIMIIIIMIIIIIIHIIIIIIii
1 Venraij, October 1945.
Wij Juichten en hadden dc vlaggen gereed voor het feest
van de bevrijding uit de klauw van liet heest
I - -
Toen begon plotseling de dans der granaten verwoed
en bloeiden de wonden rood van biooc.
E s
1 Toen brulden dc bommen. Werd dit ons gericht
Wij zagen elkander met van angst wit gezicht.
Toen kreunden dp stervenden met gezichten asgrauw.
De barmhartige dood kleurde hun lippen blauw.
Toen laaide een oranje vlam over alles heen
over krakende balken en stortend steen. f
E E
Wie van ons kan vereeten dit vreselijk uur
Wij hebben de vrijheidWij kochten ze cuur.
5 s
Th. van T.
S
'''lliiiiiiiiiinii itiiiiiiitiiiiniiiiiiiiiii minim iiiimiiiiiiiiii) iiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiimiiiiiiniiiiiiiniiiiiiiiiH11'^
De mens is van natuur een sociaal wezen. De hele
natuur van den mens is erop gericht in gemeenschap
met anderen te leven. Voor een gemeenschap nu is
vooreerst een eenheid van doei vereist, waarop de
krachten worden gericht. De hoogste, organisatie, waar
een eenheid van doel onder een bepaalde leiding wordt
nagestreefd is de volksgemeenschap. Binden deze volks
gemeenschap moet de mens de volledige ontplooiing
van zijn persoonlijkheid nastreven., liet gemeenschaps
leven moet dienstbaar zijn aan deze harmonieuze ont
wikkeling van den mens. Dit algemene doel sluit ver
schillende ondergeschikte doeleinden in zich de gods
dienst, de zedelijkheid, de kunst, wetenschap, techniek,
hygiëne, rechtszekerheid, veiligheid en o.a. ook de stof
felijke welvaart. Her economisch leven dus, het streven
naar maatschappelijke welvaart, is maar een onderdeel
van het geheel, 't Streven naar de hoogst mogelijke wel
vaart voor het grootste aantal is geen doel van het ge
meenschapsleven. het is slechts een steentje in het grote
mozaïk. Her moet passen in het geheel en geen domine
rende plaats innemen. Er zijn hogere doeleinden, gods
dienstige en zedelijke belangen, waaraan hef welvanrts-
streven nu eenmaal ondergeschikt Is.
Alle doeleinden, die door de mens in de maatschappij
nagestreefd worden, moeten gericht zijn op het éne
grote doel de eindbestemming van den mens en dat
is God dienen en daardoor de hemel bereiken.
Als men uit liet voorgaande begrepen heelt, welke
plaats het economisch leven in het gemeenschapsleven
inneemt zal men zich onwillekeurig afvragen wat ik
iedere dag om mij heen zie gebeuren lijkt toch wel aller
minst op deze wijze van behoren Is het misschien ooit
ideaal geweest en zijn er middelen om uit deze choas
te komen 1
Zeker is er een tijd geweest, waarin hef economisch
stelsel ondergeschikt was aan,, hogere erkende doelein
den die naar christelijke opvatting ook de juiste waren.
Het was de tijd, toen het katholicisme als het zuurdeeg
de hele maatschappij doortrok en de menselijke stre
vingen geordend waren naar de enige juiste waarde
schaal eerst het hoger, dan dc zorg voor het stoffelijke,
't Waren de christelijke middeleeuwen, die God op de
eerste plaats stelden en den mens als dienstbare op de
twede, de materie was ondergeschikt aan het boven
natuurlijke, het economische was niet primair, maar
hulpmiddel.
Ondertussen ging de inhoud van hef. begrip kapitaal
veranderen. Oorspronkelijk bestond het kapitaal uit
vee, bij de overgang van een agrarische naar een meer
industriëele periode veranderde dit en kreeg het een
meer technische betekenis n.l. geproduceerde produc
tiemiddelen.
Bij een verdere ontwikkeling, waar bank- en geld
wezen een grotere rol gingen spelen kreeg kapitaal meer
het karakter van geld. Geld is beschikkingsmacht, en
met behulp van geld kan men beschikken over de pres
taties vati anderen.
En voegt men nu hierbij de grote verandering in de
geesten omstreeks het einde van de 14de en de. gehele
1 5de eeuw dan is men enigszins in staat het ontstaan
van het kapitalisme te begrijpen.
Werner Sombardt, de schrijver van „De moderne
Kapitalismus" zegt„Het is dezelfde geest, die de
nieuwe staat, de nieuwe godsdienst, de. nieuwe weten
schap, de nieuwe techniek heeft geopenbaard. Dit is
de renaissance-geest de geest van onrust de zucht naar
geld".
Dit streven naar vermeerdering van geldsommen had
zich vroeger ook wel geopenbaard in de roofridderij,
de schatgraverij, de woeker en de alchimie. Toen waren
dit echter incidentele gevallen, nu dringt de geest door
in heel het economisch leven Niet langer is persoon
lijke behoeftenbevrediging doel, maar opeenhoping van
kapitaal (macht) wordt nagestreefd.
Er ontstaat een ondernemingsgeest,, die zich verenigt
met de bourgeois-geest, die reeds bestond bij de be
roepshandelaren en het handwerk en die zich reeds
kenmerkte door een berekenende nauwkeurigheid en
koele doelbewustheid.
De ondernemingsgeest en dc bourgeois-geest tezamen
hebben de kapitalistische geest voortgebracht. Leeft