Het Kabinet en het Zuiden 'Jundamenten 2 „DE ZWIJGER" lijk algemeen belang boven groepsbelang en groeps belang boven persoonli|k belang weten te plaatsen, rul len wij nooit iets bereiken Zolang niet, zoals in tic christelijke middeleeuwen, naastenliefde en sociale rechtvaardigheid onze kleinste daden stuwen, zal iedere opbouw verlakkerij zijn en zal er een gebouw opge trokken worden op fundamenten van zand. Karakters moeten wij hebben, èn onder de ondernemers en onder der werknemers, leder van ons moet eerst beginnen met zich zelf en daarna valt iets te bereiken. Geweldige omschakkeling en omvorming is nodig in de geesten, 'l'e lang zijn onze ondernemers besmet geweest met hun alleenzaligmakende theorie over uitbuiting en minachting voor den arbeidenden mensen, die allen maar een middel was om hun concerns tot polypen le maken Niet de geringste bestaanszekerheid had de arbeider, nu niet of in de toekomst niet. daar een vernuftige nieuwe uitvinding of'een tijdelijke malaise in een of andere tak hem onverbiddelijk uitstootte, en hem maak te tof een proletariër. Te lang ook heefr in onze arbeiders de kanker van de klassenstrijd gewoekerd, de haat tegen de bezitten de klasse. Onder invloed van Marx en Rodbertus. die alleen de spierarbeid lot de enige productieve arbeid promoveerden, zagen eu zien velen thans n.og met min achting neer op mensen, die leidende arbeid te verrich ten hebben. Oi klagen juristen, dokters, kunstenaars en onderwijzers niet aan gebrek aan belangstelling of waardering De mentaliteit aan weerskanten moet grondig ge wijzigd worden, wij moeten respect voor elkaar aan kweken. Zou het mogelijk zijn Beginne ieder voor zich zelf. eerlijk en oprecht, morgen al. lebben wij deze geestesgesteldheid, deze echte sensus carholicus met zijn deugden van christelijke naastenliefde en sociale rechtvaardigheid, laten wij dan de pauselijke richtlijnen ter hand nemen, waarin beginselen en prin- cipen met een eeuwigheidsgedachf zijn neergelegd, daar ze rechtstreeks ziin aigeleid uit dc menselijke natuur en daarom niet alleen voor katholieken, maar voor alle mensen aanvaardbaar zijn. Dan is ons praten over een corporatieve wederopbouw niet langer hol gebazel, maar dan wordt het een stuk van ons leven waarin ieders belangen en rechten veiliggesteld kunnen wor den. waarin wij kunnen werken en houwen aan een grootse nationale zaak, ja. aan een internationale, waar door een derde wereldoorlog in deze eeuw onmogelijk zal zijn Gg. Ons artikel „De Zuivering", No. 11, Vrijdag 2 Februari Het schijnt dat over ons artikel ,,De Zuivering" ge plaatst in no 11 van Vrijdag 2 Februari 1945, waarin de zinssnede werd gebezigd „Want dat naast de wer kelijk uitstekende kerels onzer politie tijdens de bezet ting door verschillende anderen, erbarmelijke slappe lingen, daden zijn gesteld, die niet alleen onnederlands, maar nok landsvcrradcrlijk waren" ernstig misverstand is ontstaan. Publiekelijk mogen wij daarom als onze eerlijke me ning uitspreken, dat hiermede in geen enkel geval een belediging voor het Politiecorps als zodanig bedoeld was. Tevens trekken wij de uitdrukking „landsverra- derlijk" in, welke na overleg met bevoegde instantie, te sterk gebezigd bleek te zijn. Integendeel onze overtuiging is, gegrond op de erva ringen in het verleden, dat het Venraijs Politiecorps als geheel de toets der zuivering glansrijk kan door staan. De redactie. Het was iederen weidenkenden Nederlander wel dui delijk. dat na de bevrijding niet onmiddellijk normale toestanden konden terugkeren. Daarvoor is er nu een maal te veel met ons land gebeurd en de ontstane moei lijkheden zijn te groor en te veelvuldig, cm op korte termijn bevredigend opgelost te worden. Daarbij moet niet uit het oog verloren worden, dat. terwijl het ene gedeelte van ons Vaderland zi;n vrijheid herkregen heeft het andere deel nog zucht onder de niets ontziende verdrukking van een onzegbaar wreed barbarenvolk. Ruim vijf maanden is llmns het grootste deel van Het Zuiden bevrijd en men zon mogen veronderstellen, dat in deze tijdsruimte wel de gelegenheid moet bestaan hebben, om krachtig met de oplossing van verschillende problemen te beginnen. Gaat men echter na. wat in het algemeen in deze tijd bereikt is. dan moet men helaas erkennen, dar in de verste verte niet gepresteerd is, wat had kunnen en móeten gepresteerd worden. De meningen over de oorzaken van dit betreurens waardig feit lopen sterk uiteen. Sommigen beweren, dat dc landgenoten in bevrijd gebied niet hard genoeg aanpakken, hetzij dat ze gedurende 'n tijd van sabotage 't werken verleerd hebben, of dar de zwarte handel nog zo n omvang heeft, dat menigeen niet komt tol n nor maal werkend leven. Wat er ook van zij, wii kunnen dit feit niet ontkennen. Leest men er de pers op na of be luisterd men de radio: het is liet telkens en telkens Weer terugkerend klaaggezang Nederlanders in bevrijd ge bied werkt, werkt harder, gij doet niet genoeg, het is uw plicht weer op te bouwen, maar gij zip re laks. Hoe zult ge dat straks kunnen verantwoorden tegen uw broeders boven tie rivieren enz. enz. In hfet. nummer van ..Vrp Nederland van 27 Jan. 1.1.welk blad we als een spreekbuis van onze regering mogen beschouwen, wordt geklaagd, dal er zo weinig leidende Figuren uit bezet gebied, tijdens de oorlog en ook nu nog, een kans gewaagd hebben, om naar Enge land over re steken. Woordelijk zegt het blad .Het moet nu mogelijk zijn. bij voorzichtige voorbereiding, uil bezet Neder land te ontsnappen". We laten aan den lezer over. hoe hierover tc denken. Kortom critiek hier. critiek daar. critiek overal en meestal entiek aan het adres van de Zuidelijke bevolking. We willen voor vandaag echter de rollen eens om keren en ook proberen weer te geven, wat er in veler hoofden en harten leeft. Jarenlang heeft Radio Oranje ons verzekerd, dat de regering in Londen alles in het werk stelde, om voor bereidingen te treffen voor een spoedig herstel na een eventuele bevrijding. Wij konden niet anders verwach ten. aangezien we dit als de hooldtaak van onze re gering beschouwden. We vertrouwden dan ook hierop en hoopten, dat, uls eenmaal het gelukkige uur zou ge slagen hebben, alles voor zover mogelijk, lef wel voor izover mogelijk, in kannen en kruiken zou zijn. Tot onze spijt moeten we echter constateren, dat bevrijd Nederland in dit opzicht ten zeerste gedesillu sioneerd is. Men had hier gehoopt, zelfs met het on verwachte feit van een gedeeltelijke, bevrijding voor ogen, dat de regering zou klaar zijn met een organi satie in grote liin. om de moeilijkheden van deze over gangstijd te boven te komen en deze na weken, na maanden had weten aan te passen aan de onvoorziene toestand. Hier raken we de tragische ondergrond van veel gekanker, van veel ontevredenheid, van veel mistoe standen, die in bevrijd gebied heersen, 1 Iet ontbreken van algemeen geldende regerings richtlijnen heeft de toestand in een chaos herschapen. Vele goedwlllcnden weten warempel niet, waar ze aan toe zijn. Overal is het hetzelfde men wordt van het kastje naar de muur gestuurd. Allerlei instanties zijn in hel leven geroepen, meestal op eigen initiaiief, die naast, langs en tegen elkaar werken met alle remmen de invloed van dien. Alle verband en dus alle samen werking is zoek en het orgaan, wiens tank het was juist hiervoor te zorgen, zit nog altijd in Londen en laat de instanties en instantietjes maar aansukkelen. Dë zo hoog nodige coördinatie van alle beschikbare krachten ontbreekt Om hiertoe ce geraken was een allereerste eis, dal de regering zich in bevrijd gebied vestigde. Hef lijkt ons een onmogeAijkhed, om van Londen uit de toestand onder de knie te krijgen, ook al kwamen enkele minis ters ter oriëntatie naar het vaste land De regering had van begin af aan streng, zeer streng moeten optreden. Dit was mogelijk zonder aan het de mocratisch principe ook maar enige afbreuk Le doen. Het zou een zegen voor her land geweest zijn en een hoop onverkwikkelijke narigheden voorkomen hebben, Al kon men in Konden, door de scheiding met het Moederland niet precies op de hoogte zijn van alle no den, behoeften en mogelijkheden, men had in grote, strakke lijn kunnen organiseren, de stoot geven. De rest zou zich door inschakeling van mensen in bevrijd gebied wel verder ontwikkeld hebben. T.aat de regering zich nu nier verschuilen achter hec geallieerd opperbevel. Wij zijn ervan overtuigd, dat ons land en tegelijkertijd hel opperbevel er grotelijks mee gebaat waren, wanneer de zaken zo goed mogelijk marcheerden. En al was misschien een onmiddellijke overkomst, het onmiddellijk treffen van doortastende maatregelen niet mogelijk, toen er weken en zelfs maan den voorbij gingen had er toch waf moeten gebeuren. Een en ander heeft in sommige kringen grote on tevredenheid gewekt. Velen redeneren als volgt Heeft dt' regering geen opbouwplan klaar, dan is ze le kort geschoten in haar taak en verder nier •neer bruikbaar. Is de regering wel klaar, maar wordt gewacht rot het hele land bevrijd is. dan wordt dit als onrechtvaardig beschouwd en men ziet er een unfaire behandeling van het overwegend katholieke Zuiden in: hetgeen zou neerkomen op een vorm van; anti-papisme. We wilf&a.deze. -opvaxUno oieL^eheel ondeiicLiyjv- maar begrijpelijk is. dat zij ontstaat. Bij dit alles komt nog de recente kabinetscrisis. Al gemeen is de klacht over gebrek aan eenheid in bevrijd gebied. ..Is dit te verwonderen 7" hoort men opmerken. ,.De redering zeil geeft toch het voorbeeld Na het bezoek van Prof. Gerbrandy was er weer hoop in het Zuiden en iedereen verwachtte toen gron dige maatregelen. En dit niet uit egoïstische overwe gingen, maar vooral, om straks na de totale bevrijding klaar te zijn, oni het Noorden te kunnen helpen, Het Zuiden wil wèl werken, wil wel aanpakken en wil wèl offers brengen voor liet algemeen welzijn, maar de mogelijkheid hiertoe moet geboden worden. Het orgaan, dat deze mogelijkheid moet scheppen is de re gering. Wat bevrijd gebied nodig heeft, mede. in het voordeel van het onbpvrijdp Noorden is een zo spoedig mogelijke vestiging van de regering hier te lande, die dan strakke leiding moet geven, hetgeen vooral zal bestaan in het coördineren van alle aanwezige krachten, om zodoende nu reeds op le bouwen, wal opgebouwd kan worden. De eenheid onder ons volk zou er wel bij varen Rs. Delft waar gij staal, want wuur gij staal, daar is Klondyke'(Gerard Bmning) Klondyke was in 't verleden het dromenland der goudzoekers. Klondyke was het toverwoord, dat voor menig naar weelde en bezit hakende avonturier opriep een paradijs vol overvloed. Klondyke was het macht woord dat vele arme sukkelaars van huis en haard weg riep naar Amerika om daar te gaan graven naar het goud dat hen rijk en gelukkig zou maken. Ga niet naar Klondyke, zegt de jonggestorven Nijmeegse dichter Gerard Bruning, want ook hier zijn schatten te vinden, als gij maar zoeken wilt. Ditzelfde zouden wij Venraij willen toeroepen nu wij staan aan de wederopbouw van ons zo zwaar geteisterd dorp, als wij tenminste Venraij weer geestelijk en mo reel wallen opbouwen even schoon, of schoner nog dnm 't vroeger was. Zeker, al zullen er velen zijn die dat ont kennen, want als men zijn oor te luisteren legt hoort men niet zoveel goeds. Te begrijpen is dat in deze toe stand en onder deze omstandigheden, maar *t is niet overeenkomstig de waarheid. Venraij was één grote ..rotzooi' beweert de een. Venraij was ..rot" beweert een ander en 'r komt vaak voor dat men Venraij in bescherming moet nemen tegen de Venraijers zelf. En toch beweren wij in Venraij was veel goed. Zeker wij willen toegeven dat 't hier niet allemaal was zoals wij t allen graag gezien had den, wij willen erkennen dat de mentaliteit bij velen ver beneden peil stond, dat de zwarte handel hoogtij vierde dat vriendjespolitiek en kliekgeest vooral in de laatste jaren een gezonde ontwikkeling en goede samenwer king belemmerden tesamen met afgunst en nijd, dat kwaadsprekerij een kanker was die aan Venraij vrat. dal 't egoïsme er in vrij grote mate tc vinden was en er nog andere dingen de goede verstandhouding onder mijnden. Dat alles is zeker waar, maar niet minder ze ker is 't dat in Venraij's verleden krachten hebben ge werkt. die Venraij hebben groot gemaakt dat 'f volk eigenschappen heeli beseten die t geacht maakten in een verre omtrek en dat er grondslagen zijn gelegd die sterk genoeg waren om een samenleving op te bouwen waarin 't goed was te leven. In t eigen verleden zit veel goed. Kijk daarom niet op tegen alles en iederen, die uit den vreemde komt alleen omdat 't voor LI de aantrekkingskracht heeft van 't ongewone. Wij hoeven daarom niet blind te blijven voor 't goede, dat van el ders ons toestraalt of ons op le sluiten in ons eigen kleine kringetje en alles te weren waf van buiten komt. Daarom Venraijers. vooral gij die leiding hebt re geven bij de wederopbouw, graaf vooral naar de schut ten in eigen bodem, bouw voort op de deugdelijke fun damenten dip aanwezig ziin. sluit aan bij de traditie van Venraij, wamt zonder traditie is elke cultuur, boe be perkt ook. een kind met een waterhoofd en lemen voeten. Daarom zullen wij in een serie artikelen graven naai de. schatten in eigen bodem, zullen wij trachten te del ven naar het goud, dat, figuurlijk gesproken' onder de puinhopen v.an ons goede oude Venraij aanwezig is. Soms zullen wij wellicht genoodzaakt zijn eerst de mod der omhoog te gooien, die de goudader verbergt maar tenslotte zullen wij toch de goudaders vinden die Ven raij opnieuw rijk en schoon zullen maken. De eerste der schatten, de voornaamste, de schat, waarvan 't Venraijse volk zoveel bezat is de godsdienstzin van 't volk. Daarover een volgende keer, Th. van T

De Zwijger | 1945 | | pagina 2