Stichting Heemkundig Genootschap
Castenray
-13-
^aara— M
Dinsdag 27 mei: Vergadering 'Werkgroep 6 september' bij Brigitte Strijbos-Jacobs.
Aanvang 20.00 uur.
Maandag 2 juni: Vergadering Lokaal Historisch Platform met presentatie 'Venrays Verleden F.
Aanvang 20.00 uur.
Woensdag 4 juni: Vergadering heemkundegroep bij Jan Strijbos. Aanvang 19.30 uur.
Boerengezegden
"n Gewieëte hebbe wor ge mit 'n kar höj ien kunt draeje (Een zeer ruim geweten hebben).
Diesels en dörs staeke zieër,, mar kwojje tönge ewel mieër!
Kat en kogel vur iets afloeëpe.
Bloeien de bomen tweemaal op een rij, zal de winter zich rekken tot mei.
Avonddauw en zon in mei, hooi met karren op de wei.
Turf steken
Tegen het einde van de 19dc eeuw tot bijna het midden van de 20ste eeuw werd in 't Broek veel turf
gestoken en gebaggerd. De arme bevolking van de streek kon in Castenray turf en 'schanse' halen.
Vooral landbouwers uit Meerlo en omgeving schijnen hier veel turf gebaggerd te hebben, maar ook
inwoners uit Castenray deden dat.
Op de schaarse plekken waar het iets droger was, werd de bovenlaag van afgestorven plantenresten in
mooie plaggen gestoken en werden de blokken turf te drogen gelegd. Wanneer de bovenlaag was
weggehaald, kwam men in het water te staan en werd een 'grip', een smalle greppel, naar de
Lollebeek gemaakt, om het water te laten wegstromen. Vervolgens werd de rest van de turf er met
een grote schop uit gebaggerd. Nadrukkelijk spreken we hier van turf baggeren, want de procedure
verliep duidelijk anders dan bijvoorbeeld in de Peel, waar het veen vrijwel alleen bestond uit
afgestorven plantenresten. In "t Broek waren deze plantenresten onder de bovenlaag sterk vermengd
met modder. In de Peel werd het veen in keurige blokken afgestoken en verkreeg men volwaardige
turf.
Heel anders ging het in T Casels Broëk, vooral op plekken waar het wat drassiger was.
In mei/juni werd op hoger gelegen delen in het Broek een klein 'veldje' gemaakt van 214 bij 4
meter. Daar omheen kwam een dijkje van graszoden en zand, ongeveer 15 a 20 cm hoog. Op een
geschikte plaats in het veen werd de modder uitgebaggerd en met een kruiwagen naar het veldje
gebracht. De bagger werd op het veldje gegooid, totdat de bovenkant van het dijkje bereikt werd. Dit
dijkje voorkwam dat de bagger buiten het veldje stroomde. Vervolgens werd de bagger glad
gestreken en liet men het geheel in de zon drogen. Rond juli/augustus was de bagger door de
zomerzon opgedroogd en vervolgens werd de gedroogde turf met een speciale schop in de juiste
afmetingen gestoken tot handzame blokken, de zogenaamde 'klute'. Deze werden zo gestapeld, dat
de wind er goed door kon waaien en zo liet men de turfblokken ter plekke nog enige weken nadrogen,
totdat ze keihard waren. De droge turfblokken werden later mee naar huis genomen, om het fornuis
en de kachel te stoken.
Volgens 'Pet ziene Mart', Mart Strijbos (Pzn.), wonend aan de Lollebeekweg en met de achterkant
van zijn perceel grenzend aan "t Broëk, was het geen echte turf, "maar als je eenmaal vuur had,
brandde het goedje uitstekend.
ticf)ting fjeetnfiunSig 6enootsc6ar
taste nr op
■■»■•- -
