SS 150 JAAR 1860-2010
*iï
Jan Verstegen,
monument van
de blaasmuziek
Boeiende geschiedenis van
muziek en cultuur in Venray
r m m t r r*T
50 JAAR 1860-2010
Huis voor
de muziek
Koning Willem II,
de eerste Vriend
van Euterpe
S
EVENRAY.NL
"4-f
o'm' H -
WWW.EUTER
EVENRAY.NL
PEEL EN MAAS
Donderdag 11 november 2010 - Pagina 13
V E N R AY
V E N R AY
In 1949 werd Jan Verstegen
benoemd tot dirigent van de Ven-
rayse harmonie als opvolger van
de musicus Jac Janssen. Jan was
lid van de harmonie in Oostrum
en stond bekend als een uitste
kende trombonist. Op solisten
concoursen verwierf hij steevast
de eerste prijs met lof van de jury.
De Venrayse muzikanten waren
in hun nopjes met deze rasmuzi
kant die jarenlang tientallen leer
lingen heeft opgeleid. In 1964
maakte Jan plaats voor beroeps
dirigent Pierre Steijvers met wie
hij een uitstekende verhouding
had. Jan werd onderdirigent en
nam altijd de honneurs waar bij
een optreden op straat, proces
sie of een serenade. Jan stond er
ook om bekend dat hij hard kon
spelen. Om dat te bewijzen ging
hij in café De Burggraaf bij Piet
van den Ellestieke de wedden
schap aan, dat hij de bekers in
de prijzenkast van de handboog
schutterij omver kon blazen. Aldus
gebeurde. Jan blies zo hard op
zijn trombone, dat de bekers een
voor een omkieperden. Bij die
gelegenheid werd bovenstaande
foto gemaakt.
Boek en DVD "Van Toeten en Blazen'
Op maandag 29 mei 1883 kwam
een groepje Venrayse notabelen
bijeen in de herberg van Lutters
om te beraadslagen over de feeste
lijke ingebruikname van de spoor
lijn Nijmegen-Venlo en de ope
ning van het station in Oostrum.
Zij vormden de feestcommissie
die belast was met de organisatie
van de feestelijkheden en bestond
uit de heren Henri Esser, de latere
burgemeester van Venray, Theodor
Esser, muzikant en bestuurslid van
Fanfare Euterpe, bierbrouwer Mar
tin Janssen, notaris Schmitz en kan
didaat-notaris Parmentier, huisarts
dokter Rousseau, koopman Henri
Trynes en de directeur van het
Post- en Telegraafkantoor Willem
Vollers. De gewichtige bespreking
met royaal met bier overgoten en
de gemoederen raakten enigszins
verhit toen Trynes opmerkte dat
de gemeente de subsidie aan de
Fanfare zou moeten intrekken,
wanneer deze zou weigeren aan
de festiviteiten haar medewerking
te verlenen. Dat schoot Theodor
Esser als lid en bestuurslid van
Euterpe in het verkeerde keelgat
en kwalificeerde de opmerking
als 'onbeschoft'. Toen waren de
rapen gaar. Er ontstond een verhit
te woordenstrijd, flink aangewak
kerd door bierbrouwer Janssen
die een bloedhekel had aan Try-
nes. Hij moedigde Theodor Esser
aan; 'Pakt 'm es efkes vast, draag 'm
naor buute en houw 'm mar eens
flink af'. Deze liet zich dat geen
twee keer gezeggen en greep Try-
nes bij de strot en deelde een paar
flinke klappen uit. De kloppartij
was in het dorp het gesprek van
de dag en Trynes deed aangifte bij
burgemeester Philip Esser, broer
van de aangeklaagde. De burge
meester liet een uitgebreid pro
ces-verbaal opmaken waarin de
ruzie in geuren en kleuren werd
vastgelegd. Enerzijds tot genoeg
doening van het slachtoffer, ander
zijds tot lering en vermaak van
toekomstige generaties natuurlijk
zoals u, geachte lezer. Zo ziet u,
dat de strijd om in Venray cultuur
en beschaving te brengen, niet
zonder slag of stoot verlopen is.
Dit verhaal en nog veel meer is
te lezen in het fraai verzorgde en
rijk geïllustreerde boek van Twan
van Els 'Van Toeten en Blazen' over
de geschiedenis van de Venrayse
blaasmuziek en het vroegere Ven-
rayse dorpsleven. Achter in het
boek is een dvd opgenomen met
unieke beelden uit de Venrayse
cultuurhistorie. De 76 minuten
durende film neemt de kijker mee
op een boeiende reis door het ver
leden. De titel luidt: 'Een huis voor
de muziek' en verhaalt over de niet
aflatende zoektocht van Euterpe
naar een eigen verenigingslokaal.
Vele oude bekende locaties passe
ren de revue, waaronder herberg
Van der Borgh, zaal Wijnhoven, de
Wilhelminazaal, café Harrie Vol-
lenberg en Prinsenhof.
Boek en dvd vormen samen een
waardevol document waarin de
geschiedenis van de Koninklijke
Harmonie Euterpe op aantrekke
lijke wijze wordt beschreven en is
verkrijgbaar bij de Venrayse boek
handel, het Venrays Museum, VVV-
ANWB en bij harmonie Euterpe.
(telefonisch 581191). De prijs van
het boek is 27,50 euro.
De Koninklijke Harmonie viert
dit jaar het 150-jarig bestaan, maar
uitgebreid archiefonderzoek heeft
aangetoond dat de Venrayse blaas
muziek van oudere datum is. Al
in 1838 werd door een groepje
notabelen een Philharmonisch
Gezelschap opgericht dat in 1841
een serenade bracht aan Koning
Willem II toen deze op doorreis in
Limburg te gast was op het kasteel
van Baron de Weichs de Wenne in
Geijsteren. Naar aanleiding van dit
optreden durfden de muzikanten
het aan om de Koning een brief
te schrijven waarin ze de Majes
teit om geld vragen: "al ware het
maar Twee Honderd Hollansche
Guldens". Dit verzoek heeft een
stroom van correspondentie en
adviezen tot gevolg. De Koning
besluit uiteindelijk om honderd
gulden te geven, waarvoor men
in die tijd vier muziekinstrumen
ten kon kopen. Het originele
stuk met daarop de persoonlijke
aantekeningen en paraaf van Wil
lem II, is op de tentoonstelling te
aanschouwen evenals vele andere
authentieke documenten uit die
tijd. Samen met alle andere stuk
ken verhalen ze ons van de rijke
muziekgeschiedenis van Euterpe
dat in het Venrayse sociale en cul
turele leven steeds een belangrijke
plaats heeft ingenomen. Denk bij
voorbeeld aan de eerste Sint Nico-
laasintocht in 1888. Georganiseerd
door Euterpe. Het was de eerste
intocht in ons land überhaupt.
Een ander initiatief was de bouw
van de muziekzaal in 1895 op de
plaats waar nu de schouwburg
staat. Euterpe zorgde ook voor
cultureel vertier. Aan de vereni
ging was een toneelafdeling ver
bonden die meerdere keren per
jaar voor het voetlicht trad. Euter
pe was tevens de eerste Venrayse
muziekschool die al in 1835/1836
van start is gegaan. Sindsdien zijn
door Euterpe onafgebroken muzi
kanten opgeleid, dat is dus al meer
dan 170 jaar. Dat alleen al is een
prestatie van formaat, een Konink
lijke Harmonie waardig.
■v- 1 l*
*s
ff a
-
Na talloze pogingen en vele
jaren van geduld belooft voor
Euterpe een droom werkelijkheid
te worden: een eigen huis voor
de muziek. Samen met MMSK
Petrus' Banden hoopt de vereni
ging in 2012 haar intrek te kun
nen nemen in het pand Dingus
aan de Hoenderstraat. De Ven-
rayse gemeenteraad is unaniem
akkoord gegaan met het voorstel
ban B W om het leegstaande
pand voor dat doel te bestemmen.
Het gebouw wordt verbouwd en
aangepast zodat aan de eisen met
betrekking tot veiligheid, akoes
tiek en geluidsoverlast wordt
voldaan. Tijdens het galaconcert
met Laura Figi op 19 november
presenteert Stichting Odeon, die
het beheer en de exploitatie gaat
voeren, de bouwplannen. Bij
zonder is de samenwerking met
leerwerkbedrijf Flores dat jon
geren, die dreigen vast te lopen,
ondersteunt bij het zoeken naar
een geschikte baan in de hore-
casector. Onder begeleiding van
coaches leren deze jongeren in
de praktijk de kneepjes van het
horecavak.
De zoektocht naar een Huis voor
de Muziek begon voor Euterpe al
meer dan een eeuw geleden. De
muziekzaal waar men toen repe
teerde en uitvoeringen gaf, werd
in 1891 verbouwd tot winkel.
Euterpe kwam daardoor op straat
te staan. Soms kon men terecht in
het zaaltje van Willem Wijnhoven,
het witte huis op de hoek van de
Paterslaan. Of bij diens naamge
noot op de Merseloseweg waar nu
de SNS Bank staat. Maar een vast
onderdak had men niet. Om voor
eens en altijd uit de problemen te
Schoolstraat anno 1895, rechts
de muziekzaal en links hotel
Schaeffers op de achtergrond
Hotel De Gouden Leeuw tegen
woordig Albert Heijn.
zijn, besloot het Euterpebestuur
in 1895 om een eigen muziekzaal
te bouwen aan de Schoolstraat
waar nu de schouwburg staat.De
gemeente stelde de grond gratis
ter beschikking en dank zij enkele
geldschieters had men het beno
digde geld snel bij elkaar. Archi
tect Lutters ontwierp een gebouw
'Venray waardig' zoals dat heette.
Aannemer was Victor Maas. Samen
met de inventaris bedroegen de
kosten in totaal 4800 gulden. De
muziekzaal was een representatief
gebouw, passend bij de status van
een muziekzaal. Het was de eerste
schouwburg van Venray, gebouwd
door Euterpe.
Enkele jaren later ging de zaal in
eigendom over naar de gemeente
en werd verbouwd tot jongens
school. De muziekvereniging ver
huisde naar Sjang Schaeffers, die
in 1926 aan de overkant van de
straat naast zijn hotel Concertzaal
Wilhelmina bouwde. Jarenlang
was dit de thuishaven van Euter
pe. Helaas gingen hotel en zaal
in 1969 in vlammen op en stond
de harmonie weer op straat. Weer
begon een zwerftocht langs diver
se lokaliteiten totdat de gemeente
voor de duur van drie jaar de
leegstaande kantine, de bekende
Perdsstal, van camping Vlakwater
te huur aanbood. Die drie jaren
werden er ruim dertig. Maar nu is
er eindelijk een oplossing in zicht
en krijgt de muziek weer een
eigen huis.
In juni 1841 bracht Koning Wil
lem II een uitgebreid bezoek aan
de provincie Limburg, dat toen
nog de status had van Hertogdom.
De vorst was tevens Hertog van
Limburg maar in Limburg was men
over het algemeen niet zo erg op
Holland en het Oranjehuis gesteld.
Vooral was men ontevreden over
de hoge belastingen die men na
de aansluiting in 1839 moest gaan
betalen. Er moest een zware tol
worden betaald voor de strijd die
de vorige koning, Willem I, tegen
België had gevoerd, een strijd die
ook Limburg betrof dat van 1830
tot 1839 onder Belgisch bestuur
viel. Van een provinciale identiteit
was geen sprake, laat staan van
Nederlandse nationaliteitsgevoe-
lens. Men converseerde bijvoor
beeld liever in het eigen dialect of
in het Duits of Frans. Betalingsver
keer geschiedde met Duits geld.
De koning reisde per koets, spoor
verbindingen waren er nog niet,
de Maas was onbevaarbaar en zo
moest de reis worden afgelegd
over onverharde zanderige wegen.
Op zaterdag 11 juni 1841 vertrok
de Koninklijke stoet vanuit Nijme
gen richting Venlo. De reis ging
over de oostelijke Maasoever en
de eerste Limburgse plaats waar
gepauzeerd werd was Bergen waar
ook de paarden gewisseld zouden
worden. Het provinciale bestuur
had opgeroepen om er voor te zor
gen dat er voldoende wisselpaar-
den gereed zouden staan. En zo
stonden er in Bergen 58 paarden
klaar, maar geen van deze onge-
dresseerde knollen was geschikt
om als voorspan te dienen voor
het koninklijk rijtuig. Voorts ging
de reis naar Well en daar werd op
het kasteel bij Baron de Liedell het
déjeuner gebruikt. De Koninklijke
stoet werd opgewacht door een
erewacht te paard en door de har
monie van Horst. Nadat de stoet
Well weer had verlaten, speelde
de harmonie nog enige stuk
ken 'onder het genot van enkele
toosten'. En de dag eindigde 'met
het spelen van eenige schoone
airen op het midden der rivier
de Maas', zo melden de annalen.
Na een uitgebreid bezoek aan
Zuid-Limburg en Luxemburg
werd op zaterdag 26 juni de terug
reis aanvaard. De Koning reisde
daarna van Maastricht naar Venlo,
alwaar hij blijft overnachten. Op
zondag 27 juni ging de terugreis
naar Nijmegen langs de westelijke
Maasoever via Meerlo en Wanssum
naar Geijsteren, waar een rustpau
ze wordt gehouden op het kas
teel van Baron Weichs de Wenne.
En daar viel de Venrayse harmonie
de eer te beurt om voor de koning
te mogen spelen. Het moet een
hele belevenis zijn geweest om
de koning in hoogsteigen persoon
te kunnen aanschouwen. Ook de
Venrayse notabelen gaven natuur
lijk acte de présence en nog lang
waren het koninklijk bezoek en de
serenade onderwerp van gesprek.
De muzikanten grepen deze
gelegenheid aan om de koning een
brief te sturen met het verzoek om
een financiële bijdrage."al ware het
maar Twee Honderd Hollandsche
Guldens", aldus de rekwestanten.
In deze brief, gedateerd 30 sep
tember 1841, meldden de schrij
vers dat "drie jaar geleden ene
harmonie is opgericht opge
richt". Zodoende weten we dat
het Philharmonisch Gezelschap
van Venray in 1838 het levens
licht zag. Uit dit gezelschap is in
1860 harmonie Euterpe ontstaan.
Het verzoekschrift leidde tot
een uitbundige corresponden-
tiestroom tussen het Kabinet de
Konings, de Minister van Binnen-
landscha Zaken, de Gouverneur
van Limburg, de Districtscommis
saris te Roermond en de Venrayse
burgemeester Frans Verblackt.
Tenslotte tekent de Koning zelf op
een Commissoriaal aan dat Hon
derd Gulden aan het gezelschap
moet worden overgemaakt.
Aldus werd Koning Willem II de
eerste Vriend van Euterpe.
van Toeten en Blazen
Ms HARMONIE EUTERPE
tTi r v TJ:,
j*
V-Jw
'A
Twan van Els
150 jaar Euterpe in woord en beeld
üiHóolutrni - Vinnt.