Venrays
spreekwoordenboek
in eindfase
De verhalen
die we leven
Koester uw
Monument
OPEN
Honderddertigste jaargang - week 21 - woensdag 20 mei 2009
Het boek waar liefhebbers en
kenners van de Venrayse streek
taal op hebben gewacht, vol met
spreekwoorden, spreuken, gezeg
des, uitdrukkingen en zegswijzen
in de Venrayse streektaal is haast
voltooid. De werkgroep, bestaan
de uit Jacqueline van den Heuvel,
Frits Linssen, Eduard Messemaec-
kers en Ad van Zwol, verwacht dat
het boek zaterdag 26 september
gepresenteerd kan worden.
Het boek is op de eerste plaats
een naslagwerk, waarin de beteke
nis op te zoeken. Deze staan afge
drukt in de Venrayse streektaal. De
spelling die gehanteerd is staat
beschreven in het Venrays Woor
denboek, maar ook is er een ver
klaring gegeven, hoe de verschil
lende klinkers dienen te worden
uitgesproken. Daarnaast wordt
de letterlijke vertaling in het
Nederlands evenals de verklaring
en betekenis gegeven. De samen
stellers hebben keuzes moeten
maken. Dit boek is bij lange na
niet compleet omdat de rijkdom
van de streektaal zo uitgebreid is,
dat niet alles in het verleden is
vastgelegd. Ook zijn de meest alge
mene en bekende spreekwoorden
zoals die in het Nederlands voor-
komen, niet opgenomen. Een uit
zondering vormen de woorden
waarvan de klank(en) afwijken
van het Nederlands. Om tot een
goede, evenwichtige volgorde te
komen is een aantal uitgangspun
ten gehanteerd. De spreekwoor
den zijn in alfabetische volgorde
gesorteerd op het belangrijkste
woord: het lemma of trefwoord,
ook wel grondwoord genoemd. In
principe is het lemma het eerste
zelfstandige naamwoord. Komt in
de uitdrukking geen zelfstandig
naamwoord voor, dan komt het
eerste bijvoeglijke naamwoord
of bijwoord in aanmerking of, als
dit ook niet voorkomt, het eerst
voorkomende werkwoord. De
spreekwoorden zijn een uitste
kend middel om de communicatie
makkelijk en doelmatig te laten
verlopen. Door het beeldende
karakter begrijpen gebruikers
van de Venrayse streektaal elkaar
doorgaans moeiteloos. Bovendien
verlevendigen zij het taalgebruik.
De zowel figuurlijke als letterlijke
aspecten zijn voor de streektaalge
bruikers vaak een uitnodiging om
grappige effecten te bereiken. Het
boek is geïllustreerd met ruim 150
speciaal voor dit boek gemaakte
tekeningen van Niels Vergouwen
uit Nijmegen. Deze jonge kunste
naar weet bij de gebruiker met
zijn originele en rake schetsen
van mensen, dieren en objecten
helderheid te verschaffen. De
opgenomen woorden worden
door zijn illustraties heel begrij
pelijk. De Venrayse streektaal zit
vol met spreekwoorden, spreuken
en gezegdes en het zijn stuk voor
stuk juweeltjes van beeldende
zeggingskracht en meestal humo
ristisch. Daarnaast vertellen ze
precies waar het op staat. Het zijn
vaak kernachtige korte zinnen en
maken complexe zaken op een
eenvoudige wijze duidelijk. En als
men er even bij stilstaat, merkt
men toch hoe men in het dage
lijkse leven te maken krijgt met
spreekwoorden en gezegden.
Het Venrayse spreekwoorden
boek geeft op ongeveer 420 pagi
na's ruim 5500 spreekwoorden,
spreuken, gezegdes, uitdrukkin
gen en zegswijzen. Het wordt een
volkskundige verzameling die in
Venray is opgetekend, en gebruikt
is en nog tot op de dag van van
daag gebruikt wordt. Na het Ven-
rays Woordenboek uit 1991 is dit
de tweede grote uitgave van Veld-
eke Venray.
De GGZ Noord- en Midden-Lim
burg en de Universiteit Twente
zoeken 55-plussers die mee wil
len doen aan de cursus De ver
halen die we Leven en aan een
onderzoek naar de effecten er
van. De cursus is gericht op 55-
plussers die behoefte hebben om
'op verhaal te komen', om het
leven vervolgens nieuwe kleur te
geven. De cursus helpt mensen
om de balans op te maken als zij
bijvoorbeeld last hebben van som
berheid of spanningen. Onder des
kundige begeleiding aan de slag
met de levensloop, overdenken
en misschien alsnog verwerken
van verlieservaringen, conflicten
of schuldgevoelens. Daarbij is het
ook belangrijk om op zoek te gaan
naar de meest waardevolle erva
ringen. Zo ontdekt men de eigen
mogelijkheden en krachten en
dat geeft vaak een positief gevoel
en nieuw elan. Eerder onderzoek
toonde aan dat deelname aan De
verhalen die we Leven in 35 pro
cent van de gevallen verhindert
dat klachten overgaan in een
depressie. Het huidige onderzoek
bekijkt of deelname aan de cursus
ook de algehele gezondheid ver
betert. De cursus bestaat uit acht
bijeenkomsten van telkens twee
uur en wordt gegeven in Venray.
Voor vragen of aanmelden kan
men contact opnemen met Infor
matiecentrum Geestelijke Gezond
heid via telefoon (0478)527066
of via e-mail igg@ggznml.nl. Op
www.deverhalendieweleven.
nl. staat meer informatie over
het belang van de persoonlijke
geschiedenis, over de methode De
verhalen die we Leven en over het
onderzoek.
Marieke Goemans speelt hoofdrol in musical Heks!
Nieuw gemengd koor in Venray
Op de foto staat de Heilige
Mariakapel op de splitsing van
De Kooy en het Kamillepad in
Wanssum. De oorspronkelijke
kapel, vermoedelijk daterend uit
de tweede helft van de 19e eeuw,
stond tot 1991 aan de Burgemees
ter de Weichshavenstraat, aan een
gedeelte weg dat eerder deel was
van De Kooy. Door vestiging van
industriële bedrijven in de omge
ving en ook door wegreconstruc-
ties raakte de kapel echter in de
verdrukking. Dat had tot gevolg
dat de kapel tenslotte tegen een
muur van 'Kersten Profiel en Plaat
werk', thans 'Kersten Europe B.V',
kwam te staan. Bij het in gebruik
nemen van een nieuwe fabrieks
hal door dat bedrijf schonk de
directie fl. 25.000,- voor het her
plaatsen resp. het herbouwen
van deze stille geloofsgetuige uit
vroeger tijden. Het bedrag diende
tevens voor het renoveren van
andere nog bestaande kruisen
en kapellen in Meerlo-Wanssum.
Daarvoor was intussen een Stich
ting opgericht die de schenking in
dank aanvaardde. De kapel werd
herbouwd en prijkt sindsdien ver
derop langs De Kooy in de lom
mer van enkele oude bomen in
een rustige landelijke omgeving.
Het gebouwtje is eigendom van
het R.K. Kerkbestuur van Wans-
sum. De herbouwde kapel is
andermaal gebouwd in baksteen
en wel in kruisverband. Het is
voorzien van twee topgevels, tuit-
gevels, met daartussen een met
leien gedekt zadeldak. Ook nu
weer is op de kapel een ijzeren
kruis aangebracht: het siert de top
van de voorgevel. Een spitsboog
deuropening met een smeedijze
ren open draaihek geeft toegang
tot de kapel. Ter linkerzijde van
de entree bevindt zich in de muur
een offergleuf. In een beeldennis,
achter een ijzeren hekwerkje en
een glasdeurtje, staat een mooi
ingetogen beeld van O.L. Vrouw
met Kind. Dat beeld is een kopie,
het oorspronkelijke waardevolle
beeld wordt om veiligheidsrede
nen elders bewaard. Opvallend
is het aantal aanroepingen op de
wanden van de kapel. Op de ach
terwand in de kapel: 'S.T.A. Maria
ora pro nobis' (Heilige Maria, bid
voor ons). Verder is aan de bui
tenzijde van elke gevel een steen
met een aanroeping in het met
selwerk ingelaten. De kapel werd
op zondag 26 mei 1991 ingewijd
door pastoor Te Plate. Men trok
in optocht naar de kapel onder
muzikale begeleiding van fanfare
Concordia. Daar werd ook het
woord gevoerd door burgemees
ter J.H. Hahn, voorzitter van de
Stichting Kruisen en Kapellen in
Meerlo-Wanssum. Foto en redactie
Frans de Roos.
Bron Stichting Kruisen en
Kapellen in Meerlo-Wanssum.
Stichting Venray Monumentaal
(SVM), secretariaat Vliezenweg 1,
5801 JC in Venray, e-mail venray-
monumentaal@live.nl.
De musicalafdeling van
Kunstencentrum Jerusalem
in Venray besluit het seizoen
met de uitvoering van de musi
cal Heks! Op zaterdag 30 mei
om 19.00 uur en zondag 31
mei om 15.00 uur wordt de
musical twee keer opgevoerd
in Schouwburg Venray. De
hoofdrol is weggelegd voor de
13-jarige Marieke Goemans uit
Venray.
De musicalafdeling van Kun
stencentrum Jerusalem bestaat uit
twee groepen: de musicalklas en
de productiegroep. "In de musi
calklas zitten kinderen van acht
tot veertien jaar die nog weinig
tot geen ervaring hebben met het
spelen in een musical. Gedurende
het jaar wordt er les gegeven in de
vakken zang, dans en theaterspel.
Daarnaast wordt er gewerkt aan
de integratie van deze disciplines
in een aantal scènes", aldus Myrna
van den Bosch van Kunstencen
trum Jerusalem. Myrna: "Aan het
begin van het jaar konden de
oudere leerlingen auditeren voor
een rol in de productiegroep.
Hieruit zijn de veertien meest
getalenteerde leerlingen gekozen.
Voor deze groep is een musical,
Heks, gemaakt, waar iedereen een
rol in heeft."
Hoofdrolspeelster Marieke Goe-
mans maakt deel uit van de pro
ductiegroep. Zingen is haar met de
paplepel ingegoten. "Ik heb zingen
altijd al heel leuk gevonden. Vanaf
mijn zevende ben ik er echt mee
aan de slag gegaan. Ik heb vooral
wat met musicals, dansen en zin
gen. Die combinatie vind ik prach
tig." De productiegroep bestaat
uit talenten die extra begeleiding
krijgen. Tot groot genoegen van
Marieke die zich in het afgelo
pen seizoen helemaal heeft uitge
leefd. "Doordat we apart begeleid
werden, heb ik dit jaar heel veel
geleerd. Vooral als het gaat om het
verbeteren van technieken. Op
zanggebied ben ik echt vooruit
gegaan door mijn stem beter te
gebruiken."
Musicals ademt ze met volle
teugen in. Ze bezoekt regelmatig
de schouwburg om te kijken naar
haar grote voorbeelden. Favoriete
musicals heeft ze genoeg. "The
Lion King, Tarzan, Fame, Doe Maar,
Grease", ze somt met gemak een
rijtje op. Ze verheugt zich al op
een uitstapje naar Londen, met
haar moeder. "We gaan misschien
een weekendje naar Londen. Dan
gaan we zeker naar Broadway of
West End. Dat is echt genieten."
Voordat het zover is, staat nog
eerst de musical Heks op het pro
gramma. Ze was eerder al te zien
in de musical Katten, leefde zich
uit tijdens de Traay Out van het
Raayland College. De laatste repe
tities voor Heks staan op stapel.
"Het is een ontzettend leuk jaar
geweest met iedere zaterdag twee
uur repetitie en op vrijdagavond
geregeld extra zangrepetities. Voor
het eerst hebben we ook via een
script gewerkt. Met vaste teksten,
dat is toch heel anders dan impro-
viseren. We zijn er als groep in
ieder geval klaar voor."
De musical Heks is gebaseerd
op het boek Heksendochter van
Celia Rees. Het verhaal speelt
zich af in Engeland, 1659. Mary
(gespeeld door Marieke Goemans)
is veertien wanneer haar groot
moeder wordt opgehangen, omdat
ze ervan beschuldigd wordt een
heks te zijn. Een mysterieuze
vrouw zorgt ervoor dat Mary kan
vluchten. Ze brengt haar naar
een groep mensen die een nieuw
leven willen beginnen in Amerika.
Mary sluit zich bij deze groep,
zeer gelovige puriteinen aan en
gaat met ze mee naar het nieuwe
land. De overtocht per boot is erg
zwaar en het leven in het beloof
de land blijkt ook niet wat ze er
van gehoopt hadden. Mary maakt
kennis met indianen en raakt met
ze bevriend. Ze is en blijft een bui
tenstander in de gemeenschap. Als
de winters zwaar worden, mensen
en dieren sterven, angst en bijge
loof zich meester maakt van de
puriteinen, gaat men op zoek naar
een oorzak van hun ongeluk.
Marieke Goemans is heel blij
met haar rol. "In de afgelopen jaren
hoop je steeds op de hoofdrol in
de musical, nu heb ik hem. Dat
vind ik fantastisch. Het is geen heks
zoals de mensen zich voorstellen
uit de middeleeuwen. Eentje met
kwade bedoelingen die op een
bezem door de lucht vliegt. Deze
heks beschikt wel over bepaalde
krachten." Op de vraag of ze zelf
ook wel eens iets van een heks
heeft, begint ze te lachen. "Nee,
eigenlijk ben ik wel lief. Al kan
ik natuurlijk ook wel kattig zijn."
Heeft ze nu al de zenuwen voor de
voorstellingen? "Nee, nu nog niet.
Al is het natuurlijk wel heel span
nend. Ik doe gewoon mijn uiterste
best en geniet ervan." De musical
Heks moet een voorbode zijn voor
meer. Het liefst wil ze van haar pas
sie, haar beroep maken. De VWO-2
leerlinge aan het Raayland College
droomt hardop van een toekomst
als musicalster. Het liefst gaat ze
naar het conservatorium, richting
musical. Maar ze is slim genoeg
om te beseffen dat niet voor ieder
een een rol als musicalgrootheid is
weggelegd."Ik heb nog tijd genoeg
om te kijken wat ik precies wil. Ik
geniet van musicals, maar het is
misschien beter om me breder te
oriënteren."
Kaartjes (9,50 euro per stuk)
voor de voorstellingen zijn te
koop bij Kunstencentrum Jerusa
lem in Venray.
Dat er een nieuw gemengd
koor in Venray is, was al
bekend. Vocal Group Transpa
rant is een initiatief van drie
zussen uit Venray. Nicole Keu-
nen (37), Henriëtte Laurensse
(43) en Anita Wetterhahn (49)
vonden het tijd voor een ver
nieuwend en dynamisch koor
en de opkomst bij de eerste
repetitie belooft niets minder
dan dat.
Door Sanne Claessens
Anita is de enige van de drie die
al van jongs af aan bekend raakt
met het zingen in koren, samen
met haar vader.Toch is het Henriët-
te die zich als eerste opgeeft voor
een stemtest bij popkoor Venrode
in Venray, ongeveer vijf jaar gele
den. Anita gaat dan eigenlijk mee
met haar zus voor de gezelligheid,
maar ook zij doet een stemtest en
het duurt niet lang voordat Nicole
volgt en ze bijna gelijktijdig begin
nen bij Venrode. Bij dit koor doen
ze veel ervaring op, niet alleen
met zingen, maar ook met optre
den en staan ze meer dan eens
bijvoorbeeld op de planken van
Schouwburg Venray. Begin dit jaar
stappen ze alle drie uit het koor.
"Soms lopen dingen gewoon zoals
ze lopen. Wij hadden het gevoel
dat er meer was. We wilden een
grensverleggend gemengd koor
met een breder genre. In Venray
heb je het Venrays Mannenkoor
en je hebt Venrode, wat bestaat
uit alleen maar vrouwen. Dan heb
je uiteraard ook Close Harmony
Group Confetti niet te vergeten.
En toch waren we op zoek naar
nog net iets anders. Zo is ons idee
voor Transparant geboren", vertelt
Anita. Al snel volgt dan de werving
van de leden. Want is Venray ook
op zoek naar dat vernieuwende?
Al snel blijkt van wel, als de aan
meldingen binnenvliegen.
Woensdagavond 13 mei vond in
de Bernadetzaal in de Witte Hoeve
de eerste repetitie plaats, waar
meer dan vijftig mensen zich mel-
den. "Na onze inloopavond eerder
dit jaar hadden we al snel vijfen
twintig aanmeldingen binnen,
maar het aantal bleef maar stijgen.
Inmiddels zitten we bijna aan de
zestig en dat is natuurlijk gewel
dig", aldus Nicole. Zus Henriëtte is
ook erg blij met de start van het
koor. "We hebben veel geadver
teerd in omgeving Venray, maar
ook net daarbuiten juist. Daarbij
is het een nieuwe koor, niemand
kent elkaar en dat maakt het meer
laagdrempelig voor mensen om
zich aan te melden. Iedereen start
op hetzelfde punt en ervaring
hoef je in principe niet te hebben.
Dat betekent overigens niet dat
wij niet erg ambitieus zijn en wel
degelijk kwaliteit willen nastre
ven."
De dames hebben het zo aan
gepakt dat je je kunt aanmelden
voor een workshop die bestaat uit
acht repetitieavonden en natuur
lijk als afsluiting een uitvoering
in de Witte Hoeve op 15 juli 2009.
Vocal Group Transparant is vol
gens de drie erg duidelijk in waar
het koor voor staat en waarin
het verschilt van andere koren.
"Het komt neer op drie dingen",
legt Anita uit. "Ten eerste zijn we
grensverleggend, zowel in dat we
niets leeftijdsgebonden maar wel
gemengd zijn. We concentreren
ons op populaire muziek en stre
ven naar een enorm breed genre
qua muziek. Ten tweede is de
locatie een uitblinker voor ons, de
Witte Hoeve, waar we samen kun
nen komen in een mooie zaal en
na afloop met zijn alleen nog even
kunnen napraten. En als laatste
hebben we een geweldig inspire
rende dirigent!"
Dirigent René Pisters (47)
uit Echt is van beroep musicus.
Overdag is hij docent muziek op
scholengemeenschap St. Ursula te
Horn, en in de avonduren is hij al
bijna dertig jaar bezig als dirigent
van koren en orkesten. "Via via
kwamen we in contact en hebben
ze mij gevraagd om te 'helpen'. De
eerste repetitie viel helemaal niet
tegen. De mensen waren enorm
enthousiast en pikten direct veel
op. Natuurlijk is het nog aftasten
een aanvoelen in het begin, maar
ze wilden ook echt zingen en dat
erg fijn."
Nicole, Henriëtte en Anita heb
ben nog een aantal zaken op
hun verlanglijstje staan, zoals een
combo met andere muzikanten.
Ze zijn ervan overtuigd dat Trans
parant het bijzondere niveau
van andere koren in de omge
ving minimaal kan evenaren. Wilt
u meer informatie over het koor,
neem dan een kijkje op de web
site www.vocalgrouptransparant.
nl, waarop u tevens een link naar
de site van René Pisters vindt.
HEMELVAARTSDAG
12.00 - 16.00 uur
MARI WANSSUM
STAYERHOFWEG 2C
WANSSUM
EN
MAAS
L
"Ik geniet van musicals"
Transparant: vernieuwend
en grensverleggend
ZWEMBADEN, SAUNA'S
INFRAROOD CABINES SPA'S
