w r i "Cliënt is de dupe als ziekenhuis en HAP niet samenwerken" "De huisartsen kunnen het ziekenhuis niet open houden" PEEL EN MAAS Donderdag 14 juni 2007 - Pagina 23 De beide huisartsenposten in Noord-Limburg openden in 2001 hun deuren - bij de ziekenhuizen. Wat was de reden om voor die locatie te kiezen? "Een huisartsenpost wil graag de rugdekking hebben van een eerste hulp. Als iemand binnenkomt met een dreigend infarct, dan hoef je maar tien meter verder te gaan en de patiënt wordt geholpen. Het ziekenhuis stelde ons destijds op beide terreinen een stuk grond ter beschikking. Wij hebben snel alles gerealiseerd: twee gebouwen, de software voor een optimale verwerking van de patiëntengegevens, en het personeel: doktersassistenten met een vervolgopleiding. We zijn gegroeid naar 65.000 contacten per jaar, altijd op telefonische afspraak via 0900-8818. De gespecialiseerde doktersassistente geeft in eerste instantie advies aan de patiënt die 's avonds of 's nachts belt. Dat kan zijn: pak maar een aspirientje want er is verder niets aan de hand. Of: ga morgenvroeg maar naar de dokter, dat is vroeg genoeg. Of: kom maar meteen hier naartoe. Of: er is een visite naar u onderweg. Zij bepaalt dus samen met de patiënt wat er op dat moment moet gebeuren. Dat geeft wel eens wat spanning, want een patiënt schat zijn eigen probleem vaak anders in. Maar dat systeem functioneert prima." Toch kiest u nu voor een andere locatieweg bij het ziekenhuis. Waar om? "We hadden een vergunning voor vijfjaar, dus duidelijk was dat er na 2006 een nieuwe oplossing moest komen. Inmiddels was de situ atie veranderd. Begin 2002 raakte het ziekenhuis in Venray zijn intensive care kwijt en dus moest de EHBO dicht. De rugdekking die wij zochten, was daarmee verdwenen. Belde er een patiënt met een fractuur, dan moesten we hem meteen doorsturen naar Venlo. Het ziekenhuis heeft ons vervolgens het aanbod gedaan, dat wij de HAP onder konden brengen op de eerste hulp in Venray. Alleen, een huisarts is geen eerstehulparts. Daar heeft hij niet voor gestu deerd. We hebben er goed naar gekeken en zijn tot de conclusie gekomen: nee, daar horen wij niet thuis. Wat huisartsen nodig heb ben, is een verwijsmogelijkheid naar de tweede lijn, met andere woorden, het ziekenhuis. En wat belangrijk is voor de bevolking in Venray, is service. Insturen in het ziekenhuis was er niet meer moge lijk, en de service was er ook niet optimaal met de apotheek aan de andere kant van het dorp. Dus wie op de huisartsenpost was geweest en medicatie nodig had, moest helemaal naar Antoniusveld om zijn pillen op te halen. Het kan wel, maar het is niet mooi. Aan de Leunseweg ,de toekomstige locatie, hebben we de ambulance dienst in huis. Daarmee hebben we weer enigszins die rugdekking. Niet met een eerste hulp, maar wel met gespecialiseerd personeel en snel vervoer naar Venlo. Vervolgens komt de apotheek erbij en heb ben we behalve deskundige acute hulp met vervoer, ook de service geregeld op een goed bereikbare locatie dichtbij het centrum van Venray. Perfect! Dit is voor de inwoners van Venray en zijn omge ving een kwalitatief betere invulling van de acute huisartsenzorg op een goed bereikbare locatie dan in een gebouw waar toevallig een paar ruimtes zijn vrijgekomen." Weggaan bij het ziekenhuis wordt de huisartsen niet in dank afgeno men. Begrijpt u dat? "Ik vind dat de stichting die zich inzet voor de basiszorg in het Ven- rayse ziekenhuis, goed werk heeft geleverd. Alleen, die keuze ligt bij de politiek en het ziekenhuis. De huisartsen staan helemaal buiten U Jt deze besluitvorming. Zij betreuren, net zoals de bevolking, het ver lies van deze basiszorg in Venray. Net zoals een huisartsenpraktijk is het ziekenhuis een zelfstandige organisatie waarin de huisartsen geen zeggenschap hebben. Als het nodig is, verwijzen wij een patiënt door naar die tweede lijn, maar dat is een andere organisatie. Kort om, in het behoud van de basiszorg in het Venrayse ziekenhuis heeft de huisarts wel een belang, maar geen zeggenschap." Maar jullie hebben wel allemaal een gezamenlijk belang: de patiënt. "Jazeker, en ik denk ook dat alle huisartsen graag hadden gezien dat in Venray een volwaardig ziekenhuis was gebleven. Nogmaals, het ziekenhuis is een zelfstandige organisatie die haar eigen keuzes maakt. Maar dit ziekenhuis heeft voor de acute zorg geen toege voegde waarde meer voor huisartsen. Iemand met een dreigend infarct kunnen wij 's avonds niet in het Venrayse ziekenhuis afleve ren. Iemand met een gebroken pols ook niet. Want in het ziekenhuis is 's avonds en 's nachts geen gespecialiseerd personeel voor acute zorg aanwezig. Als wij acute probleemgevallen krijgen die we niet zelf kunnen oplossen, moeten wij terug kunnen vallen op de tweede lijn. Die aansluiting is er niet meer in Venray." Maar in Venlo hebben de huisartsen juist wél de rugdekking van de eerste hulpmaar ook daar zijn jullie weggegaan bij het ziekenhuis. "In Venlo is onderzoek gedaan naar de samenwerking tussen de spoedeisende hulp en de huisartsen. Dat bleek financieel nog niet mogelijk. Simpel: zodra de huisartsen in het ziekenhuis de eerste hulp mee gaan bemannen, krijgen wij een groot aantal patiënten erbij. Namelijk al die mensen die niet naar een HAP gaan maar meteen naar de EHBO gaan. Op het moment dat die patiënten erbij komen, moet daar ook een financiële vergoeding tegenover staan. Er moet dus worden geschoven met geld, met budgetten tussen de eerste en de tweede lijn. Maar dat kon nog niet binnen de Neder landse regelgeving. Die ontschotting is er gewoon nog niet. De tijd is daar nog niet rijp voor. In heel Nederland lopen nu proefprojec ten om te kijken hoe dat probleem opgelost kan worden. Ik denk dat we daar over een aantal jaren wel uit zijn. Vanwege de verbou wing van het ziekenhuis in Venlo moesten wij van dat terrein af. We zitten de komende drie jaar in een noodoplossing. We gaan pogin gen doen om daarna weer ergens bij die achterdeur van het zieken huis, bij de EHBO dus, in de buurt te komen. Dat gaan we de komende jaren regelen. Voor alle duidelijkheid: in Venray speelt dat niet meer." Welk idee zit er achter de krachtenbundeling van de regionale huis artsen in de coöperatie Cohesie? "Je moet een samenwerkingsverband hebben. Huisartsen zijn klei ne zelfstandigen, die soms ook als beroepsgroep naar buiten moeten kunnen treden. Zeker in deze tijd waar concurrentie in de zorg begint te ontstaan. Daarom een onderneming waar al die huisartsen uit de regio deel van uit maken. Om de persoonlijke inbreng van de aangesloten huisartsen te waarborgen is er gekozen voor een coöpe ratie. De huisartsen hebben net afspraken gemaakt met het zieken huis over betere samenwerking op het gebied van diagnostiek, prikservice in de regio en digitale communicatie. Dat gebeurt dan gezamenlijk onder de vlag van Cohesie. Huisartsen zijn zelfstandige ondernemers en zoeken de gezamenlijkheid daar waar nodig." Geregeld hoor je dat huisartsen vooral voor hun eigen belang zouden opkomen. Wat vindt u van die stelling? "Wij krijgen soms inderdaad het gevoel dat de huisartsen het altijd gedaan hebben. Klopt niet: huisartsen hebben een andere opdracht. Wij zijn voor de eerstelijns zorg dicht bij de patiënt. De huisartsen hebben er twee jaar geleden voor gevochten om dat te behouden in Venray. De regels in Nederland schrijven voor dat voor iedere bur ger binnen een straal van 30 kilometer en op een half uur rijtijd een huisartsenpost bereikbaar moet zijn. Theoretisch betekent dit, dat wij de huisartsenpost in Venray hadden kunnen en moeten sluiten. Het budget dat wij in Noord-Limburg hebben, is eigenlijk te krap om twee huisartsenposten te onderhouden. Het zag er dan ook naar uit dat wij op last van de overheid en de zorgverzekeraar de post in Venray moesten sluiten en dat iedereen naar Venlo zou moeten. Daar hebben de huisartsen in Venray zich tegen geweerd. Zij heb ben een vertegenwoordiging van de zorgverzekeraar VGZ en van het College Tarieven Gezondheidszorg hier uitgenodigd, hen rond gereden in de regio Venray en hen ervan weten te overtuigen dat de post in Venray toch open moest blijven. Dat is hen dus gelukt. Kort om: huisartsen staan voor die acute zorg dicht bij de burgers. En nu moet men niet de suggestie gaan wekken, dat de huisartsen in Ven ray door bij het ziekenhuis te gaan zitten, ook nog dat ziekenhuis open kunnen houden. Want dat is niet zo. Het Venrayse ziekenhuis van nu is niet meer het ziekenhuis van toen. Het biedt de huisartsen niet meer de ondersteuning bij de acute zorg die zij nodig hebben. Daar moet nu eens open en eerlijk over worden gecommuniceerd. We moeten niet blijven steggelen over zaken die vijfjaar geleden al zijn besloten maar onze blik richten op de toekomst en met de beschikbare middelen optimale zorg leveren." Theo Michiels en Charles de Vilder zijn respectievelijk voorzitter en secretaris van de Stichting Behoud Basiszorg Ziekenhuis Venray. De club werd opgericht nadat voorjaar 2000 ruim 30.000 mensen in de regio protesteerden tegen de ontmanteling van het Venrayse zie kenhuis. Het ziekenhuis staat er nog, maar de eerste hulp is weg. "Huisartsen en ambulance gaan nu hun eigen gang zonder overleg met cliënten. Wie straft dat af?" Tienduizenden mensen in de regio Venray zetten hun handtekening tegen het verdwijnen van hun ziekenhuis. Hoe kijken jullie terug op die bewogen begintijd? "Wij vroegen ons af, hoe we die meer dan 30.000 handtekeningen konden gaan gebruiken. Toen is samen met de gemeente een club opgericht, waarin alle partijen in Venray konden meedenken: dorps- en wijkraden, ouderen, gehandicapten, vroedvrouwen, huisartsen, fysiotherapeuten, iedereen zat erin. De onderhandelingen met het ziekenhuis verliepen in het begin nogal fel: wij wilden het zieken huis compleet intact laten in Venray. Maar op een gegeven moment verdween de spoedeisende hulp, wat alles te maken had met de intensive care die dichtging. Toen dachten we echt dat we met een sterfhuisconstructie te maken hadden. In het begin heeft het zieken huis psychologische blunders van de eerste orde gemaakt. Er werd steeds verteld wat er allemaal werd overgeheveld naar Venlo. Ik herinner me dat een van de medisch specialisten destijds bij een gemeenteraadsvergadering zei: als jullie je mond niet houden, halen we alles weg uit Venray en gaat het ziekenhuis helemaal dicht." Hoe zijn jullie toch on speaking terms gekomen met het ziekenhuis? "Uiteindelijk zijn we in gesprek geraakt met Guy Peeters, de toen malig directeur. Langzaamaan kwamen we dichter bij elkaar en ont stonden ideeën. Op een informatieavond in ouderencentrum De Kemphaan kwam Peeters uitleggen hoe het verder ging. Hij zegde toe dat de spoedeisende hulp en allerlei faciliteiten in Venray terug zouden komen. Er zijn inderdaad specialisaties naar Venray geko men. Maar geen ic; overdag is er medium care met beademing voor de operatiekamers. Maar om zes uur gaan die dicht en stopt ook de medium care. Toen kwam de huisartsenpost naast het ziekenhuis. Die twee werkten wel samen, maar om zes uur 's avonds ging het ziekenhuis dicht. Het idee ontstond toen om massaal naar Boxmeer te gaan. De verloskundigen hebben dat ook gedaan. Zo bereikten we in elk geval dat er in Venlo weer werd geluisterd naar wat wij in Venray wilden." Welke ideeën ontstonden er dan voor de acute 7x24-uurs zorg in de regio? "Toenmalig gedeputeerde Martin Eurlings liet een commissie vor men onder leiding van professor Cor Spreeuwenberg. Daar zaten de huisartsen en de specialisten ook in. De belangrijkste aanbeveling van die commissie was het opzetten van de Acute Zorg Post Noord- Limburg. Daar waren alle partijen het indertijd mee eens. De initia tiefnemers hebben twee jaar lang de broedende kip gespeeld. Tel kens als wij vroegen hoe het ermee stond, kregen we als antwoord dat je een broedende kip niet mag storen. Uiteindelijk kwam er in maart 2005 een voorstel op tafel waar wij het bijna helemaal mee eens waren. In het voorstel was sprake van 'buiten kantooruren', terwijl wij vonden en vinden dat je een 7x24-uurs post moeten heb ben voor acute zorg. Maar goed, in de voorgestelde opzet was ook nog sprake van een besparing van 325.000 euro. Wij vonden het een goed plan en staan daar tot op de dag van vandaag achter. Daar hadden wij mee kunnen leven. De efficiency zou worden verhoogd door de goede samenwerking tussen ziekenhuis, huisartsenpost en ambulancedienst Waarom is dat plan nooit uitgevoerd, hoewel alle partijen eraan had den meegewerkt? "De huisartsen hebben er een streep door gezet. Daar ontstonden twee groepen: een partij die wilde meewerken en een partij die dat niet wilde, omdat ze bang was haar zelfstandigheid te verliezen. Poli tiek Den Haag zegt altijd dat er een zorgketen moet zijn. Door de huisartsenpost bij het ziekenhuis neer te zetten zou die keten weer kunnen ontstaan. Maar huisartsen zijn zelfstandige ondernemers. Een van de huisartsen die aan het plan had meegewerkt, zei: huis artsen zijn net kikkers in een kruiwagen, ze springen er zelf uit wan neer ze willen. Directeur Peeters dacht er vervolgens over om huis artsen in het ziekenhuis aan te stellen en een eigen huisartsenpost te beginnen. Dat vonden wij geen goed idee: wij waren en zijn voor stander van samenwerking met de bestaande huisartsen in de regio. Toen vertrok Peeters en volgde Pieter van Dreumel hem op. Hij maakte duidelijk de locatie Venray te willen uitbreiden met een huisartsenpost. Hij zei: als de huisartsen in het ziekenhuis gaan zit ten, kan ik bepaalde faciliteiten weer terugbrengen in Venray, zoals het gebruik van röntgenapparatuur, laboratorium en gipsafdeling. Dat was voor ons het begin van de complete terugkeer van het zie kenhuis! Bleef alleen de ic over, dan hadden we het hele ziekenhuis terug. De ziekenhuisdirectie stond nu dus aan onze kant. Terwijl de huisartsen, die eerst in onze club zaten, nu ineens hun eigen weg gin gen." Maar zonder intensive care in het ziekenhuis zou een huisartsenpost in Venray spoedgevallen nog steeds naar Venlo moeten doorverwij zen. "In Venlo zijn de huisartsen ook vertrokken bij het ziekenhuis, ter wijl daar wel alle faciliteiten aanwezig zijn. Het wel of niet aanwe zig zijn van een intensive care is dus niet de reden. Onbegrijpelijk, want dat de huisartsen een eigen HAP los van het ziekenhuis opzet ten, kost een vermogen. Uiteindelijk betalen de cliënten dat.Terwijl je bij de koppeling aan het ziekenhuis een besparing van 325.000 euro had kunnen realiseren. Wij denken dat alles op één locatie het beste is voor de cliënt. Je kan dan van eikaars hulp gebruik maken. In het Venrayse ziekenhuis is 's nachts ook medisch personeel, dat uitstekend op een acute zorgpost zou kunnen bijspringen. Kijk, we hebben inmiddels geaccepteerd dat er in Venray geen ic meer is en dat we dus geen beroep meer kunnen doen op een Eerste Hulppost. Maar laagcomplexe hulp kan prima in Venray, en 90 procent van de gevallen op een hulppost is laagcomplex. We willen gewoon eendui dige acute zorg. Die mag best laagcomplex zijn. Uit iets wat nu low care is, kan in vijf jaar best weer iets meer ontstaan." Maar dat is gepasseerd station: huisartsen en ambulance gaan samen verder op een andere locatie. "Jawel, maar daar zijn wij het niet mee eens. De cliënten in Venray hebben geen enkel voordeel bij deze gang van zaken. Wel hebben ze een voordeel als de HAP met het ziekenhuis zou samenwerken. Huisartsen en ambulance gaan nu hun eigen gang zonder overleg met cliënten. Wie straft dat af? Huisartsen willen hun eigen club overeind houden, die willen zich niet binden aan een zorgketen. Ter wijl die keten overeind had moeten blijven. Welke redenen er ook achter zitten dat dit niet gebeurt, het is een verslechtering van de situatie. Voor de cliënten is dit geen nette oplossing. Huisartsen moeten nadenken over wat het beste is voor de cliënt. Dat doen ze niet. Ze denken na over wat het beste is voor zichzelf in verhouding tot het ziekenhuis." Welke mogelijkheid zien jullie nog voor een acutezorgpost in Venray? "Misschien dat er via een omweg toch weer een intensive care in Venray komt. De commerciële tak VieCuriVitaal zit in het Venray se ziekenhuis en wordt steeds belangrijker. Laatst is in Utrecht bij een schoonheidsoperatie een vrouw overleden. Als dat zo doorgaat, kunnen deze operaties niet meer zonder intensive care worden ver richt. En als VieCuri in Venray weer een intensive care opent, heb je in een mum van tijd ook weer een eerste hulp-afdeling terug. Dus volgens ons bestaat er zeker een kans dat er straks via een omweg, namelijk de private weg, toch weer een ic in Venray komt. De huis artsenpost zou in dat geval in het ziekenhuis moeten blijven dan wel terugkeren." Albert Bosch is directeur van Huisartsenposten Noord-Limburg en interim-directeur van huisartsencoöperatie Cohesie. Zowel in Ven ray als in Venlo is de huisartsenpost (HAP) weg bij het ziekenhuis. In Venlo is dat tijdelijk, in Venray blijvend. "Het behoud van de basiszorg in het Venrayse ziekenhuis gaat de huisartsen zeer aan het hart, maar zij kunnen dat niet invullen."

Peel en Maas | 2007 | | pagina 23