Werkgroep zet zich
in voor monumenten
'Til
m
ilometervreter op het ijs
iuurtbewoners niet
lerust op plannen Servaashof
'Onderdrukking en bevrijding'
TUIN ONTWERP
AANLEG
ONDERHOUD
GERTJAN REIJNDERS
VENRAY 06 20 43 99 57
KASTSYSTEMEN
WielHermkes
HOVENIERS
PEEL EN MAAS een abonnement waard
Herdenking razzia's en deportaties door Duitse bezetter
Het Lokaal Historisch
Platform Venray heeft een
subsidie van 250 euro aan de
Venrayse werkgroep van de
Stichting Deportatie Oktober
1944 Noord- en Midden-
Limburg toegekend. Het plat
form is tevens bereid een bij
drage te leveren in de kosten
van de in zes Venrayse dorpen
te plaatsen plaquettes en even
tuele monumenten. Dit uiter
aard afhankelijk van de hoog
te van de kosten.
"We achten het hoe dan ook
een goede zaak. dat deze tastbare
herinneringen aan een stukje vrij
wel vergeten oorlogshistorie er
gaan komen. Samen vormen ze
een herinnering aan deze vreselij
ke oorlogsepisode en tevens een
baken van waarschuwing tegen
welke oorlog dan ook", aldus
voorzitter Jan Strijbos van de nieu
we gemeentelijke werkgroep.
In de nadagen van de Tweede
Wereldoorlog waren vrijwel alle
Duitse mannen en jongens inge
lijfd in het leger van Hitier.
Miljoenen mensen streden aan de
verschillende fronten, of boden
op enigerlei andere wijze steun
aan het Duitse leger. Dat dit grote
tekorten gaf bij het arbeidspoten
tieel in de Duitse oorlogsindustrie
behoeft geen betoog en dat de
nazi's die tekorten op hun eigen
wrede wijze aanvulden, zal nie
mand verbazen. Ruim zes miljoen
Europeanen werden opgepakt en
naar Duitsland gedeporteerd,
waarvan ruim vijfhonderdduizend
uit Nederland. Uit Noord- en
Midden-Limburg werden zo'n
drieduizend mannen en jongens
onder dwang weggevoerd, om in
Duitsland tewerkgesteld te wor
den. Honderddertig van hen lie
ten daarbij het leven en degenen
die terugkeerden, waren voor de
rest van hun leven getekend.
Begin oktober 1944 begonnen in
Limburg de razzia's. De Duitsers
besloten op zondagmorgen toe te
slaan, omdat dan de meeste katho
lieke Limburgers in de kerk zou
den zitten. De Grote Kerkrazzia
dankt haar naam dan ook aan het
feit, dat veel mannen gevangen
werden genomen bij het verlaten
van de zondagse hoogmis.
Anderen werden thuis opgepakt,
of uit hun schuilplaatsen gejaagd.
Ook de dagen erna vonden nog
verschillende razzia's plaats.
Honderden mannen werden te
voet of op vrachtwagens wegge
voerd naar het verzamelcentrum
in Venlo, waar ze moesten wach
ten op de komst van goederen- en
veewagons, om vervolgens per
trein naar de Duitse industriege
bieden vervoerd te worden.
Strijbos: "In onze gemeente
werden op 5 oktober de eerste
mannen opgepakt in Castenray.
Op 10 oktober werd in Castenray
en Veulen een groepje wegge
voerd en op 16 en 17 oktober
waren ook Heide Leunen en nog
maals Veulen aan de beurt. Op 17
november werden Castenray en
Klein Oirlo weer door een razzia
getroffen en werden ook in Oirlo
elf mannen weggevoerd. Andere
Oirlonaren en ook mannen uit
Oostrum werden als evacué in
naburige dorpen opgepakt. In
totaal betrof het in deze zes
Venrayse kerkdorpen, voor zover
is na kunnen gaan. 167 mannen
en jongens. Uit Castenray (inclu
sief Klein Oirlo) 42, uit Heide 12,
uit Leunen 47, uit Oirlo 40, uit
Oostrum 13 en uit Veulen 13"
BEESTACHTIG
Op beestachtige wijze en onder
het uiten van de meest vreselijke
dreigementen gingen de Duitsers
tekeer Onder het mom van stel
lingen graven aan de Maas werd
op 17 november een grote groep
mannen en jongens richting
Wanssum gedreven, huilende en
radeloze vrouwen en kinderen
achterlatend. In de stromende
regen trok de stoet van Wanssum
naar Broekhuizen, waar per pont
de Maas werd overgestoken naar
Arcen, alwaar het per tram rich
ting Venlo ging. In Venlo stond
een trein met ruim vijftien klets
natte, naar mest stinkende veewa
gons klaar, om de verzamelde
groep Limburgers naar Wuppertal
te vervoeren. Daar werden de
gedeporteerden ondergebracht in
een houten loods in een door
gangskamp. Ruim duizend man
nen werden de donkere, smerige
en koude loods ingejaagd. De
loods zat zo volgestouwd, dat zit
ten of hurken vrijwel onmogelijk
was. Sommigen vielen flauw van
verstikkende benauwdheid en
velen dachten dat ze vergast zou
den worden in de potdichte
loods. Na enkele dagen onder de
meest erbarmelijke omstandighe
den in het kamp verbleven te heb
ben, ging het per trein, onder
voortdurende beschietingen van
de geallieerden, naar allerlei
bestemmingen in Duitsland. Hier
werd men verspreid over boeren
bedrijven en fabrieken. "De ont
beringen die de gedeporteerden
in de doorgangskampen en tij
dens de treinreizen hadden moe
ten doorstaan, zouden in de
maanden daarna in verhevigde
vorm voortgang vinden",
beschrijft Jan Strijbos deze donke
re dagen in de Tweede
Wereldoorlog. "Onbeschrijflijke
toestanden deden zich voor. Het
werk was uitermate zwaar en de
door knagende honger en bittere
kou verzwakte lichamen hadden
ook nog eens weerstand te bieden
aan de slechte hygiëne en de
gebrekkige onderkomens. De psy
chische nood onder de dwangar
beiders was zeer hoog. Door de
gedachte aan thuis werden velen
overmand door hartverscheurend
verdriet. Hoe zou het met vrouw
en kinderen zijn en met familie en
vrienden? En dan de onzekerheid
over het eigen overleven. Dit alles
was voor velen ondraaglijk.
Sommigen stortten volledig in en
overleden aan alle ontberingen."
Uiteindelijk kwam voor de
Noordlimburgse gedeporteerden
de bevrijding door de geallieer
den. Voor de meesten was dat tus
sen eind februari en midden april
1945, maar het hartstochtelijke
verlangen naar huis duurde voor
velen nog voort tot de onvoor
waardelijke capitulatie begin mei
1945. Uitgemergeld, onder de lui
zen, haveloos en doodmoe kon
den de meeste gedeporteerden
toen pas gerepatrieerd worden.
Wat zouden ze thuis aantref
fen....?
PLAQUETTE
In het najaar van 2004 is het
zestig jaar geleden dat dit bijna
vergeten stuk tragische oorlogs
historie plaatsvond. De Stichting
Deportatie Oktober 1944 Noord
en Midden-Limburg wil deze aan
grijpende gebeurtenis blijvend en
op zichtbare wijze gedenken.
Strijbos: "Aanvankelijk wilde men
in het gebied van Venray tot
Wessem in de vijftig door de raz
zia's getroffen dorpen een lint van
monumenten plaatsen. In de
gemeente Venray betrof het zes
monumenten in de eerder
genoemde kerkdorpen. Samen
zouden de vijftig identieke monu
menten één groot, regionaal
monument voor de gedeporteer
den gaan vormen. Dit idee werd
echter te duur gevonden en som
mige gemeentes hadden beden
kingen bij het plaatsen van zoveel
monumenten op hun grondge
bied. Het voorstel is nu, om in elk
getroffen dorp een roestvrijstalen
plaquette te plaatsen met daarop
de namen van de gedeporteerden.
Eventueel kan ook het oorspron
kelijke monument geplaatst wor
den, of kunnen de contouren van
het monument in de plaquette
gelaserd worden. Het nieuwe
plan is woensdag (gisteravond)
op een bijeenkomst in Kessel
besproken. Van dit overleg was
bij het ter perse gaan van dit blad
nog niets bekend. Om de herden
king van de razzia's en de deporta
ties gestalte te geven, is er in elke
getroffen gemeente een werk
groep gevormd, die zich voor de
uitvoering van het project gaat
inzetten."
De Stichting Deportatie heeft
het Lokaal Historisch Platform
Venray gevraagd een werkgroep
in onze gemeente te formeren en
dit is inmiddels gebeurd. De
Venrayse werkgroep bestaat uit
vertegenwoordigers van de
betreffende zes kerkdorpen en
een vertegenwoordiging van het
Lokaal Historisch Platform. De
leden zijn gerekruteerd uit de
dorpsraden en heemkundevereni-
gingen. De gemeentelijke werk
groep staat onder voorzitterschap
van Jan Strijbos uit Castenray, ter
wijl Venraynaar Twan van Eis van
het Lokaal Historisch Platform het
secretariaat op zich genomen
heeft. Tweede secretaris is Liny
Rutten uit Heide en Venraynaar
Eduard Messemaeckers van het
Lokaal Historisch Platform neemt
het penningmeesterschap voor
zijn rekening.
"Begin februari is de werkgroep
voor de eerste keer bij elkaar
geweest en is het projectplan
gepresenteerd en globaal bespro
ken. Het plan bestaat uit drie
onderdelen. Op de eerste plaats
het oprichten van de zes monu
menten of, volgens het nieuwe
plan, het plaatsen van de zes pla
quettes. De tweede component is
het middels een lesbrief beschrij
ven van de oorlogservaringen van
de gedeporteerden door de leer
lingen van groep 7 en 8 van de
basisscholen in de betreffende
dorpen. Deze verhalen worden
op een speciale website gezet.
Het derde onderdeel van het plan
behelst het organiseren van activi
teiten rond de onthulling van de
monumenten of plaquettes, in het
najaar van 2004", aldus Strijbos.
De volgende bijeenkomst van
de gemeentelijke werkgroep is op
maandag 22 maart om 20.00 uur
in het gemeenschapshuis in
Castenray. Voor meer informatie
kunt u terecht bij Jan Strijbos tel.
0478-571677 of bij Twan van Els
tel. 0478-581191.
■x/a a a nr w e r k n
KEUKFN- E^^n^ilEURROUW
Slaapkamer
Kantoor
Woonkamer
Keuken
Industriestraat 17a. 5961 PH HORST
tel. 077-3980889 Fax 077-3980890
e& Hoogveld www.wielhermkes.nl
Schaatser Henk Hendrix
1(48) uit Ysselsteyn heeft de
■afsluiting van het schaatssei-
I zoen bekroond met een zeven-
I tiende plaats in de alternatieve
elfstedentocht in het Finse
I Kuopio. De Ysselsteynse vrij-
I gezel, die vorig jaar als vijf-
I tiende eindigde in de tocht
I over tweehonderd kilometer,
liet dit keer in de klasse vete-
I ranen een tijd noteren van 8
I uur en 24 minuten. "Het was
I een barre tocht, niet door de
kou maar door het slechte ijs.
J Veel rijders zijn vaak ten val
j gekomen, ik ben gelukkig
I slechts één keer gevallen.
I Maar het was weer een prach-
tige ervaring."
Henk Hendrix is een liefhebber
bij uitstek. Zijn gezicht straalt van
plezier als hij vertelt over zijn
grote passie: schaatsen. Geboren
en getogen aan de Paardekop in
de Ysselsteynse Peel genoot Henk
Hendrix op jonge leeftijd al van
de lange tochten over het ijs. Als
er maar een beetje ijs te vinden
was, bond hij snel de ijzers onder.
'Ik weet nog goed dat we van ons
huis uit naar het ijs kluunden en
dan met zes of zeven kinderen
gingen ijshockeyen. Daar is eigen
lijk de basis gelegd voor later."
Henk Hendrix ten voeten uit: schaatsend op de Weissensee in Oostenrijk
sfeer c
tijd
Henk Hendrix bedoelt te zeg
gen: zo ben ik een fervent schaat
ser geworden. Helemaal gek van
de sport. Door het schaatsen
heeft hij al heel wat van
Nederland en de rest van de
wereld gezien. Jarenlang stapt hij
alleen of met een schaatsvriend in
de auto om deel te nemen aan een
toertocht ergens in Nederland.
Het moet overigens wel een beet
je een fatsoenlijke afstand zijn,
want de medewerker van
Waterschap Maas en Peelvallei
houdt ervan kilometers te vreten
op het ijs. In de periode 1963-
1984, de 'stille periode' noemt
Hendrix die jaren, was er niet veel
te schaatsen, pas in 1985 begon
de Ysselsteynse liefhebber eigen
lijk echt met het schaatsen van
lange toertochten over 50 - of lie
ver nog - 200 kilometer.
"Samen met Michel van Vegchel
ben ik begonnen. We keken in de
Telegraaf waar ergens in het land
een toertocht werd georgani
seerd. Vaak moesten we nog op
de landkaart kijken waar die
plaats ergens lag. Doordeweeks of
in het weekend, dat maakte ons
niet uit. Ja, dat was een mooie
tijd."
En Henk Hendrix viel dat jaar
U wilt een professionele website die
uw doelgroep aanspreekt?
Neem contact op met Flyers Internet Communicatie, voor:
communicatieadvies
ontwerp en bouw van websites
actualisering en onderhoud van websites
content management systemen
content creation
webpromotie
Uw interne communicatie kan beter?
Met behulp van een intranet optimaliseren
wij uw bedrijfsprocessen.
Bekijk alvast onze website: www.flyers.nl
Flyers Internet Communicatie
uw p@rtner in de virtuele wereldl
Grootdorp 89 - 5815 AN Merselo
Tel: 0478-546293 - info@flyers.nl
meteen met zijn neus in de boter.
Want in 1985 werd voor het eerst
sinds vele jaren weer eens de
Elfstedentocht georganiseerd, die
werd gewonnen door Evert van
Benthem. Een jaar later vroor het
weer dat het kraakte, en dus toog
de schaatser wederom naar
Friesland, om deel te nemen aan
de 'tocht der tochten'. "De
Elfstedentocht blijft toch iets
aparts. Het is de happening voor
een schaatser. Ik heb de 200 kilo
meter drie keer vrij eenvoudig vol
kunnen maken, 1997 was echter
de zwaarste Elftstedentocht. Toen
stond er een stevige wind."
WEER EN WIND
Henk Hendrix is onder meer lid
van de Vereniging De Friesche Elf
Steden en de Recreatieve
Schaatsvereniging Noord-Limburg
RSNL. Hij traint in het seizoen
drie keer in de week in het Duitse
Grefrath, de thuisbasis van RSNL.
Toch vindt hij dat eigenlijk maar
niks. Het echte schaatsen gebeurt
in de buitenlucht. "Ik kan tijdens
het schaatsen echt genieten van
de natuur om me heen, ben een
echt buitenmens. Op een binnen
baan heb je dat niet, daar draai je
alleen maar rondjes."
Dankzij de sport ben ik op
eigen kosten bijvoorbeeld in lan
den als Japan, Oostenrijk, Finland
en Zweden geweest. Ja, vaak kom
je onder de toerrijders dezelfde
gezichten tegen. Maar tijdens de
alternatieve elfstedentocht op de
Weissensee in Oostenrijk zat ik
bijvoorbeeld met de A-rijders aan
tafel. Mooi is dat, een beetje
ouwehoeren met die mannen. De
goed. het is altijd één hechte
groep."
In Oostenrijk is de Ysselsteyner
kind aan huis. Al vanaf 1993
neemt hij deel aan de alternatieve
elfstedentocht op de Weissensee.
Daar liet hij ook zijn snelste tijd
over 200 kilometer noteren: 6 uur
en 59 minuten.
Zaterdagavond is de slotavond
van dit jaar bij de RSNL. het
schaatsseizoen er weer op voor
Henk Hendrix. De ijzers gaan in
het vet en worden er in oktober
weer uitgehaald. In de komende
maanden gaat hij zijn conditie op
peil houden met mountainbiken
en skeeleren. Maar wie weet? De
weergoden zijn toch al weken
van slag en wellicht komt er dit
jaar eind maart nog een
Elfstedentocht... Henk Hendrix is
er dan zeker bij!
Tentoonstelling bij JOC in Ysselsteyn
Van 6 maart tot en met 7
april komt de tentoonstelling
'Onderdrukking en Bevrijding'
naar het JOC Ysselsteyn bij de
Duitse militaire begraafplaats.
'Onderdrukking en Bevrijding'
is een tentoonstelling van
foto's en brieffragmenten van
dienstweigeraars en deser
teurs ten tijde van Hitiers
Derde Rijk. Zij wezen oorlog
af en moesten die principiële
keuze meestal met hun leven
betalen.
Tientallen medewerkers van
het Anti-Oorlogsmuseum in
Berlijn begonnen in 1989 een
speurtocht naar de vergeten
geschiedenis van mensen die ook
in moeilijke omstandigheden
'nee' zeiden tegen oorlog en
geweld, Uit familiealbums stelden
zij een indrukwekkende expositie
samen van foto's en fragmenten
uit brieven waarin de dienstwei
geraars hun keuze motiveren. Het
bleek vaak moeilijk dit materiaal
te bemachtigen. De familie wil er
veelal niet aan herinnerd worden
dat een familielid werd geëxecu
teerd.
De tentoonstelling is in de
Duitse taal, maar er Zijn ook in het
Nederlands vertaal* z brochures
verkrijgbaar. Tijdens de tentoon
stelling wordt een film getoond,
waarin jongeren uit het voortge
zet onderwijs in enray en de
Duitse plaatsen Geldern,
Scharnebeck en Papenburg hun
wereldopinie geven.
Zaterdag 6 maart om 13-30 uur
wordt de tentoonstelling geopend
door burgemeester Waals. Om
15.30 uur kunnen de bezoekers
een rondleiding over de begraaf
plaats krijgen. De tentoonstelling
is geopend van 6 maart tot en met
7 april. Maandag tot vrijdag van
9.00 tot 16.00 uur en zaterdag en
zondag van 11.00 tot 16.00 uur,
Groepen kunnen een rondleiding
over de begraafplaats krijgen en
aansluitend de tentoonstelling
bekijken.
U moet zich dan el eerst even
aanmelden bij 1* Jongeren
Ontmoetingscentr i Voor
schoolklassen van het voortgezet
onderwijs is een speciaal pro
gramma ontwikkeld bij deze ten
toonstelling. De klassen krijgen
eerst een rondleiding over de
begraafplaats. Vervolgens krijgen
ze een opdracht waarmee ze indi
vidueel door de tentoonstelling
gaan. Aan het einde van het pro
gramma kunnen alle scholieren
een persoonlijk bericht achterla
ten. Kosten: 25 euro per groep
(maximaal 30 personen). Mocht u
interesse hebben in het program
ma voor de schoolklassen dan
kunt u contact opnemen met het
JOC in Ysselsteyn.
De tentoonstelling 'Onder
drukking en Bevrijding' heeft het
Museum voor Vrede
Geweldloosheid in bruikleen van
het Antikriegsmuseum in Berlijn-
Brandenburg.
Jongeren Ontmoetingscentrum
Ysselsteyn, Timmermannsweg 75,
5813 AM Ysselsteyn, tel: 0478-
541916. E-mail: info@joc-yssel-
steyn.com. Internetadres:
www.joc-ysselsteyn.com.
EN MAAS
Donderdag 4 maart 2004 - Pagina 5
heeft. Daardoor kan het VvGI niet
zomaar starten met de nieuw
bouw. Maar moet eerst de lange
artikel 19 lid 1-procedure via de
provincie gevolgd worden om
vrijstelling van het geldende
bestemmingsplan te krijgen. "Als
het bestemmingsplan bij de tijd
was geweest hadden we die ver
traging niet gehad. Dan hadden
we meteen met de bouw van het
ziekenhuis aan de slag gekund."
De resocialisatiewoningen van
TBS-kliniek De Rooyse Wissel
komen niet voor in de plannen
voor Servaashof. Alhoewel dit wel
een van de voorwaarden van de
gemeente is. Op een vraag uit het
publiek meldde communicatieme
dewerker Paul Simons dat het
VvGI deze woningen niet wil.
"Nee, het is niet de bedoeling dat
die er komen. Ook voor de
Rooyse Wissel is dit geen gewens
te situatie."
Henk Hendrix sluit seizoen af met Finse elfstedentocht
Het VvGI start nog dit jaar met
de sloop van niet-monumentale
gebouwen. In 2005 wordt begon
nen met de bouw van het nieuwe
ziekenhuis. Daarna wordt het
groene buitenhof onder handen
genomen en als laatste worden de
woningen gebouwd. Dit zal wel
licht pas in 2010 zijn. De omwo
nenden kregen te horen dat ze
nog een tijdje geduld moeten heb
ben voordat ze hun bezwaren offi
cieel kenbaar kunnen maken.
De bewoners van de
Stationsweg raken hun vrije uit
zicht kwijt. Ze kijken nu uit op de
plantsoenen van het instituut. De
nieuwe woningen, van drie
bouwlagen, komen op tien meter
afstand van de Stationsweg.
"Kunnen die blokkendozen niet
verder naar achteren", viel dins
dagavond herhaaldelijk te horen.
De bewoners van de Oostsingel
en St. Servatiusweg komen er wat
dat betreft beter vanaf. Want aan
de zijkanten van het instituutster
rein staan rijen monumentale
bomen. Die moeten blijven staan
waardoor de nieuwbouw achter
het groen schuil gaat. De hoogste
bebouwing komt aan de zuidkant
bij basisschool De Hommel. Daar
verrijzen appartementencom
plexen variërend van drie tot
zeven verdiepingen.
De 45 belangstellenden uitten
hun bedenkingen over de ver-
keersontsluiting van de nieuwe
woonwijk. "De Stationsweg is nu
al hartstikke druk. Vooral voor
kinderen die over moeten steken
is het levensgevaarlijk", zei een
straatbewoonster, die ervoor
pleitte om een ventweg aan te leg
gen zoals dat ook langs de
Oostsingel gebeurt.
Architect Freek Loos en Peter
Platzbeecker; bouwcoördinator
van het VvGI, wezen met de
beschuldigende vinger naar de
gemeente Venray. De aanwezigen
vroegen zich ook af waar de ver
tegenwoordigers van de gemeen
te waren. Op de uitnodiging
waren ze wel aangekondigd.
Duidelijk werd dat er een groot
verschil van inzicht is tussen
gemeente en VvGI over de ver
keersafwikkeling. Servaashof
wordt autoluw. Het psychiatrisch
ziekenhuis krijgt de hoofdingang
aan de Stationsweg. Vanaf de
Oostsingel kan het verkeer alleen
ter hoogte van de sporthal/Prins
Bemhardstraat het terrein op. De
tweede ingang bij de stoplichten
bij de poli's komt te vervallen.
Aan de St. Servatiusweg komt
eveneens één ingang ter hoogte
van het trapveldje. Fietsers kun
nen alleen dwars over het terrein
oversteken tussen het
Antoniusveld en de Oostsingel.
Het VvGI wilde ook een fietsin-
gang vanaf de hoek Stationsweg-
St.Servatiusweg maar dat plan
sneuvelde. Bewoners van
Antoniusveld klaagden erover dat
de St. Servatiusweg nu al veel te
smal en te druk is. De wijkbewo
ners voorzien een verkeerschaos
als ook Servaashof van deze toe
gangsweg gebruik gaat maken.
Freek Loos deelde de kritiek
van de aanwezigen. "De gemeente
wil dit helaas zo. Maar wij hebben
er andere gedachten over." Peter
Platzbeecker meldde dat de
Stationsweg een woonstraat zou
worden. "We hebben veel verga
deringen gehad over de verkeers-
ontsluitingen. We kwamen er
moeilijk uit. De gemeente dreigde
zelfs geen bouwvergunningen af
te geven als wij niet meewerkten.
Nou, dan houdt het op", aldus
Platzbeecker, die eraan toevoegde
dat het St. Servatiusterrein nog
altijd een agrarische bestemming
Dinsdagavond had het
len hj lucent van Gogh Instituut de
imwonenden uitgenodigd om
,jjgepraat te worden over
grvaashof. Zo'n 45 buurtbe-
1996 Foners volgden met argus-
n9is*! >gen de ontwikkelingen op
et instituutsterrein. De
ezwaren spitsen zich toe op
hoge en dichte bebouwing
non de Stationsweg en de
3p lerwachte verkeersproblemen
de Stationsweg en St.
ervatiusweg.
Het psychiatrisch ziekenhuis op
iet St. Servatiustterrein wordt
jekrompen tot circa driehon-
erd bedden. Dit vormt straks het
iart van Servaashof. Daaromheen
joint een groengebied en langs
randen worden 351 woningen
:bouwd, 277 voor de marktsec-
ir en 74 zorgwoningen voor het
m