"Eerste Tibetaanse brailleboeken
zijn gedrukt"
[Kunstenaars onder de indruk
van monumentaal Sint Anna
Met wie vier ik kerst?
Afsluiting van
campagne
afvalscheiding
Expositie
hoeden
Venraynaar
betrapt
Inbraak
in woning
gjg MAAS donderdag 8 november 2001 - Pagina 13
Venraynaar Paul Kronenberg bereikt mijlpaal in Tibet
faraynaar Paul Kronenberg
61sinds 1998 met zijn blinde
igjdin Sabriye Tenberken vol
chap [ave aan het Project for the
in Tibet, een project dat als
doel het integreren van blin-
inde Tibetaanse maatSchap-
ZlJI^eft. Paul is verantwoordelijk
alle technische en onder
saspecten van het project,
er traint hij diverse mede-
crs in de basisbeginselen van
louding, kantoorwerk en het
lik van computers. De
aynaar is naast communica-
fondsenwerving ook verant-
delijk voor de start van de
aanse brailleboekdrukkerij.
gehele project heeft als
doel het integreren van blin-
jde Tibetaanse maatschappij.
;n dit doel worden stap voor
vier projecten gestart. Een
li voor blinden in de leeftijd
even tot twaalf jaar is het eer-
oject. deze school is in mei
gestart. Het tweede project
Q] t een brailleboekdrukkerij
Tibetaanse schoolboeken in
JU kunnen worden geprodu-
en het derde project is een
gratieprogramma om blinden
greren in reguliere scholen en
'dagelijkse samenleving. Tot
illen Sabrye Tenberken en
jonenberg een beroepsoplei-
opzetten, zodat blinden niet
de mogelijkheid wordt gebo-
n in de maatschappij te kun-
ïtegreren, maar ook zelf een
len kunnen genereren. De
lie van weekblad Peel en Maas
rigig deze week weer een verslag
ffaul Kronenberg over de gang
ifeken in Tibet.
BRAILLEBOEKEN
l kantoor wordt gevuld met een
sief en oorverdovend lawaai,
mie wordt geproduceerd door
brailleprinter. Na drie jaar
waarin we steeds weer hebben
gewerkt aan de realisatie van het
eerste Tibetaanse brailleboek wor
den nu de eerste boeken gedrukt.
Van DOS naar Windows en weer
terug. Dat is het traject dat we zo'n
beetje gevolgd hebben. In het begin
waren er problemen die in DOS niet
konden worden opgelost, na de
overstap naar Windows kwamen we
ook daar problemen tegen die niet
zo één-twee-drie op te lossen waren.
Dus terug naar af, terug naar DOS.
Een nieuwe ontwerpfase werd
gestart en nu zijn we gelukkig zover
dat we de eerste Tibetaanse braille
school- en braille woordenboeken
hebben gedrukt. In de komende tijd
gaan we echter toch weer een
poging wagen om het druksysteem,
dat nu relatief gecompliceerd is te
vereenvoudigen.
De manier waarop blinden
Tibetaanse brailleteksten met de
braille schrijfmachine typen is snel
ler dan elke andere wijze ook. Het
idee is ontstaan om de techniek van
het intypen op een braille typmachi
ne over te dragen naar een normale
computer. Zes toetsen, 'sdf jkl' en
de spatiebalk worden dan gebruikt
om snel en eenvoudig Tibetaanse
teksten in de computer te krijgen.
Op het beeldscherm verschijnt de
tekst in zwartschrift en men heeft de
keuze om deze in zwartschrift of in
braille uit te printen. Op deze
manier kan een techniek voor blin
den worden toegepast voor de 'zien
de' wereld. Om dit project te reali
seren ontvangen we hulp van
vrienden die aan het instituut voor
kunstmatige intelligentie te
Saarbrücken werken en de firma
Baum Retec a.G. die de benodigde
soft- en hardware verzorgt. De
implementatie van deze nieuwe
methode hopen we in het voorjaar
van 2002 voor elkaar te krijgen.
Voordat Sabriye op 11 september
2001 naar Europa vertrok hebben
we tot diep in de nacht 21 braille
schoolboeken gedrukt zodat de kin
deren in de winter geen gebrek heb
ben aan leermiddelen. Op de cover
van elk boek is in braille de naam
van de bezittende leerling gedrukt.
We hebben nog nooit kinderen zo
blij gezien met de ontvangst van
schoolboeken. De boeken werden
zelfs mee naar bed genomen, boven
de dekens werd demonstratief
gesnurkt terwijl onder de dekens
werd gelezen.
CURSUS VOLGEN
Het is inmiddels eind oktober en
we zijn nu allebei in Duitsland. We
wachten op vier Tibetanen, die als
alles goed verloopt, over anderhalve
week naar Duitsland komen. Samen
met Nordun, (lerares), Gama
Choedron (lerares), Sangpo, (leraar
en zelf blind) en Wangchen Gelek
(vice president van de Tibet
Disabled Persons Federation) gaan
we een speciaal ontwikkelde cursus
volgen aan de Blinden-Studien-
Anstalt (Blista) in Marburg. We zul
len worden onderwezen in mobi
liteit en oriëntering, speciale blin-
dentechnieken gericht op de behoef
ten van blinde mensen in de
Tibetaanse autonome regio. Zes
weken lang zullen we de meeste tijd
geblinddoekt door het leven gaan
om ons in te voelen/denken wat
blind zijn betekent. Er wordt
getraind hoe men als blinde een
andere blinde of ziende bepaalde
situaties, werkzaamheden etc. kunt
uitleggen of bijvoorbeeld de wer
king van machines en computers
kunt bijbrengen. Ook gaan we
geblinddoekt kajakken en paardrij
den. De filosofie van de Blista is om
blinden zelf hun grenzen te laten
bepalen en niet direct te zeggen "dat
kan een blinde niet". Deze filosofie
proberen we ook in het rehabilitatie
en trainingscentrum voor blinden in
Tibet te hanteren. Het gaat daarbij
hoofdzakelijk om het geven van
zelfvertrouwen. Zonder zelfvertrou
wen beweegt zich niets en dat geldt
natuurlijk niet alleen voor blinden
maar voor iedereen. Vaak ondervin
den blinde mensen het blind zijn
zelf niet als een beperking, maar de
gedachte dat zienden denken dat het
een "verschrikkelijke handicap" is
en de houding die de zienden
daardoor naar blinden uitstralen is
een grotere handicap. Er wordt al
vaak direct gezegd "Ach., wat zie
lig.. wat erg., wat verschrikkelijk..".
Als ik met Sabriye ergens kom
wordt ik gevraagd of Sabriye hon
ger heeft. Ik vraag Sabriye dan "Heb
je honger?" waarop zij antwoordt
"Ja, ze heeft honger". Ik laat de vra
gensteller dan weten "Ja, ze heeft
honger". Als dan de vraag komt
"Wat wil ze dan eten" dan wijs ik
erop dat Sabriye niet kan zien maar
dat ze erg goed kan horen en spre
ken! Ook hoor ik regelmatig van
wat oudere mensen "Wat leuk datje
je zusje mee op reis neemt".
We hopen voor de kerst de trai
ning af te sluiten waarna we deze
ervaring in Tibet in de praktijk kun
nen gaan brengen en kunnen over
dragen aan de blinden aldaar.
all-mag-inspr:Nog even een korte
samenvatting van de gebeurtenissen
in het afgelopen halfjaar:
- De nieuwbouw is in augustus
2001 in gebruik genomen. Het
gebouw omvat drie Waslokalen, een
jongens slaapzaal, een meisjes
slaapzaal, een brailleboekproduktie
workshop, een fysiotherapie en
medisch massagetrainings ruimte,
toiletten, douches, een ziekenkamer,
en enkele kamers voor medewer
kers. Ook heeft het gebouw een
groot dakterras.
- In het oude gebouw zijn nog
enkele ruimtes gerenoveerd, een
eetzaal, een bibliotheek, en een kel-
derWaslokaal zijn inmiddels gereali
seerd.
- Een tweede medische massage
en fysiotherapie klas is in oktober
2001 met drie leerlingen van starf
- Op dit moment ontvangen 25
kinderen verdeeld over vier Wassen
onderwijs: twee voorbereidende
basisschoolklassen, één muziekklas
en twee fysiotherapie/medische
massageklassen.
- Vier blinde leraren onderwijzen
op de school: twee medische mas
seurs, een blinde leraar Engels en
een blinde muziekleraar. In de toe
komst proberen we zoveel mogelijk
blinde medewerkers in het project
op te nemen.
- Het integratieproces is echter
helaas nog niet van start gegaan, de
reden daarvoor is dat de regering
een regel wil invoeren dat blinden
op elke basisschool geïntegreerd
kunnen worden. De invoering van
deze regel zal iets langer duren
omdat het nogal wat bureaucrati
sche handelingen vergt. Het is
natuurlijk wel zo dat als deze regel
wordt toegepast de toekomst van de
integratie een stuk stabieler en
zekerder wordt en niet alleen afhan
kelijk is van de bereidwilligheid en
vrijwilligheid van enkele onderwij
zers op de. dorpsscholen.
- In augustus 2001 zijn zoals eer
der al vermeld de eerste Tibetaanse
braille schoolboeken gedrukt.
- In november/december 2001
vindt een training plaats waaraan
vier Tibetanen, Sabriye en ik deel
nemen. De training is speciaal ont
worpen om zoveel mogelijk tege
moet te komen aan de behoeften van
blinden in Tibet.
- Op dit moment worden schilde
rijen, gemaakt door de blinde kinde-
ren, tentoongesteld in Sjanghai en in
Peking. De schilderijen worden
geveild en de opbrengst gaat voor
de helft naar het Project for the
Blind, Tibet en de andere helft gaat
naar een kinderkliniek in Sjanghai
waar kinderen met hartproblemen
worden geopereerd. Het initiatief
van deze 'schilderactie' komt van
Christophe Peres, een Fransman die
het project afgelopen juli heeft
bezocht. Het is natuurlijk voor het
zelfvertrouwen van onze kinderen
een geweldige opsteker dat ze op
deze manier voor het eerst in hun
leven andere kinderen kunnen hel
pen.
Met vriendelijke groeten en nog
maals hartelijk dank aan alle men
sen die het Project for the Blind,
Tibet ook in 2001 weer hebben
ondersteund.
Paul Kronenberg en Sabrye
Tenberken
Stichting Stadspark Venray (46)
rige week maakte een groep
lende kunstenaars, die vol-
jaar meewerken aan kunst-
ifestatie De Waan, voor het
kennis met de Venrayse psy-
tische inrichtingen. Men
t een bezoek aan het
:hoi itatelier en het museum op
Servaas, maar vooral het
imt|ek aan Sint Anna maakte veel
tk
ibelangstelling gold niet alleen
hoonheid van het terrein en de
ndere architectuur, maar ging
name uit naar de geschiedenis
lie duizenden mannen en vrou-
die in de afgelopen honderd
aeen van de Venrayse inrich-
d werden opgenomen en van
.r zeer velen de rest van hun
i hier hebben doorgebracht,
verblijf, dat, zeker in vroegere
■■meestal gepaard ging met een
Bf mate van maatschappelijk iso-
nl dat inherent was aan de
(zinnigenzorg van die tijd.
zij de inspanningen van de
werkers in de zorg is dat isole-
aan het afnemen. De sluiting
Sint Anna is in dat opzicht ken-
end voor de cultuuromslag die
wordt gemaakt.
lal die reden vormt Sint Anna
groot monument voor de psy-
tie. Een monument ook van
!rstel en erkenning voor men
ie we eigenlijk niet als vol
tige medeburgers beschouw-
pat was de boodschap die de
ïnaars meekregen en, blijkens
ïacties na afloop van het
k, door hen goed werd begre-
Enkele onderdelen uit het pro-
De kunstenaars bezochten onder andere de obductiekamer van het mortuarium.
gramma spraken wel heel bijzonder
tot de verbeelding van de binnen- en
buitenlandse bezoekers. Vooral het
bezoek aan het mortuarium en de
daarmee verbonden geschiedenis
was een intrigerend onderwerp. De
oude obductiekamer en de stenen
snijtafel zijn nog geheel intact. Hier
werden de lijkschouwingen gedaan
en van veel overledenen werden de
hersenen verwijderd en bewaard ten
dienste van het wetenschappelijk
onderzoek. Het is een stukje
geschiedenis waar doorgaans niet
veel over gesproken wordt, maar het
is wel de realiteit. Ook de oude car-
rouselloods en de voormalige
begraafplaats vormden onderwer
pen waarover tal van vragen werden
gesteld. Een van de kunstenaars was
gefascineerd door het idee van de
oude draaimolen die in vroegere
jaren een permanente plek had op
het speelveld. Je kon hem horen
denken: "Een mallemolen in een
gekkenhuis". Het klinkt inderdaad
nogal bizar. Zo zijn er nog veel
zaken te noemen die vaak aan ons
aller aandacht ontsnappen omdat we
ze zo gewoon vinden, maar die in
werkelijkheid zeer bijzonder zijn.
Een wandeling over Sint Anna is in
dat opzicht een tocht tussen Waan
en Werkelijkheid. Binnenkort zal
onder auspiciën van Veldeke en
Stadspark Venray op veler verzoek
wederom een rondwandeling wor
den georganiseerd. We zullen u
daaromtrent nog nader informeren.
Stichting Stadspark Venray. p.a.
Twan van Els, Gasstraat 6, 5801 CT
Venray. Telefoon 581191. E-mail:
tw.els@wxs.nl
Her mortuarium tegenover de kapel
van Sint Anna
Erkend relatiebemiddelingsbureau schept nieuwe kansen
"Dit wordt alweer mijn vierde
kerst sinds mijn relatie eindigde.
Het eerste jaar nodigde een goede
vriend me uit om bij hen te gast te
zijn. Vorig jaar en het jaar daarvoor
bracht ik bij mijn ouders door. Maar
dit jaar wil ik het liefst thuis zijn. Je
hebt toch het gevoel dat mensen je
vragen omdat ze het 'zielig' vinden
als je met Kerstmis alleen zit. En als
je bij een stel komt, voel je je nog
meer alleen", aldus Eric, die dit
najaar besloot zich in te schrijven
bij relatiebemiddelingsbureau
Stichting Date. Eric (om privacyre-
denen ook binnen het systeem van
Stichting Date voor de buitenwereld
alleen bekend met voornaam en
nummer) dacht jarenlang dat
iemand die zich inschreef bij een
relatiebureau wel heel wanhopig
moest zijn.
Nu weet hij wel beter. "Als je net
zoals ik al jarenlang bij hetzelfde
bedrijf werkt en je een vaste vrien
denclub hebt, dan ontmoet je niet
zoveel nieuwe mensen meer. Ik ga
ook niet graag alleen naar het café.
Wat moet je dan nog? Ik las een
advertentie van Stichting Date in de
krant en heb de stoute schoenen
aangetrokken en de medewerkster
bij mij in de buurt gebeld. Ik kon de
volgende dag al komen voor een
gesprek!"
Stichting Date is het grootste en
een van de oudste relatiebureaus in
Nederland met vestigingen ver
spreid over het hele land.
Daarnaast beschikt dit bureau
over een unieke werkwijze, dat de
cliënt optimale mogelijkheden biedt
te 'slagen'. Wie zich bij Stichting
Date inschrijft krijgt namelijk het
zogenaamde partnerboek mee naar
huis, waarin het landelijke bestand
van alle ingeschrevenen te vinden
is. Met behulp van korte beschrij
vingen, waarin onder andere gege
vens over leeftijd, opleiding en
beroep, woonomgeving, al of geen
kinderen, hobby's en partnerwen-
sen, kan men zich zelf oriënteren.
Heeft men een keus gemaakt, dan
kan via de regioconsulente een tele
foonnummer worden opgevraagd.
De consulente kiest dus niet voor
de cliënt, maar kijkt alleen of het
een 'goede combinatie' is en of de
betreffende persoon nog vrij is. Is
dit het geval, dan staat niets een
telefoontje nog in de weg. Men
heeft dus alle vrijheid, maar
uiteraard is daar altijd die consulen
te die kan adviseren of behulpzaam
zijn. Je staat er dus niet alleen voor!
Mevrouw Van de Voort, consu
lente voor Venray en omgeving:
"Ons systeem werkt twee kanten op,
want mensen komen zelf ook in het
partnerboek met hun beschrijving
en kunnen dus ook door anderen
benaderd worden. Elke maand
wordt het partnerboek aangevuld
Op deze manier beschikt de cliënt
dus altijd over het actuele bestand.
Mensen staan voor een periode van
veertien maanden ingeschreven en
in die tijd slaagt zo'n 70 tot 75%.
Dat is dus een behoorlijk resultaat.
Ook niet zo verwonderlijk: als men
sen iemand gaan bellen, weten ze al
een heleboel van die persoon en zijn
dus eigenlijk heel goed voorbereid.
Een beetje verrassing moet het
natuurlijk wel blijven, dat houdt de
spanning erin."
Eric: "Ik heb zojuist mijn eerste
ontmoeting achter de rug, en ik
moet toegeven: ik was best gespan
nen. Maar toen ik merkte dat zij net
zo nerveus was, viel bij mij alle
spanning weg. En toen ik daarover
een grapje maakte, was het ijs
meteen gebroken. Het bleek dat we
veel gezamenlijke interesses hadden
en hebben lekker zitten kletsen. We
hebben een hartstikke gezellige
avond gehad en hebben afgesproken
elkaar over een week weer te bel
len."
Ook belangstelling voor deze
manier van relatiebemiddeling? Bel
de consulente van Stichting Date
voor Venray en omgeving,
mevrouw Van de Voort, tel. (0478)
588691 (een afspraak verplicht u tot
niets).
Wedstrijdje afvalscheiding
In winkelcentrum Brukske vindt
op zaterdag 10 november de ludieke
afsluiting plaats van de communica
tiecampagne afvalscheiding.
Bewoners worden uitgedaagd om
een kleine 'afvalberg' in een zo kort
mogelijke tijd zo goed mogelijk te
scheiden. De winnaar hoeft een jaar
lang geen vastrecht aan afvalstof
fenheffing te betalen ter waarde van
267 gulden. Het 'grote afscheidings-
spel' vindt van 13.30 tot 15.30 uur
plaats onder leiding van wethouder
Heidens van Venray. De wedstrijd
is de afsluiting van de communica
tiecampagne die afgelopen twee
maanden in de wijk Brukske is
gehouden over afvalscheiding en
zwerfafval. De gemeente richt de
campagne op deze buurt vanwege
de vele vragen die van de wijk uit
worden gesteld. Om te meten of de
campagne effect heeft gehad, zullen
er telefonische enquêtes worden
gehouden. De resultaten worden
afgezet tegen de enquête die vooraf
aan de campagne werd gehouden.
Tevens zal er een sorteeranalyse
plaatsvinden om de huidige situatie
te analyseren. Dit ter vergelijking
met de uitkomsten uit de jaren
1998/1999.
PEEL EN MAAS
'n abonnement waard
Tot 1 december is er een hoeden-
tentoonstelling in de Bibliotheek
Venray. De hoeden zijn gemaakt
door Lilian Verspaget. In haar ate
lier 'Lilian Style' kunt u terecht
voor het maken van kleding, textiel
bedrukken, patroon tekenen en ont
werpen. Zijde, raffia, sisol en haar-
vilt zijn een greep uit de materialen
die verwerkt zijn in de tentoonge
stelde hoeden. De hoeden zijn te
bewonderen in de etalage en in de
vitrine binnen in de bibliotheek.
Op de jeugdafdeling worden tot 1
december tekeningen tentoonge
steld die gemaakt zijn door kinderen
uit Kiev. De openingstijden zijn
dinsdag t/m donderdag van 11.00-
18.00 uur, vrijdag van 11.00-21.00
uur en zaterdag van 11.00-14.00
uur.
In de nacht van zaterdag op zon
dag is een 19-jarige automobilist uit
Venray in Boxmeer betrapt op het
rijden onder invloed van alcohol. De
politie wilde de man laten stoppen
omdat hij de mistlampen van zijn
auto onnodig onstoken had.
De man negeerde in eerste instan
tie het stopteken maar bracht zijn
voertuig later toch tot stilstand. Hij
kreeg een proces-verbaal en een rij
verbod.
in de nacht van maandag op
dinsdag is ingebroken in een
-L.y -v