Landbouw in Venray rond de eeuwwisseling Groot Limburgs landschap wandelweekend M, Verrièt een exclusieve collectie schoenen voor dames en heren Gemeente gaat 6 cent voor kilo oud papier betalen El Meststoffen En de boer, hij ploeterde voort... \MSMJBIdBM Sportief afslanken De Sprank pKjNM/AS Donderdag 19 maart - Pagina 7 londeri jaar geleden was de te Veiray nog voor het over- iel agnrisch. De inwoners - er 5.925 op 1 januari ■- roondai, zoals overal op het nd, in kleine gesloten ge sappel die nagenoeg ge ren aalgewezen op zelfvoor- ven indie gemeenschappen jter vror degenen die hun m verdienen in de n tuirbouw, eenvoudig, so- voor sommigen zelfs ar- 95 haiden de prijzen van de lantbouwprodukten een unt b< reikt als gevolg van de andbmwcrisis die Europa >t eind der zeventigerjaren Decrisis was veroorzaakt over>troming van de Euro- larktmet goedkoop Ameri- traanen wat later ook nog ledkrop graan uit Rusland jntirië. Hierdoor waren de graanpryzen dras- Rogge bijvoorbeeld eldffd van ƒ8,76 in 1880 tot er tectoliter in 1895. evepryzen kwamen in die onier zware druk te staan j^le gDte toevoer van vee en B it Ziid-Amerika en Nieuw- BB l. Dtze invoer leidde ook de ingin van de bekende Ven- chaipscompagnie. iges rasnu de situatie in de Ven ader ntbouw in 1895? 1 23< le otale oppervlakte van de ïstea ,tó. 14.225 ha - waren ruim nog woest dus niet iir gebracht. De gemengde er waren over het algemeen is L ;uee! 1 0? u omvang. Van 65% lag de araa ,p 1-5 ha en van 20% op ar 41, De waarde van bouwland ar is Dltie: 75,- per ha en die voor 650,- per ha. De pachtprij- veik en respektievelyk ƒ35,- en n, de BEMESTING se tyd vormt het mestover- veeteeltbedrijven een pro- Ie verwachting is echter dat ileem over een tiental jaren bouw van mestfabrieken terleden zal horen. 85 en ook in de eeuwen r kende men het tegen- probleem. Er was toen na- 5i een tekort aan mest De ■edryven waren nog nage- *deel aangewezen op mest testvaalt maar voorname- ie van de potstal. was een ouderwetse vnii ,d« the Gemeentereinlglng. JStrulvuiliiii f 13.20 huMigd.mot puik* beurttofTeij f 15 50 Uil en itr»/)|*ullnl» l 7, mengil Hint puike b««r»toflm) t 9 30 jle lonrfvf 27.— i ïe loort.t- T 20. lm f SB.-» i por weggóiv rm.lO.OQO kilo,, oiigefniiikeerd. SïBp'.a ssf Rinroven te Beugen, 9 eonturreereudo p/IJien. k ittidi Terkrijgbeij1 j ft 1 «Lr A V«i'l rundveestal waaruit de mest van de dieren gedurende de stalperiode niet werd afgevoerd. Ze was laaglig- gend en had een lemen vloer om te voorkomen dat de urine van het vee in de bodem zou verdwynen. Op de bodem van de stal was stro uit gespreid en als dat stro nat was, strooide men daarover weer nieuw stro. Als er geen voldoende stro was - een normaal verschynsel in die tijd - gebruikte men heideplaggen uit de Peel en bosstrooisel. Stonden de koeien by na met de rug tegen het dak dan werd de verzadigde, doordrenkte massa naar de akker gereden. Berekend is dat er per hectare, naar gelang de kwaliteit van de grond, negentig tot honderd kruiwagens nodig waren. Ook de schapenmest, Venray tel de nog ca. 110 kundden schapen, was natuurlyk bestemd voor de ak kers. Om 1 ha te bemesten was de mest van ca. 40 schapen nodig. PRODUKTIE EN GEBRUIK In 1895 bedroeg het areaal aan rogge 1.874 ha. Verder werd er nog verbouwd: 3 ha zomergerst, 252 ha- haver en 30 ha boekweit. Rogge, een typisch zandgrondgewas, nam dus maar liefst 87% van alle halmge wassen voor haar rekening. Op de resterende cultuurgrond werd onder meer geteeld: 192 ha aardappelen, 2 ha erwten, 30 ha vlas, 10 ha mangelen, 15 ha koolra pen, 60 ha wortelen, 50 ha spurrie, 15 ha lupinen, 20 ha rode klaver en 5 ha mais (mais was voor het eerst in 1886 verbouwd). Hoek Heneeniuapleln HAUDBL HST Steenkolen, Kalk en Kunstmest stoffen. ontvangen echte beste Kroon Guano,1 Superphosphaat, Kainit, Ohllisalpeter, Grosmest, Patentkali enz. Alloc onder oonlrote van 't Rükiproefetation Aan cooourreerende preien. De gemiddelde opbrengst be droeg in 1895 voor rogge 27 hectoli ter per ha, voor haver 45 hectoliter, voor gerst 15 hectoliter, voor boek weit 28 hectoliter en voor aardappe len 160 hectoliter per ha. Het overgrote deel van de op brengst van de gewassen was bestemd voor het huishouden (de gezinnen waren destijds erg groot) en voor de veestapel. Rogge(meel) werd gebruikt voor het bakken van het veel gegeten roggebrood en voor de rogge-tarwemik. Veel rogge werd aan koeien en varkens gevoerd en wat er overbleef was voor handel bestemd. De haver was nodig voor de paarden en voor de kippen. Van boekweit bereidde men pap, de bekende spekpanne- koek, balkenbrei en ze werd ook ge bruikt by de kamemelksaus. Vlas diende uitsluitend voor eigen gebruik. Na het oogsten werd ze in vennen of sloten 'gerot', gesponnen op de lange winteravon den, geweven en na door de blauw verver te zyn behandeld door de huisvrouw verwerkt tot linnengoed of kledingstukken zoals rokken en kielen. Aardappelen waren grotendeels bestemd voor het huishouden maar ook voor de varkens. Een klein ge deelte was bestemd voor de "burgerij'. Wortelen werden gebruikt voor het maken van wortelstamppot en ook als veevoer. Stro had men nodig voor de veestalling en voor het on derhoud en vernieuwing van de boerderijdaken. VEESTAPEL In 1895 bestond de Venrayse veestapel onder meer uit: 385 paar den en veulens, 2.000 melkkoeien, 1.500 vaarzen en pinken, 20 ossen, 4 ezels, 2.000 varkens, 4.000 scha pen, 650 geiten en bokken en 6.900 kippen. De handel in (jong)vee en boter bracht voor de boeren wat geld in het laadje ook al waren de prijzen aan de lage kant. Ter illustratie en kele prijzen. Peel en Maas berichtte dat er op de Venrayse jaarmarkt een levendige handel was en dat er zelfs melkkoeien verkocht waren voor ƒ200,-! Op de Nijmeegse markt was de prys voor vette varkens 13-15 cent per kilo, voor biggen ƒ1,50 tot ƒ3,- en de schapen brachten rond de ƒ50,- op. Op de Venrayse botermyn werd wekelijks 250-300 kg boter aange voerd die per kilo ƒ0,80 tot ƒ1,10 opleverde. Omdat geld schaars was in die tijd werd boter ook veel ge ruild bij Venrayse winkeliers (Ver- riet, Camps, Slits) voor kruideniers waren en huishoudelijke artikelen. OPKOMST KUNSTMEST Voor het einde van de vorige eeuw, ongeveer vanaf 1865, werd ge tracht het tekort aan stalmest enigszins aan te vullen met guano, een gedroogde vogelmest uit Peru, kalk en straatslib van stedelijke rei nigingsdiensten, dat dan Amster damse en Utrechtse compost werd Markt Henseniusplein 1900 genoemd. Verkopers waren P. Zan ders en Th. Camps, beiden woon achtig in Oostrum by het NS- station. Tegen het einde van de vorige eeuw begon de opmars van de 'ech te' kunstmest, namelijk chilisalpe- ter, kainiet en thomasslakkenmeel. Aanvankelyk bestond er bij de boe ren nogal veel tegenzin tegen het gebruik van de 'industriële' mest, die vooral was gepropageerd door de landbouwleraren. Bovendien was ze in het begin nogal duur. Maar toen eenmaal bleek dat de op brengsten door het gebruik van kunstmest geleidelyk aan stegen, was de argwaan snel overwonnen en nam het gebruik steeds meer in omvang toe. In mei 1899 berichtte Peel en Maas uit Oirlo: Het is een waar ge not tegenwoordig een wandeling door de velden te maken. Alles staat even fleurig en welig. Men kan zien dat de velden dankbaar zijn voor de goede bemesting. En dat er flinke bemesting plaats heeft gehad bewij zen de talrijke zakken kunstmest en veertig wagons compost welke alhier bij de stalmest verbruikt zyn. In Venray was kunstmest o.a. te koop by de kort voor de eeuwwisse ling opgerichte Boerenbond en by J. van der Voort, M. Verriet en H. LANDBOUWWERKTUIGEN Moderne landbouwwerktuigen waren er in het begin van deze eeuw nog maar heel weinig. Vol gens het gemeenteverslag van 1905 (aanwezig in het Gemeentearchief) slechts 2 kunstmeststrooiers, 2 schoffelploegen, 2 hooikasten, 3 grasmachines, enkel stoomdors- machines en 100 paardendorsma chines (maneges). Uiteraard waren op een boerderij ook aanwezig de gebruikelijke za ken zoals een ploeg (de Brabander), eggen, lange- en kort karren, schoppen, rieken, zeisen en zich ten, kruiwagens, gaffels, vlegels voor het dorsen, wannen en wan- Afd. Venkay. De prjjien der MeMitoffcn xijti TMtgesUld >1* volte* Kilk f 0.59 Chili - f' 12.10 SuppipWpliant i 2 00 Gras mest f 4.15 «liet per 100 K. O. Coulante bolaling In Hollandach geld. HET BESTUUR. molens. Wanmolens werden in Ven ray geleverd door de timmerman M. van der Putten voor de prys van ƒ17,- en hoger. LANDBOUWVOORLICHTING Voordat op 2 oktober 1922 te Ven ray de eerste Lagere Landbouw school van Limburg was geopend, hadden een aantal pioniers al voor treffelijk werk geleverd op het ter rein van de voorlichting over landbouw en veeteelt Allereerst was dat de in 1870 door de Limburgse Maatschappij van Landbouw aangestelde 'wandelle raar' G.F.R. Corten (1833-1917) die de landbouwers onderwijs ging ge ven in hun eigen woonplaats. In zijn voordrachten (80 per jaar) gaf hij voorlichting over bemesting, veeverzorging, zaaizaden, werktui gen, enz. Ook Venray bezocht hij di verse malen. Naar Duits voorbeeld bevorderde hij ook de oprichting van land- bouwcasino's, een soort dorpsvere nigingen waarin door onderlinge kontakten, diskussies, lezingen en praatavonden getracht werd de si tuatie in de landbouw te ver beteren. Corten was ook nauw betrokken by de oprichting van een dergelijk casino te Venray op 7 maart 1890. Het bestuur van het casino bestond uit: T. Beel, voorzitter; H. Jansen, sekretaris en H. v.d. Munckhof, penningmeester. Corten bevorderde ook de aanleg van proefvelden. Het eerste Venray- Veearts Beel se proefveld (met Rimpau-rogge) kwam in 1894 tot stand. Een tweede grote pionier was het Wanssumse schoolhoofd P. Rutten (1864-1953) die in de hele omgeving landbouwkursussen gaf. In Venray voor de eerste maal in 1900 en in Oirlo in 1911. P. Rutten. Kamer- en Statenlid Ook de Venrayse veeartsen waren aktief. Zo gaf T. Beel, die veearts was in Venray van 1887 tot 1898, kur- sussen over paarden, vee en fokke rij. In 1895 verzorgde Beel in Venray de eerste kursus hoefbeslag van paarden. De kursus telde 22 deelnemers, waaronder 2 smeden uit de gemeente Venray namelijk Johannes Lucassen te Venray en Jo hannes Janssen te Merselo. Verder nog Johan H. Cuijpers te Geysteren en Theodorus Cuijpers te Wan- ssum. Herman Sala, de opvolger van Beel, zette de voorlichting voort. In 1908 gaf hij zijn eerste kursus veekennis in Venray. Verder moet nog worden ge noemd de Oirlose hoofdonderwij zer Grad de Ponti (1867-1920) die zich grote verdiensten heeft ver worven door zijn voorlichting over de pluimveeteelt. Tenslotte mogen ook nog tot de - zij het wat latere - pioniers gere kend worden de Oirlose onderwy- zer flater schoolhoofd) Th. Peters en de Venrayse onderwyzer J. Wijnho ven. Peters heeft vanaf 1915 - vooral voor jonge boeren- kursussen gege ven. Ook was hy mede-initiatief nemer van de op 27 mei 1920 te Venray begonnen landbouw-huis- houdkursus, de Lagere Landbouw school (1922) en de Stichting Eigen Boer. Ook Wynhoven (1890-1969) had zich, voordat hij direkteur werd van de Landbouwschool al een aantal ja ren ingezet voor voorlichting aan landbouwers. Ook hij was mede oprichter van de Landbouw-huis- houdschool en de Stichting Eigen Boer. SAMENWERKING Al voor de overgang van de 19e naar de 20e eeuw was men tot de overtuiging gekomen dat wanneer men de landbouw op een hoger plan wilde brengen het een vereiste was dat men ging samenwerken. Eendracht maakt namelijk macht. In 1849 was al de Limburgse Maatschappij van Landbouw opge richt, maar deze behartigde hoofd zakelijk de belangen van. groot grondbezitters en de 'heerboeren'. Die trof men wel aan in Zuid- Limburg, maar Noord-Limburg was er karig mee bedeeld. De kleinere (zand)boeren waren beter af met de in 1896 opgerichte Christelyke Limburgse Boerenbond (CLB) die begin 1901 opging in de toen opge richte Limburgse Landbouw Bond (LLB). vanaf 1917 beter bekend on der de naam Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB). In 1896 telde de Limburgse Maat schappij van Landbouw in Venray 20 leden. By de Christelyke Lim burgse Boerenbond waren in 1898 250 leden ingeschreven. Na de oprichting van de Limburgse Land bouw Bond in 1901 tekenden 350 Venrayse landbouwers voor aan sluiting bij die organisatie. In 1905. was dit aantal al gestegen tot 514. In 1901 bedroeg de kontributie 10 cent per jaar, in 1902 20 cent. In 1907 moest men 75 cent neertellen en dat bleef zo tot aan de Eerste We reldoorlog (1914-1918). De koöperatieve gedachte werd door de LLTB sterk bevorderd. Er werden aankoopverenigingen, een onderlinge hagelverzekering, een paardenverzekering, enz. opge richt Ook stimuleerde men de koö peratieve kredietverlening aan boeren. In 1898 ontstond de Boerenleen bank (in Venray werd ze opgericht op 16 juli 1899). Ook in de zuivel was men overge gaan tot de zo noodzakelijke samen werking door de oprichting op 28 september 1893 van de Zuid Neder landse Zuivelbond. Daartoe behoorde ook de in 1905 opgerichte Koöperatieve Zuivelfa briek 'Venray'. Landbouwvoorlich ting/onderwijs, kunstmest en koöperatie hebben de landbouw uit de malaise getrokken en op weg ge holpen naar betere tyden. W.J.M. Willemsen ap' Stichting het Limburgs land- viert haar 60-jarig bestaan, r bescherming van waarde- andschappen in Limburg gelukkig vele mooie stuk- gituur zijn aangekocht. Daar r bekende gebieden bij zoals in het Geuldal, Kasteel Neer- Landgoed Exaten in Limburg maar ook natuur- tionaal Park de Harmert in IEDEREEN WELKOM ünburgs landschap heeft als namens de natuur uw gast- 1 de natuurterreinen van het tgs landschap zyn op wegen en opengesteld voor wande- fele bewoners van de provin- ar ook veel toeristen maken de mogelykheden om stukken Limburg te verken totaal is zO'n 40000 ha al ®teld. Hierdoor zyn er in al- 's van Limburg aantrekkelij- idelmogelykheden bij het gs landschap. Wandelend houtje bent u er van harte SAMEN OP STAP Omdat er steeds meer mensen zyn die graag wat meer van de na tuur in hun omgeving willen weten stygt het aantal verzoeken voor ex cursies by de stichting. Duizenden mensen worden zo jaarly ks door de medewerkers en vrijwilligers van het Limburgs landschap rondge leid. Jaarlyks is er een uitgebreid jaarprogramma zowel speciaal voor de Beschermers van de stichting (mensen die de jaarlijks financieel steunen7 als voor het andere publiek. SPECIAAL VOOR U Vorig jaar is er in het kader van het jubileum van het Limburgs landschap een speciaal wandelwee kend georganiseerd. Het sucses van dit weekend heeft ervoor gezorgd dat er ook in '92 weer een wandel weekend is. Komende zondag 22 maart start de lente bij het Lim burgs landschap met een ruim aan bod aan excursies. Al de excursies starten om 14.00 uur en duren on geveer 2 uur. Voor info. kunt u ty- WH1HW Schoolstraat 34, Venray dens kantooruren bellen met 04703-1840. BOSHUIZERBERGEN In Venray kon men de Boshuizer- bergen bezoeken. Het laatste grote jeneverbessenstruweel in Zuid- Nederland word bezocht, maar ook de stuifzanden met mossen en kerstmossen. De boshuizerbergen grenzen aan het Landgoed Geyste ren. Naaldbossen, lanen met oude bomen zijn kenmerkend voor het gebied. Vertrek vanaf de parkeer plaats op het bospad tegenover de afslag naar Smakt op de weg Ven ray-Maashees. Andere lokaties in Noord- Limburg zijn Bosserheide in Well, de Hamert in Bergen, Landgoed Ar- cen in Arcen, de Ravenvennen in Arcen-Velden en Zwart water in Venlo. Wederom organiseert het Voe- dingsadviesburo Venray in samen werking met Sport en fitnesscentrum P.Stiphout een kur sus "Sportief afslanken". Deze kursus bestaat uit 12 byeen- komsten van IV2 uur en wordt gege ven door een diëtist en een gedipl.sportleider. Het is een kur sus om af te slanken mbv gezonde voeding en gezond bewegen. Door de kombinatie gezonde voeding- gezond bewegen krygt u een beter resultaat by het afslanken. Ook het sucses op op langere termyn is gro ter. Wat kunt u verwachten? -wekelyks 45 min. fit-aerobic les in Sport en Fitnesscentrum P.Stip hout U hoeft hiervoor nooit eerder gesport te hebben. -voorlichting over gezonde voeding. -een persoonlijk voedingsadvies en wekelykse gewichtscontrole. -info. over allerlei voedingsonder- werpen mbt Sportief Afslanken. De cursus start op dinsdag 24 mrt.a.s. voor meer info. en/of aan melding: Voedingsadviesburo Ven ray, tel.: 10006, dagelyks van 9.00-12.30 uur. 21 maart een nieuwe lente 21 maart één jaar Echte Bakker Gommans ook in Venray. Deze feestelijke datum laten wij niet ongemerkt aan u voorbij gaan in Venray en Sevenum. Vrijdag en Zaterdag: appeltaartje voor I 9,50 5 kaiserbollen 4 ons rozijnenbrood voor 4,25 Iedere klant ontvangt bij aankoop van minimaal f 5,= een bloemrijke attentie. Bakkerij aanbieding ook geldig bij Jan Verheyen op de winkelwagen. Echt... Je Proeft t! "De gemeente Venray gaat de bij- drag voor verenigingen, voor het in zamelen van oud papier verhogen". Dit liet wethouder Hoppenreys vo rige week weten tijdens de commis sievergadering voor milieu. Op dit moment ontvangen verenigingen per kilo papier 4 cent. Een lage prijs die het ophalen van papier minder interessant maakt Enkele verenigingen zyn daarom al met de inzameling gestopt. Dit is vooral te merken in Brukske en in delen van Landweert en het centrum. In Unieke Squash Clinic Aanstaande zondag 22 maart zal een Squash-open middag plaatsvin den in het Zwem-, Squash-, en Re creatiecentrum "De Sprank". Tussen 13.00 en 17.00 uur zullen er doorlopend lesdemonstraties ge geven worden. Het aanwezige pu bliek kan hieraan gratis meedoen. Men dient hiervoor alleen zelf sportkleding mee te nemen. Een unieke gelegenheid voor de squash- liefhebber, maar ook voor de geïnte resseerden die eens kennis willen maken met deze dynamische sport, onder deskundige begeleiding. De gratis lessen zullen worden verzorgd door de squashleraren Hans Arends en Gros Reijnen, van de Star Squash International Trai ning School, in samenwerking met Joyce Kerstjens de plaatselijke squashbegeleidster. Er zal gebruik worden gemaakt van een moderne squashballenmachine. Buiten de baan zal er commen taar worden gegeven, zodat het niet spelende publiek op de hoogte kan worden gesteld over de ins en outs van de squashsport Op deze wijze kan een groot publiek kennis ma ken met deze sport Tfevens zullen de beide squashle raren een spectaculaire wedstrijd demonstratie spelen om een goede indruk te geven van het squash spel. De gehele middag zal een videoband te zien zijn met we reld top squashwedstrijden. Men wordt ook in de gelegenheid gesteld om Cheedah-squash rackets te testen, deelnemers aan de lesde- monstratie kunnen een Cheedah squash T-shirt winnen. Castenray wordt het papier niet meer opgehaald maar kan men het nog wel brengen. In de commissie voor milieu, vorige week woensdag, vroeg dhr. Willems (CDA) zich dan ook af hoe lang dat zo zou duren. Ook mevrouw Rintjema (Samen werking) drong er op aan dat als er in een wijk geen papier meer ge haald wordt, mensen het ergens kunnen brengen. Mevr. Kemme- lings (PvdA) stelde daarop voor om naast glasbakken papiercontainers te plaatsen. Naar aanleiding van deze reacties het de wethouder weten dat, met de goedkeuring van de begroting, eind deze maand, de verenigingen met terugwerkende kracht, vanaf 1 ja nuari 1992 6 cent voor een kilo oud papier ontvangen. De wethouder liet weten dat er het afgelopen na jaar overleg is geweest tussen ge meente en verenigingen. Die lieten toen weten dat 4 cent te weinig was. Daarom is in de begroting die ver hoging van 2 cent meegenomen. "Ik hoop dat dit voldoende is voor verenigingen om het ophalen van oud papier weer op te pakken. Zo niet dan zullen we naar een ander systeem moeten gaan kijken. De door de commissieleden gedane suggesties van brengen naar be paalde lokaties acht de wethouder voor de toekomst dan ook niet uit gesloten. Vrachtauto beschoten Een 52-jarige bestuurder van een vrachtauto werd, toen hij over de Deumseweg reed, ter hoogte van het Brukske beschoten. Hierdoor werd een ruit van de vrachtauto vernield. Ondanks een zoekaktie lukte het de politie niet de "schut ter" te achterhalen. Mogelijk zyn er getuigen die mee willen helpen om de "schutter" aan te houden. Container verdwenen Namens de Zangers van St Frans werd aangifte gedaan van verdwy- ning van de door de zangvereniging geplaatste container voor oud pa pier naby de supermarkt in Land weert. Er kon niet worden vastgesteld wie die container met inhoud had opgehaald. Hoe groot de schade is kon ook niet worde medegedeeld.

Peel en Maas | 1992 | | pagina 7