PEEL EN MAAS Jan, hoeveel hebben we hiervan nodig, schat(jje? STOMERIJ Klankkarakter, spraakkunst, taalopbouw en woordenschat van de Venrayse taal Werkconferentie over Gezinsverpleging in Nederland Venraynaar schildert Kruisweg Goede kans op doorgave Spaanse en Turkse tv-programma's op kabelnet Venray's woordenboek na 17 jaar bijna gereed Voorlichtingsfilm in première PEEL EN MAAS JOOP WITTE MODE BEWUST BEHANG KOPEN? Inbraak in Merselo Culinaire Club Venray bestaat vijftien jaar "veltum" Onder deze voorlopige titel zal op vrijdag 11 oktober 1991 het Venray se woordenboek gepresenteerd worden. Met enige trots deelde de voorzitter dit mede op de jaarverga dering van Veldeke Venray van dinsdag 12 maart jl. Meer dan 17 jaar is dan een werk groep van Veldeke Venray bezig ge weest met het vastleggen van alle. zeker de Waardevolle woorden en uitdrukking uit de Venrayse taal. WERKGROEP De Venrayse afdeling van Veldeke is opgericht in 1973. De vereniging heeft zich o.a. voorgenomen aan dacht te schenken aan de streek taal. In 1974 vormde zich een groepje pure lieftiebbers, dat de vrijmoedige bedoeling had echt 1 Venrayse woorden en gezegden voor het nageslacht vast te leggen. In hun ijver en overmoed waren ze zich niet bewust dat ruime vakken- nis hierbij niet te missen is, maar van de andere kant bood het toen pas verschenen knappe woorden boek van streekverwant Th. Ver- voort voorlopig een veilige handleiding. De werkgroep gaat echter al jarenlang een eigen weg. Bestuurslid Jos Feller heeft de eer ste aanzet gegeven voor een spel ling van de eigen woorden. Wegens verhuizing uit Venray kon hij daar niet mee doorgaan. Piet Koenen (f 1981), was geen lid maar heeft korte tijd geholpen; Til Loonen-Theuws en To Vermeulen zijn later uitgetreden; Fien Truijen- Hendricx 1986) had vooral een door ieder gerespekteerde inbreng; Jaan van de Ven-Willems en Toon Claessens, die alle gegevens noteer de, ordende en beschreef, maakten de groep voltalling. Als laatste kwam in 1987 Harry Janssen bij de werkgroep. Tben de werkgroep nog maar uit drie leden bestond is er versterking gekomen: 'moeder' Keysers- Derckx, Jeanne Custers-Cremers en Engelbert Oudenhoven (f 1988). Ze verzamelden o.a. veel vaktermen en waren vooral een klankbord om te spalen welke uitspraak het meest vertrouwd in de oren van iedereen klinkt. In 1979 is Frits Linssen het team komen versterken. Hij had zelf ook al een mooie verzameling woorden uitdrukkingen, spel- en ge- bruiksbeschrijvingen die het ge- ïeel rijker en geschakeerder [emaakt hebben. In 1987 is Willy ichols (Neerlandicus) gevraagd de kroep te komen begeleiden. Ook hij een mooie verzameling woor- it den en woordverklaringen die ver werkt werden. Deze werkgroep, die alle jaren overwegend verzameld, ervoer later dat zicht, op de wijze waarop de or dening van de eigen Venrayse taal zich voltrekt, onmisbaar bleek. In november 1987 heeft het bestuur van Veldeke Venray de heren Willy Schols en Frits Linsen aangezocht om de uiteindelijke verschijnings vorm op zich te nemen. Beiden blijven zich evenwel er van bewust, de wijsheid niet in pacht te hebben. Iedere taal, ook de Venrayse is een mysterie: niet alles is daarom bij voorbaat te begrijpen, te verklaren en op te lossen. SCHRIJFWIJZE Het is niet mogelijk om bij een dergelijk karwei te beginnen met de letter a om vervolgens met de z te eindigen. De werkgroep is al die jaren echter in rustig tempo door gegaan. Een dergelijk werk kon im mers niet overhaast voltooid worden. Ibch was er haast geboden. De streektaal ontwikkelt zich de laatste jaren al te snel. Direkt na de start van de werk groep kwamen de problemen rond de schrijfwijze van het Ven rays. De moeilijkheid was vooral de klanken vast te leggen die in het Nederlands niet bestaan. Het dialekt kent veel meer nuances en klankverschillen dan het Nederland. Twaalf jaar gele den maakte Willy Schols een opzet voor een schrijfwijze waarin al die klanken zouden worden aangege ven. Hij gebruikte daar liggende streepjes, accenten en trema's voor, hetgeen voor sommisge lezers van het Venrayse dialekt aanleiding vormde tot diskussies over de lees baarheid. De leestekens kunnen echter taalkundig niet gemist wor den, wil later geen onenigheid ont staan over de juiste uitspraak en betekenis. EERSTE FASE Op maandag 10 april 1989 werd de eerste fase afgesloten. Alle letters van het alfabet waren voor de eerste keer doorgenomen. Met een niet af latende ijver en met grote inspan ning, maar met veel plezier werden duizenden en nog eens duizenden woorden en uitdrukkingen in meer dan 15 jaar verzameld, behandeld, doorgesproken, gesorteerd en in de juiste volgorde gezet. Vervolgens wachtte echter nog de gigantische klus: de woorden moesten uitgetypt en voor publika- tie 'gezet' worden. Frits Linssen zorgde voor het typewerk en Sjef Op dinsdag 19 maart a.s. zal in het Psychiatrisch Centrum Venray een werkconferentie met als thema 'Gezinsverpleging en Publiciteit' worden gehouden. Tijdens deze werkconferentie zal het eindrap port van de Werkgroep 'Psychiatri sche Gezinsverpleging' worden gepresenteerd. Deze werkgroep van ie Geneeskundige Inspektie van de Geestelijke Volksgezondheid deed n opdracht van het Ministerie van WVC onderzoek naar noodzaak en wenselijkheid van het in stand houden van gezinsvei-pleging als al- ematief voor verblijf in de psychia- rische instelling. Bovendien gaat jjdens deze conferentie de film Het Ongewone Gewoon' in premiè- Deze film zal gaan circuleren als roorlichtingsfilm over gezinsver- xleging en is geproduceerd in op- Iracht van de instellingen die jezinsverpleging aan een bepaalde tategorie van patiënten als een al- ematief voor het verblijf in de nrichting aanbieden, aan de werk- »nferentic nemen behandelaars hulpverleners uit heel Neder- id deel. Juist in deze tijd, waarin de istelijke gezondheidszorg 'zorg jp maat' en kleinschalig wonen treeft is gezinsveipleging een ir de hand liggende vorm van •rg voor chronische psychiatri- ihe patiënten die goed in staat zijn iciale kontakten te leggen en te tderhouden. In een aantal regio's het land blijkt het moeilijk ge- men te werven die deze patién- een huiselijk onderdak willen sven. Tijdens de werkconferentie dan ook in het bijzonder indacht worden besteed aan de lanier waarop instellingen gezins- irpleging onder de aandacht van et publiek kunnen brengen en °e gericht gezocht kan worden Ear gezinnen die geschikt en be- lid zijn zich voor psychiatrische Kiënten open te stellen. Een aantal psychiatrische patiën- n heeft in het gezin een grotere eus op een evenwichtige ontwik- Mug van hun vermogen aan het matschappelijke proces deel te !men. Patiënten die in een pleeg- z'n wonen, blijken over het alge- Een tevredener te zijn dan de Woners van psychiatrische zie nhuizen en beschermende woon den (BW). Zij krijgen in dat zin relatief meer aandacht en er >rdt een groter beroep gedaan op tn emoties en (sociale) vaardighe- n- Ze ontwikkelen meer zelfver- >uwen en voelen zich groeien. He film 'Het Ongewone Gewoon' Et zien hoe psychiatrische patiën- zelfbevvust hun weg kunnen zoeken in een ve rt rouwde omge ving. Dat zij daartoe in staat zijn doordat zij 'erbij horen'. En zij ho- ren erbij doordat het gezin waarin zij Wonen, vertakkingen heeft tot ver in de samenleving. Er is in Nederland steeds behoefte aan ge zinnen en andere duurzame sa menlevingsverbanden die zich openstellen voor anderen. Instellingen die in Nederland gezinsverpleging als vorm van psy chiatrische hulpverlening aanbie den zijn: Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis Beileroord, Beilen, tel. 05930-22541; Psychiatrisch Cen trum Venray, tel. 04780-27312; Psy chiatrisch Centrum de Wellen, Apeldoorn, tel. 055-222355; Psycho-medisch Streekcentrum Vijverdal, Maastricht, tel. 043-685444; Psychiatrisch Zieken huis Dennenoord, Zuidlaren, tel. 05905-7911. Zij hebben de film 'Het Ongewone Gewooxi' geproduceerd en zijn van plan gezinsverpleging een nieuwe periode van bloei te ia- len doormaken. De film 'Het Onge wone Gewoon' werd mede mogelijk gemaakt door het Nationaal Fonds voor Geestelijke Volksgezondheid en het Antonia Wilhehninafonds. Gezinsverpleging heeft een lange geschiedenis. In de 7de eeuw ont stond in het Belgisch plaatsje Geel ix)ndom het graf van Dymphna, 'Ierse koningsdochter', een bede vaartsplaats voor geesteszieken. Die bleven daar soms langer dan be doeld en werden dan door inwo- ners van Geel verzorgd. Zo ontstond er een kolonie die pas in de 19de eeuw onder officieel medisch toe zicht kwam te staan. Er kwam een centrale voorziening, maar de tradi tie van veipleging van psychiatri- sche patiënten door de bewoners van Geel bleef voortbestaan. Ook in andere Europese landen is men in de loop der jaren gezinsverpleging als een goed alternatief voor verblijf in de instelling gaan waarderen. In Nederland lijken zowel idea listische als praktische opvattingen de bloei van gezinsveipleging op gang te brengen. Vanaf 1922 begin nen psychiatrische inrichtingen patiënten in gezinnen onder te brengen. Zij zijn er namelijk van overtuigd dat een natuurlijke omge ving voor een aantal patiënten te verkiezen is boven verblijf in de in richting. Zij zien verblijf in een ge zin als een therapeutisch middel dat patiënten in staat stelt weer in de samenleving te fünktioneren. uw weekblad van Boven was bereid het geheel te gaan 'zetten'. 'Ibt op heden heeft dit enorm veel vrye tijd gekost. Veldeke Venray prijst zich geluk kig dat al die uren gemaakt zijn door pure hobbyisten, wat straks de aankoopprijs aantrekkelijk maakt. EINDFASE Momenteel nadert de verklaren de inleiding de voltooiing. Hierna komt de tweede korrektie. Om de datum van uitgifte vooial maar te kunnen halen, is professionele zet- appartuur gehuurd, waarmee Frits Linssen alle korrelcties direkt kan verwerken. Gelijktijdig worden zo'n 200 veelal nog niet eerder gepubli ceerde foto's uit het archief van Jan v.d. Putten, alsmede een 150-tal door Toon Fleurkens getekende il lustraties aan het geheel toege voegd. Als alle korrekties en illustraties door de zetter verwerkt zijn, volgt nog een derde korrektie, waarna de tijd aanbreekt voor het drukken en inbinden. KWALITEIT Een drietal commissies is thans bezig het verloop van de eindfase te begeleiden en de kwaliteit van de verschijningsvorm naar vermogen te bevorderen. De reeds aangeduide wijze van zelfwerkzaamheid houdt de prijs van het boek, dat ruim 500 pagina's telt, uitgesproken laag. Toch zal het voor Veldeke Venray een hele investering betekenen om alles te kunnen bekostigen. Eerst zal dan ook een beroep op instan ties en bedrijfsleven gedaan wor den zodat de verkoopprijs van het boek rond de 50,- komt te liggen. DONDERDAG 14 MAART 1991 Nr. 11 HONDERDENTWAALFDE JAARGANG De Bleek 39 Tel. 04780-88559 Maandagmorgen ook geopend Trends, dessins, kleuren, bijpassende stoffen, en een prachtige collectie raamdecoraties. Honderden soorten, gepresenteerd. uniek Neem er eens de tijd voor, dat doen wij zeker ook voor U. COIIPAIIMT Altijd scherpe aanbiedingen en goedkope restrollen. Paterslaan 7_ Venray Telefoon 0 Mathieu Gommans uit de Knop- kï'uid heeft een bijzondere hobby: schilderen. Niet zo bijzonder zult u zeggen, maar Mathieu Gommans schildert kruiswegstaties. De kruis weg beeldt de lydensweg en het sterven van Jezus uit, op veertien afbeeldingen (staties). Mathieu Gommans heeft het teke nen en schilderen al van jongs af aan in zich. Pas de laatste tien jaar heelt hij meer tijd gekregen om zich op deze hobby te werpen. Hon- derden mini-landschappen zijn via zijn hand met waterverf op linnen gezet. Mathieu Gommans is vorig jaar november begonnen met het schil deren van de veertien kruiswegsta ties, en heeft zijn werk onlangs vertoond. Geïnspireerd werd hij door zijn broer Gerrit die al 27 jaar als Monofortaner broeder werk zaam is in het Afrikaanse Malawi. Hij leidt daar als manusje-van-alles (hij is architekt, timmerman en metselaar tegelijk) een bedrijf dat kerken, ziekenhuizen en scholen bouwt. Vorig jaar was Gerrit Gom mans in Venray en liet weten dat In de nacht van dinsdag op woensdag is ingebroken bij een be drijf te Merselo. Daar werd de brandkast gekraakt. Omtrent de in houd van de brandkast konden geen mededelingen worden ge daan. Wel had(den) de inbrekers) een flinke ravage achtergelaten. WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMGEVING hij voor een van de kerken een kruisweg zocht. Dat bracht Mathieu op een idee en sinds november is hij zeven dagen per week bezig ge weest met het schilderen van de staties. 'Niet eenvoudig', aldus Ma thieu. 'De moeilijkheid is om veer tien keer de Jezus-figuur hetzelfde te schilderen'. Maar naar zijn zeg gen is hij daar goed in geslaagd. En wie zijn schilderijen goed bekijkt zal dit moeten erkennen. Een goede ob'serveerder zal ook ontdekken dat de achtergronden van de staties enigszins vrij geïnterpreteerd zijn. Zo kan men op een van de staties een trapgeveltje tegenkomen, iets wat niet uit die tijd stamt Overi gens is Mathieu Gommans alweer aan een tweede kruisweg begon nen. Ook die zal voor Afrika bestemd zijn. De voltooide kruisweg is vanaf vandaag tot Pasen te bezichtigen in het Freulekeshuus aan de Eind- straat Brand in Verdistraat Vorige week dinsdagmorgen wer den bewoners van een pand aan de Verdistraat opgeschrikt door rook ontwikkeling die van de beneden verdieping kwam. Daar bleek de woonkamer in brand te staan. De bewoners konden zich in veiligheid stellen maar de inboedel van de woonkamer brandde helemaal uit. Winkeldiefstal Vorige week vrijdag werd een 31-jarige inwoonster van Schaijk betrapt op winkeldiefstal. Tienmaal per jaar is de keuken van het IMBO aan de Leunseweg het paradijs van achttien man nen, die elkaar hebben gevonden in hun zelfde hobby: gezellig met elkaar kokkerellen en daarna als een goede vriendenclub de pro- dukten van hun edele kookkunst gezamenlijk verorberen. Er komt geen vrouwenhand aan te pas, als de mannen bezig zijn. Of mis schien toch wel. Een leerlinge van het IMBO mag mee-eten in ruil voor haar helpende hand bij het afwassen. En tweemaal per jaar met Kerstmis en als afsluiting van het 'kookseizoen' in mei/juni mogen de dames van de amateur koks aanzitten aan het diner,- dat voor die gelegenheid uit maar liefst vijftien gangen kan bestaan. Dan vieren de mannen van Culi naire Club Venray, wat zij noe men: 'Ladies Night', om hun partners te laten zien èn proeven waartoe zij op culinair gebied in staat zijn. Want wat de mannen onder leiding van him leermees ter Hans Sassen (kok van het PCV) op hun kookavonden 'klaarsto men' krijg je beslist niet elke dag op je bord... De Culinaire Club Venray viert in april het vijftienjarig bestaan en dat wil zij doen op een grootse wij ze. Gedacht wordt aan het klaarma ken van een uitgebreid diner, dat aangeboden wordt aan een hon derdtal genodigden, dat daarvoor wel een pittige prijs moet betalen. Maar al (lekker) etende zullen zij een goed doel steunen. Wat dat goe de doel zal zijn is nu nog niet be kend, want de keuze daarvan wordt overgelaten aan burgemeester mr. H.J.M. Defesche. Met het oog op het naderende ju bileum hadden wij het (zeldzame) vooiTecht als buitenstaander een kijkje te mogen nemen in de keu ken, toen de als echte koks uitge doste amateurs (nou ja, wat heet amateurs?) met hun hobby bezig waren. We mochten zelfs, wat we thuis niet mogen, onder de deksels kijken hoe zij deze avond een mos- selenraenu van vijf gangen samen stelden. Met een likje hier en een proeQe daar en een kennisma kingswijntje tussendoor, kregen we weldra in de gaten, dat deze vrien denclub in staat moest worden geacht van straatstenen een lekker nij te maken... Direkt, toen we de eerste stap in de keuken hadden gezet, voelden we al, dat hier een 'fraai stel heren' bijeen waren, tussen wie het zeer goed klikte. Keramisch kunstenaar Piet Hermans, nu eens niet in zijn befaamde blauwe schilderskiel, maar in keurig wit kokskostuum kompleet met koksmuts mocht de ze avond samenwerken met leraar Pius van Loon. We meenden deze avond het Zeldzame moment te mo gen meemaken om het gezicht van Piet te zien als hy niet lachte. Een ydele hoop overigens, want ook tus sen de mosselen, de uien, de worie-. len en de prei maakte Piet er weer een letterlijk en figuurlijk 'potje' van. Wellicht dat de lessen elders in het-gebouw werden gestoord door zijn schaterende lach... Dat letterlij ke potje werd later opgediend als Brochettes de Moulles a la Tblosa. Aan een ander keukenblok werd 'ernstig' gewerkt aan de soep van de avond, die op het menu de mooie naam Potage de Moules CCV had meegekregen. Het derde keukenblok was voor een viertal kookkunstenaars, die de lekkemy Moules h la sauce Roque fort voor hun rekening namen. Aan het vierde keukenblok werk ten Jan Craghs en Harry Coolen aan het nagerecht, waaraan geen mossel te pas kwam, maar een gro te verscheidenheid aan fruit, dat als Salade des Fruits Fiaiches als nage recht ging fungeren. Maar alle gelach en vrolijkheid ten spijt, koken bleek toch een ern stige zaak. Het menu bleek dermate ingewikkeld, dat de boeken onmis bare elementen waren voor de ma kers van de soep, de puree, en de ingewikkelde mosselvariaties. Maar dan was er altijd leermeester Hans Sassen, die met raad en daad de keukenprinsen bijstond. Sef Hendrikx, in gewone doen keukenmeester bij 'De Witte Hoeve', fungeerde deze avond als voorzitter en had als Maltre d'IIotel de zorg voor het dekken van de tafel. Een ceremonie op zich, die aan strenge regels is gebonden. Voor de acht tien leden van de Culinaire Club Venray overigens geen probleem, want allen hebben hiervoor in Ny- megen een kursus gevolgd en we ten alles van poleren. bestek klaarleggen en kontroleren van de tafels en quéridon (wat dat dan ook zyn moge...). An toon Relouw, deze avond in funktie als Sommelier (wynkelner) ging weldoende rond. want vis moet tenslotte zwemmen, nietwaar? De Fransen hebben niet voor niets hun spreekwoord, dat poisson (vis) sans (zonder) boisson (drank) poison (vergit) is. By het vorderen van de avond meenden we, dat de keiiftenbroe- ders wel wat te eigen met elkaar omgingen toen Kees Poll z(jn wel zeer aparte ervaring onder woor den bracht Aan een van de keuken blokken had hy de vraag horen stellen: 'Jan, hoeveel hebben we hiervan nodig schutje?' Nadat het gelach verstomd was, ontdekten we, dat hij 'schat je' had gezegd... Wee hem, die er kwaad van denkt ofte wel, volgens de Franse keukentaal: Honi soit qui mal-y-pense... En dat heeft weer niets te maken met smalle pensen, omdat die niet inhe rent zijn aan het nuttigen van een diner van de Culinaire Club Venray.,. Want smaken deed het op deze avond. En tydens het genieten van de koffie met cognac, voelden we ons pas goed de vreemdeling in het Jerusalem van.de amateurkokers, toen zij hun menu aan een nabe schouwing onderwierpen. We vin gen iets op van spoorzoeken met soep en afwijken van het recept bij het tussengerecht omdat het een voudiger kon dan het boelye aan gaf, roquefort in de soep is iets geweldigs, en over een bewerkelijk recept, dat veel snijwerk noodzake lijk maakte. En de eindkonklusie na dit culinaire genot, konden we van harte onderstrepen: goede re- ceptuur. geweldige collega's, een goede oefening en een uitstekend resultaat. De programma-adviescommissie, die de Kabeltelevisie Venray advi seert over het doorgeven van kana len, heeft het advies gegeven om een lean aal ter beschikking te stel len om ten behoeve van de Spaanse en Turkse gemeenschap in Venray, televisieprogramma's uit die REINIGEN VERVEN IMPREGNEREN REPAREREN STOPPEN VERHUURTAPUTREINIGER REINIGEN VAN: KLEDING. (VLOER-) KLEDEN DEKENS. DEKBEDDEN. (VITRAGE-) GORDUNEN. TROUWJAPONNEN, (TUINSTOEL-) KUSSENS. TAPUTEN, STOMERIJ Winkelcentrum Veltum 58a Tel. 84257 I Poststraat 6 Venray (nabï Postkantoor) Tel. 82025 landen door te geven. Hiermee rea geert de programma-adviescom missie op het verzoek van deze beide gemeenschappen om televi siezenders uit die landen door te geven. 'Hierdoor zijn deze mensen in de gelegenheid om via deze tele visieprogramma's kontakt te hou den met de heersende cultuur in deze landen', aldus de programma adviescommissie. De commissie gaat ervan uit dat hierdoor een soort 'cultuurkanaal' lean ontstaan op de Venrayse kabel waarvan ook andere groepering zouden kunnen gaan genieten, als zij een soortge lijk verzoek doen aan Kabeltelevisie Venray. Het is volgens de commis sie ook niet ondenkbaar dat de Lo kale Omroep Venray van dit kanaal gebruik zou kunnen gaan maken voor het doorgeven van eventuele toekomstige televisieprogramma's. ZENDTIJD De programma-adviescommissie verzoekt de wethouder voor media zaken, dhr. Driessen, om een team van deskundingen uit de Venrayse bevolking te vormen, die de be schikbare zendtyd moet gaan verdelen over de diverse belangheb benden. De commissie acht zich niet kapabel om een verantwoorde tijdsindeling te maken. Wel zal in dit team van deskundigen de Kabel televisie Venray bv vertegenwoor digd moeten zijn i.v.m. zaken zoals financiële haalbaarheid en juridi sche aspekten van besluiten van dit team. 8UDWESTFUNK Het doorgeven van Spaanse en Turkse zenders op het Venrayse ka belnet zal volgens de programma adviescommissie ten koste moeten gaan van de Duitse zender Sudwest- funk. In afwachting van een nadere regeling betreffende de verdeling van zendtijd over de groeperingen, zal deze zender vooralsnog gehand haafd blyven. INTERESSANT Wethouder Driessen, die deze ontwikkelingen afgelopen donder dag aan de commissie onderwijs, jeugd, sport en rekreatie meedeel de noemde dit cultuurkanaal inte ressant en het onderzoeken zeker waard. Van zyn kant uit zal de mo gelijkheid dan ook positief bena derd worden.

Peel en Maas | 1991 | | pagina 11