DE SLAG OM OVERLOON EN VENRAY
De Vergeten Slag
Bevrijders van weleer
ook in 1989 welkom
18 Oktober
Venray 45 jaar bevrijd
in de schouwburg
PEEL EN MAAS Donderdag 12 oktober Pagina 15
Woensdag a.s., 18 oktober, is het
precies 45 jaar geleden dat Venray
's morgensvroeg om 3 uur opge
schrikt werd door een geweldig ar
tillerie bombardement.
Voor de vele inwoners en evacué's
in Venray. die de laatste weken toch
al veel hadden meegemaakt, was dit
de angstigste nacht van de strijd,
deze laatste uren vergden het
uiterste.
Meter voor meter werd het cen
trum van Venray afgemaaid. Plots
tegen 6 uur in de morgen viel er
een merkwaardige stilte. En daar
kwamen de kerels met hun komi
sche platte helmen en kleine zwar
te stenguns, heel voorzichtig
sluipend langs de muur. de Eyst
Jorks, de Lancashires, de Norfolks
en de Suffolks, zij die ons hadden
bevryd. Laat in de middag was Ven
ray geheel in Britse handen. (Passa
ges uit het slotnummer van het
voormalige illegale blad De Zwijger,
oktober 1944.)
Om deze herinneringen in het le
ven te houden en in het kader van
de 45-jarige bevrijdingsherdenkin
gen van Overloon en Venray, zal de
video-film "De Vergeten Slag", die
de bewogen oorlogsgebeurtenissen
en de bevrijding van Overloon en
Venray behandelt, nogmaals ver
toond worden. Nu in de schouw
burg van Venray.
Tbt nog toe is de film al 21 maal
vertoond en steeds voor een groot
publiek in uitverkochte zaken. We
kunnen dus gerust spreken van
een groot sukses.
Inmiddels wordt de interesse
voor de Engelse versie vanuit Enge
land ook steeds groter.
De voorverkoop voor de voorstel
ling van 18 oktober a.s. in de
schouwburg, aanvang 14.00 en
20.00 uur verloopt uitstekend. Ook
nu weer komen aanvragen voor
kaarten van ver buiten de regio.
Aangeraden wordt dan ook, om ty-
dig in de voorverkoop kaarten te
halen of te bestellen by Sigarenma
gazijn Janssen (Maan), Petersstraat
5a te Venray. waar men ook vanaf
19 oktober de videoband van "De
Vergeten Slag" kan kopen. Prys
VHS 60,-. Eveneens bij Nationaal
Oorlogs- en Verzetsmuseum te
Overloon.
werd weerk kaatst en er op de grond
vrij goed zicht was. De Duitsers de
den de deur achter zich dicht, waarbij
ik er een hoorde zeggen: „Ohne
Scheinwerfer können sie es nicht
mehr
Aan hun helm zag ik dat het para
chutisten waren, Fallschirmjager. Zij
legden hun uitrusting af, waarbij een
van hen een eierhandgranaat liet val
len, die met een tik-lik geluid over de
plavuizen vloer rolde, maar god-zij
dank niet ontplofte.
We keken staande toe hoe ze zich op
onze stoelen rond de kachel zetten.
Drie van hen waren nog jong, zo
rond de twintig, de vierde was ouder.
Hij keek naar de dakpannen boven
hem en zei tegen zijn kameraden:
„Wenn hier mal eine drauf kommt".
Tegen ons spraken ze geen enkel
woord. Na een poosje kwamen twee
Duitsers een melkkan met dampende
macaroni met ham brengen. De sol
daten bij de kachel lieten het zich
goed smaken en met wat over bleef
wisten wij wel raad.
De jonge Duitser die buiten stond
kwam om de haverklap naar binnen
waarbij het water van zijn camou-
Duitse krijgsgevangenen wachten
gelaten op hun transport
groetten vriendelijk en liepen verder
door de greppel in de richting Oos-
trum.
Gedurende de rest van de dag ble
ven de Duitsers langs de boerderij te
rugstromen. 's Middags gingen we
met z'n allen de kelder van de
boerderij in. Deze keer vonden we het
verstandiger om de schuilkelder bui
ten niet te gebruiken. In de kelder
gezeten hoorden wij Duitsers een
mitrailleur dichtbij het huis opstellen
en de vuurcommando's waren in de
kelder duidelijk hoorbaar.
De uren kropen traag voorbij en
met al het krijgsrumoer rondom durf
de niemand meer naar boven te gaan.
De angst voor de terugtrekkende
Duitsers zal er goed in.
De kelder was voor al die mensen
veel te klein. We zaten dicht op el
kaar gepakt en het was er erg be
nauwd. Buiten floten de granaten en
er werd flink met andere wapens ge
schoten.
Inmiddels was het donker gewor
den. Builen hoorden we een Duitser
roepen: „Feuer einstellen! Munition
mitnehmen!" Daarop hield het
mitrailleurvuur op en werd het stiller.
Met het invallen van de duisternis
was ook hel granaatvuur minder ge
worden. De spanning in de kelder
steeg. Plotseling hoorden we voet
stappen in de keuken boven ons, de
kelderdeur werd opengetrokken en
een Duitse soldaat met een met
takken gecamoufleerde helm kwam
een paar treden de trap af. In het
schaarse licht was zijn gezicht
moeilijk te onderscheiden. „Der
Tommy kommt", zei hij, „noch ein
Paar Minuten und dann ist er hier.
Bleibt ruhig im Keiler sitzen, er tut
euch nichts!" Daarop ging hij terug
naar boven en wierp de deur achter
zich dicht, waarna zijn voetslappen
zich snel over de plavuizen vloer ver
wijderden.
Muisstil bleven we zitten, niemand
sprak een woord. Na een poosje ging
Toon Peeters naar boven om pools
hoogte te nemen. Nauwelijks had hij
de kelderdeur opengestoten of hij
riep naar beneden: „Eruit, het huis
slaat in brand!" De vrouwen en kin
deren begonnen luidkeels te jamme
ren en drongen als schapen naar de
keldertrap. Wij kwamen als laatsten.
In de keuken zagen we rook uit de
richting van de stal komen. Vlug
liepen we achter de groep vrouwen en
kinderen aan. Buiten op het erf ston
den Duitsers in het donker naar de
brand te kijken. Bij het zien van de
vrouwen en kinderen schoten een
paar soldaten toe, ondersteunden de
vrouwen en brachten ze met hun kin
deren naar de schuur die aan de
andere kant van het erf stond. Om
ons heen nam het granaatvuur weer
toe. Bij de stal zag ik Piet Peeters en
Toon Stappers temidden van de
vlammen de koeien losmaken die
daar vastgebonden stonden. Twee
koeien renden weg, de derde liep
terug in de vlammen en bleef daar op
hartverscheurende manier loeien.
Redden ging niet meer, de hitte was
te groot. Ik kon dit niet aanzien, liep
de weg op en vroeg aan een Duitser
om het dier uit haar lijden te
verlossen. Hij liep met mij mee en
met een welgemikt schot schoot hij de
koe neer.
Nadat het dak in een vonkenregen
was ingestort, gingen Piet Stappers
en ik de schuur in. De vrouwen en
kinderen lagen of zaten op de grond.
Iemand begon luidop te bidden en al
gauw stegen ontelbare rozenhoedjes
ten hemel, totdat men van vermoeid
heid en spanning al knikkebollend in
slaap viel.
Om vier uur in de morgen begon en
zwaar artillerie-bombardement dat
tot ongeveer zes uur duurde, hetgeen
de vrouwen en kinderen weer hele
maal van streek maakte.
Toen het licht begon te worden gin
gen wij allen naar de boerderij van
Gerrit Peeters. Er waren geen Duit
sers meer te zien. Van de Engelsen
was echter ook geen spoor te beken
nen.
Op de stal van Peelers zochten wij
temidden van de zich daar bevinden
de evacuées een plaatsje en wachtten
op de dingen die zouden komen. De
Engelsen moesten nu toch elk mo
ment hier zijn.
Na een poosje stond ik op en liep
naar de keuken om iets te drinken.
Uit het raam kijkend zag ik hoe uit
de bosrand langs de Maasheseweg de
loop van een kanon tevoorschijn
kwam. Ongelovig keek ik toe hoe de
loop heen en weer zwaaide, even in
onze richting bleef staan en daarna
wegdraaide naar de boerderij van
Wismans die een paar honderd meter
rechts voor ons lag. Uit de loop steeg
een rookwolkje op en ik zag dat de
granaat op het dak van de boerderij
ontplofte. Later begreep ik dat het
een Engels tankgeschut was geweest.
Engelse soldaten op weg naar
Venray.
flagezeil droop. Hij zei dan iets tegen
de anderen en verdween dan weer met
duidelijke tegenzin naar buiten. Het
was duidelijk dat hij bang was. Na
een poosje ging dat de oudere soldaat
vervelen en toen de jonge soldaat
weer binnenkwam blafte hij hem af
waarop de jongen afdroop en niet
meer terug kwam.
Ook de daaropvolgende dag,
dinsdag 17 oktober, vielen er weer
veel granaten. Een daarvan viel in het
kippenhok van Gerrit Peeters, waarin
een honderdtal schapen waren onder
gebracht. Veel schapen werden ge
dood, andere werden gewond en
moesten worden afgemaakt. Het zag
er nogal bloederig uit, schapedarmen
hingen aan de dakgoot.
Het geweer- en mitrailleurvuur was
nu goed hoorbaar. Zoals gewoonlijk
hadden de Typhoons weer vrij spel
boven ons. In de late voormiddag
werd het ons duidelijk dat er bewe
ging in de situatie was gekomen. Uit
de bossen langs de Maasheseweg,
ongeveer daar waar nu de fabriek van
Rank Xerox staat, kwamen Duitsers,
alleen of in groepjes, staken de weg
over en liepen door de greppels aan
weerszijden van de Smakterveldweg
in onze richting. Ze zagen er ver
moeid uit, vuil en ongeschoren; het
was ze aan te zien dal het niet
gemakkelijk hadden gehad.
Tegen de middag, we zaten binnen
omdat we de terugtrekkende Duitsers
niet vertrouwden, kwamen twee
onderofficieren de keuken binnen. Ze
hadden een baard van een paar dagen
en droegen geen wapens. Ze zetten
zich aan tafel en vroegen wat te drin
ken.
Na een half uurtje stonden ze op,
ons was en „wir möchten es gerne
zurück bekommen, bitte". Der Offi-
zier is im Hof, antwoordde hij, „frag
es ihn". We gingen de boerderij bin
nen en troffen daar de officier ge
zeten aan een tafel. Ik zette hem de
zaak uiteen en vroeg of we het paard
mee mochten nemen.
Piel, die hel gesprek met gekromde
tenen volgde, stond aan zijn neus te
wrijven alsof de hele zaak hem niet
i aanging. „Das Pferd bekommen Sie
nach dem Krieg zurück", zei de of
ficier. Bij hel weggaan kreeg Piet
nog tehoren dal men in het bijzijn
van een officier niet aan zijn neus
staal te wrijven.
Op maandag, 16 oktober, zo tussen
vier en vijf uur in de morgen, werden
we gewekt door hevig motorgeronk
uil de richting van Overloon. Dit
moesten Engelse tanks zijn die op het
punt stonden om in aktie te komen.
Het werd weer een dag om niet te ver
i gelen. Typhoons vlogen af en aan en
de hele dag viel er verspreid granaat
vuur. We konden nu ook duidelijk
hel vuren van mitrailleurs en hand-
nsz wapens horen. Het was duidelijk dat
P'
na
lag;
ujjT er een aanval aan de gang was. Voor
f de zoveelste keer steeg de hoop dat
hetnu wel gauw afgelopen zou zijn.
We zagen echter ook steeds meer
Duitsers in volledige gevechtsbepak-
king in de buurt.
tdj| r
In de namiddag stond ik op het erf
en keek in de richting van Venray.
:rnJ Tot mijn verbazing zag ik dat de to-
0L ren van de kerk verdwenen was. Even
later hoorden we van iemand, dat de
Duitsers de toren hadden opgeblazen.
Het moet ook op deze dag geweest
zijn dat Toon Stappers met zijn gezin
van de boerderij van Gerrit Peeters
kwam en bij ons introk. Ook Sjef
Peeters, een broer van Gerrit Peeters,
s ei voegde zich bij ons. Doordat er bij
Gerrit Peeters steeds meer evacuées
bijkwamen, meenden ze dat het wel-
erd licht bij „Grutters Boerke" beter zou
»cti z'jn. een mening waarop ze snel
igi terugkwamen.
1 i 's Avonds kwam de regen met bak-
p i ken uit de hemel neer. Na het eten
md waren de vrouwen en kinderen naar
de kelder gegaan, wij bleven in de
vj keuken rond de kachel zitten. Ik zat
op mijn stoel heen en weer te schui
ven want door de kachelwarmte kreeg
ik ondraaglijke jeuk. In weken had-
i h ^en we a' Seen zeeP ger°ken, laat
staan gebruikt.
Plotseling werd de deur opengerukt
en vier zwaarbewapende Duitsers
stapten de keuken in, druipnat in hun
camouflagekleding. Buiten voor de
deur zag ik in het schijnsel van de
keukenlamp nog een jonge Duitser
slaan die klaarblijkelijk de wacht
1 moest houden,
stfl
Engelse schijnwerpers in de buurt
iuii| van Overloon richtten hun lichtbun-
,rdi dels tegen de laaghangende wolken
i boven Venray waardoor het licht
Inmiddels waren er ook nog een
paar mensen bij mij komen staan en
al gauw heerste er paniek op de stal,
daar iedereen verwachtte dat het ka
non ook ons onderhanden zou ne
men. Piet Weerts zei dat hij niet
langer wilde blijven en trok er tussen
uit naar de boerderij van Bouten
Pietje, een eind terug de Smakter
veldweg op. Piet Stappers en ik
voelden er niet veel voor om zijn
voorbeeld te volgen, daar zaten im
mers de Duitsers nog, dachten we.
Op het land, achter de boerderij
gelegen, vloog plotseling een hooimijt
in brand. Hoewel er geschoten werd,
vloog Piet Peeters naar buiten om de
brand te blussen. Met een riek pro
beerde hij de vlammen te doven en
slaagde daar nog in ook. Ik be greep
niet goed wat hem bezielde, ik had de
mijt rustig laten branden.
Het was vroeg in de middag en de
Engelsen waren nog steeds niet
komen opdagen. Piet en ik besloten
daarom om de boerderij te verlaten
en naar Overloon te gaan. Het was
builen stil geworden. We liepen de
Smakterveldweg af zonder dat we
ook maar een teken van leven zagen.
Een paar honderd meter van de
Maasheseweg af werden we door een
artilleriebeschieting overvallen. Vlug
sprongen we de greppel in en drukten
ons zo plat mogelijk tegen de grond.
De bodem trilde en boven ons klonk
het gegier van granaten en het gesis
van wegspringende scherven.
Eindelijk kwam er een eind aan het
vuren, we sprongen opgelucht de
greppel uit en vervolgden onze weg.
Nadat we de Maasheseweg waren
ingeslagen, richting Gasstraat, zagen
we eindelijk de khaki-uniformen van
de Britten. Ze zaten in schuttersputjes
langs de weg, sommigen stonden ach
ter een boom en tuurden over de wei
landen in de richting waar ze de Duit
sers vermoedden. Aan de badges op
Shermann-tank ingeschakeld voor
het transport van Engelse soldaten.
hun schouder zag ik dat het soldaten
van de King's Shropshire Light In
fantry waren. We bleven niet staan,
de soldaten zagen er trouwens ook
niet naar uit dat ze bereid waren om
een praatje te maken. We staken zo
nu en dan de hand op als groet en
bietsten gauw een sigaret. Ik kreeg
een Woodbine en inhaleerde de rook
gretig en diep. Het was heel wat
anders dan de „eigen teelt" waaraan
we gewend waren, ik begon namelijk
even te duizelen
Blij liepen we snel voort met een
gevoel van enorme opluchting, alle
ellende leek nu voorgoed voorbij. De
belevenissen van de paar laatste
weken hadden voor ons toch wel een
domper op de bevrijding gezet. Te
midden van de verwoesting die we
overal om ons heen zagen en met de
doden die we zagen liggen voelden we
niet de minste behoefte om uitbundig
tegenover de bevrijders te doen. Ons
hoofd stond er helemaal niet naar.
We waren moe, voelden ons vies en
wilden maar één ding, terug naar
Dverloon
G. G. van Dam
Engelse soldaten trekken het bevrij
de maar ook venooeste Overloon
binnen.
De Overloonse bevolking verwel
komt ook in 1989 de bevrijders van
weleer. "Toen ze in 1944 Overloon
binnentrokken waren ze welkom
en dat zijn ze ook in 1989 nog." Ik
vind het een prestatie van de Over
loonse bevolking dat ze nu. 45 jaar
later, de bevrijders van weleer byna
een week lang onderdak bieden",
aldus burgemeester Huub van de
Moosdijk in zijn funktie van voor
zitter van de Stichting Herdenking
Slag om Overloon. Tijdens de her-
denkingsweek bezoeken ruim 50
oud-strijders samen met hun echt
genotes de slagvelden van oktober
1944.
"Het hoogtepunt van de week
vind ik de herdeïikingszitting van
komende zaterdag", zegt de burge
meester. "Vanuit alle betrokken
ambassades zal een licht geworpen
worden op de gebeurtenissen in de
veertiger jaren en wellicht op die
van vandaag".
Aansluitend op deze zitting in de
Overloonse parochiekerk zullen
een twintigtal leden van de Over
loonse Tberklub het bevrijdings
vuur. dat ze in het Franse Caen
zullen hebben opgehaald, afleveren
bij het bevrijdingsmonument.
"Tben de bevrijders in 1944 Over
loon bevryd hadden, noemden ze
het dorp het Tweede Caen omdat ze
sinds hun landing in Normandië
nergens meer een dergelijke tegen
stand waren tegengekomen". Dit
was voor het bestuur van de Stich
ting Herdenking Slag om Overloon
aanleiding om te proberen het be
vrijdingsvuur in deze stad op te ha
len. Dit heeft als resultaat gehad dat
een delegatie van het bestuur sa
men met het Vierlingsbeekse ge
meentebestuur in Caen zal worden
ontvangen om hen het bevrijdings
vuur te overhandigen.
Een bijzonder onderdeel in het
programma dat de bevrijders zal
worden aangeboden is de vertoning
van de film "de vergeten slag",
waarin de Slag om Overloon en Ven
ray met originele beelden van 1944
zal herleven. "Het zal voor hen des
te indrukwekkender zijn, omdat ze
in de middag voor de vertoning de
plaatsen waar ze in 1944 gevochten
hebben zullen bezoeken", aldus Van
de Moosdyk.
Een ander hoogtepunt in de her-
denkingsweek is een optreden van
de Nederlandse Lucht macht kapel
in de Overloonse parochiekerk.
"Het wordt een eigentijds optreden
met ondermeer een licht muziek
programma met een lichtshow", al
dus de voorzitter.
De Engelse en Amerikaanse
gasten zullen, morgen vrijdag om
10.30 uur, ook door het Venrayse
gemeentebestuur worden ont
vangen.
Op 14 oktober, de dag van de be
vrijding. zal er in het Overloonse
gemeenschapshuis een ontmoe
tingsavond plaatsvinden, waaraan
naast het Jeugdorkest van Fanfare
Vriendenkring een speciaal voor
deze gelegenheid overgekomen En
gelse Band acte de presence zal ge
ven. De Royal Fusiliers zijn een
voortzetting van een van de regi
menten die in 1944 op de Overloon
se slagvelden hebben gevochten.
De herdenkingsweek zal op zon
dag 15 oktober worden afgesloten
met een eucharistieviering in de
Overloonse parochiekerk, waarna
de traditionele tocht naar de Engel
se begraafplaats zal plaatsvinden.
Traditioneel zullen ook de kinde
ren van de Overloonse basisscholen
bloemen leggen op de graven van
de soldaten die in 1944 sneuvelden
by de strijd voor de vrijheid van de
Overloonse bevolking.
