Blij er geweest te zijn,
maar een tweede keer?
PEEL EN MAAS
Desiree
IEQ1IC
Spio in Oost Berlijn:
Op weg naar
het vrije westen
Angstig
avontuur in
Oost Berlijn
SHOW TIMG
voor briljant
!f
Jacht op hazen
Zwart geld in
Oost Berlijn
DONDERDAG 29 OKTOBER 1987 Nr. 44
HONDERDENACHTSTE JAARGANG
„In Oost Berlijn is heel veel anders.
Maar geen angst. Nergens komt men
gemakkelijk, probleemloos en snel
n het andere Duitsland dan van Ber
in-West naar Berlijn-Oost"staat
lezen in een boekje van het [West]-
ïerlijnse informatiecentrum voor
oeristen.
Dat de werkelijkheid wel even iets
anders is, hebben de 117 leden, inclu
sief de leiding, van de Venrayse zwem
vereniging Spio vorige week donder
dag ervaren.
Het Lehrter Bahnhof in West Ber-
ijn is misschien net zoals alle andere
36 Westberlijnse spoorwegstations. Er
lijden treinen af en aan richting
Wannsee en het Oostberlijnse station
Friedrichstrasse. Geen controle, geen
douane, geen politie. Alleen: men kan
voor een kort reisje „door de muur"
naar het oosten geen retourtje krijgen,
den betaalt slechts DM 2.30 voor een
hkeltje.
Maar nauwelijks is men het West-
Berlijnse station uit, of men wordt al
geconfronteerd met het unheimische
van het oosten. De trein rijdt door een
kosteloze, kale vlakte, welke langs
le spoorlijn is afgezet met hekken en
muren. Men ziet de met bewapende
Vopo's bemande wachttorens in het
Omdat de waterpolo-jongens en
meisjes van Spio zondagmiddag in
Vest Berlijn nog wedstrijden moesten
pelen (en wonnen!) konden zij pas
urn half zes beginnen aan hun rond
iOO km lange thuisreis. De wedstrijd-
wem(st)ers en kunstzwemsters waren
s morgens om half tien met de
lubbeldekker van Van Ham vertrok-
ten en waren om half zes in Venray.
De Spioërs in de tweede bus hebben
linnen zien hoe het er aan de grens
ussen Oost- en West-Duitsland toe-
aat. Aan den lijve ondervonden zij
veer de uiterst strenge passencontrole,
lie overigens binnen een uur was afge-
open. Maar intussen konden zij rustig
tekijken hoe de controle elders op het
mmense betonnen terrein plaatsvindt.
Vrachtauto's en bussen worden van
inderen met schijnwerpers beschenen,
erwijl geüniformeerde met spiegels
an stokken de onderkant van de
oertuigen bekijken. Met ladders
dimmen de Vopo's en douaniers op
de wagens, lichten met lange haken de
eilen van de vrachtauto's en maken
elfs de afsluiters van de tankwagens
K om eventuele verstekelingen op te
poren. Via kleinere ladders klimmen
onden met hun begeleiders de vracht
wagens in.
Geen wonder, dat de Venrayers
Ipgelucht applaudiseerden, toen de
us het vrije westen weer inreed na een
xh uur durende tocht over de 188 km
inge kaarsrechte transitroute naar en
an West-Berlijn door de D.D.R.
kale stuk niemandsland tussen beide
stadsdelen.
Eenmaal in het station Friedrich
strasse begint de ellende.
Het station wemelt van gewapende
mannen en vrouwen van de Volkspoli-
zei, waarvan velen met walkie-talkies.
De reizigers worden samengebracht in
een ongezellige hal met een twintigtal
deuren, waarvoor rijen mensen
wachten. Af en toe gaan een paar
deurtjes open, om direct weer achter
degene, die naar binnen mag, te
sluiten. Het is alsof men staat te wach
ten voor het maken van een röntgen
foto in een ziekenhuisDe deuren
ziin eens bruin geweest, maar zijn nu
grauw, zoals de hele omgeving.
Spio-voorzitter Tino Zandbergen
meldt zich bij de Vopo met het
verzoek meer deurtjes open te maken
voor zijn grote groep van 117
personen en tot zijn grote verbazing
gaan er inderdaad vier deuren extra
open. Een niet verwachte service op
een Oostberlijns station....
Telkens verdwijnen vijf jongeren
onder leiding van een volwassene
achter de verveloze deur.
Achter de deur bevindt zich een
glazen ruit met daarachter een vrou
welijke, geüniformeerde beambte. De
passen worden ingenomen en de
foto's vergeleken met het gezicht van
de houd(st)er. Lang blikken de ogen
van de streng kijkende beambte van
foto naar gezicht en van gezicht naar
foto, terwijl herhaaldelijk een tele
foongesprek wordt gevoerd. Met wie?
Met wat?
De nummers van de passen worden
op één doorlaatbewijs (dagvisum) ge
plaatst. En na het inwisselen van 25
D.Mark tegen 25 (waardeloze)O-Mar
ken, kan men doorgaan. De deur valt
dicht en kan van die zijde niet meer
open. Welkom(?) in Oost-Berlijn.
Buiten sommeert een met 'n
machinepistool gewapende Vopo het
gezelschap tot doorlopen. Samenscho
lingen zijn verboden. Men voelt zich
bespied door verrekijkers, vanachter
de ramen van de bovenste verdieping.
Vopo's met telefoons en walkie-tal
kies houden alles in de gaten.
OOST BERLIJN
Unter den Linden, Alexanderplatz,
Funkturm, Rathausnamen, die
vooral bij de ouderen tot de ver
beelding spreken.
Het oostelijk stadsdeel lijkt een
museum op zich te zijn, waarvoor
men op het station entree heeft
moeten betalen. De meeste in oude
stijl gerestaureerde gebouwen zijn
grauw, evenals de monumenten en
beelden. Voor het beroemde Perga-
De stoere mannen van Spio's
heren- waterpoloteam, dat de
tweede prijs in de wacht sleepte,
na een verbeten strijd, waarbij een
behoorlijke achterstand werd weg
gewerkt.
mon-museum staan honderden men
sen geduldig te wachten om binnen te
kunnen komen. Men moet er minstens
anderhalf uur voor over hebben om
o.m. het altaar van Pergamon, een
deel van de Zeus-tempels en de verza
meling „Grossstadtproletariat" te
zien.
Voor ieder restaurant of café staan
rijen mensen geduldig te wachten en
voor de supermarkt staan tientallen
Oostberlijners in de rij voor een
wagentje
De brede rijbanen van Unter den
Linden vormen een schril contrast met
de Kurfürstendamm aan de andere
kant van het Brandenburgertor. Men
ziet (en ruikt) de honderden Trabants,
Wartburgs, Lada's en Skoda's. Er is
letterlijk geen hond te zien evenmin
als fietsen. Men waant zich van alle
kanten bespied door de geüniformeer
den. De oude beelden op de daken
van de hoge grijze gebouwen warden
aangezien voor Vopo's.
WASSEN BEELDEN
Voor een Romeins aandoend ge
bouw, staan voor de ingang twee
op het eerste gezicht wassen beel
den in het uniform van de Volks
armee; gehelmd, de benen iets uit el
kaar en in de hand met gebogen arm
en geweer met bajonet. „Mahnmal
für die Opfer des Faschismus und
Militarismus vermeldt de folder.
Dan opeens knippert een van de
„wassen beelden" met zijn ogen
En als op een stil commando gaat het
geweer van de ene naar de andere
hand. In een naastliggend gebouw,
met het opschrift „Erewacht van de
Duitse Volksarmee", verschijnen op
eens drie eender uitgedoste Volksar-
meeërs. Volgens de folder „im Stech-
stritt"(paradepas, waarbij de gelaars
de benen stijf omhoog gaan). Solda
ten, die zoals de folder zegt: Bei der
Wachablösung (jede Stunde) ihren
Vorbildern aus alten Zeiten nicht
hinterherhinken...." De nieuwe wach
ten zetten hun verstand op nul, hun
blik op oneindig en wachten een nieuw
uur .onbeweeglijk op de aflossing.
Viermaal in dit uur zullen zij het ge
weer in de andere hand nemen.
Binnen brandt een eeuwige vlam als
gedenkteken voor het offer van het fa-
cisme en militarisme
BRANDENBURGER TOR
Spio gaat nog even naar de Bran
denburger Tor, die men daags tevoren
van de westkant had bekeken. In West
De eerste prijs voor de waterpo-
lodames van Spio.
Geen stempel in pas....
Door een fout van de ge
meente Venray, heeft een
20-jarige waterpolospeelster
van Spio een angstig avontuur
tje gehad op het station Fried
richstrasse in Oost-Berlijn. Bij
de strenge passencontrole op
het station bleek dat de ge
meente Venray bij het afgeven
van de pas verzuimd had een
stempel te zetten over haar
pasfoto. Terwijl de anderen de
controle hadden gepasseerd en
buiten het unheimliche station,
dat streng werd bewaakt door
gewapende mannen en vrou
wen van de Volkspolizei,
wachtten, bleven Linda Ponjéé
en Tino Zandbergen weg.
Voor de ramen van de bo
venste verdieping van het
station zagen de Venrayers de
Vopo's staan met verrekijkers,
telefoons en walkie-talkies.
Tussen oost en west zagen zij
de angstaanjagende kale vlakte
met wachttorens, schijnwerpers
en versperringen met in de verte
de muur, die Oost- en West-
Berlijn scheidt.
Na drie kwartier kwamen
Linda en de voorzitter van Spio
naar buiten. Linda had nieuwe
pasfoto's moeten laten maken,
kreeg een Oost-Berlijns visum
en mocht na het betalen van 14
Ostmarken en 't verplichte om
wisselen van 25 Westmarken in
Oostduits geld (1 op 1) het sta
tion verlaten.
Berlijn eindigt de Strasse Des 17 Juni
(herinnering aan de Volksopstand in
Oost-Berlijn op 17 juni 1953) tegen de
Brandenburger Tor, een bouwwerk
met voor Berlijners symbolische waar
de. De poort staat op Oostduits
gebied; de muur verhindert de door
gang naar Unter den Linden. De
Westberlijners hopen op het slechten
van de muur en laten daarom de weg
doodlopen tegen de poort. De aanleg
van een draaikom vóór de poort ten
behoeve van het verkeer zou deze
.hoop kunnen verstoren. De doodlo
pende Strasse is het symbool van
hoop
memoire sieraden op z'n mooisi
combinaties met saffier/robijn
tevens smaragd en diamant
"Het nieuwe groeibriljant"
zich onderscheidende
briljant sieraden in groeibriljant
inruil alle groeibriljant merken
mogelijk
van woensdag 28okt.
t/m zaterdag 7 nov.
VERLINDEN JUWELIER
Grote Markt 7, Venray, Tel 04780-86817
r£MElAy
Op zich is 'n haas 'n geweldig inte
ressant dier. Het loont de moeite om
hem eens te observeren en dan valt het
op dat er zekere tegenstellingen zijn te
constateren ten opzichte van de men
selijke haas, de Piëlhaas wel te ver
staan!
Hoewel, er zijn ook wel gelijkenis
sen! Het is bekend dat 'n haas zich
niet zo gemakkelijk laat vangen en
zeker nu, zo rond november, zal ie z'n
„trukken-doos" open trekken om St.
Hubertus voor schut te zetten. Want
mocht men op hem jagen dan zet ie, al
zig-zaggend, de „sokken er in"!
Met andere woorden: hij kiest het
hazenpad en daarmee weet hij zich
veelal, gebruik makend van 'n strate
gische creativiteit, buiten schot te hou
den!
Een Piëlhaas daarentegen neigt.zo
rond november uit zijn Hazeslaap te
komen. Maar het duurt toch nog even
om hem goed wakker te krijgen.
De tijd van „de sokken er in"
schijnt voor hem nog niet te zijn aan
gebroken, ondanks dat men op hem
begint te jagen. Ook zijn „trukken-
doos" wil hij nog niet opentrekken.
Hij bewaart zijn creativiteit blijkbaar
voor later.
En dat nu is jammer! Want op 15
november a.s. wordt het „Piëlhazen-
seizoen" ingezet met „Hazepaèper".
een karnavalsgerecht dat met het
juiste sausje moet worden overgoten!
En wie kan daar beter voor zorgen
dan 'n Piëlhaas"?
Een van de ingrediënten is de vier
nieuwe „vastelaovesliedjes", terwijl
e.e.a. ook nog gegarneerd zou kunnen
worden met 'n paar kamavalistische
„play-back acts".
De vraag is dan ook of die hazen of
hazinnen, die hun creatieve trukken-
doos open willen trekken, zich willen
melden om op 15 november a.s.
„Hazepaèper" op smaak te brengen?!
De aanmelding kan geschieden bij
comm. Geluid en Liedje van de Piël
haas, due overigens nog 'n prachtige
„act" beschikbaar heeft voor 3 4
personen.
Blief wakker!!
In de fraaie dubbeldekkers van Au
tobusbedrijf Van Ham Venray, maak-
,ten de Spio-leden de reis naar Berlijn.
Links van de poort staan op West-
berlijns gebied twee geünoformeerde
Russen op wacht voor het Sovjet
gedenkteken, geflankeerd door pant
serwagens, die in 1945 het eerst Berlijn
hebben bereikt. Men mag hier niet stil
blijven staan
In Oost-Berlijn eindigt Unter den
Linden tegen barricaden. Ongeveer
vijfhonderd méter „niemandsland"
tussen poort en barricades. Hier
houdt de wereld op.... In het kale
gebied slechts gewapende Vopo's,
wachttorens, schijnwerpers en doodse
stilte. Hier kan men slechts denken
Linda Ponjée kan weer lachen
na haar angstig avontuur en toont
haar pas zonder stempel en haar
nieuw Oostduits visum.
aan de politieke waanzin anno
1987
„Goddank, dat ik weer terug ben",
verzuchtte demonstratief een Oostber-
lijner op het station Friederichstrasse,
toen hij uit het westen terugkwam.
„Blij dat we het gezien hebben",
zeiden de Venrayers, „maar of we
ooit nog eens naar Oost-Berlijn gaan,
daar moeten we diep over nadenken",
voegden zij er unaniem aan toe, toen
zij door de passencontrole op station
Friederichstrasse waren.
Toen waren zij er ook achter, waar
om op de heenweg geen retourtjes
werden verkocht. De terugreis móést
met Oostmarken worden betaald en
inwisseling van het (waardeloze) geld
van de D.D.R. tegen Westduits geld is
onmogelijk.
Wanneer men Oost-Berlijn binnen
komt is men verplicht 25 Westduitse
marken om te wisselen tegen een gelijk
aantal Oostduitse marken.
Met het Oostduitse geld kan men
niets doen in het westen. Er wordt
zelfs voor gewaarschuwd geen geld
met „Privatpersonen" te wisselen.
Toch lopen op het Oostduitse sta
tion Friedrichstrasse van dergelijke
privatpersonen rond, die maar al te
graag tegen een koers van 1 op 2, soms
zelfs 1 op 4 in het bezit van westers
geld willen komen in het zwartgeldcir-
cuit.
Dat het ook anders kan, ondervond
een Spio-zwemster, die graag voor 10
DM Oostduitse postzegels had voor
haar verzameling, maar haar ver
plichtte 25 Ostmarken had uitgegeven.
Achter het loket van het officiële
(staats)postkantoor zat een oude
vrouw. Na eerst schichtig om zich
heen gekeken te hebben, knikte zij
onopvallend, dat zij bereid was tot de
verboden transaktie.
Het Westduitse tienmarkstuk liet zij
in haar tasje glijden, gaf voor tien
mark postzegels en daarbij nog eens
30Ostmarken.... Een transaktie tegen
een koers van 1 op vier
Aflossing van de erewacht van
de Volksarmee, een nu niet be
paald opwekkend beeld in Oost-
Berlijn; zeker niet voor de oude
ren.