tijd
en
de
Jerusalem
25 Jaar veteranenafdeling
van S.V. Ysselsteyn
„JERUSALEM"
RELIGIEUZEN VAN DE H. URSULA
VENRAY (LIMBURG)
Bestemmingsplannen
Prijswinnaars
juli
PEEL EN MAAS
Donderdag 20 augustus - Pagina 5
KOSTSCHOOL VOOR MEISJES UIT DEN DEFTIGEN STAND
ONDER HET BESTUUR DER
TE
TIJDELIJKE VERHUIZING
Noodgedwongen verhuisde men
toen naar het Ursulinenklooster in
Eysden, in het uiterste zuiden van
Limburg. Veertig zusters en tachtig
leerlingen vonden daar zes jaren een
gastvrij onderdak.
In september 1951, toen Jerusalem
voor een groot gedeelte was herbouwd
kon het onderwijs in Venray worden
hervat. Begonnen werd met bijna 140
(interne) leerlingen tegenover slechts
25 externen.
„In de huifkar"
In de vijftiger jaren bleef het getal
internen nog redelijk op peil, maar in
de zestiger jaren begon het terug te
lopen. In 1965 waren de externen (met
een aantal van 287) al flink in de
meerderheid.
bloeiend bedrijf.
Uit het bovenstaande mag blijken
dat er voor SV Ysselsteyn reden
genoeg is om a.s. zaterdag met een
feestelijk programma voor de dag te
komen met als hoogtepunten 's
middags om 4 uur de wedstrijd tegen
oud-VVV en 's avonds van 8.00 - 9.30
de receptie in Herberg de Peel.
DIEFSTALLEN
- Tussen zondagavond en maandag
morgen heeft weer een diefstal
plaatsgevonden van een tuinset. Deze
keer achter een woning aan de
Klaproos op Landweert. De tuinset
bestond uit 1 tafel, 4 stoelen, 1 parasol
met standaard en 4 kussens.
- Maandagmorgen tussen 10.15 en
11.00 uur heeft men uit de
personenauto welke bij het gemeente
huis aan de Raadhuisstraat gepar
keerd stond, een autoradicassettere-
corder, en een zonnebril ontvreemd.
De schade voor de eigenaar, een
inwoner uit Wanssum bedraagt
800,-
- Eveneens maandag tussen 10.15
9.30 en 13.00 uur heeft men uit een
geparkeerde personenauto bij het
zwembad een autoradio ter waarde
van 1400,- ontvreemd. Het portier-
slot bleek geforceerd te zijn. Ook is
nog getracht de autotelefoon weg te
nemen, doch kennelijk is de dader in
zijn werk gestoord. Voor de eigenaar
uit Vlist een minder prettige herinne
ring aan zijn bezoek aan het Venrayse
zwembad.
genover de actiegroep van huiseige
naren en huurders.
Bouwvergunning
HET andere arrest van de Hoge Raad
ging, zoals gezegd, over een super
markt. die zich in Woerden had geves
tigd De problemen ontstonden hier
nadat de Kroon de verleende bouwver
gunning had vernietigd, omdat die in
stnjd met het bestemmingsplan zou zijn
afgegeven door B&W. Op zich was dat
nog niet zo erg, maar de Kroon had
nagelaten te bepalen wat de preciese
gevolgen van deze vernietiging zouden
moeten zijn. De verbouwing van het
bestaande pand. dat door een groot
levensmiddelenbedrijf was gekocht,
was inmiddels al zogoed als klaar Door
dit alles was een zeer onzekere situatie
ontstaan: moest het bedrijf nu de ver
bouw ongedaan maken en verdwijnen,
waardoor de feitelijke toestand van vóór
de vergunningverlening zou zijn her
steld7
Een plaatselijke actiegroep, dit keer be
staande uit middenstanders die vrees
den een aanzienlijk deel van hun klan
dizie kwijt te raken als de supermarkt
met snel zou verdwijnen, spande een
kort geding aan voor de president van
de Rechtbank te Utrecht In feite zelfs
twee kort gedingen, namelijk een tegen
de gemeente Woerden en een tegen de
exploitant van de supermarkt. De win
keliers eisten enerzi|ds dat de zich afzij
dig houdende gemeente zou worden
gedwongen tot optreden (bestuurs
dwang) en anderzijds dat de exploitant
de verbouwing zou ongedaan maken
en zou afzien van exploitatie. Deze
actiegroep had echter minder succes
dan de Eindhovense buurtbewoners,
want de vordenngen werden afgewe
zen Zowel door de rechtbankpresident
als door het Hof en de Hoge Raad
DE Hoge Raad overwoog dat de
gemeente weliswaar bevoegd was
tot ingrijpen, nu de bouwvergun
ning was vernietigd, maar dat 'aan
het beleid van de gemeente is
overgelaten in hoeverre zij tegen
dergelijke overtredingen wil op
treden'. De gemeente heeft de
vrijheid om de in aanmerking ko
mende belangen tegen elkaar af
te wegen, hetgeen de rechter in
principe moet aanvaarden.
De belangenafweging viel ten
gunste van het levensmiddelen-
bedrijf uit dat zou 'onverdiend na
deel' lijden, als tot het ongedaan
maken van de verbouwing zou
worden overgegaan. Bovendien
oordeelde de Hoge Raad, dat 'een
vergunninghouder er in het alge
meen op mag vertrouwen dat een
hem verstrekte vergunning over
eenkomstig de desbetreffende
voorschriften is verstrekt en dat hij
gerechtigd is van die vergunning
gebruik te maken'.
J.J. BLANKEN
Op 16 september 1838 gingen acht
zusters Ursulinen van het klooster
Thildonk, gelegen op een zevental
kilometer ten noordwesten van het
Belgische Leuven, op weg naar
Venray.
De tocht, met als vervoermiddel een
huifkar, was lang en vermoeiend: pas
vier weken later werd, in de stromende
regen, Venray bereikt, waar ze na een
hartelijke begroeting, hun intrek
namen in het reeds sinds 1422
bestaande klooster Jerusalem.
De beginperiode was voor de
zusters Ursulinen echter alles behalve
gemakkelijk. Op 15 september 1802
hadden de Franse machthebbers
(Napoleon zwaaide hier de scepter)
het klooster (en de inboedel) verbeurd
verklaard. Het gevolg was dat
zeventien zusters Augustinessen (de
orde die voor de komst van de
Ursulinen het klooster bewoonde)
gedwongen waren het klooster te
verlaten.
Na de ontruiming besloten de
Franse bezetters het klooster te
verkopen, maar dit werd geen succes,
omdat er geen kopers kwamen
opdagen. Daarom besloten ze het
klooster maar te verhuren. Rector
Antonius Saedt, de laatste rector van
de Augustinessen, werd de huurder.
Met zes Augustinessen nam hij weer
zijn intrek in het klooster.
Op 1 oktober 1810 kreeg de rector
de gelegenheid het klooster te
kopen voor 1200 frs. maar omdat er al
sinds 1798 al geen novicen meer waren
ingetreden, liep de vitaliteit en de
omvang van de kloostergemeenschap
sterk terug.
In 1832 waren er nog slechts twee
zusters Augustinessen over, wat,
begrijpelijker wijze het onderhoud
niet ten goede kwam.
Toen op 16 januari 1835 rector
Saedt overleed, kwam het klooster
leeg te staan, wat tot een verder verval
leidde. De toestand waarin de acht
zusters Ursulinen de kloostergebouw
en bij hun aankomst in Venray
op 16 september 1838 aantroffen, was
daarom niet erg bemoedigend.
Maar met veel goede moed, een
enorme inzet en een groot geloof,
begonnen ze, met de hulp van velen,
aan de restauratie van hun onderko
men. En geloof verzet bergen, zegt een
spreekwoord. Na enkele jaren ver
keerde het klooster al weer in een
redelijke staat. Al in december 1838
kon op zeer bescheide wijze (4 interne
leerlingen) worden begonnen met het
geven van onderwijs, een aantal dat in
1840 al was gestegen tot 40.
AANKONDIGING
Op 11 september 1847 (dus nu 140
jaar geleden) verscheen er in het
dagblad „De Tijd" een aankondiging
van het Pensionaat van Jonge
Juffrouwen onder directie der H.
Ursula te Venray.
Het dagblad ,,De Tijd" was
opgericht door de priester Judocus
Smits (1813-1872), die ook de
hoofdredacteur was., Op 17 juni 1845
was in V Hertogenbosch het eerste
nummer van de pers gekomen.
De aankondiging begint met de
constatering dat de godsdienst de
grondslag vormt van een goede
opvoeding. De onderwijzeressen die
nen daarom aan dit onderwerp
bijzondere aandacht te schenken.-
Maar ook dienen ze zich er op toe te
leggen de „Jonge Juffrouwen"
grondig en uitgebreid onderwijs te
geven. Vervolgens wordt opgemerkt
dat het gebouw ruim ên aangenaam is,
dal het schone en luchtige slaapver
trekken heeft, dat er grote weiden zijn
en een heerlijke tuin en dat het voedsel
gezond, afwisselend en overvloedig is.
De vakken waarin onderwijs wordt
gegeven zijn de volgende: de Franse
taal, welke men gedurig spreekt. De
Nederduitse, Hoogduitse en Engelse
Taal. Het schrijven volgens verschil
lende methoden. De Rekenkunde
toegepast op de Koophandel. De
Aardrijks- en Wereldkunde. De
beginselen der Geschiedenis. De
Briefstijl. Het Enkel en Dubbel
Boekhouden. Oefeningen in het
snijden en vervaardigen van linnen
kleding.
VOORWAARDEN
Het jaarlijks kostgeld bedraagt
156,- 3,- per week) Voor het
gebruik maken van de bibiliotheek
dient jaarlijks drie gulden te worden
betaald.
Voor bewassing wordt ten laste van
de ouders gebracht een bedrag van
12,-per jaar.
De ouders dienen er voor te zorgen
dat de pensionnairen meebrengen: een
zilveren lepel en vork, een mes, twee
tinnen borden, een wasbak en een
lampet, zes servetten en zes handdoe
ken, drie paar bedlakens en al het
overige beddegoed.
ZONDAGSE KLEDING
Deze bestaat uit: katoenen kleed
voor de zomer en zwarte merinos voor
de winter. Verder een halsdoekje,
zwarte handschoenen en een hoed met
een hemelsblauw lint. Op werkdagen
dienen de pensionaires een voorschoot
(schort) en een pelerine te dragen.
De aankondiging eindigt met de
mededeling dat er jaarlijks, op het
einde van de maand augustus, een
prijsuitdeling zal plaatsvinden, die
gevolgd zal worden door drie weken
vacantie en dat de „Jonge Juffrouw
en" twee maal per jaar mogen
uitgaan, mits dit door de ouders is
goed gevonden.
Onder de leiding van de talentvolle
wijze en engergieke Mère Pélagie, die
het klooster bestuurde van 1843 tot
1885, groeide het aantal leerlingen
gestaag. In 1871 telde het klooster al
De invoering van de „Mamoetwet"
in 1968, waardoor ook jongens tot het
het onderwijs op Jerusalem werden
toegelaten, en maatschappelijke ver
anderingen, zorgden voor een verdere
teruggang van het aantal internen en
een toename van externe schoolbe-
zoekers. Het klooster-pensionaat Je
rusalem begon een streekschool te
worden.
VERKOOP KLOOSTER
Het einde brak in feite aan op 26
juni 1974, zij het dat het nog een jaar
zou duren voordat het klooster werd
ontruimd. Het werd toen aangekocht
door de gemeente Venray met de
bedoeling het, na verbouwing, te
gebruiken als Raadhuis.
De nog overgebleven ca. 50
pensionaires konden worden onder
gebracht in het internaat „Sjalom"
(de voormalige kloosterboerderij).
Door het geringe aantal nieuwe
aanmeldingen bleek deze (kleinscha
lige) voortzetting van het klooster
pensionaat der Ursulinen niet meer
rendabel. Het laatste katholieke
meisjespensionaat in ons land werd
daarom op het einde van het
schooljaar 1981-1982 gesloten.
In het zelfde jaar dat Jerusalem
werd verkocht, verloor ook het al
sinds 1970 in moeilijkheden verkeren
de dagblad de Tijd, de strijd tegen de
geest des tijds. Óp 31 augustus 1974
verscheen het laatste nummer van het
gerenommeerde katholieke dagblad.
De rol van twee belangrijke
monumenten in Katholiek Nederland,
was ten einde.
Aan het klooster-pensionaat Jersa-
lem herinnert ons nu nog onder
andere het Raadhuis (met voorname
lijk het exterieur), de op het torentje
van de bestuursvleugel geplaatste
huifkar en de Scholengemeenschap
Jerusalem, die samen met het
Boschveldcollege en andere onder
wijsinstellingen er borg voor staat dat
Venray een uitstekende naam geniet
als onderwijscentrum.
W.J.M. Willemsen
Op zaterdag 22 augustus viert de
veteranenafdeling van SV Ysselteyn
haar 25-jarig bestaan. De festiviteiten
rond dit zilveren jubileum starten die
dag om 16.00 uur met een wedstrijd
tussen de veteranen van SV Ysselsteyn
en oud VVV.
Voor oud-VVV treden o.a. de
volgende voetbalcoryfeeën aan. Eddie
Sobzsak, Huub Vercoulen, Mikan
Jovanovic, Albert v.d. Weijden,
Stanley Bish, Jan van 't Hek, Harrie
Heijnen en Jan Verbong. 's Avonds
volgt van 20.00-21.30 uur een receptie
in herberg de Peel. Hierna zal er voor
gezellige stemmings- en dansmuziek
gezorgd worden.
Een naam die nauw verbonden is
met de veteranen is ongetwijfeld Piere
Reijnders, 25 jaar geleden nam hij het
initiatief tot oprichting van de
veteranenafdeling. Voorts bekleedde
hij het leiderschap van 1962 tm 1969
en van 1981 tm 1984, terwijl hij vanaf
1986 aan een derde periode als leider
begonnen is.
Verder is Sjef Wismans van
1971-1981 de bezielende kracht achter
de veteranen geweest.
Het oudste actieve lid is Hein van
Well, die met zijn 57 jaar nog trouw
zijn partijtje meetrapt.
De veteranenafdeling heeft zich in
de loop der jaren altijd verdienstelijk
gemaakt voor de plaatselijke voetbal
vereniging. Ook thans vormen ver
schillende veteranen een steunpilaar
voor de vereniging. Zo is M.
Horrevoets hoofdjeugdleider en be
kleden vier veteranen een bestuurs
functie binnen de vereniging. Daar
naast zijn veteranen actief als leider,
scheidsrechter of kantinebeheerder.
Sinds enkele jaren worden de
veteranen gesponsord door autobe
drijf Gommans de Wit. Dit bedrijf
aan de Gezellenbaan te Ysselsteyn is in
enkele jaren uitgegroeid tot een
INBRAKEN
Weer was mei geweld toegang
verkregen tot de bouwmaterialenhan-
del aan de Ysselsteynseweg te Ys
selsteyn. Er werden o.m. enkele boor
machines ontvreemd.
Door forcering van een raam
was toegang verkregen tot de kantine
van S.V. Ysselsteyn. Ook waren twee
deuren opengetrapt. De geld lade van
de juke-box was geforceerd en daaruit
een klein geldbedrag ontvreemd. Ook
was een tafelkleed meegenomen.
Bij een fotozaak in de Poststraat
was met een steen de winkelruit ver
nield. In recordtijd was uit de etalage
twee camera's, enkele lenzen en flit
sers ontvreemd. Dit alles ter waarde
van /5.00(),-.
Ook kregen twee café's in het
centrum ongewenst bezoek. Uit een
gokkast werd wat geld ontvreemd. In
het andere café werd eveneens de gok
kast opengebroken en werd verder het
voetbalpotje geledigd. Enig kleingeld
verdween terwijl een niet bekend aan
tal pakjes sigaretten en shag was mee
genomen.
GROEPSACTIES IN DE RUIMTELIJKE ORDENING
NEDERLAND is een dichtbevolkt land. Voor de plusminus vijftien mil
joen inwoners is in feite maar een klein stukje grond beschikbaar. Zeker
als je gaat vergelijken met andere landen in de wereld. Om nu te komen
tot een zo goed en zo efficiënt mogelijke inrichting en gebruik van dat
stukje grond is een minutieus stelsel van ruimtelijke ordening ontwik
keld. Op drie niveaus - rijk, provincies en gemeenten - worden plannen
gemaakt die betrekking hebben op de ordening, de indeling van de
beschikbare ruimte. De voor ons als burgers belangrijkste van deze
plannen zijn de bestemmingsplannen, die door de gemeenten worden
vastgesteld. Bestemmingsplannen zijn namelijk bindend voor de bur
gers: handelen in strijd met zo'n plan is in principe strafbaar. In een
bestemmingsplan dat door de gemeenteraad - als zijnde het hoogste
overheidsorgaan in de gemeente - wordt vastgesteld, worden regels
gegeven met betrekking tot bestemming en gebruik van een bepaald
grondgebied.
dingsweg aan te leggen, dwars door
een gedeelte van de stad waarvoor het
bestemmingsplan Hagenkamp' gold
Om die verbindingsweg te verwezen
lijken moesten een aantal straten ver
breed worden, waardoor verschillende
(geplande) groenstroken en parkach
tige stroken moesten worden vervan
gen door asfalt. Dit was in strijd met het
bestemmingsplan, omdat daarin naast
de bestemming 'weg' ook de nog met
verwezenlijkte bestemming plantsoen'
voorkwam De gemeente was niet van
plan om m de nabiie toekomst laatstge
noemde bestemming als nog te realise
ren. Daarom spande een aantal huis
eigenaren en huurders, die zich door
het besluit tot aanleg van de verbin
dingsweg benadeeld voelden, een kort
geding aan tegen de gemeente. De
actiegroep won de zaak in drie instan
ties bij de president van de Rechtbank
te 's-Hertogenbosch. het Hof (in hoger
beroep) en de Hoge Raad fin cassatie)
De gemeente Eindhoven werd gedwon
gen de werkzaamheden aan de weg.
althans voorzover m stnjd met het be
stemmingsplan. te staken.
In feite werd met de aanleg van de ver-
bmgsweg vooruitgelopen op een her
ziening van het bestemmingsplan,
waarbij de bestemming plantsoen' zou
worden veranderd in ce bestemming
'weg Nu is het zo dat de herziening van
een bestemmingsplan, evenals de tot
standkoming. met talloze waarborgen
is omringd Waarborgen die ertoe die
nen om toezicht van hogere organen
(de provincie en eventueel ook de
Kroon) te verzekeren en om belang
hebbenden m de gelegenheid te stellen
tegen oe herziening bezwaar te maken
zowel bij de gemeenteraad als bij Ge
deputeerde Staten, en bi| de Kroon
beroep >n te stellen De Hoge Raad
vond het onaanvaardbaar dat de ge
meente Eindhoven m dit geval zomaar'
een weg wilde aanleggen De hele. wet
telijke herzieningsprocedure waarin
inspraak van alle oeiangheobenden is
gewaarborgd, werd op deze manier
omzeild. Door over de hoofden van de
direct betrokkenen heen een dergelijke
beslissing te nemen had ce gemeente
een onrechtmatige daad gepleegd te-
De meesten van hen die de
kostschool voor meisjes „uit den
deftigen stand" bezochten, kwamen
uit eigen land, vooral uit de grote- en
middelgrote steden. Maar ook het
uit het buitenland kwamen in die
periode veel leerlingen naar Jerusalem
België 34, Engeland en Ierland 61,
Frankrijk 39, Ned. Oost-Indie 51 en
ook Duitsland was met tientallen
leerlingen vertegenwoordigd.
Na de eerste wereldoorlog nam het
aantal buitenlandse leerlingen sterk
af, maar in eigen land bezat het
klooster nog steeds een grote
reputatie en aantrekkingskracht, me
de doordat in 1915 het St. Angela
gymnasium was opgericht, het eerste
katholieke gymnasium voor meisjes in
ons land. In de bevrijdingsperiode
(october 1944) veranderde het kloos
ter in een indrukwekkende ruine.
HET bestemmingsplan geeft dus aan
hoe we de grond en de gebouwen die
erop staan, mogen gebruiken Mógen,
met moeten, want als een stuk grond tot
bedrijfsgrond wordt bestemd, wil dat
nog niet zeggen dat dat stuk grond dan
ook binnen de kortste keren volge
bouwd moet worden met bedrijven
Aan de andere kant betekent dat met
dat. als de wijk waarin u woont de be
stemming wonen heeft gekregen, u
daar zo maar een winkel mag openen U
mag in dat geval uw stukie grond alleen
maar voor woondoeleinden gebruiken
(tenzij er natuurlijk voor u een uitzonde
ring kan worden gemaakt)
Het bestemmingsplan bepaalt met al
leen het gebruik van grond en gebou
wen. maar is ook een toetssteen voor
het verlenen van bouw- en aaniegver-
gunmngen de toestemming voor bij
voorbeeld het graven van sloten of
greppels). Zonder vergunning mag er
m principe mets gebouwd c.q. aange
legd worden De gemeente is bevoegd
om op te treden tegen degene die bij
voorbeeld zonder vergunning een ga
rage gebouwd heeft De gemeente kan
de bouwer verplichten het illegaal ge
bouwde af te breken Zonodig kan zij
daar zelf voor zorgen - op kosten van
degene die de garage gebouwd heeft
Zo'n maatregel wordt bestuursdwang
(of poiitiedwang) genoemd.
Na deze. tameii|k uitvoerige, inleiding
over de ruimtelijke ordening, wordt het
tijd om de rest van de titel boven dit
verhaal wat te verduidelijken. Aan de
hand van twee uitspraken van de Hoge
Raad zullen we bekaken welke moge
lijkheden groepen belanghebbenden
hebben om .ets te doen aan een be
staande (onrechtmatige) ruimtelijke si
tuatie De eerste (uit 1976) betreft door
de gemeente Eindhoven uitgevoerde
werkzaamheden m siri|d met het be
stemmingsplan. De tweede uitspraak
(uit 1973) gaat over een onrechtmatig
gebouwde supermarkt in Woerden |de
verleende bouwvergunning was ach
teraf door de Kroon vernietigd).
Verbindingsweg
HET gemeentebestuur van Eindhoven
vond het nodig om een grote verbm-
100 pensionaires en enkele jaren na de
dood van Mère Pélagie verbleven er al
140 binnen de muren van Jerusalem.
In het boekje „Op Jerusalems
grond" zegt zuste Dorthée Bouwels.
dat het totaal aantal pensionaires in de
periode 1838-1888 op 1650 kan
worden gesteld.
VOOR DE
SCHOOL
23-rings banden
vanaf f 6,50
van den Munckhof
GROTESTRAAT 68 VENRAY
Uitreiking van de maandelijkse
jubileumprijs van Haarmode Leo
Nooijen aan Mej. Haegens uit Horst.
Een geheel verzorgde weekendreis
voor twee personen naar Parijs.
Boekhandel
van den Munckhof
is ook dinsdags
de gehele dag geopend
)\losster~j?ensionaat Jerusalem, Venray.
Tussen zondagmiddag en maandag
morgen heeft men bij de school „De
Foekepot" een ruit vernield. Uit
sporen viel op te maken dat de dader
of daders ook binnen is (of zijn)
geweest. Ook was een ruit van de
binnendeur vernield. Op meerdere
plaatsen was een vuurtje gestookt.
Gelukkig heeft het vuur zich niet
uitgebreid.
WEER VERNIELING
AAN SCHOOL
