ZESTIG JAAR GELEDEN: KLOOSTER EN
KERK VAN DE PATERS AFGEBRAND
BB
(X)
sJü®
6
De kop van de Grotestraat
stads
POST
A
PINGIIUIN
Elly's
wolwinkeltje
rob van dijk
brillen
04780-86677
SCHOENEN
Uw
drankenspeciaalzaak
in Venray
BLOEM-
SIERKUNST,
Onder deze naam gaat een specialistisch stuk Grotestraat gezamenlijk naar buiten optreden.
Maandag 25 november was het 60
jaar geleden, dat het Venrayse Paters-
klooster met kerk en al afbrandde. De
kern van hei verwoeste klooster was
omstreeks 1650 gebouwd, nadat de
Paters Franciscanen in 1647 zich in
Venray vestigden. Bijna drie eeuwen
lang had men vanuil dit klooster
zielzorgelijke arbeid verricht, in Venray
en wijde regio.
Uit de kranten van destijds lezen wij
o.m. het volgende:
Om vijf uur vrijdagavond werd de
rust van ons dorp plotseling verstoord
door het maken van alarm en geroep
van brand. Toen de bewoners van de
omliggende straten op deze alarmsigna
len hun huizen uitsnelden, konden zij
terstond de gehele omvang van de ramp
overschouwen; het Patersklooster stond
in lichte laaie. De vlammen sloegen naar
alle kanten, dikke rookkolommen
waarin de vlammen hoog lekten,
kronkelden zich uit de lucht en werden
dan door de wind naar omlaag de
omliggende straten ingedreven. Het hele
dorp was weldra op de been en ieder
spoedde zich naar de plaats des onheils.
De Venrayse brandweer was terstond
nadat het vuur was uitgebroken met
twee grote spuiten ter plaatse en begon
met water te geven uit de Paterskoel aan
'de St. Antoniusstraat.
Met verschillende stralen werd het
vuur bestreden. Ook werden enkele
slangen op de waterleiding van het
gymnasium aangesloten. De vuurzee
kon men echter niet meester worden,
vandaar dat ook de spuiten van de
omliggende gehuchten werden gerequi-
reerd en hulp werd gevraagd aan de
brandweer van Venlo.
Enige minuten na ontvangst van het
alarmsignaal was de grote motorspuit
van Venlo, volledig bemand, met
opperbrandmeester Struben als com
mandant, reeds op weg. De besneeuwde
wegen echter waren oorzaak, dat
voorzichtig moest worden gereden.
Ondertussen had ook de kerk reeds
vlam gevat en weldra zag men de
vlammen hoog opstijgen tegen de toren
van de kerk. Het was een aangrijpende
en tevens ook grootse aanblik.
Omstreeks 7 uur verscheen de
Venlose motorspuit. Een zucht van
verlichting steeg op uit de grote
menigte.
Op het ogenblik dat de Venlose
brandweer arriveerde, stortte de trotse
toren brandend ineen en viel midden in
het schip van de kerk. Een geweldige
vonkenregen verspreidde zich over de
aangrenzende gebouwen.
Met zes stralen was de met kracht en
systematisch werkende Venlose brand
weer het vuur te lijf gegaan. Omstreeks
9 uur was men de brand meester.
Toen was het mogelijk een eerste
overzicht te krijgen van de enorme
vernielingen welke waren aangericht.
TEGENSTRIJDIGE
BERICHTGEVING
De ene krant schreef dat de Venrayse
brandweer terstond ter plaatse was.
Volgens een andere krant, van latere
datum, zou Pater Gardiaan echter
geklaagd hebben dat de Venrayse
brandweer lang, zeer lang op zich liet
wachten.... Een brandweerman zou
gezegd hebben, dat hij, toen hij hoorde
van de brand, direct de hit voor de
handspuit plaatste. Het viel echter voor
het dier niet mee, de spuit door de dikke
laag sneeuw te trekken....
uok zou, toen de Venlose brandweer
arriveerde, de Paterskoel al bijna zijn
leeggespoten...
De bekende oud-Venraysezondags
schilder Johan Jeuken schilderde
destijds de brand van het Patersklooster
en -kerk zoals hij zich uit zijn jeugd her
innerde.
Uit de vele berichten blijkt wel, dat
alle brandweermannen met man en
macht de gehele avond en nacht bezig
zijn geweest. Dat men de brand om 9
uur meester zou zijn geweest, moet
men dus ook met een korreltje zout
nemen. In ieder geval is men nog
urenlang aan het nablussen geweest.
Tegen 12 uur kon de brandweer van
Venlo inrukken. De Venrayse bleef
waken en terecht, want tegen 3 uur
'snachts begon de brand met nieuwe
hevigheid. Zo heeft de brand bijna een
week voortgewoed en brandde vijf
dagen later de kapittelzaal nog volop.
Intussen was er echter veel gered
kunnen worden, aldus de lezing van een
krant. Een andere krant schreef echter:
wat er wel gered werd is zeer pover.
Daags na de brand kwam Pater
Provinciaal en trof de eerste maatrege
len. De kerk werd zondag 29 november
reeds ingericht in het Patronaat.
TIJD GENOEG
Uit de kranteverslagen blijkt ook, dat
de Paters en Broeders, nadat brand
alarm gegeven was, helemaal geen
haast maakten met het veilig stellen
van hun spulletjes. „Ze hadden geen zin
hun cellen te ontruimen". Zodoende
werd ook te laat begonnen met het
redden van bezittingen. Behulpzame
inwoners van Venray staken een handje
toe, maar het was al te laai.
Praktisch alles dat waarde had was
verlorengegaan. We denken hier aan de
verschillende kunstschatten en natuur
lijk ook aan de kostbare bibliotheek van
9 a'10.000 banden, die geheel verloren
ging.
Paters en Broeders brachten in hun
zenuwachtigheid soms de onbeduiden-
ste kleinigheden, b.v. een paar rode
zakdoeken, voorzichtig naar buiten,
welke zii dan in wonineen in de
omgeving deponeerden. Anderen weer
brachten beelden van heiligen en andere
kerk versierselen naar buiten. Een pater
was zo van streek, dat hij papieren
bloemen en het disciplin (geselkoordje)
van de gardiaan in veiligheid bracht.
Sommige „spitsbroeders van de
asces" waren zo onthecht, dat zij
medebroeders uitnodigden: „kom hier
staan, hier kun je het mooi zien".
Anderen merkten nuchter op, dat nu
generaties vlooien met 'n honderdjarige
stamboom, ineens werden uitgeroeid....
De drie ton aan materiele waarde die
verloren ging, woog niet op tegen wat er
aan herinneringsleven teniet ging.
Wel konden worden gered, de als
medaljons in glas in lood ramen
geplaatstste gebrandschilderde ruitjes -
specimen van de Venrayse brandschil
derkunst op de Boschhuizen. Deze
medaljons zijn nu geplaatst in de ramen
van de voorgevel van het Boschveld-
college.
Dat niet alleen de brandweer haar
best heeft gedaan, maar de gehele
bevolking van Venray, blijkt overduide
lijk uit het volgende:
DANKBAARHEID
In Peel en Maas van 5 december 1925
schrijft Pater Lucidius namens de
kloostergemeenschap: „Wij zijn het
weldoen van Venray en zijn omstreken
gewoon. Doch dat de liefde en de
aanhankelijkheid zich zo openbaren
kon als vrijdagavond en de volgende
dagen, neen, dat konden zelfs wij niet
bedenken. Mij persoonlijk heeft het
diep getroffen, hoe bij het eerste
gerucht van brand reeds Venrayse
vrouwen en meisjes bij de poort stonden
om de zieke en oude paters en broeders
te halen en te verzorgen. En wat daarna
is gebeurd: hoe alles wat kon heeft
gedraafd en gesjouwd en gewerkt om te
redden wat te redden viel, dat is ieder
bekend. Urenlang is er gesjouwd;
nachten lang is er gewerkt; paters en
broeders zijn overal met de grootste
liefde opgenomen; hulp en huisvesting
is allerwegen geboden. Voor dit alles
brengen wij onze diep-grondelijke
dank. Met Venrays hulp is dit klooster
en deze kerk voor 280 jaar opgericht;
met Venrays hulp is het 280 jaar on
derhouden; wij zijn er zeker van, met
Venrays hulp zal klooster en kerk weer
worden opgebouwd. Wat Venray en de
Minderbroeders verbindt is onverbreek
baar..."
Het spreekwoord,,in de brand, uit de
brand" was feitelijk hier ook van
toepassing. De Paters Franciscanen
hadden in de twintiger jaren namelijk
woningnood. Het was moeilijk de
Paters, Fraters en Broeders overal goed
te huisvesten. In het toch vrij kleine
klooster in Venray was geen uitbreiding
mogelijk geweest. De nieuwbouw zou
daarom nu met spoed en zeer groots
ter hand worden genomen. Maar liefst
Een interieurfoto van de oude Paters
kerk. Opvallend is dat de preekstoel aan
de rechtse kant staat opgesteld.
Uit de kerk keek men onder het orgel
door naar het altaar. Tussen het orgel
en het altaar stonden de koorbanken
van de Paters en Broeders opgesteld.
Achter hel orgel - boven de boog - was
nog een zangersgalerij (jubee), die van
uit de kerk niet zichtbaar was.
136 kamers zou het nieuwe klooster
gaan tellen....
NIEUWBOUW
De nieuwbouw van het grote kloostei
met kerk heeft enkele jaren heel veel
werk gegeven aan de Venrayse bouw
vakkers. Ingenieur Kayser was de
architect. Aannemers waren de Venray
se bedrijven A.H. Martens en Gebr.
Oudenhoven. Op 14 augustus 1928
werd het nieuwe gebouw in gebruik
genomen, als filosoficum van de
Nederlandse Minderbroeders - het
belangrijkste studieklooster voor de
fraters van deze orde.
De prognoses over de groei van de
orde, die destijds gemaakt werden,
bleken vijf jaar later al weer achter
haald. Toen namelijk hadden de Paters
weer woninenroblemen
Men dacht er over om op de enorme
zolders 36 cellen bij te maken. Dat ging
om de een of andere reden niet door. In
plaats daarvan zette men de Broeders en
Paters die aan het gvmnasium verbon
den waren op straat - of beter: over de
straat. Deze gingen namelijk in het
gymnasium wonen.
W EER TE KLEIN
Het volgende jaar evenwel telde het
klooster al weer 156 bewoners. Men
behielp zich zo goed als het kon en
bezette alle vertrekken die maar enigs
zins bewoonbaar waren (te maken).
Het ruimtegebrek zou nog nijpender
worden. Toen in de oorlog de Duitsers
het college te Katwijk geconfiskeerd
hadden, kwamen er 30 bewoners in
Venray bij. Nu werd ook het gasten-
kwartier als permanente woonruimte
ingericht. Al met al had het klooster
toen 180 bewoners en zat dus propvol.
De tijden veranderen. In de na-oor-
logse jaren liep het aantal priesterroe
pingen drastisch terug. Het klooster
raakte leeg.... Uiteindelijk werd het
verkocht aan de St. Martinusstichting te*
Den Bosch, en werd dienstig gemaakt
als geriatrische inrichting, genaamd De
Kruuze. De kerk werd rectoraat; later
parochie, en ging een zelfstandig leven
leiden....
Grotestr. 2, Venray, tel. 10943
Gasthuisstraat 28, Venlo, tel. 541960.
|„LECTm;itHAL"l
Grotestr. s
VENRAY
04780-85357
Grotestraat 4,
VENRAY
Së Së Së
Rongen
brood en banket
Grotestraat 13, Venray.
Tel. 04780-85115.
GROTESTRAAT 1 VENRAY
MODE-BOUTIQUE
GROTESTRAAT 7
VENRAY
Grotestraat 11 5801 BD Venray
Tel. 04780-81379
Grotestraat 3, Venray
Tel. 04780-89821
De zaak met de
lekkerste
koffie
Grotestraat 21
Telefoon 04780-11175.
Grotestraat 15 VENRAY
Tel. 04780-85168.
Kloosterhof HORST
Tel. 04709-1757.
Rimex Dranken
Sante-Craem bloemsierkunst
Rongen's banketbakkerij
Hendricx Schoenen
Minishop
Lectuurhal P. Verheijen
Pimpernel Koffieshop
Rob van Dijk Brillen
Elly's Wolwinkeltje
Caesar jonge mannenmode
Genoeg bekende namen voor kwaliteit, specialiteit en service.
Met de komende koopavonden voor St.-Nicolaas laten wij door een speciale zwarte Piet presentjes en waardebonnen uitdelen
voor nog meer St.-Nicolaasplezier.
r
