HET PEETERS
DAGJE DEEL
Piet Peeters is in Venray én in de Ysselsteynse Peel geen
onbekende. Die bekendheid geniet hij vooral door zijn
excursies die hij, met de regelmaat van een klok, telkens
voor belangstellende toeschouwers houdt.
Onze aandacht was dan ook meteen getrokken toen wij in
het juli-nummer van ,,19NU" een artikel lazen van Iris
Stuyvesant, dat aan Piet en de Peel gewijd was.
Zowel de redactie van ,,19NU" als de fotograaf Jurgen
Drenth uit Den Haag, waren gaarne bereid ons
toestemming te geven dat verhaal over te nemen in Peel
en Maas. Wij zijn er van overtuigd dat wij met deze
publicatie heel veel lezers van ons blad een plezier doen.
,,19NU" is een tweemaandelijkse uitgave van de Stichting Public
Relations Land- en Tuinbouw. Redactie, exploitatie en
administratie zijn gevestigd in Den Haag, Het Kleine Loo 284.
,,19NU" kreeg onlangs de Edo Bergsma Prijs toegekend door de
ANWB. Met de toekenning van deze prijs wil het ANWB zijn
waardering tot uitdrukking brengen voor het feit dat ,,19NU"
meer dan 20 jaar op een hoog journalistiek niveau de aandacht
heeft gevestigd op het landschapsschoon, het boerenbedrijf en
de recreatie in hun onderlinge verwevenheid.
"zeg maar ome Piel".
Nu valt ook het begrip zure regen, het eneci aaarvan toont
ome Piet in een stukje bos waar we over een zandweg inrij
den. Hij wijst naar de bruine takken van het geboomte en zet
degenen die verontwaardigd het hoofd willen schudden over
de vuiligheid die "ze" de lucht insturen onmiddellijk op het ver
keerde been door te beginnen over de bijdrage die we zojuist
met de uitlaatgassen van onze auto's daaraan hebben gele
verd.
Aan het eind van de dag, die onderbroken werd voor koffie
met vlaai in een koffiehuis onderweg, hebben we kennis ge
maakt met een hele reeks verschillende teelten: courgette,
aubergine, paprika, strelitzia, lelie, augurk en vleestomaten
teelt op steenwol oftewel substraat. Hier en daar is en passant
een misvatting weggenomen. De mevrouw die een kas vol on
kruid meende te ontwaren weet nu dat ze ettelijke vierkante
meters perkplantjes voor ogen had. Bij het sorteren van de to
maten zag men dat deze stevige vruchten al in kistjes van 25
worden verpakt eer ze hun volle gloeiende blos hebben ver
worven. En groene paprika verandert vanzelf in rode als je
hem maar lang genoeg aan de plant laat zitten. Gele daaren
tegen is een aparte selectie
Rozen zonder doornen
In de rozenkas vernemen we dat er rozen zonder doornen
zijn. Daar horen we ook van kwekersrechten. Ome Piet ver
zuimt niet de aandacht te vestigen op de afgewerkte champig
nonmest tussen de rozen. Voor de tuinlïefhebbers onder zijn
volgelingen geeft hij een kort college over het behagen dat de
roos schept in juist deze mest.
Ome Piet heeft ervaren dat veel mensen maar heel weinig af
weten van wat zich afspeelt op de bedrijven van boeren en
tuinders. De geboorte van jonge dieren, een voor plattelan
ders lang niet zeldzame gebeurtenis, blijkt menige vakantie
ganger uit de stad alleen van horen zeggen te kennen. Als we
op het landgoed Geysteren, waar hij even de watermolen in
werking zet, naar de schapen achter hun afrastering kijken,
herinnert ome Piet zich de geboorte van een lam hier, terwijl
hij juist met een groep aankwam. Hij leidde de mensen er
heen en kreeg vervolgens een uitbrander van een mevrouw
die dit niet ethisch vond. En misschien ook niet esthetisch.
Maar de natuur is nu eenmaal niet erg fijngevoelig.
En passant legt hij er herhaaldelijk de nadruk op, dat in Yssel-
steyn, een in de jaren twintig ontstaan dorp, een ware pio
niersgeest heerst. Niet alleen omdat het indertijd een heel
waagstuk werd geacht om in de Peel domicilie te kiezen. Wie
vanuit Venray naar de Peel ging, luttele kilometers, werd uit
gewuifd alsof het emigratie naar onze tegenvoeters betrof.
Nee, tot op de dag van vandaag zijn de mensen van Yssel-
steyn er volgens ome Piet als de kippen bij om nieuwe vindin
gen in de landbouw op hun bedrijven in te voeren.
hoek van Brabant en Limburg niet pluis. Bos en moeras leg
den de reiziger hinderlagen. Wie zich in dit onherbergzame
terrein waagde, liep een grote kans dat hij er nooit meer uit
tevoorschijn kwam. Zo ook de Romeinse centurion die te
paard een kortere weg zocht op reis van Maastricht noord
waarts. Met paard en al verdween hij in het moeras. Eeuwen
later werden de stoffelijke overblijfselen van het ongeluk ge
vonden. Een van de stille getuigen is de helm van deze
hoofdman over honderd.
Talrijke bewoners van de omliggende streken herinneren zich
nog de tijd dat de Peel woest land was, dus wat tegenwoordig
natuurgebied wordt genoemd. Het was er griezelig. De gees
ten van verongelukte mensen spookten er rond, er woonden
reuzen en wie pech had kon er bovendien witte wieven tegen
komen. Naar het schijnt was de Peel bovendien het onderduik
adres van allerlei onguur volk dat er alleen uit kwam om de
medemens te beroven en anderszins schade te berokkenen.
Rijdt men thans per auto door het landbouwgebied dat hier is
ontstaan, dan zal men niet snel aan Peelreuzen denken. Eer
der aan asperges, want er zijn heel wat velden met de karak
teristieke ruggen waarin deze delicatesse haar blanke huidje
beschermt tegen het daglicht. Of men denkt aan varkens en
kippen, want de intensieve veehouderij is hier ruim vertegen
woordigd. Er zijn ook vrij veel champignonbedrijven.
"De champignonteelt is uit nood geboren," zegt ome Piet, die
niet alleen weet van verdwaalde centurions en Peelreuzen,
maar ook van het harde bestaan dat de kleine boeren in het
pas ontgonnen gebied leidden. Ook op de Peel is van toepas
sing wat van menig kortgeleden opengelegd gebied wordt ge
zegd: de eerste boeren gaan dood, de tweede generatie blijft
in leven en de derde ziet kans een behoorlijk bestaan op te
bouwen. "Er woonden hier gezinnen met veel kinderen. Tien,
twaalf kinderen waren geen uitzondering, maar er waren er
zelfs met twintig," weet ome Piet. In de begintijd was de
champignonteelt heel arbeidsintensief, wat een lelijke term is
om aan te geven dat ze veel handen werk bood.
Een champignonbedrijf is ook een van de eerste objecten die
we op deze excursie bezoeken. We hebben ome Piet eerst af
gehaald van zijn woning in Ysselsteyn, waar we onder het ge
not van een kop koffie en een punt vlaai bladerden in zijn gas
tenboek. Enthousiaste teksten van mensen uit alle windstre
ken van ons land en zelfs van een aantal buitenlandse bezoe
kers. Ome Piet spaart zijn gasten overigens niet. Wie de ruige
Peel wil zien - en dat kan nog steeds, niet alles is or'gonnen
- komt op amper gebaande paden. Vandaar de reaci e in het
gastenboek: "De dag was heel geslaagd ondanks het gezeul
met de kinderwagen".
Op deze dag trekt ome Piet met een aantal gasten van bun
galowparken in de omgeving door de Peel. Dat doet hij elke
donderdag. Het is nog vroeg in het seizoen, zodat de toeloop
niet erg groot is. Maar dat verandert nog wel. De allereerste
keer dat ome Piet zo'n tocht organiseerde was het voor hem
een grote verrassing dat er zo'n honderdvijftig mensen kwa
men opdagen. "Ik schrok geweldig, want ik had op twintig,
dertig man gerekend." In de loop van het jaar zijn er in totaal
zeker zevenduizend klanten voor zijn excursies, zo weet hij na
drie jaar ervaring.
leder wenst avontuur
Op het programma staan bezoeken aan een aantal agrarische
bedrijven en een wandeling door een van de natuurreserva
ten. Voor men aan die wandeling begint, vraagt ome Piet het
gezelschap of men voor het rechte pad of voor het avontuurlij
ke pad kiest. Er is nog geen groep geweest die het rechte pad
wilde volgen, leder wenste het avontuur. We verdenken ome
Piet ervan, dat hij slechts één pad volgt. Door zijn mensen
voor de keus te stellen, schenkt hij ze echter de illusie dat ze
zelfs in ons dichtbevolkte, intensief ontgonnen vaderland nog
een klein beetje in de voetsporen kunnen treden van de ont
dekkingsreizigers die de aardbol in kaart hebben gebracht.
Langs de rand van akkers en grasland wandelend dringt men
vervolgens het natuurgebied binnen. Het pad wordt steeds
moeilijker. Stille poelen gluren door struiken en ruige grassen
Trek een lijn van Weert naar Uden (40 kilometer) en
van Venray naar Someren (20 kilometer): dat is ruwweg
aangeduid het gebied dat onder de naam de Peel
bekend staat. In het verleden was het een
onherbergzame, moerassige streek. Thans hebben
land- en tuinbouw er vaste voet. Er zijn enkele
reservaten waar restanten van het oude Peellandschap
in stand worden gehouden. De land- en tuinbouw in
combinatie met het natuurgebied heeft veel interessants
te bieden. Een goede gids daarbij is Piet Peeters. In dit
artikel beschrijft Iris Stuyvesant een dagje Peel met
Peeters. Wie haar wi' navolge' neme contact op met
Peeters: Litse -bergweg 2, Ysselsteyn (L), telefoon
04785-300.
Een dagje Peel met de heer P. Peeters ("Zeg maar ome
Piet") is een bijzondere ervaring. Zijn stevige gestalte is al
voor duizenden Nederlanders het symbool geworden van een
stukje Nederland dat vrij recent van ruige natuur is veranderd
in een cultuurlandschap. In oude tijden was het daar in die
...de champignonteelt is uit nood geboren...
De bodem veert bedenkelijk onder de voeten en men kan zich
zonder moeite indenken dat de Peel in het verleden een heel
onvriendelijk gebied was voor de mens. Als niet het verre ge
luid van auto's of brommers te horen was, kon men zich heel
ver van de twintigste eeuw wanen.
Ome Piet laat zijn gasten de excursie per eigen auto maken.
De deélnemers staan op het afgesproken tijdstip"gereechofr de*
parkeerplaats van het bungalowpark. Ze volgen de auto met
ome Piet aan boord en langs de rustigste wegen worden ze
door de Peel geleid. Zelfs met enkele tientallen mensen rijdt
men dan al gauw in een colonne van ruim een half dozijn
auto's. Op drukke donderdagen is de stoet aanzienlijk en dan
is het zeker zaak om ze zo door de streek te loodsen dat er
weinig hinder wordt veroorzaakt en dat er bovendien weinig
gevaar voor de deelnemers zelf ontstaat. In het regelen van
de rit heeft ome Piet duidelijk al heel wat routine.
Groen hoedje
Bij de bedrijven die worden bezocht, parkeert men de auto en
groepeert zich rondom ome Piet. Hij draagt een groen Tiroler
hoedje. "Dat is mijn handelsmerk", zegt hij. Hierdoor valt hij
tussen de excursiegangers steeds goed op en dat is van groot
belang voor de leider van zo'n uitstapje. Als iedereen bij hem
in de buurt staat, geeft ome Piet een toelichting ten beste. Hij
geeft met hetzelfde gemak een uiteenzetting over de teelt van
asperges of champignons als over substraatteelt. Daarbij ver
zuimt hij niet enkele bedragen te noemen, waardoor men ook
een indruk krijgt van de investeringen die men zich moet ge-
- troosten op deze bedrijven.
"We bezoekeVi enkele; tuindersbedrijven en een champignon-"'*
kwekerij. In de meeste bedrijven blijft men gewoon doorwer
ken. In het begin van het jaar heeft ome Piet afspraken met
de eigenaars gemaakt, zodat ze van zijn komst afweten. Ze
vinden het nuttig dat hij al die stedelingen wat meer inzicht
verschaft over hun werk en het komt hen wel goed uit dat ze
er niet voor van hun werk hoeven. "In elk gebied zou je
iemand zo als ik moeten hebben, die namens de boeren en
tuinders mensen op de bedrijven rondleidt," vindt ome Piet.
De champignonteler komt er bijstaan. Hij neemt de toelichten
de taak even over en blijkt een gemakkelijke prater die duide
lijk weet te maken wat zich op de bédden in zijn cellen af
speelt. Hij laat zich de kans niet ontgaan om op een aspect
van zijn bedrijf te wijzen dat niet iedereen onmiddellijk opvalt:
"De politici moeten beseffen, dat we elk jaar een heleboel af
val opruimen: kippemest, paardemest en stro. Maar men
staart zich blind op de ammoniakuitstoot van de veehouderij."
Begaafde verteller
De excursie bevat een groot aantal verschillende elementen.
Moderne landbouw wordt getoond naast de natuur die gedeel
telijk voor die landbouw moest wijken. Het slot van de dag
heeft plaats in een natuurgebied waar één man nog recht
heeft om turf te steken. Hier laat ome Piet het woord geheel
aan deze turfgraver, de boer Jan van de Weijer, die voor zo'n
gezelschap graag drie kwartier heen en weer drie kwartier te
rug rijdt op zijn fiets. Hij brengt uiteraard geen dagen door in
het veen. Dat is verleden tijd. Maar over die verleden tijd van
peelwerkers en turfgravers kan hij uren vertellen. En hij doet
dat ook, als hij door ome Piet niet wordt afgeremd, want die
wil zich graag aan zijn tijdschema houden. De excursiegan
gers hebben dan eigenlijk nog niet genoeg van deze zeer be
gaafde verteller in het dialect van de streek. Groter compli
ment is niet mogelijk, lijkt ons.
Ome Piet is geboren in Venray en verhuisde na de Tweede
Wereldoorlog met zijn ouders naar Ysselsteyn. Hij is ver-
koocht geraakt aan de Peel.. Toen hij enkele jaren geleden
werkloos werd en als midden-vijftiger geen kans meer maakte
op een nieuwe baan, besloot hij zich nuttig te maken als - la
ten we het zo maar noemen - ambassadeur van de Peel. Niet
alleen op donderdag trekt hij erop uit, ook op andere dagen
leidt hij gezelschappen rond, want personeelverenigingen, af
delingen van landbouworganisaties, groepen bejaarden, groe
pen huisvrouwen en noemt u maar op weten ome Piet te vin
den als deskundige gids.
In de zomer organiseert ome Piet bovendien avondwandelin
gen door het natuurgebied. Naar verluidt worden de deel
neemsters en deelnemers onderweg steevast verontrust door
het opduiken van witte wieven. Boze tongen beweren dat ome
Piet het optreden van deze dames weet te regisseren zonder
zijn toevlucht te hoeven nemen tot occulte middelen. Welinge
lichte Ysselsteynse kringen wilden dat echter bevestigen noch
ontkennen.
Iris Stuyvesant
..hij verwijst naar de bruine takken...
...waar één man nog recht heeft om turf te steken..