Ook in Venray honderddertig jaar postbezorging
PEEL EN MAAS
Elk kerkdorp z'n vertegenwoordiger
Klei, werelds oudste bouwmateriaal
wordt weer het modernste
cor
OPRUIMING
tot 5 O
MODEHUIS
ruimt op, en hoe!
Heel veel koopjes HALVE PRIJS
kortingen
y
PEEL EN MAAS
VGRLINDGN
JUWGUGR
r.
K
Architecten en stedebouwkundigen
hebben problemen genoeg: de duurte
van energie, het falen van diverse bouw
stijlen om die te voorzien in de behoef
ten van de samenleving en nog wel een
paar andere. Maar het belangrijkste en
pijnlijkste is dat in de komende twintig
jaar zeker een vijfhonderd miljoen
wooneenheden moeten worden ge
bouwd om de groeiende wereldbevol
king onder dak te brengen.
In het gezicht van deze opgave is het
gekomen tot de herontdekking en reha
bilitatie van het oudste bouwmateriaal,
dat tevens het rijkelijkst voorhanden
is: ongebakken klei.
Zeker al tienduizend jaar bouwt de
mens huizen en tempels en paleizen op
uit het materiaal dat hij onder zijn
voeten vindt: de grond.Jericho, waar
schijnlijk de oudste stad, was opgetrok
ken uit ongebakken klei, net als de
eerste wolkenkrabber, de toren van
Ba bel waarvan de zevende bouwlaag
bijna negentig meter hoog moet zijn ge
weest.
De Grote Muur in China en de nog
voor de Inca-tijd gebouwde stad Chan-
can in Peru getuigen ervan dat dit
bouwmateriaal duurzaamheid paart aan
veelzijdige toepasbaarheid. Die oude
bouwtraditie leeft nog voort in zo uit-
eenlopendeculturen als van de Berbers,
de Dogon en de Ashanti in Afrika en
brengt nog meesterwerken voort zoals
de acht verdiepingen hoge huizen van
Sanaa, de hoofdstad de Arabische
republiek Jemen. Niet alleen in de
zonnigste streken van de aarde blijken
zulke bouwsels te voldoen; boerderijen
en buitenhuizen, scholen en raadhuizen
van ongebakken klei vindt men nog in
heel Europa, ook in de regenachtige
streken van Engeland en Duitsland. In
Frankrijk is vijftien procent van alle
bebouwing ten plattelande op deze
manier opgetrokken.
INFERIEUR?
Het herleefde gebruik van de in de
zon gedroogde leem- of kleiblokken is
nergens zo imponerend als in het zuid
westen van de Verenigde Staten. Hier
trokken de Pueblo-Indianen zo hun
huizen op en het gebeurt weer. Soms
simpel en eigenhandig. Soms ook
ontwerpen architecten luxueuze adobe
villa's vol comfort en voorzien van ver
nuftige technische toepassingen van
zonne-energie.
Toch heeft dit bouwmateriaal een
slechte naam gekregen, niet alleen in de
industrielanden die er sinds lang geen
gebruik meer van maken, maar ook in
ontwikkelingslanden waar 't als ouder
wets wordt beschouwd en inferieur ten
opzichte van de moderne westerse mate
rialen als beton.
„Aangezien de muren doorgaans
toch zijn afgewerkt met pleisterwerk,
beseffen vele Europeanen niet, dat ze in
aarden huizen wonen", zegt de Ameri
kaanse sociologe (Catherine Coit, die bij
de Unesco werkt in de afdeling voor
technologisch onderzoek. „In vele
delen van Afrika is het heel gewoon om
aan de voorzijde van nederige onder
komens wat opgestelde betonblokken te
zien, die zeer onbeholpen zijn gegoten
een status-symbool alsof het goud
was: modern, westers en dus synoniem
met vooruitgang. De rijken in dergelijke
landen worden vrijwel levend gaarge-
stoomd in flats met veel glas en staal, de
typische internationale stijl die niet
deugt voor bepaalde klimaten en afgrij
selijk kostbaar is.
Volgens de Franse architect Jean De-
thier zijn er zeker twintig methoden om
goed te bouwen met ongebakken klei.
Hij heeft over dit onderwerp in het
Parijse Centre Pompidou een zeer
gewaardeerde tentoonstelling gemaakt,
die nu rond reist.
„De consequenties zijn enorm", zegt
hij. „Cement maken vergt temperatu
ren tot duizend graden, ongebakken
klei vraagt amper enige energie. Het is
bijna overal voorhanden, zodat er ook
geen transportkosten bijkomen. Wat
een ontwikkelingsland aan schaarse bui
tenlandse valuta spaart is niet gering,
want het gaat niet alleen om de import
van de in industrielanden vervaardigde
materialen die niet alleen duur zijn
maar vaak ook ongeschikt voor de
plaatselijke omstandigheden maar
ook om het aanwerven van buitenlandse
uitvoerders daar de technische be
kwaamheid van de plaatselijke bevol
king onvoldoende is voor de vereiste
bouwtechniek."
BETERE METHODEN
Dethier houdt staande dat de bouw
methoden kunnen worden verbeterd en
dat dit ook doorlopend gebeurt. De
Franse architect Francois Cointereaux
schreef in de achttiende eeuw al vijftig
boeken over het onderwerp. In 1957
vond de Colombiaan Paul Ramirez een
pers uit waarmee sneller en beter
blokken ongebakken aarde konden
c^afete
(rarharH)
WDMRR0H4
Grot* Markt Schoutanstraatj* Vanray T#l*(oon 04780-86427
worden gevormd. Die machinale blok
ken hebben bovendien een betere
weerstand dan de handgevormde. Even
eens zijn diverse bijmengsels bedacht,
ook van ter plaatse aanwezig materiaal,
waardoor het klimaat nog minder vat
krijgt op de bouwsels.
Ook in de structuur van de bouwwer
ken zijn steeds nieuwe en betere metho
den toegepast. In opdracht van het
regionaal onderwijsbureau van de
Unesco voor de Arabische staten be
dachten Beiroetse architecten in 1974
bijvoorbeeld een methode om open
ruimten te overkappen met zo weinig
mogelijk stalen balken (duur) of hout
(schaars). De toepassing van die struc
tuur voor een opleidingsinstituut in
Senegal werd bekroond met de hoog-
aangeschreven Aga-Khan-architectuur-
prijs.
„De verdienste van dit project", zegt
Kemal El Jack, een van de betrokken
architecten en chef van de Unesco sectie
onderwijshulpmiddelen, „is dat het in
stituut niet alleen werd gebouwd uit
blokken aarde hier uit de buurt, maar
dat de eenvoudige maar mooie con
structie bijna geheel kon worden
verwezenlijkt door bouwvakkers uit de
streek."
Dethier noemt zoiets een geval waarin
technische kennis van het westen wordt
ingeruild voor cultureel erfgoed van het
zuiden. Maar zo duidelijk is het niet
altijd. Toen de befaamde Egyptische ar
chitect Hassan Fathy in het zuiden van
zijn land een „aarden" dorp bouwde
voor duizend gezinnen kreeg hij het met
de bevolking aan de stok, die bezield
was door de idee dat beton te verkiezen
was.
Niet zo lang geleden is Fathy uitge
nodigd om in de VS, in New Mexico,
technische adviezen en hulp te verstrek
ken aan architecten die daar bij de
adobe-bouw wilden toepassen wat hij in
Egypte had gedaan.
PSYCHOLOGIE
Wat misschien wel het beste argu
ment is dat voorstanders van de aarde-
bouwkunst kunnen aanvoeren, komt uit
de mond van Hugo Houben, een der
stichters van een Frans-Belgisch cen
trum waar de toepassingen van aarde-
bouw worden onderzocht en dat de
naam CRAterre draagt. Op een Unesco-
symposium in Kameroen gaf hij aan
hoe de psychologische barrière tegen het
accepteren van de aardebouw misschien
het beste overwonnen kan woraen. nci
moet de mensen duidelijk worden
gemaakt dat de klei of het leem een
waardig bouwmateriaal is; het is
dienstig architecten te scholen in het
gebruik ervan. Maar bovenal, zegt hij-
„Voor zestig tot negentig procent van
de wereldbevolking die in de komende
tientallen jaren onderdak behoeft, be
tekent de bouw uit aardeblokken niet
een alternatieve oplossing, maar is het
de enige oplossing. Er is geen keus."
EEN ABONNEMENT WAARD
DE WANDELENDE
BRIEVENDRAGER
ln 1852s dus precies 130 jaren gele
den, werd de post wetgeving doorge
voerd. Honderddertig jaren geleden
aanschouwde Tante Pos het levenslicht.
Het is waard even stil te staan bij de
snelle ontwikkeling, die de Posterijen
sindsdien hebben doorgemaakt, ook in
deze streken. Want in die honderdertig
jaren hebben we hier in Venray alreeds
meer dan drie postkantoren „versle
ten".
In 1852 was er heus niet meteen dat
machtige apparaat in werking dat wij
heden ten dage kennen. Integendeel.
Van telefoon was b.v. geen sprake. We
spreken tegenwoordig wel van PTT,
doch de laatste twee TT zijn van heei
wat latere datum.
In de begindagen was het de gewoon
ste zaak van de wereld, dat de post een
paar dagen bleef liggen vooral als de
brief er „net gewichtig" uitzag. In de
aanvang waren er zelfs geen vaste
bestellingen. Maar dat alles veranderde
al heel gauw.
De postboden van heden hebben een
heel wat gemakkelijker baan als hun
voorgangers rond 1900. Want als toen
de schemering nog hing over het dorp
dan moest de brievendrager al uit de
veren en dan moest de klok gewoonlijk
nog half vijf slaan. Ook op zondag,
want ook des zondags waren er briefbe-
stellingen.
Het eerste postkantoor wat Venray
kende, was de latere woning van dr.
Vercauteren, (nu binnenkort een nieuwe
zaak van Berden). Daar werden dan de
brieven gesorteerd die door de postwa
gen, waarop in de winter de postiljon
half bevroren zat te kijken, waren afge
laden. En dan begon de voettocht door
het dorp, door de hele gemeente.
Rond de eeuwwisseling konden de
Venrayse postboden de post voor de
hele gemeente versjouwen. En al is het
waar dat de gemeente toen nog niet zo
uitgebreid was en dat er lang zoveel
poststukken niet werden verstuurd als
vandaag, wandelingen van 40 50 km
waren heus geen zeldzaamheid. En dat
de bojes van toen onze krant, die reeds
toen in alle uithoeken der gemeente
kwam wel eens vervloekt hebben, wie
zal het hen kwalijk nemen.
Vier, vijf bestellingen in de kom van
het dorp waren heel gewoon, 's Avonds
om 10 uur zag men de —dikwijls
gebaarde postbode nog trekken.
We hebben nu naar de „buutinge"
prachige wegen, maar hoe was het toen.
Modder en stuivende karwegen en
blaffende woeste kettinghonden, was
een ndegelijks menu. Was het een
wonder dat dikwijls de post enkele
dagen bleef liggen en dat men zondags
na de Hoogmis in de kerkdorpen de
bodes aan de kerkdeur kon vinden, om
daar de post uit te delen.
Dit „wachtkloppen" bespaarde de
bode een hoop likdoorns en blaren. En
al dat werk en al die moeite werden
gedaan voor het prachtige salaris van
120 tot 140 gulden per jaar. Daar liep
zo'n bode zich een ongeluk voor met
alle lief en leed van heel de gemeente in
m zijn posttas. En dan dat mooie uniform
met de heerlijk stijve boord, die op
warme dagen om je nek ging knellen als
een muur.
Het werk van deze mensen, die het
om de drommel niet gemakkelijk
hadden, is toch wel een eresaluut
waard.
Tenslotte werden de zongsbestellin-
gen afgeschaft en kon het publiek
zondags zelf de post af komen halen.
De gemeente breidde zich uit en op
verschillende kerkdorpen kwamen bij
kantoren.
Rond 1922 kwam, dank zij het werk
van gemeentebestuur en middenstand
de eerste telefoon, later was het kantoor
ook 's nachts open en weer later kregen
we de automatische.
In die tussentijd is er veel veranderd.
In 1903 kwam het eerste grote nieuwe
postkantoor klaar en men meende toen,
dat de eerste honderd jaren plaats in
overvloed was. Direct na de bevrijding
hebben we wel terdege aan de lijve ge
voeld, hoe mis men het toen had.
Dat door reorganisatie en decentrali
satie het huidige postkantoor, na amper
dertig jaar weer te klein is, hebben zelfs
de bouwers uit de vijftiger jaren niet
kunnen bevroeden.
Met de gemeente is de post gegroeid
en als we nu terugdenken aan de vorige
eeuw en ook nog de eerste twintig jaren
van deze eeuw dan kunnen we ons
moeilijk meer voostellen dat de brieven-
dragers van toen een allesbehalve pret
tig baantje hadden, dat hij toen de ver
trouwensman was van velen, die niet
Venrays postkantoor, naar een
oude ansichtkaart, rond 1910.
konden lezen of schrijven en voor wie
hij ook zo'n beetje particulier secretaris
was.
Als nu iedere morgen een groot
aantal postbodes het kantoor verlaten
om de postbestelling vlug en goed uit te
voeren dan is dat een heel ander beeld
als toen. Maar hun taak is dezelfde. Zij
zijn de brengers van het lief en leed en
als we hun werk heden prijzen, dan
mogen we zeker net vergeten, de
werkers van het eerste uur een pluim op
hun hoed te steken, die onder dikwijls
zo moeilijke omstandigheden het aan
hun toevertrouwde op de juiste plaats
wisten af te leveren.
VRIJDAG 16 JULI 1982 Nr. 28
HONDERDENDERDE JAARGANG
„Elk kerkdorp zou feitelijk een
vertegenwoordiger in de raad moeten
hebben", aldus Harry Pingen uit
Castenray, een van de acht raadsleden
die straks niet meer in de Venrayse
gemeenteraad zal terugkeren.
„Ik zeg dat niet, omdat ik zelf niet
meer in de raad terug kom, maar omdat
zo'n kerkdorp zonder raadslid het
gevoel krijgt er niet meer bij te horen."
Harry Pingen, 4 jaar raadslid in de
fraktie Kerkdorpen, is geboren in
Meerlo, maar sinds
27 jaar, „enne echte Casselse kèl".
„Het zat er in, dat ik de volgende
zittingsperiode niet meer mee mocht
maken, want 15 zetels voor het CDA
zou wel wat veel van het goede geweest
zijn. Dus met die gedachte was ik wel
vertrouwd. Er zat een kleine kans in,
maar zó klein, dat die feitelijk te ver
waarlozen was". Maar als je dan, als
Pingen, in datzelfde Castenray toch nog
236 voorkeurstemmen krijgt, dan is dat
beslist geen brevet van onvermogen.
Integendeel, dat is een sympathiebetui
ging van je dorpsgenoten welke niet veel
mensen krijgen
Begrijpelijk dat Harrie Pingen deze
geste van de Castenrayse bevolking zeer
op prijs stelt. „Ze wisten feitelijk
allemaal dat ik het niet kon halen.
Misschien is het daarom dat er wat
minder opkomst bij het stemmen was."
Pingen blijft er bij dat elk kerkdorp
'n afgevaardigde in de raad moet
hebben. Behalve Castenray krijgen in
de komende zittingsperiode Heide,
Vredepeel en Smakt geen vertegenwoor
diger in de gemeenteraad. „Dat is
jammer" vindt Harrie, „daar zullen ze
de volgende keer bij het samenstellen
van de verkiezingslijst op moeten letten,
óf er komen weer van die splinterpar
tijtjes, óf een particuliere lijst".
„Kijk", zegt hij, „er komen nu
raadsleden die nog geen 30 stemmen
hebben kunnen vergaren, maar wel
gunstig op de lijst stonden. Ik zou me in
zo'n geval echt niet gekozen voelen...."
VIER JAREN
Het raadslidmaatschap van Harry
Pingen is maar van korte duur geweest.
In 1978 bij het samenstellen van de lijst
Kerkdorpen moest er ook een kandidaat
van Castenray op geplaatst worden. In
Castenray mocht daarvoor iedereen op
iedereen zijn stem uitbrengen. Wie de
meeste stemmen verwierf zou op de lijst
geplaatst worden. Pingen kwam met
slechts gering stemmenverschil op de
derde plaats. Maar aangezien de twee
anderen met de meeste stemmen niet op
de kandidatenlijst wilden staan, viel de
eer aan Pingen te beurt.
Afgesproken was, dat de Kerkdor
pen-kandidaat van Oirlo en Castenray
afhankelijk was van het aantal stemmen
dat plaatselijk op hem zou worden
uitgebracht. Pingen won dat „duel"
met enkele tientallen stemmen méér dan
Van der Sterren uit Oirlo.
In de afgelopen vier jaren was er dus
geen vertegenwoordiger van Oirlo in de
Kerkdorpen-fraktie. Maar eveneoed
GOUDEN
SIERADEN
nu i.v.m. de
internationale
lage goudprijzen
AANTREKKELIJKER
dan U denkt t
bijvoorbeeld:
matsier gouden schakelarmband
met originele c.f.e. sluiting
t 482,- met de lage goudprijs 380,-
ST HUBERT VENRAY
Past. Jacobsstr 34 I Grotestraat 2
HELMOND
Ameidestraat 18
had men daar Henk Willems als raads
lid. En nu heeft men er Driessen nog als
raadslid bijgekregen.
GEEN SPIJT
Pingen, bouwvakker van zijn beroep,
maar sinds 'n jaar of vier W.A.O.-er,
kwam dus 'n beetje onverwacht in de
gemeenteraad. Nu na vier jaar kan hij
zeggen er geen spijt van te hebben
gehad. „Je krijgt kontakten met heel
veel mensen. Op het gemeentehuis weet
je precies welke ambtenaar je moet
hebben. Jan en alleman kent je en weet
je ook te vinden als ze iets nodig heb
ben. Ook het werk in de commissies
openbare werken, ruimtelijke ordening
en cultuur geeft veel voldoening. Je
komt achtergronden van het een en
ander te weten, waar 'n buitenstaander
geen notie van heeft". „En dan natuur-
lijk de frak tie-vergaderingen. Dikwijls
AUTOBRAND
IN YSSELSTEYN
Door onverklaarbare oorzaak ge
raakte een personenauto, van A. v. S.
uit Overloon, te Ysselsteyn in brand.
Met behulp van een brandblusapparaat
uit een nabij gelegen café gelukte het
omstanders het vuur te blussen. De
Venrayse brandweer behoefde niet in
aktie te komen. Er was gevaar voor
ontploffing, omdat een gastank in de
auto lag, maar door snel en doortastend
optreden kon erger voorkomen wor
den. De auto brandde desondanks toch
nog bijna geheel uit.
DIEFSTAL VIDEORECORDER
Uit de radiozaak van de fa. M. in
de Schoolstraat verdween j.l. vrijdag
een video-port-recorder, ter waarde van
2550 gulden. Hoe die diefstal heeft
plaats gehad, is niet bekend.
REEBOK GEDOOD
Een overstekende reebok op de Deur-
neseweg heeft die wandeling niet
overleefd. Het dier botste tegen een per
sonenauto, bestuurd door de Venray-
naar P. v. R. Het kadaver werd op de
voorgeschreven wijze afgevoerd, maar
de eigenaar zit met een behoorlijke
schade.
DIEVEN AANGEHOUDEN
Een bestuurder van een personenauto
welke hier de verkeerde kant van de
straat in reed, werd door de Venrayse
politie aangehouden. Dat bleek een
goede beurt te zijn. Zo kon worden
vastgesteld dat de rijkspolitie belang
stelling had voor de bestuurder en de
inzittenden, 5 Amsterdammers in de
leeftijd variërend van 16 tot 30 jaar. Dat
vijftal zou zich aan verschillende dief
stallen in Noord-Limburg hebben schul
dig gemaakt. Ze werden overgegeven
aan de rijkspolitie van Horst voor de
verdere afhandeling.
VERNIELINGEN
Weer werden er vernielingen aan
het in aanbouw zijnd gemeenschapshuis
tussen Eikenlaan en Beukenlaan. Nu
werd een houten deur in elkaar geramd.
Zowel op de Dr. Kortmannweg als
aan de Maasheseweg werden vernielin
gen aangericht. Verschillende woningen
werden met eieren bekogeld.
bloed-serieus, vaak ook „beestig gezel
lig".
Ga je zo iets in de toekomst nu mis
sen?"
„Misschien wel, maar ik heb het toch
druk zat, dus ik kan er niet om treuren.
Of ze me nog zullen uitnodigen voor
zitting in de commissie, weet ik niet. We
wachten maar af".
Op onze vraag, of hij over vier jaar
weer kandidaat wordt, volgt een catego
risch néén. Pingen is er dan 65 geweest
en dan hoeft er voor hem geen raads-
zetel meer open te staan.
Maar gesteld, dat een van de 14
zitting hebbende raadsleden komt te
overlijden of om een of andere reden
zich terugtrektNeemt Pingen dan
weer in de raadszaal plaats? „Natuur
lijk, anders had ik me geen kandidaat
hoeven te stellen". Van die konsekwen-
tie is hij zich terdege bewust. Ongetwij
feld zal hij daarom het reilen en zeilen
van de Venrayse gemeenteraad ook van
dichtbij blijven volgen.
MOEILIJKE PERIODE
Pingen meent dat de komende raad
een moeilijke periode tegemoet gaat.
„De bezuinigingen die nu worden aan
gedragen leggen al veel beperkingen op,
maar ongetwijfeld zal straks de nieuwe
regering de broekriem nog strakker aan
trekken, en dat heeft dan weer zijn
gevolgen voor de gemeenten. Om met
zo weinig geldmiddelen zoveel mogelijk
prioriteiten te stellen, zal een zware taak
zijn".
„Ik weet niet hoe het vroeger was",
aldus Pingen, „maar in de afgelopen
raadsperiode is er toch nooit sprake van
geweest, dat Venray-dorp wordt „voor
getrokken" ten op zichte van de
kerkdorpen. Maar dat idee zou straks
toch wel eens kunnen gaan leven, indien
er op allerleigebied bezuinigd moet
worden. In Venray-dorp hebben de
bewoners daar weinig weet van, maar in
'n kerkdorp ben je veel meer bij alles
betrokken. Daar is bijvoorbeeld een
uitbreidingsplannetje iets waar de ge
hele bevolking naar uitkijkt en mee
beleeft".
WERKLOOSHEID
Overigens is het niet allemaal rozen
geur en manenschijn op de kerkdorpen.
Neem bijvoorbeeld de werkloosheid.
Die begint ook in de kleine gemeen
schappen grote vormen aan te nemen.
'Mensen die tot hun veertigste of vijftig
ste jaar steeds goed werk gehad hebben,
komen plotseling op straat staan. „Dat
is erg, die komen nergens meer aan de
slag". En dan de jongeren: daar zijn er
nu ook al, die geen werk kunnen vinden
en vermoedelijk ook nooit zullen
vinden. Ook dat is een probleem waar
men zich op de kerkdorpen nauwer bij
betrokken voelt dan in Venray-zelf".
Maar of diezelfde gemeenschap daar 'n
oplossing voor zal vinden, dat betwijfelt
ook Harry Pingen.
„Men zal er mee moeten leren
leven", zo verzucht hij. En Pingen weet
wat het is om niet meer te kunnen
werken, al lag de situatie bij hem wat
anders. Hij heeft dat in ieder geval aan
vaard en overwonnen. Zijn werk ligt nu
in zijn voor- en achtertuin; hardstikke
mooi om te zien! Veel zorg heeft hij
daar aan besteed. En als hij eens 'n paar
dagen weg is geweest want fietsen
doet hij nog ontzettend veel dan is
het eerste wat hij doet, z'n tuin in orde
brengen.... En dan, mee doen met het
gemeenschapsleven. Je neus laten zien
en belangstelling tonen. Dan hoor je er
bij anders zijn ze je zo vergeten
meesterschilders
omdat schilderen een zaak van
vertrouwen is.
cor reijnders
dr. poelsstraat 14 venray
telefoon: 82810