PEEL EN MAAS
Jacob de Bruijn zet er 'n punt achter
Zoekt U een
koopje
[thomassenE
Ruim anderhalf miljoen bezoekers
aan het Duits militair kerkhof
cor
KIJK DAN IN DE OPRUIMING BIJ
Na vierendertig jaren raadslidmaatschap
BANKSTEL
EETHOEK
KAST
SLAAPKAMER
TAPIJT
GORDIJNEN
EN VEEL MEER
VRIJDAG 9 JULI 1982 Nr. 27
HONDERDENDERDE JAARGANG
30 jaar na dc openstelling van het
Duits soldatenkerkhof te Ysselsteyn was
voor ons aanleiding om eens na te gaan
hoe dit kerkhof destijds tot stand is
gekomen en hoe het gaat met de belang
stelling van de nabestaanden in Duits
land. Daarbij zijn we tot de ontdekking
gekomen, dat meer dan anderhalf mil
joen nabestaanden in de loop der jaren
een bezoek brachten aan dat soldaten-
kerkhof
DE AANLEG
Toen vast stond dat alle in Nederland
gesneuvelde Duitsers op een verzamel-
kerkhof ergens in Nederland zouden
worden samengebracht waren er een
aantal motieven welke de aanleg in het
Venrayse Ysselsteyn rechtvaardigden.
Het kerkhof moeste gelegen zijn in de
buurt van de Duitse grens en in de buurt
van een Duits krijgsgevangenkamp,
omdat die soldaten zich moesten
inzetten voor de herbegraving. In de
Peel te Venray was een voormalig werk
kamp en in de buurt daarvan was een
voormalig arbeiderskamp.
De Amerikanen die in Margraten een
verzamelkerkhof hadden gemaakt van
de in het grensgebied gevallen Ameri
kanen, hadden daar ook 3000 Duitse
soldaten een laatste rustplaats gegeven.
Die Duitse soldaten moesten in de
kortste keren naar een Duits soldaten-
kerkhof worden overgebracht. De
tekeningen van het Amerikaanse kerk
hof in Margraten werden gebruikt voor
de aanleg van het kerkhof in de Peel een
daardoor is de indeling van dit kerkhof
dan ook een getrouwe kopie van het
Amerikaanse kerkhof.
In de herfst van 1946 werd een
aanvang gemaakt met de herbegraving
van de gesneuvelde Duitse soldaten. De
schatting dat in Nederland circa 32.000
gevallen Duitsers her en der verspreid en
al dan niet op kerkhoven zouden liggen,
werd bewaarheid, want thans hebben
31.511 gesneuvelden op het 30 ha grote
kerkhof een laatste rustplaats gevon
den.
Reeds tijdens de aanleg kwamen er al
bezoekers naar dit kerkhof toe, om
zekerheid te krijgen of hun familielid
niet alleen in Nederland sneuvelde,
maar ook of hij in Ysselsteyn begraven
zou zijn. Maar het kerkhof was militair
gebied en er mochten geen bezoekers
worden toegelaten.
Maar toch werd herhaaldelijk de
prikkeldraad rond deze begraafplaats
vernield door al te nieuwsgierige Duit
sers.
Het is juist de inzet, met niet
aflatende ijver, van de toenmalige
beheerder van dit kerkhof, luitenant L.
Timmermans geweest, die bij herhaling
pleitte bij het 'ministerie om openstel
ling.
Toen het eerste gedeelte van het
kerkhof een enigermate te aanvaarden
aanblik bood, kon eindelijk dat gedeelte
worden opengesteld. Die openstelling
vond plaats op dinsdag 24 juni 1952
door de toenmalige Duitse consul in
Amsterdam. Er waren naast een 200 tal
Duitse nabestaanden ook vertegen
woordigers van de Volksbund Duitse
Kriegsgraberfürsorge. Het Venrayse ge
meentebestuur kon geen vertegenwoor
diger sturen daar de vrede met Duits
land nog steeds niet getekend was....
Wel was bij die overdracht aanwezig de
H.H. Deken Berden, die toen reeds de
hand der verzoening wilde reiken. Dat
juist hij het was, die als een der beste
verzetstrijders in de oorlog had gegol
den, heeft er veel toe bijgedragen dat de
verstandhouding verbeterd kon wor
den.
Op Allerheiligen 1952 waren 300
Duitse nabestaanden naar Ysstelsteyn
gekomen, die onder leiding van de
Duitse aalmoezenier Hoeke een plech
tige Echaristieviering in de parochie
kerk te Ysselsteyn bijwoonden en
daarna naar het kerkhof gingen om
daar in stilte een krans te leggen.
Tot november 1976 zorgde het
Nederlandse ministerie van Defensie
voor het beheer en onderhoud van dit
kerkhof, gedachtig de Konventie van
Genève, welke bepaalt dat de overwin
naar ook de zorg heeft voor de doden.
Vanaf die datum werd het beheer en
onderhoud in handen van de Volksbund
Duitse Kriegsgraberfürsorge gelegd.
Vanaf 1977 tot vorig jaar zijn alle
betonnen kruisen vervangen door mar
meren kruisen en werd dit kerkhof
onderverdeeld in 6 bloks met 12 rijen
van 25 graven. De begraafplaats kreeg
daardoor een geheel andere aanblik.
Trouwens er is daar de laatste tijd nog
het een an ander veranderd. Zo heeft
men de verhoging bij het centrale kruis
geslecht om daardoor eenreg grootser
aanblik te krijgen op dit kerkhof.
Bij de begraafplaats is een carillon ge
sticht dank zij de bemoeienissen van
Mevr. Van Zitzewistz uit Berlijn. Dat
carillon krijgt straks een andere opstel
ling.
Maar er gebeurde daar nog meer. Er
kwam een rector Oberle uit Neder
Beieren, die wilde met een jeugdgroep
iets doen in het kader van de aktie
„Verzoening over de graven heen". Die
jeugdgroep wilde op het kerkhof
werken, kontakten hebben met de
bevolking om daardoor land en volk
leren kenen. Dat was in 1963, en
sindsdien hebben 26 jeugdgroepen met
in totaal 3509 jeugdige deelnemers op
een voortreffelijke manier er toe
bijgedragen dat er een goede verstand
houding tussen beide landen is ont
staan.
Dat die kontakten goed zijn geweest,
blijkt wel uit het feit dat er over en weer
nu reeds bijna 20 jaar lang ontmoetin
gen plaatsvinden.
De meer dan 3500 jongeren werkten
niet alleen op het Duits soldatenkerk
hof, maar brachten ook bezoeken aan
het Nationaal Oorlogs- en Verzetsmu
seum te Overloon en kregen zo een kijk
op wat Nederland onder de Duitse
bezetter heeft geleden.
Waren het in de beginjaren, na de
openstelling slechts kleine groepen van
nabestaanden die, hoofzakelijk in de
novembermaand naar Ysselsteyn kwa
men, later toen de economische toe
stand zich verbeterde nam het aantal
bezoekers ook toe. Sinds vele jaren is
het opmerkelijk dat er geen dag voor
bij gaat of er komen bezoekers naar
Ysselsteyn. Een zeer voorzichtige schat
ting juiste cijfers zijn er niet geeft
aan dat er meer dan 50.000 bezoekers
per jaar komen. In 30 jaar tijds
betekent dat meer dan anderhalf mil
joen.
In de begintijd vonden in alle sober
heid kransleggingen plaats. Maar sinds
vele jaren worden de doden nu officieel
herdacht. Daarbij is dan ook een a'
vaardiging van het Venrayse gemeente
bestuur.
Ook de jongeren die hun vakantie op-
offeren om op het kerkhof te werken,
worden officieel door het Venrayse
gemeentebestuur ontvangen, óf door
het gemeentebestuur van Meerlo-Wans-
sum.
Dertig jaar. In alle rust en stilte
worden daar op de r«ardekop te
Ysselsteyn 31.511 graven van Duitse
soldaten verzorgd. Een oase van rust,
maar ook een waarschuwing aan allen
om de vrede te bewaren. Niet opnieuw
soldatenkerkhoven, waar ook ter we
reld.
meesterschilders
omdat schilderen een zaak van
vertrouwen is.
cor reijnders
dr. poelsstraat 14 venray
telefoon: 82810
BROMFIETSER GEWOND
Door onverklaarbare oorzaak kwam
een 16-jarige bromfietser uit Overloon
op het fietspad langs de Midden Peel-
weg te vallen. Hij kreeg bij die val
dusdanige verwondingen dat hij naar
het ziekenhuis moest worden overge
bracht en aldaar moest worden opge
nomen.
Nu in september a.s. de nieuwe
gemeenteraad geïnstalleerd wordt, is er
een aantal dames en heren van de
huidige raad, dat niet meer op htm zetel
in het gemeentehuis zal terugkeren. Dat
zijn, in willekeurige volgorde: mevr. A.
P. Rutten-Tielen, Johan Loonen, Jacob
de Bruijn, Teng Fleurkens, Karei
Pingen, mevr. T. Huys-van Enckevort,
Sjraar Beterams en Pieter van de
Boogaard.
Wekelijks willen wij, naar aanleiding
van een gesprek met deze „oud-raads
leden" hun dikwijls vele jaren raadlid-
maatschap de revue laten passeren.
Deze week beginnen we met de heer J.
A. C. de Bruijn, de nestor van de
Venrayse gemeenteraad.
J. A. C. de Bruijn, beter belkend als
Jacob de Bruijn, is onlangs 71 jaar
geworden en vindt die leeftijd een
gerede aanleiding om een punt te zetten
achter zijn raadslidmaatschap. Vier en
dertig jaar „volksvertegenwoordiger"
is per slot van rekening geen peuleschil.
Dat maakt men niet elke dag mee.
„Maar", zo verzekerde hij ons, „ik heb
het altijd met veel plezier gedaan; nooit
spijt van gehad".
Toen Jacob de Bruijn in 1948 raads
lid werd, gebeurde dat op dezelfde dag
toen Juliana tot Koningin gekroond
werd. Het was niet aan het begin van
een nieuwe raadsperiode, maar als
opvolger van het raadslid Wim Peters.
Wim Peters was hoofdbestuurslid van
de werknemersorganisatie in de bouw
nijverheid en een funktie als raadslid
vond men niet verenigbaar. Dus moest
hij zijn zetel in de raad afstaan.
De kandidaatstelling van Jacob de
Bruijn is een echt voorbeeld van de
gemoedelijkheid zoals het er vroeger
aan toeging. Wim Peters stond in 1948
bij de kandidaatstelling voor de ge
meenteraad op een overkiesbare plaats
op de „werkliedenlijst". Jacob de
Bruijn vond dat onverdiend. „Begin
zelf met 'n lijst, je komt er gemakkelijk
in", zo adviseerde hij Wim Peters, en
na ampel beraad werd een nieuwe lijst
ingediend. Maar, Jacob de Bruijn
moest dan wel als nummer twee
staan
Zo gezegd, zo gedaan. Wim Peters
werd in de raad gekozen, maar kreeg te
weinig stemmen om ook nog een zetel
voor Jacob de Bruijn te veroveren. Hij
moest die raad echter weer spoedig ver
laten vanwege zijn dubbelfunktie, en
zodoende kwam de Bruijn tóch nog in
de gemeenteraad.
Dat hij het 34 jaar onafgebroken in
heeft volgehouden, mag men toch wel
als een bewijs zien, dat zijn persoon en
zijn werk het vertrouwen had van de
kiezers. Verschillende malen is hij dan
ook lijsttrekker geweest.
GEEN WETHOUDER
Vier en dertig jaar raadslid en nooit
wethouder, is dat niet in tegenspraak
met elkaar? „Helemaal niet", verzekert
Jacob. „Ik heb het beslist nooit gewild,
loewel ze me dikwijls genoeg kandidaat
hebben willen stellen. Ik had 'n goede
baan als bouwkundig opzichter bij
„Ons Limburg". Dat betekende ook
dat ik regelmatig buiten Venray ver
bleef. Een combinatie van wethouder en
opzichter zag ik niet zitten, hoewel het
wethouderschap destijds nog geen
full-time bezigheid was. Wat je toen als
wethouder kreeg 3.000,was
minder dan ik toen verdiende. Ik kon
me niet veroorloven er op achteruit te
gaan...."
Maar in 1960 probeerde men nog eens
uitdrukkelijk de Bruijn als wethouder
kandidaat naar voren te schuiven.
Wethouder J. van Boven was overleden
en er moest toen weer iemand van werk
nemerszijde achter de groene tafel
komen.
„Gelukkig kwam een van de raads
leden, die beslist op mij gestemd zou
hebben, te laat op de vergadering, zodat
ik niet de meerderheid kreeg. En zo ging
die zetel aan mij voorbij", zo verzucht
de Bruijn nu nog.
Die vroegere werknemerslijst bracht
toch wel wat vakkennis in de raad:
Ponjée, Odenhoven, de Bruijn en
later van werkgeverszijde Frans Jans
sen, Toon Vermeulen en Colsen. Dat
waren mensen uit de praktijk, die
wisten van bouwen alles af en vormden
enerzijds een garantie dat de werkzaam
heden in de toen nog herbouwperiode
van Venray, goed werden uitgevoerd.
Anderzijds vormden ze een tegenwicht
ten opzichte van gemeentewerken,
welke wel eens te zelfstandig en te
eigengereid wilde werken
WONINGBOUW
De Bruijn vindt, dat dit vakmanschap
in de huidige en ook in de nieuwe raad
ontbreekt. Teveel mensen met kantoor-
en lerarenbaantjes. Beste mensen, maar
dikwijls onkundig wat de praktijk be
treft. „Ik ben blij, dat ik juist als
vakman zitting mocht hebben in de
commissies voor openbare werken en
volkshuisvesting en ruimtelijke orde
ning. Dat intereseerde me, dat was 'n
stuk van m'n leven".
En dan is het natuurlijk geen wonder,
dat de woningbouw in Venray, in al die
jaren de bijzondere belangstelling had
van Jacob de Bruijn? In 1948, toen hij
in de raad kwam, waren juist de eerste
10 woningwetwoningen in onze gemeen
te (aan de Kempweg) gebouwd. Intus
sen zijn dat er al 10.000 geworden. Al
leen gaat het nu niet meer zo gemakke
lijk. Destijds, zo herinnert hij zich, ging
men in het Desselke aan het bouwen en
wegen aanleggen toen Maastricht en
Den Haag de plannen nog moesten
goedkeuren. Moet je nu eens proberen.
PRIJSSTIJGINGEN
AIS raadslis, nauw betrokken bij de
woningbouw, maak je toch wel geschie
denis mee. Hij zelf woonde in 1948 in 'n
huurhuis van 3,75 per week. Nu wor
den er woningen gebouwd, welke 500
per maand moeten opbregen.
De eigenbouwers, zo vertelt Jacob,
kregen 'n eerste kans aan de Beatrix-
straat. 13.000,— kostten die wonin
gen. „Onbetaalbaar" luidde het com
mentaar in de gemeenteraad. En
wethouder Thei Wintels moest zijn
voorstel verdedigen met de mededeling
dat de hypotheken nu een looptijd van
30 jaren hadden en dat de nieuwe eige
naren zich kinden verzekeren, met
kwijtschelding van de hypotheeklasten,
bij eerder overlijden
Nog erger was de schrik bij de raad,
toen er een plan op tafel kwam om de
Kolkweg te bebouwen, 17.000,— zou
den die woningen gaan kosten. Je moest
maar durvenNu bouwt men rustig
gewone burgerwoningen welke 10 maal
duurder of nog meer kosten.
„De mensen schrikken niet zo gauw
meer", zegt de Bruijn. „De weelde van
de vette jaren hebben ons toch wel wat
veeleisend gemaakt. In 1958 bijvoor
beeld, werd in Venray de eerste gymzaal
gebouwd. In de volgende jaren scheelde
het niet veel of elk dorp en elke wijk
moest zo'n gymzaal hebben. L»ai was
toch wel eens wat overdreven".
BELANGRIJKE TIJDEN
Vier burgemeesters heeft Jacob de
Bruijn meegemaakt: Janssen, Custers,
Schols en Defesche. Hij wil er zich niet
over uitlaten wie van de vier het beste
was. „Ze hebben toch alle vier het beste
met Venray voorgehad...."
In feite zou men ook van vier grote en
voorname perioden in Venray kunnen
spreken: de wederopbouw, de ontslui
ting van de Vredepeel, de industrialisa
tie met z'n enorme groei van onze
gemeente, en nu dan de economische
terugslag.
In elk van die perioden zijn belang
rijke beslissingen genoem door de raad.
Nu men daar achteraf op terugkijkt,
kan men wel eens zeggen „dat hadden
we anders moeten doen", maar je
neemt op zo'n moment een beslissing
waarvan je de konsekwenties dikwijls
vooraf niet kunt overzien. Dikwijls ook
staat men met „de rug tegen de muur"
en kan men geen andere beslissing
nemen, hoe graag men dat ook zou
willen doen.
En er zijn nogal wat ingrijpende be
slissingen genomen: de bestemmings
plannen Veltum, Brukske en Land-
weert, plus de kleine maar niet minder
belangrijke bestemmingsplannen voor
de kerkdorpen; de bouw van een sport
hal, zwembad, schouwburg, het nieuwe
raadhuis, het nieuwe politiebureau en
nu in voorbereiding de nieuwe brand
weerkazerne. Allemaal plannen welke
miljoenen en miljoenen guldens gekost
hebben.
En dan liggen er nog steeds de
plannen voor de rose vlek, voor een
tweede sporthal, voor de uitbreiding
van het zwembad, om nog maar niet te
praten over de plannen van de noord
tangent welke in de ijskast zijn
gestopt....
RAADSLID IN HART EN NIEREN
Het raadslidmaatschap is voor Jacob
de Bruijn erg belangrijk geweest.
Diverse nevenfunkties heeft hij daar
voor in de loop der jaren laten schieten.
Maar bij het komende afscheid mogen
ze toch nog wel eens even genoemd wor
den. Zo was hij ruim 30 jaar bestuurslid
van de bouwvakarbeidersbond, waar
van 15 jaar als voorzitter. Tien jaar was
hij lid van het kerkbestuur van de St.
Petrus Banden, lid van de Stichting So
ciale Werkplaats en van het Stichtings
bestuur Schouwburg. Zoals gezegd, al
die funkties heeft hij voor en na laten
schieten. Bij een serieus raadslidmaat
schap kon dat er niet allemaal bij.
Dat ook anderen overtuigd waren van
De Bruijn's serieus raadslidmaatschap,
moge o.a. blijken uit het feit dat hij
daarvoor in 1980 een koninklijke
onderscheiding kreeg en dit jaar de
Bronzen Piëlhaas in ontvangst mocht
nemen.
We konden niet nalaten de Bruijn's
mening te vragen over de reclamecam
pagnes bij de onlangs gehouden ge
meenteraadsverkiezingen. En dan blijkt
dat het tegenwoordig wel veel geld kost,
maar dat het raadslidmaatschap ook
goed ebtaald wordtVroeger waren
de vergoedingen niet zo denderend,
maar men maakte evengoed reclame, al
was het maar met een rondje bier. Trou
wens, Thei Wintels, die behalve wet
houder, ook warme bakker was, pakte
bij zijn vers gebakken beschuit veelvul
dig reclamefoldertjes bij
Jacob de Bruijn zet er 'n punt achter.
Ook als „burger" wil hij geen zitting
meer nemen in een of andere gemeente
commissie. „Het is allemaal heel mooi,
die inspraak en dat meedenken van de
burgerij, maar het zijn uiteindelijk toch
de raadsleden die het beslissende „ja"
of „neen" moeten zeggen. Daarom is
het allemaal zo betrekkelijk...." Maar
dat is een persoonlijke mening. Iedereen
mag daar anders over denken, vindt
Jacob. Die vrijheid hebben we gelukkig
nog
De opruiming begint
donderdag 15 juli
Wilhelminastr.B Venray