St. Jozef de vergeten heilige bijna 300 jaar in Smakt PEEL EN MAAS De zeven vreugden en smarten van Jozef en Maria VENRAY 30 jaar geleden Venrayse vrouwen in vredesnaam.... kom op voor de vrede EXPOSITIE in Resto Quick In VRIJDAG 5 MAART 1982 Nr. 9 HONDERDENDERDE JAARGANG De maand maart de maand van St. Jozef is nog geen week oud, en toch hebben al honderden „pelgrims" een bezoek gebracht aan Smakt, waar sinds 1699 St. Jozef vereerd wordt. In stilte vereerd wordt, zo mag men wel zeggen, want er gebeuren daar op Smakt geen uitzonderlijke dingen. Geen wonderen die de wereld schokkenMaar men bidt er, ook nu nog. voor een zalige dood, voor een goede levensstaat, vooV een goede levensgezel. Nog vele, vele honderden van heinde en verre, zullen dat deze maand doen Van Sint Jozef is wel eens gezegd, dat hij de vergeten heilige is. In de bijbel horen we slechts van hem bij de geboorte van Christus, bij de vlucht naar Egypte, bij de terugkeer naar Na zareth en bij het zoeken naar Jezus in de tempel.... Dan verdwijnt Sint Jozef uit de geschiedenis.... Eerst rond 1400 konstateert men op een bisschoppen-concilie verschillende sporen van eerbied voor de verering van deze heilige. Maar het duurt tot 1480 eer Paus Sixtus IV een feestdag ter ere van Sint Jozef in Rome invoert. En dan moeien er nog bijna 150 jaren voorbij gaan (1621) voordat deze feestdag voor de gehele roomse wereld geldt. SMAKT Op het oude kapelletje in Smakt zien we als stichtingsjaar 1699 vermeld. De verering van Sint Jozef was in die eeuw dan toch al tot deze streken doorge drongen. Men bezat zelfs al een beeldje van St. Jozef. Hetzelfde kleine beeldje dat nu, bijna 300 jaar later, nog steeds het oude barokken altaartje siert. Waar komt dat beeldje vandaan? Niemand die dat weet. Pater Rector Verbeten meent de oorsprong te moeten zoeken bij de Spanjaarden die in deze streken verbleven (onder de Spaanse koning Karei II). In Spanje was de ver ering van Sint Jozef toen al een heel gewone zaak. Eén van die Spaanse sol daten zou dat beeldje hier hebben ach tergelaten.... De Sint Jozef-verering in Spanje was, aldus rector Verbeetcn, destijds niet in het minst de danken aan de hervormster van de Karmelieten-orde Theresia van Aylla. Tot haar dood in 1582 heeft zij Sint Jozef op een zeer hoge plaats in de rij der heiligen geplaatst. Een devotie welke de paters Ongeschoeide Karme lieten ook heden ten dage nog uitdra gen. En dat sinds 1947 de enige neder- landse bedevaartplaats van St. Jozef (de Spaanse Sint Jozef) aan de zorgen van de Karmelieten is toevertrouwd, noemt pater rector, zo niet de Voorzienigheid, dan toch wel een bewuste keuze van Vader Bisschop, mgr. G. Lemmens.... OPBLOEI De verering van Sint Jozef kwam in de vooroorlogse jaren tot grote bloei. We herinneren ons de grote versierde boog die in maart vóór de kerk werd op gericht; de kleine bedompte donkere kapel waar je moest dringen om bij de kaarsen te komen; de snoepkraam van Tacken welke'n maand lang standplaats koos tussen kerk en kapel waar je minstens één cent van je kaarsengeld ten eigen bate aanwendde, het ijsco-wagen- tje van Thielen, die op zonnige zondagen ook wat probeerde te verdie nen aan St. Jozef; de trein die er stopte om bedevaartgangers te laten in- en uitstappen.... Na de oorlog raakt Smakt een beetje in de vergetelheid, maar niet lang. De Paters Karmelieten spreken van een steeds toenemende stoet van pelgrims. En ook in het Pelgrimshuis is men best te vreden over de vele gasten, die behalve aan Sint Jozef ook een bezoek brengen aan dit specifieke Smaktse eta blissement, waar de koffie in stromen vloeit en de vlaaitjes als sneeuw voor de zon verdwijnen. Men zegt wel eens dat Sint Jozef speciaal naar het Pelgrims huis wijst, on de klandizie te bevorde ren.... Een ding hebben de Paters Karme lieten.intussen wel geleerd: het kapelle tje krijgt eerst né de maand maart een schoonmaakbeurt.... Jaren geleden deed men dat nog in februari. Het kapelletje moest er immers zo fraai mogelijk bij liggen. Maar toen na maart de rust in Smakt weerkeerde, waren het plafond en de muren weer zwart en vettig van de kaarsenrook. Men kon de zaak weer opnieuw gaan schoonmaken. 250 KAARSEN Hoeveel bezoekers, pelgrims of bede vaartgangers in de maand maart naar Smakt komen, is moeilijk te schatten. Kijkt men naar het aantal mensen dat de kerkdiensten bijwoont, dan zijn tegenwoordig zondagen met 1500 be zoekers geen zeldzaamheid. Enkele jaren terug telde men op 20 maart dus daags na de feestdag van Sint Jozef het aantal verkochte kaarsen. Men kwam toen op het respectabele aantal van 5000; ruim 250 per dag. Geen wonder dat plafond en muren zwart worden.... Enkele jaren geleden sneuvelde tij dens een flinke storm een van de twee eeuwenoude lindebomen vóór de kapel. Om beschadiging van het gebouwtje te voorkomen, heeft men de boom moeten verwijderen. Nu heeft men sinds kort ook het overige groen, dat tegen de muur van de kapel stond, verwijderd. De kapel ligt er nu ruimtelijk veel mooier bij. En men heeft nu goed zicht op de fraaie steen met de wapens van Johannes Albertus van den Boyen en van zijn vrouw Maria Amilia Raba, baronesse van Gelder. Deze steen was tot in de veertiger jaren ingemetseld in de boerderij „Macken". De door oor logshandelingen losgeraakte steen, werd door de eigenaars aan de kerk geschon ken. De dorpsraad wil nu deze steen tussen de kapel en de pastorie opstellen, waardoor het geheel veel fraaier zal worden. De omgeving van Smakt, vroeger allemaal bossen, was met het Venrayse land een streek met een rijke romantiek, waarin de geloofszin van de bewoners zich ook uitte in verhalen en legenden. Met een daarvan willen wij dit artikeltje besluiten. „Jozef was met Oda en Willibrord eens verdwaald in deze Peelstreek. Sint Jozef, die altijd eei\ geduldige heilige is geweest, maakte zich daar niet druk over. Met de rustige bewoners van Smakt huldigde hij het standpunt dat er morgen nog een dag komt. Hij bleef te midden van de Smaktenaren en het is hem daar zo goed bevallen, dat hij er heden ten dage nog verblijft. Sint Oda daarentegen bleef zoeken en drong met veel moeite door tot Merselo, waar ze uit het Venrayse land verdween. De heilige Willibrord tenslotte dwaalde rusteloos door de Geysterse bossen. Haast ten einde raad vond hij dan een put en een kapelletje, eenzaam en ver van de bewoonde wereld Kerkdiensten te Smakt in de maand maart Iedere zondag en op het feest van St. Jozef, 19 maart: 8.30 uur en 11.30 uur H.H. Missen; 10.00 uur Plechtige Hoogmis; 15.00 uur Gebedsdienst. Elke zaterdag om 19.00 uur Plechtige Avondmis. Elke morgen door de week om 8.45 uur H. Mis in de kapel van St. Jozef. De volgende koren willen onze diensten mee verzorgen en op luisteren: Zaterdag 6 maart 19.00 uur: Het dameskoor uit Arcen. Zondag 7 maart 10.00 uur: Het Karmelkoor uit Nijmegen. Zaterdag 13 maart 19.00 uur: Het gemengd koor Ars Musica uit Venray. Zondag 14 maart: 10.00 uur: Het dames- en herenkoor uit Groeningen. Zaterdag 20 maart 19.00 uur: Het dameskoor Meerlonia uit Meerlo. Zondag 21 maart 10.00 uur: Zangvereniging Vondel uit Vier lingsbeek. Zatertdag 27 maart 19.00 uur: Jongerengroep en koor Exodus uit Breda. Zondag 28 maart 10.00 uur: Jongerengroep en koor Exodus uit Breda. Vrijdag 19 maart: 10.00 uur: Dames- en Herenkoor uit Smakt; 19.00 uur Volkszang o.l.v. onze dirigent H. Koopmans en onze organist H. Nellen. U bent allen van harte welkom in onze vieringen. Maria in verwachting: over in stilte van haar „Jozef dacht er Een engel verscheen Jozef in 'n droom: te scheiden". „weest niet bevreesd om Maria tot uw vrouw te nemen". Op weg naar Betlehem: „er was voor Onderdak in een stal: „en zij bracht hen geen plaats in de herberg". 'n zoon ter wereld, haar eerstgeborene". Jozef nam het Kind en zijn Moeder roee: „en hij week uit naar Egypte". En: „de Egyptenaren erkenden de Heer op die dag". In de jaren '50 werd het oude kerkhof van Smakt, tot dan gelegen tussen het Pelgrimshuis en de huidige Karmelie tenstraat, verplaatst naar een perceel grond ten westen van de spoorlijn, de huidige Pelgrimslaan. Rector Heijnen wilde dat nieuwe kerkhof geheel ommuren, maar verder dan de „voor- en achtergevel" is hij niet gekomen al zijn ze dan ook als omheining „on voorstelbaar" hoog. Tijdens de bouw van die omheining kreeg rector Heijnen het aanbod om in die muren „zeven staties" in te metselen. Zeven plaquettes van gegla zuurde keramiek, gemaakt door de Maastrichtse beeldhouwster Hagemeyer, voorstellende de zeven smarten en vreugden van Jozef en Maria. De randen van die plaquettes worden gevormd door Latijnse liturgische teks ten, en vertellen ons telkens in twee beeltenissen de geschiedenis van Jozef, Maria en het kind Jezus. Deze plaquettes, die uitzonderlijk mooi zijn, komen daar jammer genoeg niet tot hun recht. Rector Verbeten van de Smakt, die over deze fraaie kunstprodukten geweldig enthousiast is, vindt ook dat ze een betere plaats waardig zijn. Ze zouden óf langs de Pelgrimslaan óf in de kloostertuin moeten zijn opgesteld, zodat ze ook door de bezoekers aan Smakt bewon derd kunnen.worden. Nu staan ze daar op het kerkhof vrijwel verloren. Slechts een enkeling neemt de moeite ze eens nauwkeurig te bekijken. Maar ook de Latijnse teksten vormen voor velen een belemmering om de juiste betekenis van de voorstellingen te kunnen begrijpen. Acht dagen oud: „het kind moest be- En: „hij (Jozef) noemde Hem Jezus", sneden worden". Overigens is het helemaal niet vreemd, dat zelfs inwoners van Smakt niet weten dat hun kerkhof zulke fraaie „staties" heeft; óf slechts de twee plaquettes aan de ingang van het kerkhof kennen en niet weten dat er in de achtermuur ook nog vijf geplaatst zijn Tien jaar geleden hadden we ze misschien nog wel kunnen verplaat sen", aldus de rector, „maar dat is nu onmogelijk. Enerzijds omdat het onzet- tend veel geld zou gaan kosten, ander zijds omdat we niet het risico kunnen lopen, dat een of meer van deze pla quettes (onherstelbaar) beschadigd zou den worden". Welke relatie er bestond tussen rector Heijnen en de Maastrichtse fcunstena- resse Hagemeyer is niet helemaal dui delijk. Die relatie was in ieder geval van dien aard, dat de rector de zeven staties geheel gratis kreeg aangeboden. En een paar jaar later, toen de vader van mej. Hagemeyer in Maastricht overleed, bleek dat deze bij testament bepaald had, dat hij in Smakt begraven wilde worden. Tien jaar later werd ook het stoffelijk overschot van mevrouw Ha gemeyer in hetzelfde graf bijgezet. Een grote drie-beeldige grafsteen siert hun laatste rustplaats. Met de grote graftombe van de bekende Smak ter rector Franciscus Cremers, zijn dit de meest in het oog springende monumenten op het kerkhof van Smakt. Een bezoek meer dan waard ook al moet men daar een paar hon derd meter voor pelgrimeren.... over de Pelgrimslaan. Simeon voorspelde: „Hij zal een teken En: „Hij is bestemd tot opstanding van zijn dat bij velen verzet oproept". velen,,. Na de dood van Herodes: „hij vreesde naar Judea (terug) te gaan". En: „zij keerden terug naar hun stad Nazareth"'. Zoekende naar de achtergebleven Zoon: „uw vader en ik zochten u met pijn". En: „zij vonden Hem in de tempel". Onder dit mootto zal op 8 maart een vredesdienst plaatsvinden om 19.30 uur in de St. Petrusbandenkerk met daarna om 20.30 uur een vredesmanifestatie in Free Wheelin, waar alle vrouwen van Venray en uit de regio zich samen zullen oriënteren en verdiepen in vredesvraag stukken zoals: oorlog en vrede, bewape ning en geweld. Dit zal gebeuren door middel van discussie, zang, gedichten, film en standjes van plaatselijke vredes groepen. In dit kader willen wij de aktie van Amnesty International a.s. 5 maart daadwerkelijk ondersteunen door mee te lopen in de fakkeloptocht en ook hier een bijdrage aan te leveren. Vrijheid, vrede en rechtvaardigheid, het zijn zulke belangrijke waarden en voorwaarden voor menselijk bestaan, dat we alles moeten doen om die te behouden of te verkrijgen. Vrede niet langer omheind doör kern wapens en geweld houdt ons vrouwen bezig. De 21e november in Amsterdam zal voorlopig niet vergeten worden, niet alleen vanwege het grote aantal, maar ook vanwege de door iedereen beleefde sfeer van vrede zelf, welwillendheid, ge duld, geweldloosheid en een wil om in een menswaardige wereld te leven. Het steeds grotere enthousiasme en in steeds grotere getale werken vrouwen mee aan een groeiende bewustwording, ook in Venray van dat wat de vrede be dreigt en van de absurditeit van geweld en wapens, die veiligheid moeten hand haven, maar alle LEVEN dreigen te ver nietigen. Wij vrouwen van Venray zullen deze komende dagen ons richten op het thema oorlog, vrede en geweld. Wij vrouwen van Venray en omge ving zeggen. Geen wedloop om wapens en geweld, maar om vrede. Namens de werkgroep, Vrouwen voor Vrede. Gedurende de maand maart zijn in de „Resto Quick In" te Venray aquarellen te bezichtigen van de Venlose kunst schilder Louis Smeets. Deze kunstenaar is in Noord-Lim burg geen onbekende. Enkele maanden geleden nog organiseerde hij voor zijn leerlingen een tentoonstelling in het Baarlose kasteel „d'Erp". Ook is hij als docent aan de Venlose Vrije Academie verbonden. Het'„les geven" zit hem dus blijkbaar in het bloed. Louis Smeets is eigenlijk een glaze nier, maar hiernaast hanteert hij een grote verscheidenheid aan materialen en technieken. Uit zijn meer recente werk heeft hij dan ook zelf een kollektie aquarellen gekozen, die voor deze expositie zeer zeker representief genoemd mag wor den. In de eerste plaats zijn daar de landschappen, karakteristieke stukjes Europa, waarin de sfeer der elementen duidelijk te proeven is. Zonovergoten stukjes natuur, soms idyllisch, soms ruw. Allen met een trefzekere, krachtige lijn neergezet. Directe impressies: wat het oog ziet, noteert de hand. Ook de stillevens en bloemcomposi- ties zijn in dezelfde lijnen uitgevoerd. Altijd harmonisch. De keuze van de compositie staat voorop, zodat deze werken een rustpunt betekenen voor ieder oog dat erop valt, onbetwistbaar een indruk achterlatend. De expositie in de „Resto Quick In", gevestigd aan de Grote Markt no. 11 te Venray is dagelijks geopend tot 2 uur na winkelsluiting. Zondags is de Resto ge sloten. UIT PEEL EN MAAS van zaterdag 1 maart 1952 - nr. 9 B. en W. kregen van de raad toestem ming om een geldlening te sluiten ten behoeve van de bouw van een nieuwe school te Heide en een nieuwe school te Oirlo. Ant. Smits, uitvoerder bij de bouw van de kerk te Baarlo. viel van grote hoogte van een steiger en werd zwaar gewond naar het ziekenhuis in Venray overgebracht. Carnavalszondag werd in zaal Wil- helmina een rookwedstrijd gehouden. De heren P ouwels en Sassen rookten het langst van hun sigaar en ze wisten de as tot het bittere einde te behouden. In Merselo werd de carnaval ingezet met de eerste Merselose Revue: „Zeg hedde ut ok al gehuerd?". Menige mis toestand kreeg daarbij een veeg uit de pan. Aannemersbedrijf Gebr. Janssen was met 271.925,— de laagste inschrijver voor de bouw van een nieuwe kerk te Vierlingsbeek.

Peel en Maas | 1982 | | pagina 9