MYSTERIE VAN DE VREDEPAAL
ixuBSsen
x
NU OPGELOST
7
JACISTOÏDE
Lang leve
vader(dag)
rrt MODEHUIS
POELS
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMGEVING
r
B.K. autogas
Fijne kados!
Orgelconcert in de
Grote Kerk
Meubelen
dubbelglas
PEEL EN MAAS
uw weekblad
IAG 13 JUNI 1980 Nr. 24
HONDERDENEERSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
OR AL UW DRANKEN
JAVE DRUKKERIJ VAN DEN MUNCKHOF B.V. VENRAY
BESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 82727 GIRO 1050652
VOOR AL UW DRANKEN
ADVERTENTIEPRIJS 27 ct. per mm. ABONNEMENTSPRIJS
PER HALF JAAR f 10,- UITSLUITEND BIJ VOORUITBETALING
u zult dat woord ook wel twee
I hebben moeten lezen voor u
es wist wat er stond. En dan
nog de vraag of u weet wat
betekent
jeen brief van de PSP aan het
jentebestuur beschuldigt de
de pasifitisch socialistische
afdeling Venray Peel en
I er van, een steeds verdere
bide tendens te vertonen. Met
le woorden: een steeds verdere
jse ondemokratisch tendens.
die rechtse ondemokratische
tyns maakt het de progressieve
<kse groepen steeds moeilijker
rieus te reageren op bijvoor-
gemeentelijke stukken in dit
willen we helemaal buiten he
wing laten, of een rechtse ten-
icts ondemokratisch is; of, dat
nokratisch rechts is.Het
er ons alleen maar om, dat de
PSP-ers ons iets in de schoe-
chuiven wat ze niet waar kun-
naken.
te beginnen heeft de PSP ooit
njartikel of bericht aangeboden
rij niet geplaatst hebben? Ster-
T>0g wij hebben menigmaal een
j>f onderwerp, door de PSP aan-
gen, in artikelen verwerkt. En
t dan ook al eens bekritiseerd
worden, doet aan de publiciteit
Ddanig niets. af. Die publikaties
en wij ook nooit onthouden aan
re (linkse) partijen, groeperin-
't verenigingen mits wij over
loud van het te publiceren stuk
verantwoordelijkheid konden
n. Tijdige inzending en be-
v theid zijn dan verder spelregels
ier niet ter zake doen.
^ieus reageren op gemeentelijke
ten in dit blad, staat ieder-
helemaal vrij. Gemeentelijke
en staan in de rubriek „Ge-
tepraat". Men kan derhalve
rechtstreeks bij de gemeente
(ren hetgeen niet betekent
nen met zijn reakties niet bij
en Maas terecht kan. Overi-
zijn dergelijke gemeentelijke
katies verschoond van elke po-
aohtergrond, noch rechts,
links, noch ondemokratisch.
loeld men met .gemeentelijke
en" verslagen van de gemeen-
e vergaderingen, of nieuws uit
ay waarbij de gemeente als zo-
betrokken is, en waarvan de
tfcie bij ons ligt, dan staat niets
raktie van de PSP of van wie
ook, in de weg.
ijheid van meningsuiting staat
bij Peel en Maas hoog geno-
Maar die vrijheid legt wel de
fcchting op, dat men met zijn
ngsuiting geen .gevaar, schade
ir>der" vormt voor een ander,
lair gezegd houden wij ons aan
stelling. En we kunnen ons niet
itellen dat de PSP wat dèt be-
een heel andere mening zou
«rorn is het ons onbegrijpelijk,
om Peel en Maas, voor de pro-
ieve en linkse groepen, rechts en
mokratisch zou zijn. We laten
voor geen enkel karretje van
e of rechtse richting spannen.
heeft men een karretje met
>elang van Venray, dan trekken
graag mee. U ook?
c van der Veen Juwelier
Aanbieding
euke 14 karaats gouden da-
mesring met parel 85,
VredePAAL-
verhaal leidde
eigen leven
Uit de geschreven geschie
denis van het jubilerende
Vredepeel blijkt, dat eens op
de grens tussen Noord Bra
bant en Limburg een paal is
geslagen om het punt aan te
geven waar de ene provincie
begint en de ander eindigt.
Omdat het gebied inzet was
van eeuwenlange twisten,
werd die paal „Vredepaal"
genoemd omdat van de plaat
sing af er vrede tussen de el
kaar grond betwistende boe
ren (èn gemeenten) moest
heersen.
De twisten zijn beslecht,
maar het verhaal over de
VredePAAL is kennelijk zijn
eigen leven gaan leiden. Sinds
1956 zou de Vredepaal ver
dwenen zijn. In dat jaar werd
de bewuste paal op de Vier
lingsbekers veroverd en sinds
dien weet men zich alleen het
rondom dit wapenfeit gebouw
de feest te herinneren. De paal
is spoorloos
Maarheeft iemand ach
ooit de moeite getroost te zoe
ken naar de plek waar de paal
„ooit' zou hebben gestaan?
Enkele dagen voor de vie
ring van het zilveren jubi
leum van Venrays tiende
kerkdorp zijn we aan de hand
van een stafkaart, waarop de
Vredepaal sinds jaar en dag
staat aangegeven, uit louter
nieuwsgierigheid op zoek ge
gaan.
We deden een vreemde ont
dekking, welke het mysterie
rond deze paal heeft opgelost.
In bijgaand verhaal leest u
de oplossing van het Vrede-
peelse Vredepaal-geheim.
Ook voor
SHELL TANKSTATION
P. L. VAN LIPZIG
Midden Peelweg
VREDEPEEL
Ook zondags vanaf 10 u
geopend.
Deze week is h'et vijf en twintig
jaar geleden dat Minister Mansholt
officieel het tiende Venrayse kerk
dorp in gebruik stelde. Wij hebben
daaraan twee weken geleden uitvoe
rig aandacht geschonken, terwijl wij
deze week elders in dit blad
het programma opnemen, zoals dat
door de feestcommissie van Vrede
peel is samengesteld.
Een jaar na de officiële ingebruik
stelling nu dus 24 jaar geleden
verscheen er in Peel en Maas een
groot verhaal onder de titel „De
Vredepaal Moet Terug" Een raadsel
achtige commissie van Gezworenen
uit de gemeenschap Venray, had een
uitvoerige brief geschreven aan de
burgemeesters van Oploo en Vier
lingsbeek, waarin herinnerd werd
aan de manier waarop destijds de
grenzen van Venray en met name
van de Vredepeel werden vastge
steld. Op het snijpunt van de weste
lijke en noordelijke grens, aldus de
brief, werd in 1716 op bevel van de
Staten Generaal der Verenigde Ne
derlanden en van Zijne Majesteit de
Koning van Pruisen, een paal ge
slagen, welke in de volksmond werd
aangeduid als de VREDEPAAL.
Deze Vredepaal, zo vervolgde de
brief, werd aldra door Brabanders
ssnodelijk vernield, maar door die
van Venray wederom vervangen
door een paal van schoon eikenhout.
Die vernielingen werden door de
Brabanders bij tijd en wijle her
haald, maar even dikwijls zorgde
Venray weer voor een nieuwe paal.
In 1949 bleek de paal te zijn ver
dwenen, zo mogen we uit de brief
EIGEN RUIMTE
De Stichting Eigen Ruimte, die
binnenkort een winkel begint, houdt
a.s. dinsdag om 20.00 uur een bijeen
komst in café In den Engel, Grote
straat.
De bestaande plannen zullen wor
den doorgepraat alsmede nieuwe
plannen die ter tafel komen.
De eeuwenoude Lange Reijserpaal er
gens in de Pastoor Jacobspeel, mar
keert het drie-dorpen-punt van Venray-
Deurne en Bakel.
Voor degene die zondag
nacht graag bij ons binnen
wilde en daarvoor eert ruit
aan diggelen gooide:
Wij zijn geopend van 9-12
uur; van 13.30 - 18 uur; op
zaterdag van 10 -13 uur;
en op afspraak.
frfti ifron*ntarlai ir/\
Leunseweg 6 Venray
Telefoon 04780-84392
concluderen, want men schrijft daar
in: dat op 22 februari 1949, bij de
definitieve oplossing van het geschil
rond de Vredepeel, de toezegging ge
daan is, dat de Vredepaal zijnde
Venrays eigendom mede als com
pensatie voor het vele goede wat die
van Venray, ondanks de soms sma
delijke beledigingen hunner voor
vaderen, bij deze oplossing voor die
van Brabant wisten te bereiken, zou
worden teruggeven aan Venray.
Zeven jaar later, bij de officiële
cpenstelilng van Vredepeel, zou de
paal nóg niet teruggegeven zijn,
want in tegenwoordigheid van mi
nister Mansholt werd die toezegging
toen nog eens herhaald.
Op den dag van heden, zo schre
ven de Gezworenen in 1956, hebben
die van Brabant het wettige Venray
se eigendom, ondanks herhaalde be
loften en toezeggingen nog immer
niet teruggebracht, terwijl toch uit
een diepgaande onderzoek was ge
bleken dat de paal in een der be
trokken Brabantse plaatsen aanwe
zig zou zijn.
Die brief besloot dan met de vor
dering dat vóór of op vrijdag 15 juni
1956 de vooravond van de eerste
verjaardag van Vredepeel deze
paal in goede en gerede staat aan
de gemeente Venray zal worden
overgegeven. „In geval van weige
ring wordt het recht in eigen hand
genomen en de gevolgen van des
Gezworenens wraak en woede zul
len verschrikkelijk zijn.
Ondanks dit dreigement hoopte
men dat de heren burgemeesters van
Vierlingsbeek en Oploo alles in het
werk zouden stellen, dat deze paal
inderdaad een paal des vredes zal
zijn, en na eeuwen strijd aan de
enige rechtmatige eigenaar zou wor
den teruggeven.
Peel en Maas van de daarop vol
gende week schreef dat de Burge*-
Na het geslaagde orgelconcert in
mei door Louis Toebosch, organiseert
het Orgelcomité Venray deze maand
wéér een concert in de Grote Kerk.
Op donderdag 26 juni a.s. zal de
Tilburgse organist Ad van Sleuwen
spelen, met medewerking van de
Venrayse sopraan Renée Kartodirdjo
en de mezzo-sopraan Marlies van
Woerkum-Claassen.
Afwisselend zullen zij o.a. werken
uitvoeren van zowel oude meesters
als Bach, Purcell en Wesley, als
meer romantische als Fauré en
Rheinberger.
Volgende week zullen wij U hier
over nog uitvoeriger informeren.
Tentoonstelling
van Limburgs
handgedraaide
keramiek
De Stichting Venrayse Kunstkring
organiseert een tentoonstelling van
Limburgse handgedraaide keramiek.
De opening vindt plaats op heden
vrijdag 13 juni om 20.00 uur in de
foyer van de schouwburg, door de
heer J. van Oers, wethouder van
Venray.
De pottenbakker Geert Jacobs zal
de opening muzikaal omlijsten door
spel op keramische instrumenten.
De tentoonstelling is geopend tot
30 juni alle dagen van 2 tot 5 uur en
bovendien vrijdagavond van 7 tot
9 uur; dan demonstreert de Venray
se Vrije Academie.
Tijdens de expositie worden ook
wandtapijten van Limburgse tex-
tielkunstenaressen tentoongesteld.
Was U al bij
in Horst
Speciaal adres voor
massief eiken meubelen
meesters van Vierlingsbeek en Op
loo die de bedoelde brief gezegeld
en wel op hun bureau vonden, per
plex stonden. De burgemeester van
Vierlingsbeek kende wel de geschie
denis van de peel en de paal, maar
waar die laatste gebleven was, was
hem onbekend. Ook van afspraken
of beloften wist hij niets, en zo die
paal ergens was, dan moest het
eigendomsrecht toch nog altijd vast
gesteld worden.
Eenzelfde verklaring legde hij af
teen in de raad daarover vragen
werden gesteld. Afijn het dreige
ment van de Venrayse gezworenen,
was voor de raad van Vierlingsbeek
toch wel aanleiding om een wacht
aan te stellen, die eventuele indrin
gers onschadelijk zou moeten maken.
De burgemeester van Oploo en St.
Anthonis was nog te kort in funktie
om de geschiedenis van de Vrede
paal te kunen kennen. „Als ze in
Venray menen dat die paal in mijn
gemeente ligt, dat ze hem dan maar
komen halenzei hij.
Kennelijk heeft de commissie van
Gezworenen afschriften van haar
eis doorgezonden aan verschillende
kranten. Zo werd deze o.m. in ex-
tenso afgedrukt in de Gelderlander-
pers, in het Huisgezin, alsmede in
de Nieuwe Limburger, terwijl De
Tijd, Eind'hovens Dagblad, Telegraaf
en andere kranten hier beschou
wingen aan wijdden.
Ook Radio Zuid heeft in verschil
lende uitzendingen het nieuws over
de Vredepaal wereldkundig ge
maakt.
Van de zijde van minister Mans
holt werd via het ministerie om
nadere inlichtingen gevraagd, maar
niemand wist feitelijk, wie zich
achter die commissie van Gezwore
nen verborg en wat de plannen van
deze commissie zouden zijn, indien
niet aan haar wens gevolg werd ge
geven.
Op 16 juni, toen bleek dat de bur
gemeesters van Oploo en Vierlings
beek geen gevolg gaven aan de eis
van de Gezworenen, ging men in
Venray tot de aanval over. De Sta
tionsbus werd gecharterd en met
steun van de schutters van Schutte
rij „St. Anna" toog men naaT Vier
lingsbeek.
Daar had men echter een aanval
van Venray verwacht en gezorgd
voor een deugdelijke afweer: de
brandweerkorpsen van Vierlings
beek en Oploo. De Venrayers wer
den dan ook met 8 waterstralen ont
vangen en hadden geen droge draad
meer aan hun lijf. Maar desondanks
slaagden er enkelen in binnen het
gemeentehuis te komen, waar de
Vredepaal in de kelder zou zijn op
geborgen. Eenmaal binnen, was de
paal gauw gevonden en via een kel
derraam werd hij naar buiten ge
werkt. Daar hadden de Venrayse
schutters en Gezworenen de zaak
ondertussen zodanig geregeld dat
enkele brandspuiten buiten werking
waren gestéld.
Eenmaal met de paal buiten toon
de burgemeester van Vierlingsbeek
zich een ruiterlijke verliezer en werd
de strfijd gestaakt. In triomf ging
het terug naar Venray, waar als eer
ste statde „Marie in den Buus", aan
de Oude Barrier werd bezocht, om
kleren te drogen en de inwendige
mens te versterken.
Vervolgens werd de paal op een
praalwagen geladen en met de mu
ziek voor<ip ging men huiswaarts,
waar een groot publiek voor een
hartelijk welkom zorgde.
Daags daarna, zondags, werd de
herwonnen Vredepaal op de Grote
Markt overgedragen aan het ge
meentebestuur. De commissie legde
een krans ten afscheid terwijl ook de
heren burgemeesters van Vieriings-
beek en Oploo acte de presence ga
ven en bloemen bij de paal legden.
In de avond maakte een goed be
zocht Vredepaal-bal een einde aan
de Vredepaal-kwestie. Met muziek
en dans werd de overwinning ge
vierd. Een overwinning, die in de
pers en radio Venrays naam enkele
weken lang onder de aandacht van
geheel Nederland bracht
Tot zover in het kort een over
zicht van wat zich nu 24 jaar ge
leden heeft afgespeeld.
Dè ONTDEKKING
Met het 25-jarig jubileum van
Vredepeel in zicht zijn we enkele
maanden geleden op zoek gegaan
naar de plek, waar eens de Vrede
paal gestaan zou hebben.
Niet beter wetende, dan dat het
Defensiekanaal de west- en het Af
leidingskanaal de noordgrens van
onze gemeente vormen, zochten we
tevergeefs naar de bewuste plaats.
Pas vorige week werd het ons dui-
De Vredepaal ten westen van het Defensiekanaal en het Afwateringskanaal
dclijk ,dat de westgrens van de ge
meente Venray enkele motors ach
ter het Defensiekanaal ligt. Toen we
aan de hand van een topografische
kaart dó&r gingen zoeken, deden we
dè ontdekking. Op de aangegeven
plek vonden wc een onwrikbaar in
de grond geslagen driekantige eiken
houten paal, die, aan de afbladde
rende verf te zien, ooit geel of goud
geschilderd is geweest.
Driekantig, ter symbolisering van
het markeringspunt tussen de ge
meenten Venray, Bakel en Milhceze
en Oploo. En dan te weten, dat de in
1956 op de Vierl'ingsbekers verover
de paal vierkantig was.
We zijn toen de geschiedenis van
die bewuste paal uit 1956 nog eens
grondig nagegaan Toen bleek, dat
het hele kapingsverhaal van de Vre
depeel een stunt was van de Ven
rayse carnavalsvereniging. De paal
had Vredepeel nog nooit gezien en
zou het ook nooit te zien krijgen
Een oude spoorbiels of plafond-
balk had men in het atelier van de
beeldhouwer Piet van Dongen in
Oostrum van een jaartal laten voor
zien. Met medeweten van de burge
meester van Vierlingsbeek werd de
pseudo Vredepaal in de kelder van
het Vierlingsbeekse gemeentebuis
gedeponeerd en toen kon de stunt
beginnen. Een stunt, die in alle op
zichten slaagde, gezien de publici
teit welke er aan werd gegeven.
Na de feestelijkheden werd de
paal door een Venrayse aannemer
ergens op zijn „lager" gedeponeerd,
waar hij in de loop der jaren ge
ruisloos is verdwenen.
Tegen het einde van de zestiger
jaren werd een gemeentelijke op
zichter belast met het opsporen van
de verdwenen Vredepaal, die na de
feestelijkheden in 1956 was verdwe
nen. De gemeente verkeerde in de
stellige overtuiging, dat het hier
ging om de echte Vredepaal Er werd
zelfs navraag gedaan in de buurge
meenten, maar die wisten nu wer
kelijk van niets.
Had men tóén op de goede plaats
gezocht, dan was het sprookje rond
de verdwenen Vredepaal eerder op
gelost gevèeeSt.
Zoals de geschiedenis ons leert, is
de Vredepaal van oudsher een hou
ten paal geweest, want de eerste
paal werd „in de grond geslagen".
Dit in tegenstelling tot andere grens
palen, die gewoonlijk grote zwerf
stenen zijn of speciaal voor dat dóél
gemaakt uit natuursteen. Een ande
re belangrijke Venrayse grenssteen
vonden we in de Pastoor Jacobspeel
op de grens van de gemeenten Ven-
Kleuren
afdrukken
Veilig, snel. goedkoop
9x9 f 0.75 J
9 x 13 f 0.90
Alleen gelukte loto s be
talen 1
WINKELCENTRUM T BRUKSKE
schilderwerken b.v.
Venray
Plataanstraat 12 Venray
tel. 04780-82635
ray, Deume en Bakel. Ondanks het
feit dat het een vrij kleine zwerf
steen is, wordt hier gesproken over
de Lange Reijserpaal. Een natuur
stenen „grenspaal" kan men zien
aan de Deumeseweg op de grens van
Venray met Deurne.
Ook later bevestigt de geschiede
nis nog, dat de Vredepaal van hout
was, waar gesproken wordt over het
regelmatig weghalen en vernielen
van de de grenspaal door de Bra
banders. Hij werd telkens op kosten
van de gemeente Venray hersteld of
vernieuwd.
De ouderdom van de door ons ge
vonden Vredepaal is niet vast te
stellen.
Het zou kunnen zijn, dat de grens-
aandüiding bij het ^graven van het
Defensiekanaal in de dertiger jaren
is verdwenen en daarna is ver
nieuwd. Feit is echter, dat er in 1949
een paal moet hebben gestaan, want
toen heeft men uitgaande van de
Vredepeel middels een uitspraak
van een arbitragecommissie een ver-
delfing gemaakt van de Vredepeelse
gronden. Of dat nog steeds dezelfde
paal is, laten we graag in het mid
den. In ieder geval staat op het drië-
gemeentenpunt een driekantige paal
als markeringspunt.
Weer en wind hebben weliswaar
hun invloed op de paal doen gelden,
maar als de Brabanders er met hun
vingers afblijven, kan hij nog jaren
meegaan. Misschien dat de gemeen
te Venray sltraks nog een likje verf
over heeft om deze paal in de uiter
ste noordwesthoek, te conserveren.
Is het niet uit een oogpunt van his
torie, dan tóch wel terwille van de
veèhalen die er in de loop der jaren
rondom zijn geweven.