YENRAYS JONGSTE KERKDORP
1
IK5
Q98
Doe-het-zelf
INTERPOLIS
Tiende
kerkdorp
van de
gemeente
Yenray
De legende
van de
Vredepeel
Voor grote en kleine kantoormachines
kantoormeubels
kantoorinstallatie
Kantoorboekhandel v.d. Munckhof b.v.
Éi*
e.p. camps
CUSTERS
Rij rustig!
Ga voor een autoverzekering
naar Aben.
O
Assurantiekant. C.J. Blonk
Jpaulus
Zomer Voordeel bij
Uw Vleesthmeester
VARKENS-
FRICANDEAU
NASI
VLEES
2 vakbekw. metselaars
De goedkoopste sierpleisters
plafonds uit grootmoederstijd
Op donderdag 16 juni 1955 werd
zoals dat officieel heette in
Yredepeel ruim 800 ha grond
plechtig ingeschakeld in de voed-
selproduktie van Nederland. Als
vertegenwoordiger van de Neder
landse regering was het de toen
malige minister van landbouw,
visserü en voedselvoorziening, S.
Mansholt, die in Vredepeel een
steen onthulde, die tot in lengte
van dagen getuigenis zal afleg
gen van het grote ontginnings
werk, dat hier 'na de laatste we
reldoorlog tot stand is gekomen.
Dat is dan volgende maand pre-
Rond de eeuwisseling was
van de 14.620 ha., die Venray
groot is, 7700 ha gemeentelijk
eigendom. Van deze laatste
waren er 6650 ha. woeste
grond. Toen is men met de
ontginning begonnen, wat al
lereerst een particuliere aan
gelegenheid was.
Om naast de grotere ontgin-
ners ook de kleine man een
kans te geven, werd in 1920 de
Stichting „Eigen Boer" opge
richt, die mede de ontginning
van Ysselsteyn heeft mogelijk
gemaakt.
In 1938 was het gemeentelijk
bezit verkleind tot ruim 4000
ha. waarvan 2190 ha. woeste
grond was. Toen besloot de
gemeente zelf te gaan ontgin
nen en Peelplan Zuid was daar
het resultaat van. 843 ha.
grond konden vruchtbaar wor
den gemaakt, 188 ha. bebost.
56 Boerderijen konden er wor
den gesticht.
In 1951 werd begonnen aan
de 846 ha Vredepeel, waarop
het 10e kerkdorp van Venray
gestiqht werd.
cies vijfentwintig jaar geleden.
Een gerede aanleiding voor de in
woners van dit kleinste kerkdorp
van Venray om feest te vieren.
De vijfentwintigste verjaardag van
dit Peeldorp is tevens een goede ge
legenheid om de geschiedenis van
dit dorp nog eens in herinnering te
roepen. Een roerige geschiedenis,
dat wel. Want eigenlijk had men
het dorp vijfentwintig jaar geleden
beter Twistpeel dan Vredepeel kun
nen noemen ,want vanaf de veer
tiende eeuw (1308) hebben omlig
gende Brabantse en Limburgse ge
meenten „getwist" over het gebruik
van de hier liggen gronden, waar
voor geen grenzen waren vastge
steld of vast te stellen.
Deze grens lag ergens in de Peel,
een ónhergbergzaam oord, moeras
sig en onbewoond, dat een soort na
tuurlijke barrière vormde tussen
Brabant en Limburg. Maar dat Peel-
gebied leverde al in die dagen de
z.g. plaggen, waar hutten en stallen
van gebouwd werden. Verder was
het een prachtig bijenland en zeer
geschikt voor het houden van scha
pen, terwijl ook ander vee heide als
voedsel wist te waarderen. De boe
ren uit Brabant en Limburg be
twistten elkaar het gebruik van de
grond en veelal werd er een flink
robbertje gevochten en de „indrin
gers" verjaagd.
Wie zouden we beter het verhaal-
over de geschiedenis van Vredepeel
kunnen laten vertellen, dan oud-ge
meentesecretaris H. Vorst, die des
tijds mede zijn bijdrage heeft gele
verd aan de oplossing van het Vre-
depeelgeschil als secretaris van de
op 22 februari 1949 opgerichte
„Commissie Vredepeel".
In de van zijn hand verschenen
beschrijving van de Venrayse ont
wikkeling tussen 1220 en 1977 her
innert hij er aan ,dat men ten tijde
van de afwerking van de restanten
ontginning van Peel Plan Zuid (Ys
selsteyn) men al begerige blikken
wierp op de grote oppervlakte woes
te grond, gelegen in de noordwest
hoek van de gemeente Venray, met
een oppervlakte van ruim 865 ha:
de Vredepeel
Zonder meer kon men tot ontgin
ning er van niet komen, want op een
gedeelte van die grond, n.l. op 460
ha, rustten gebruiksrechten, en vóór
dat tot roering van de grond zou
kunnen worden besloten zou de ge
meente, als eigenaresse van de ter
reinen ,voor beëindiging van die ge
bruiksrechten moeten zorgen.
In 1407 was n.l. door Hertog Rei-
noud van Gelre en Gulik, Heer van
Kessle, een gedeelte van zijn bezit
ter beschikking gesteld van „hen uit
Venray' en van „hen uit gedeelten
van de gemeenten Oploo en Vier
lingsbeek" voor het weiden daarop
van schapen, het plaatsen van bijen
standen en het steken van plaggen
en turf.
Het betrof hier het evengenoemd
kompleks van 460 ha.
JAN VAN CUYK
Een vrijwel gelijk gebaar was in
1308 reeds gemaakt door Jan van
Cuyk, Heer van het Land van Cuyk,
ten aanzien van gronden, gelegen
ten noorden van de eigendom van
Reinoud van Gelre, ten behoeve van
een aantal andere gegadigden, af
komstig uit Sambeek en gedeelten
van Vierlingsbeek en Overloon. Een
juiste grensaanduiding tussen de
bezittingen van Reinoud van Gelre
en Jan van Cuyk bestond echter niet,
het betrof immers voor beiden
slechts waardeloze heidegrond,
waarop niemand woonde. Anders
lag dit echter voor de houders van
de gebruiksrechten en de ene partij
loerde er met argusogen op, dat de
andere partij de grond waarop hij
geen recht had verkregen, met rust
liet.
Er ontstonden geschillen over
schending of vermeende schending
van gebruiksrechten, welke geschil
len ontaardden in vechtpartijen en
strooptochten en zulks verdroot de
edele gevers van de gebruiksrechten.
Men overlegde en bemiddelde,
doch zelfs interventie van Karei V,
Heer der Nederlanden, van De Sta
ten Generaal der Verenigde Neder
landen en van de Pruisische Koning,
kon in de dan volgende eeuwen niet
voeren tot een door een ieder aan
vaarde oplossing. Zelfs de in 1925 in
gestelde kommissie Frederiks, kon
er niet uit wijs worden en zag
slechts een oplossing in het ïn stilte
neerleggen van haar opdracht.
KERSPELS
In de loop der eeuwen was de
kwestie nog ingewikkelder gewor
den, doordat er wijziging was geko
men in de begrenzing der verschil
lende 'kerspels, later ingevoegd in
gemeenten, waarvan de grenzen
ook nog eens een keer zijn gewijzigd.
Het was niet meer te achterhalen
wie rechthebbende was, noch op het
gebruik van welk stuk.
De waarde van het toegekende
gebruikscrecht is intussen ook wel
sterk gedaald door de terugloop van
de schapenteelt, terwijl plaggen als
bouwmateriaal niet meer worden
gebruikt.
De ingebruikstelling van Vredepeel. Op de foto: Prof. De Quay, deken Loonen, minister Mansholt, mr. Houben en mr. Janssen
Toch was men wel wat huiverig
om de betreffende woeste grond aan
te pakken, terwijl ontginning van
het overige deel van het gehele com-
pleks alleen erg lastig, zo niet on
mogelijk zou zijn.
Na de oorlog is op een paarden
markt in Cuyk echter wel de grond
slag gelegd voor een bevredigende
en ook afdoende oplossing. Het was
in een gesprek tussen de heren dr.
J. Kirch en G. Derks, leden van Ge
deputeerde Staten van respectieve
lijk Noord-Brabant en Limburg, die
beiden er van overtuigd waren, dat
het te dwaas was om alleen te lopen,
dat een dergelijk kompleks onbenut
zou moeten blijven liggen. Daar
moest toch wat aan worden gedaan.
Zij hebben er hun schouders onder
gezet en de wagen opnieuw aan het
rellen gebracht, zij het dan ook met
hun eigen inbreng voor een aan
vaardbare oplossing.
DONKERE AVOND
De besprekingen namen in Noord-
Brabant .zowel als in Limburg, een
aanvang en op een donkere avond
in januari 1948 had een gemeen
schappelijke vergadering plaats in
het Provinciehuis te Maastricht en
men kwam tot de vorming van een
inter - provinciale kommissie, be
staande uit de Kommissarissen der
Koningin in de provincies Noord-
Brabant en Limburg en de boven
genoemd heren Kirch en Derks, ter
wijl de Heer Th. Peters, lid van Ge
deputeerde Staten van Limburg als
Griffier optrad.
Na nog wat geharrewar kwam er
overeenstemming tussen de gemeen
ten Oploo ca., Vierlingsbeek en Ven
ray en de raden besloten op 22 fe
bruari 1949 tot het aangaan van een
overeenkomst van dading, betreffen
de de burgerlijke rechten op de
gronden van de Vredepeel,welke
kort gezegd hierop neerkwam, dat
alle rechten van eigendom en/of
mede-eigendom van Oploo en Vier
lingsbeek op het betreffende gebied,
voor zover gelegen binnen de ge
meente Venray, aan die gemeente
zouden overgaan op het tijdstip, dat
tot ontsluiting van dat gebied zou
zijn besloten; de gemeenten Oploo
en Vierlingsbeek verleenden alle
medewerking ter afwering van vor
deringen van derden op grond van
beweerde rechten op het onderwer-
pelijke kompleks en de gemeente
Venray zou aan de gemeente Oploo
en aan de gemeente Vierlingsbeek
uitkeringen doen van resp. 4.066,
en 5.934,ter vergoeding van de
kosten welke die gemeenten hadden
voor de aanleg en onderhoud van
wegen naar het Vredepeelgebied.
Men was het ook eens met de door
de interprovinciale kommissie ge
stelde konklusie, dat de gebruiks
rechten zouden worden gehonoreerd
door toedeling van een deel van de
ontgonnen grond aan inwoners van
de gemeenten Oploo en Vierlings
beek.
VREDEPEEL
Voor zover dit alles al niet vol
doende geregeld was in de boven-
bedolede overeenkomst van dading,
werden al die bepalingen nog eens
vermeld in een gemeenschappelijke
regeling betreffende de ontsluiting
Van de Vredepeel welke door de drie
gemeenten eveneens op 22 februari
1949 werd aangegaan.
Nu nam de gemeente Venray de ver
plichting op zich om over te gaan, op
korte termijn tot het ontginnen van
het gehele kompleks, verder bekend
als de „Vredepeel" Er ontstond een
Vredepeel kommissie, bestaan de uit
een lid van Gedeputeerde Staten van
de twee provincies, waarvan het
Limburgse-lid tevens werd aange
wezen als voorzitter, de burgemees
ters der drie betrokken gemeenten
en nog vier leden, te benoemen door
de raad der gemeente Venray. Se-
kretaris van de kommissie werd de
gemeentesekretaris van Venray.
HANDKRACHT
Die kommissie heeft geadviseerd
bij het geven van een opdracht aan
een kuituurmaatschappij, beoordeel
de mede dat plan, speelde mede in
het uitzoeken van gegadigden voor
de uit te geven kavels en de te be
dingen pachtprijzen, terwijl regel
matig werd toegezien op de uitvoe
ring van het plan.
Dat men niet te vroeg „hoera"
moet uitroepen, bleek ook hier weer
eens, want toen het eerste plan, op
gezet voor mechanische ontginning,
werd ingediend, kon de Rijksdienst
Uitvoering van Werken er zich niet
mee verenigen. De toestand op de
arbeidsmarkt was niet direkt floris
sant te noemen en men eiste uitvoe
ring in handkracht, zodat de begro
ting moest worden aangepast. Toen
die wijziging was aangebracht werd
het plan opnieuw voorgelegd en
werd het goed bevonden, waarbij
subsidie werd toegekend. Door de
gemeente Venray was echter wel ten
aanzien van het nieuwe plan de eis
gesteld, dat wanneer b.v. door te
rugloop aan het aantal arbeidskrach
ten, de gestelde werkduur van 5 jaar
niet zou kunnen worden gehaald, het
op dat moment nog niet gereed zijn
de deel zou kunnen worden uitge
voerd langs mechanische weg.
Mede op verzoek van de Vrede
peel kommissie werd in zoverre een
korrektie op het plan aangebracht,
dat niet alleen uit oostelijke richting
het werkgebied zou worden openge
legd voor 'n vlotte aanvoer van ar
beidskrachten doch ook van uit de
noord- en de westrichting, hetgeen
van zeer veel waarde bleek te zijn.
RIJKE VRUCHTEN
In november 1951 werd het werk
uitgezet,terwijl in de maand erop
met de werkzaamheden een aanvang
werd gemaakt. De openstelling van
het werkterrein van uit drie richtin
gen wierp rijke vrachten af, want
het eerste jaar bracht 'n zeer grote
bezetting aan arbeiders. Mede omdat
er een prettige werksfeer was, wa
ren de prestaties hoog en lag men op
het werkschema een heel stuk voor.
Na de watersnoodramp liep het
aantal krachten echter zeer sterk te
rug in hét tweede jaar, en voorzich
tigheidshalve werd in de loop van
1955 al wel eens gebruik gemaakt
van groot materiaal, zodat de duur
van het werk kon worden gehouden
binnen de gestelde 5 jaar.
Nog was de gemeente Venray niet
aan het eind van haar Latijn en toen
men goed en wel gestart was met het
werk in de Vredepeel, besloot de
raad van Venray op 25 november
1952 in beginsel tot ontginning van
de MeerseQsepeel, gelegen aan de
westzijde van de gemeente waar
ruimte zou ontstaan voor 20 boerde
rijen.
VLIEGVELD
De aanleg van een vliegveld in de
Peel heeft wel wat reet in het eten
gestrooid, doordat 't beslag legde op
enkele geprojekteerde kavels in de
Vredepeel, als ook op een stukje van
de Meerselsepeek Maar de schade
viel nogal mee. Het zou erger ge
weest zijn als er iets gekomen was
van het aanvankelijke plan om het
vliegveld meer in noordelijke rich
ting aan te leggen, want dan zou
beslag gelegd zijn op een groot ge
deelte van de reeds ontgonnen gron
den van de Vredepeel.
Er is hierboven al iets gezegd van
de bouw door de gemeente van een
achttal noodboerderijtjes in Peel
plan Zuid, direkt na de oorlog en
van de oprichting door de Stichting
Peelboerderijen van in totaal 24
boerderijen op ontginningsgrond,
maar in het algemeen was het met
de boerderijen bouw nog maar droe
vig gesteld.
Een oplossing kwam, toen in 1953
de rijksregeling kwam voor de sub
sidiëring van boerderijbouw op
ontginningsgronden.
GOEDKOOP GELD
Met de pachters van de ontgon
nen grond werd onderhandeld over
de aankoop van de in gebruik zijnde
grond en over de financiële konse-
kwenties bij de bouw daarop van
een boerderij. Dat men gaarne van
de geboden gelegenheid gebruik
maakte behoeft wel geen betoog,
vooral niet toen de gemeente bereid
was de bouw vóór te financieren
met kort-geld, dus toen zeer goed
koop geld, en 't overige benodig
de. tegen de toen lage rentevoet, ver
strekte onder recht van eerste hy
potheek
16 juni 1955, de dag waarop minis
ter Mansholt de Vredepeel plechtig
in gebruik stelde, was voor de ge
meente Venray een werkelijke feest
dag, waarbij men met gepaste trots
en grote dankbaarheid kon terug
zien op het vele en belangrijke werk
dat, in eendrachtige samenwerking
was verricht
Het feestvuur laaide nog eens op,
toen bleek dat de op die dag gevoer
de gesprekken er toe hadden geleid
dat voor elëktrifikatie van de ont
ginningsgrond door de NV PLlj
een zeer hoog bedrag werd beschj
baar gesteld, als ex tra-bijdrage]
de aansluitkosten van de Peel-ba
derijen op het elektrisch net
Het eeuwenlange geharre-J
war rond het gebruik van de
woeste Peelgronden in de
uiterste nood-westhoek van de
gemeente Venray, heeft in
ieder geval een aardige legen-j
de opgeleverd.
Het verhaal wil, dat een!
grenspaal wellicht de be
wuste Vredepaal was ge
plaatst om de grens aan te
geven van de omliggende Bra
bantse en Limburgse gemeen
ten. Maar de boeren namen het
niet zo nauw met deze grens
en versjouwden telkens de
paal ter vergroting van „hun
territoir".
Een Venrayse boer bleek
een hardnekkige paalverplaat-
ser te zijn. Bij een van de zit
tingen van de commissie, die
de ruzies trachtte te beslech
ten, werd hij uitgenodigd om
op Venrayse grond staande, te
zweren bij zijn schepper, dat
hij de grenspaal zou laten
staan.
's Avonds op de bewuste dag
zo wil het verhaal ver
plaatste hij die paal weer diep
in het Brabantse land. De vol
gende dag zwoer hij, staande
op Venrayse grond bij zijn
schepper, dat hij de paal zou
laten staan
De man pleegde evenwel
geen meineed. Voor zijn ver
trek naar Vredepeel had hij
een laagje Venrayse aarde in
zijn klompen gedaan, opdat hij
op Venrayse grond in plaats
van op Brabantse grond zou
staan. En omdat hij zijn schep
per (paplepel) onder zijn pet
had gestopt kon hij de van
hem gewenste eed afleggen
De gedenksteen die door minister Mansholt onthuld werd, lag eenzaam in de toen nog praktisch onbebouwde Vredepi
Grotestraat 28 Venray Telefoon 04780-82727
assurantiën hypoteken
financieringen - pers. leningen
aubadestraat 17
patersstraat 21a venray
tel 04780-81259
Zeeuwse klei aardappelen
en tevens
Nieuwe aardappelen
Zaden Aardappelen B.V.
Oirlo Oirloseweg 7 tel. 04787-282
DE ZAAK DIE U VERTROUWEN GEEFT
Voor alle soorten
Bloem- en perkplanten
TOMATEN-, KNOLSELDERIJ-, KOOLPLANTEN
kunt U terecht bij;
J. v. d. Beuken - Wanssum
Krekelkamf) 1 Tel. 04784-1629
Er is geen mens die echt graag gebruik
maakt van zijn autoverzekering.
Maar als het er toch ineens opaan komt, dan
kun je de zaak maar beter van tevoren goed
geregeld hebben. Daar zijn veel verschil
lende mogelijkheden voor. Aben kent ze
allemaal en u weet: hoe u het ook hebben wil,
Aben weet altijd raad!
Aben
ASSURANTIËN B.V.
Venlo Van Cleefstraat 6 Telefoon 077-16847* L
Venray Julianasingel 41 Telefoon 04780-81061
Tegelen Kerkhoflaan 2 Telefoon 077-32180
Verzekeringen
Hypotheken
Financieringen
Adviezen en bemiddeling in alle assurantiën en bij
aan- en verkoop van onroerend goed.
Verzekeringsadviseurs:
C. J. BLONK L. BRONS
Stationsweg 139 Nieuweweg 8
VENRAY SIEBENGEWALD
Tel. 04780-82121 Tel. 08852-278
Eethuis Proeflokaal
Ire na straat 1
Overloon
Telefoon 04788-654-687
Vele internationale gerechten
Keuken geopend van 12.00-21.00 uur.
Dinsdags rustdag!
Specialiteit:
Gebakken lever
Garni
du ch ef
originele
kilo fl
kant en klaar
kilo
VLEESCHMEESTER DE KROES
ALLE INSTALLATIE MATERIALEN
ALLE ONDERDELEN
ANTENNE-MATERIALEN
tegen zeer scherpe prijzen I
ELEKTRO
Prinses Marljkestraat 1a
Telefoon 85666
Dagelijks geopend van 8 tot 12 en van 13
tot 17 uur; óók zaterdags
Aannemersbedrijf
J. VAN HORCK EN ZN.
Schadijkerweg 20, Meterik, tel. 04709-1320 of
04780-84419
o.a. granol, struktuurpleister of schorseffekt 2-3-4
mm 17 kg 24.-; graniet of marmerpl. 14 kg 32,-.
En voor
rozetten, lijsten, ornamenten e.d. goedkoper dan
balkjes of schrootjes.
F. Janssen Zn. bv Venray
Tel. 83334, hoek Kempweg 143Weverstraat
(Monsterwand en -plafond in magazijn)
Ook door ons aan te brengen met garantie, vraag
vrijblijvende prijsopgave.
PEETERS ANTENNEBOUW OVERLOON
Laat uw radio- of TV-
antenne
..y.yy.y.rF
vakundig repareren
of vernieuwen door
H. PEETERS
Jan de Rooystraat 14
Overloon (N.-Br.)
Telefoon 04788-683
'Ify
•PE/HPO
't
OOK VOOR 27 Mhz