VENRAYSE MONUMENTJES
r a
X
tmS&SSm,
T-?
UUJMAAS I
O
Op de Venrayse monumentenlijst
komen 27 monumenten voor. Behal
ve de St. Petrus-Bandenkerk
Venrays belangrijkste monument
ook de kerken van Oostrum, Oirlo,
Merselo, Leunen en Castenray. Ver
der de Veltumse kapel, de St. Jozef
kapel te Smakt, de Latijnse School,
de windmolens van Venray en Mer
selo en de (voormalige) watermolens
van Oostnam en de Rosmolen.
Tenslotte vermeldt de lijst nog 7
waardevolle boerderijen en 7 veld-
kapellen. Behalve de genoemde pan
den kent Venray echter nog een
groot aantal „kleine" monumenten
die ontstaan zijn in een meer recen
te periode (1888-1977). Ze zijn opge
richt om de herinnering aan een be
paalde gebeurtenis of een bepaald
persoon levendig te houden, uit de
votie of om uitsluitend tot versiering
te dienen.
Het begrip „klein" betreft niet in
alle gevallen de vorm, de grootte,
maar meer de waarde die het monu
ment op dit ogenblik (nog) heeft.
Om elk misverstand uit te sluiten
dietit te worden opgemerkt, dat in
het onderstaande overzicht geen ob
jecten zijn vermeld die (kunnen)
voorkomen op terreinen van scholen
en psychiatrische centra. Ook is er
op. van toepassing de (vroeger) in de
boekhoudkundige wereld gebruikte
uitdrukking: S.E. O. (salvo errore
et omissione), hetgeen in alledaags
Nederlands betekent: behoudens ver
gissingen en weglatingen.
VELTUM, plantsoen tegenover de
Veltumse kapel Betonnen kunst
werk „Ontwaking" (in 5 delen), van
de Venrayse kunstenaar Louis Claes-
sens (Gussen Wie). Geplaatst maart
HOFSTRAAT, plantsoen Uit
Beiers graniet vervaardigd stand
beeld van Dr. H. Poels (1868-1948).
Strijdbare en begaafde Venrayer.
Voorvechter voor uitbouw katholie
ke sociale organisaties, goede wo
ningbouw, enz. Geplaatst september
1953. Vervaardigd door de bekende
beeldhouwer Piet van Dongen, die
na de oorlog ook de beelden van de
Grote Kerk restaureerde.
GROTESTRAAT Leeuwtjes op
het bordes van het oude Raadhuis
(thans Muziekschool). Geplaatst in
het begin van 1888. De leeuwtjes
werden gemaakt uit St. Joiresteen
door de beeldhouwer Leeuw (het
betreft hier geen drukfout). Tijdens
de bevrijdingsperiode in oktober
1944 werd een der leeuwtjes ver
nield en vervangen door een nieuw
exemplaar.
HENSENIUSPLEIN, Schouwburg
plein Beeldhouwwerk „Spele-
ment", ontworpen door de kunste
naar Daan Wildschut. Geplaatst in
1970 als schenking van de N.V.
Bouwmaatschappij Janssen bij gele
genheid van 25 jarig bestaan.
GROTESTRAAT, tegenover het
Raadhuis Bronzen figuur „De be
droefde man en zijn opstandige
geest", bestaande uit twee figuren
waarvan de een, de ander, die dreigt
weg te zinken, probeert op te hef
fen. Het beeld werd vervaardigd
door de in Grubbenvorst wonende
kunstenaar Cees van de Bergh. Ge
schenk van het Venrayse Aanne
mingsbedrijf J. Verhoeven bij gele
genheid van het 40-jarig bestaan.
Geplaatst juni 1977.
PASTOOR WIJNHOVENPARK
H. Hartbeeld. Voornamelijk tot stand
gekomen door de grote ijver van het
H. Hartcomité. Voorzitter was dr. A.
Janssen, secretaris H. Kraykamp, le
den J. Hanraets, W. Laurensse en de
veearts H. Sala. Oorspronkelijk zou
het beeld reeds in 1923 opgericht
worden, maar door het faillissement
van de Hanzebank gingen de ingeza
melde gelden voor het overgrote
deel verloren. Op het eind van de
twintiger jaren startte het Comité
een nieuwe inzamelingscampagne.
Mede dank zij een milde gift van de
oud-Venrayer mgr. Wijnhoven,
werkzaam in de Verenigde Staten,
kon het beeld worden ingewijd op
25 oktober 1931. Het ontwerp was
afkomstig van de Franciscaanse pa-
ter-kunstenaar Angelicus van der
Stolk, die ook een aantal beelden
in de Paterskerk op zijn naam heeft
staan. In 1951 werd het door oorlogs
geweld beschadigde beeld gerestau
reerd door de beeldhouwer Piet van
Dongen, waarbij de stand der armen
enigszins werd gewijzigd. In ver
band met de verbreding van de Pa-
terslaan werd het beeld op 28 juni
1978 een tiental meter verplaatst.
KERKPAD, bij Bevrijdingsmonu
ment Prinses Julianaboom, ge
plant op 30 april 1909 bij geboorte
van onze huidige Koningin.
EINDSTRAAT, plantsoen, Koningin
Wilhelminaboom. Geplant op 6 sept.
1948 bij gelegenheid van het 50jarig
regeringsj ubileum.
OOSTSINGEL, hoek Kard. v. Ros-
sumstraat. Prinses Beatrixboom. Ge
plant 31 januari 1938, de dag waarop
prinses Beatrix werd geboren.
KERKPAD, oostzijde Grote Kerk
Bevrijdingsmonument ter herin
nering aan alle Venrayse oorlogs
slachtoffers uit de periode 1940-1945.
Aan de voorzijde domineert de fi
guur van Christus aan het kruis, die
het geloof en de opstanding symbo
liseert. De stervende soldaten dui
den op dood en verwoesting en de
vluchtende vrouwen geven de eva
cuatie en het verzet aan. De nade
rende bevrijding wordt vertolkt
door een aanvliegende vredesduif.
Op de achterzijde van het monument
zijn de namen te lezen van de Ven
rayse oorlogsslachtoffers. Het beeld
houwwerk van het monument was
van de hand van de Roermondse
beeldhouwer Karei Lücker. De ver
dere omlijsting werd verzorgd door
de architect P. Lerou en enkele Ven
rayse aannemers. De onthulling van
het monument vond plaats op 23 ok
tober 1949 door deputé Th. Peters,
voorzitter van het Comité ter voor
bereiding van het monument.
HENSENIUSPLEIN Standbeeld
van Godefridus Hensenius, geboren
21 januari 1601 te Venray, overleden
te Antwerpen 11 september 1681.
Grondlegger van het werk der Bol
landisten, de Acta Sanctorum (de
beschrijving-der Heiligen). Het beeld
werd. naar een ontwerp van de
Maastrichtse kunstenaar Rob Stul-
tiens, vervaardigd door de Beton In
dustrie Nelissen te Venray. Het
werd plechtig onthuld op 23 novem
ber 1957 en diende ter vervanging
van het in 1881 geplaatste beeld van
de Roermondse kunstenaar Oor. Dit
beeld ging echter tijdens de oorlogs
handelingen van oktober 1944 gro
tendeels verloren.
KENNEDYPLEIN, bij Vredeskerk
Vredesmonument, dat op 9 mei
1971 werd onthuld door kardinaal
Alfrink. Het bestaat uit een aantal
zuilen die de verwoesting van de
door W. Wi llem sen
oorlog symboliseren en die de naam
dragen van twee Engelse, twaalf
Duitse en drie Nederlandse steden
die tijdens de Tweede Wereldoorlog
zwaar werden getroffen.' In de zui
lentoren is een carillon geplaatst,
dat werd ingezegend door mgr.
Moors.
MERSELOSEWEG, tegenover ver
pleegstershuis bij ziekenhuis Me
taalplastiek van Rob Stultiens. Ge
schonken door het architectenbureau
Oomen te Oosterhout, de fa. J. P. A.
Nelissen te Venray en de onderaan
nemers. Geplaatst november 1970.
ZUIDSINGEL, bij sporthal „De
Wetteling" Metaalplastiek van de
Amsterdamse kunstenaar Ad Jas
pers. Geschenk van Rank Xerox Ne
derland aan de gemeente Venray.
Opgesteld in februari 1975.
1
ÉÈr
HOENDERSTRAAT, bij splitsing
Hoenderstraat-Merseloseweg „To
tempaal", vervaardigd door de kun
stenaar Gussen Wie. Geplaatst in
1970.
PASTOOR WIJNHOVENPARK
Peelhaasbeeld van de kunstenaar
Piet van Dongen. Geschenk van de
Carnavalsvereniging bij gelegenheid
van het zilveren "jubileum van vorst
Karei Wijnen. Geplaatst in 1974.
OIRLO, Dorpsplein Grenssteen
daterende uit de tijd dat Oirlo nog
een eigen gemeente vormde. De
steen draagt als jaartal 1794. Op de
ene zijde is vermeld Venray en op
de andere zijde Oirlo. De steen staat
sinds begin van dit jaar op het fraai
gereconstrueerde dorpspleintje.
SMAKT, tegen buitenmuur St. Jo
zefkapel Wapensteen van de fa
milie Bouwens van der Boye, die
eertijds het kasteel Macken te Holt-
hees bewoonde (17e en 18e eeuw).
Nadat het kasteel in het begin van
de vorige eeuw verloren ging, werd
de steen ingemetseld in de gehou
den gebleven boerderij van Macken.
In 1952 werd de steen overgebracht
naar de St. Jozefkapel.
aBSgssJggs*
YSSELSTEYN, bij Lovinckplein -
Zonnewijzer, ter herdenking van het
50-jarig bestaan van het Peeldorp
Ysselsteyn in 1972. De zonnewijzer
was een geschenk van de Nederland
se Heidemaatschappij die de voor
oorlogse ontginningen in Ysselsteyn
uitvoerde. Het geschenk, vervaar
digd door de L.T.S. te Venray, werd
op 22 november 1973 onthuld door
de toendertijd 93-jarige Klaas Dil-
ling, die als Inspecteur de Neder
landse Heidemij de Peelontgonnin-
gen in woord en geschrift sterk ge
propageerd had.
«*k.
LEUNEN, Weideweg Monument
(gedenkkruis) ter nagedachtenis aan
Frans Michels uit Merselo die op 3
november 1944 door de Duitsers
werd doodgeschoten toen hij als lid
van de verzetsorganisatie L.O. een
opdracht uitvoerde voor de Gealli
eerden. Opgericht in 1945 maar ip
1972 gerestaureerd en verplaatst.
MERSELO, Grootdorp H. Hart
beeld, vervaardigd door de beeld
houwer H. Moors uit Kevelaer. Ge
plaatst in oktober 1923.
MERSELO-VREDEPEEL, Ballon-
zuilbossen Gedenkzuil opgericht
op 18 januari 1896 ter herdenking
van het feit dat voor 25 jaren een
Franse ballon landde, die was opge
stegen uit het door de Duitsers be
legerde Parijs. Het was de bedoeling
van de Fransen om Bordeaux te be
reiken, maar door onverwachte at
mosferische omstandigheden kwam
de ballon in Merselo terecht. Bij de
onthulling van de gedenkzuil waren
twee van de drie ballonvaarders
aanwezig. De derde was inmiddels
overleden. De Ballonzuil is Neder
lands oudste ballonvaartmonument.
f -
VREDEPEEL, Ripseweg Ge
denksteen ter herinnering aan de
plechtige ingebruikneming van Vre-
depeel op 16 juni 1955 door de Mi
nister van Landbouw S. L. Mansholt.
YSSELSTEYN, Deumeseweg
Grenssteen met aan de Limburgse
kant de inscriptie Gelria en aan de
andere kant de inscriptie Brabantia.
De steen is waarschijnlijk geplaatst
in het begin van de 18e eeuw.
1878 1958
EP®
YSSELSTEYN, omgeving Deume
seweg Boom en gedenksteen ter
herinnering aan de te Venray ge
boren schrijver Herman Maas. De
boom werd geplant op 24 november
1970 door vrienden en familieleden
van de schrijver. De gedenksteen
werd geplaatst in 1976.
YSSELSTEYN, Lovinckplein. Ge
denksteen met aan de ene kant de
wapens van de in Beieren gelegen
plaatsen Bonbruck, Bodenkirchen en
Landshut, en aan de andere kant het
gemeentewapen van Venray. Deze
steen, geplaatst op 6 mei 1978 en ont
worpen en gebeiteld door de Duitse
professor Brenniker, symboliseert de
vriendschap die in het kader van de
in 1962 begonnen aktie „Verzoening
over de graven heen" is ontstaan
tussen Bonbruck en Venray, meer in
't bijzonder Ysselsteyn.
YSSELSTEYN, Duitse militaire be
graafplaats. Carrillon met 25 klokken
tot stand gekomen dank zij 'n initia
tief van Kapt. Timmermans, de vroe
gere beheerder van 't kerkhof, en de
rusteloze inzet van 'n Berlijnse we
duwe Klare von Zitzewitz. die in de
oorlog haar enige kind verloor. Zij
zamelde meer dan 18.000 DM in voor
dit monument. Het carillon - ver-
vi ioor de fa. Eijsbouts Asten,
werd op 4 sept. 1960 ingebruik ge
steld door dr. K. Buddeberg. consul
van de Duitse Bondsrepubliek. Op
elk vol uur, van 8-18 uur, strooit 't
carillon zijn klanken over de doden
akker. Het was het eerste van de 3
carillons die thans in Venray zijn.
