Duits Militair Kerkhof wordt overgedragen aan DODEN HERDENKING VOLKSBUND DEUTSCHE KRIEQSQRABERFÜRSORQE v Leenenl 17 Leenenl WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN HEDEN VRIJDAGAVOND K0LLECTE VOOR „VLUCHTELING 1976" VRIJDAG 29 OKTOBER 1976 Nr. 44 ZEVEN EN NEGENTIGSTE JAARGANG VOOR AL UW DRANKEN PEEL EN MAAS VfcO» AL UW DRANKEN DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF B.V. VENRAY GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 2727 GIRO 1050652 ADVERTENTIEPRIJS 24 ct. per mm. ABONNEMENTSPRIJS PER HALFJAAR 10,(uitsluitend bij vooruitbetaling) Met ingang van 1 november a.s. zal het Kerkhof vcor Duitse Gesneu velden te Ysselsteyn in beheer en onderhoud worden overgedragen aan de Volksbund Deutsche Kriegs- graberefürsorge. Met die overdracht, welke op 7 november in een sobere plechtigheid zal plaatsyinden, komt een einde aan ruim 30 jaar beheer en onderhoud door het ministerie van Defensie. 30 JAAR KERKHOF DUITSE GESNEUVELDEN „Hij die meester is van het slag veld heeft de zorg over de doden". Nederland wilde die bepaling, welke •in de conventie van Geneve is vast gelegd, uitvoeren. Ook de Ameri kaanse en Engelse bevrijders hielden zich aan die bepalingen. Zo kwam het dat b.v. nabij het Amerikaanse kerkhof in Margraten meer dan 3000 Duitse soldaten een laatste rustplaats vonden. Ook ver der in Nederland trof men verzamel- kerkhcven aan. Toen echter de wa penstilstand kwam op 5 mei 1945 wilden de Engelsen, Amerikanen en Canadezen wel de zorg voor hun eigen doden onder zich houden maar schoven terecht de zorg voor de Duitse doden van zich af. De Neder landers wilden zich niet van hun verantwoordelijkheid, vastgelegd in de Geneefse conventie, ontdoen, maar wist.en er toch geen goede raad mee. Aanvankelijk wilde men in Ne derland drie kerkhoven vcor Duitse gesneuvelden aanlegggen, maar dat bleek nogal wat moeilijkheden met zich te brengen. Immers de Ameri kanen wilden vcor die verhuisklus Duitse krijgsgevangenen inzetten. Daarbij wilden men het kerkhof toch zo dicht mogelijk bij de Duitse grens hebben liggen. In Ysselsteyn was een kamp voor Duitse krijgsgevangenen (het voor malige justitiekamp). Er bevond zich in die buurt een groot woest Peel- terrein: de zgn. Paardenkop. Met 't Venrayse gemeentebestuur werden onderhandelingen aangeknoopt om tct aankoop van 28 hectare woest terrein te geraken. De onderhande lingen slaagden en dat het bedrag van 21/s cent per vierkante meter eerst drie jaar later betaald werd. Evenals dit in het gehele land gebeurt, gaat vrijdag avond in de gemeente Venray een leger vrijwilligers en vrij willigsters op pad om geld in te zamelen" voor de landelijke aktie „VLUCHTELING 1976". Woensdag is huis-aan-huis informatiemateriaal over deze aktie bezorgd alsmede een en veloppe, welke hopelijk goed gevuld vrijdag wordt opgehaald. De aktie wordt de ze week begeleid door radio en televisie. In de Venrayse kerkdorpen worden de enveloppen opge haald door de dorpsraden. In Venray-kom zijn diverse ver enigingen en instellingen be reid gevonden om de inzame ling te verzorgen. Medewerking wördt gegeven door de wijkraden Veltum, Noord-West en Brukske, de Kerkeraad Protestantse Ge meenschap, de Parochieraad Christus Koning, het Jacht hoorn-, Trompetten- en Majo- rettenkorps „Sint Petrus Ban den", het Vrouwengilde, de „Zangers van Stint Frans" en het Rode Kruis. Alle kollektanten en koliek- trices zijn in het bezit van een legitimatiebewijs. Tien jaar geleden, toen Ven ray nog 24.500 inwoners tel de, bracht de aktie voor het zelfde doel ongeveer 10.000,- op. Het ligt in de lijn der ver wachtingen, dat de 32.400 in woners van dit ogenblik dit bedrag zeker verre zal over treffen. Wanneer men vrijdagavond niet thuis is kan men de enve loppe ook inleveren op het ge meentehuis, dat die avond tot 21 uur geopend is voor het in ontvangst nemen van de op gehaalde geiden. was niet erg cm direkt met de over brenging en herbegraving te begin- Het gemeentebestuur wilde aan vankelijk de grond wel om „niet" geven want na 2 jaar zouden de stof felijke resten wel naar Duitsland worden overgebracht. In Nederland zou dus maar één kerkhof vcor Duitse gesneuvelden werden aangelegd. Mede omdat de Amerikanen haast maakten met de aanleg van dit kerkhof, stelden zij zware machines ter beschikking waarmee het woeste Peelland eni germate gelijk werd gemaakt. Er werden paden en toegangswegen aangelegd. De Amerikanen leverden bestek en,tekening want zij hadden links en rechts al wat ervaring op gedaan met de aanleg van soldaten- kerkhoven. De eerste stoffelijke overschotten, die naar het kerkhof voor Duitse gesneuvelden in Ysselsteyn werden overgebracht, waren de 3000 in Mar graten begraven liggende Duitse ge sneuvelden. In oktober 1946 werd met die herbegraving een begin ge maakt en de ouderen herinneren zich nog wel de dagelijkse transporten met zware Amerikaanse vracht auto's. De graven werden hier door en kele burgers gegraven voor de prijs van 75 cent per graf. De kisten gin- weer terug naar Margraten voor een volgende transport. Dat bij een van die transporten een Duitse krijgsge vangene kans gezien heeft te ont snappen in de geest van Hugo de Groot is alleen goed vcor de ge schiedenis. De herbegraviing heeft geduurd tot 1948. Toen was de hulp van Duitse krijgsgevangenen afgelopen en moesten de Nederlanders hun eigen boontjes doppen. Mensen van de Mijncpruimingsdienst werden inge schakeld bij de opgraving omdat juist bij vele gesneuvelden nog mu nitie werd aangetroffen. Op 3 april '48 werd de toenmalige Luit. L. Tim mermans belast met het beheer van het kerkhof voor Duitse gesneuvel den. Het' kerkhof bleef echter streng verboden militair terrein en de vele nabestaanden, die een bezoek wil den brengen aan dit kerkhof, von den dan cok de toegangspoort ge sloten. Hadden de Amerikanen ge zorgd vcor een behoorlijke admini stratie, de poorten durfde men ei genlijk niet te openen omdat dit ter rein in feite ongeschikt was voor een begraafplaats. Bij de minste of geringste regenval stonden grote stukken blank, boomaanplantingen gingen kapot omdat de wortels niet door de dikke cerlaag konden. Het was in die dagen toch een primitief gedoe ondanks het feit dat iedere week een 300 tal gesneuvelden her begraven moest worden. Men beschikte over een paar afge keurde barakken, er was geen elek trisch licht en het water moest wor den gehaald bij de Zuivelfabriek. Maar de toenmalige Luit. Timmer mans nam veel initiatieven. Hij zorgde dat een wateraflossing werd gegraven cm daardoor van de wa teroverlast verlost te zijn. Er kon gras worden gezaaid en kruizen wor den aangeschaft. Op herhaaldelijk verzoek van de vele nabestaanden, gesteund door tal van artikelen in diverse bladen, waaronder ook de onze, om een ein de te maken aan die onhoudbare toestand besloot het ministerie van Defensie dat in 1952 het kerkhof ge durende enkele uren per dag kon worden opengesteld. In die 6 jaren was er met beperk te middelen enorm veel bereikt. Omdat ook de jaren de wonden had den geheeld, waren de scherpe kan ten wat afgesleten en konden goede kontakten gelegd worden met de Volksbund Deutsche Kriegsgraber- fürsorge, die zich niet alleen in Duitsland de graven aantrok van de Duitse gesneuvelden, maar in alle landen van Europa, waar Duitsers begraven liggen. Op 9 november 1952 ontstond een grote rel omdat familie en leden van de voormalige SS een demon stratie wilden houden op hun „hel dengedenkdag" bij de graven van de in Duitse dienst gevallen Neder landers. Er was een grote politie macht aanwezig van de rijkspolitie en marechaussee met overvalwa gens. Tot een treffen iis het niet ge komen. Er was toen paniek maar dat is de enige zwarte bladzijde in de geschiedenis van 30 jaar kerkhof Duitse gesneuvelden in Ysselsteyn. 30 Jaar lang heeft de Staat der Ne derlanden zich gehouden aan de con- ventie van Geneve. Niet alleen door het keurig in rijen opstellen van de graven en de kruizen hoe indruk wekkend dat ook mag zijn maar vooral door de identificatie. Van ie dere gevallenen is een dossier aan gelegd, waarin precies staat waar het stoffelijk overschot is opgegra ven, wat men in dat graf gevonden heeft en wat er bijzondere kenmer ken van het stoffelijk overschot zijn. Heeft men bij de stoffelijke resten het identificatieplaatje gevonden dan is het gemakkelijk, maar is dat niet aanwezig dan kan het jaren duren voordat de identificatie defi nitief kan worden vastgesteld. Het aantal onbekenden is door het werk van de tot kapitein bevorderde L. Timmermans en zijn mannen gelukt het aantal onbekenden terug te brengen tct 4000. Mede door het werk van kapitein Timmermans en zijn mannen is men er in geslaagd van het kerkhof van de Duitse gesneuvelden in Yssel steyn een rustplaats te maken, die de bewondering kreeg van de grote organisatie van de Vclksbimd Deut sche Kriegsgraberfürsorge. In alle toonaarden is de dank daarvoor tot uitdrukking gebracht. De ouderen zullen het nog weten dat de winkelsluitingswet in Ven ray was aangepast aan de bezoekers van dit kerkhof. Immers op de zon dagmorgen waren de winkels open. De familie Wismans opende een kof fiehuis aan de Timmermannsweg, de Vereniging Venray Vooruit liet een koffiehuis bouwen, dat nu nog verhuurd is aan de firma van Ham. Maar er waren er meer om de Duit sers de hand van verzoening te wil len reiken. Mede gesteund door de inzet van pastoor J. Janssen van Ysselsteyn kon Ysselsteyn profite ren van de inzet van Duitse Jonge ren welke in het kader van de aktie „Verzoening over de Graven" iets wilden terug doen. Jongeren uit Beieren waren de voorposten van de velen die kwamen om him vakantie op te offeren om te werken op het soldatenkerkhof, maar vooral om Nederland en zijn bewoners te leren kennen. Na 15 jaar bestaan nog de beste kontakten met die jongeren en de jeugd van Ysselsteyn. OVERDRACHT In het tractatenblad 1976, nr. 8, getekend door de minister van bui tenlandse zaken en de Duitse Bonds regering, lezen wij de bepalingen waarin ondermeer de overdracht, beheer en onderhoud geregeld zijn, en dat het terrein kosteloos ter be schikking wordt gesteld, maar dat het in eigendom blijft van de Staat der Nederlanden. De overeenkomst heeft 1 maand ter visie gelegen voor de leden van de Staten Generaal en er zijn geen bezwaren tegen de over dracht ingediend. De overdracht' wordt door de di plomatieke dienst georganiseerd en zal waarschijnlijk door mr, Kranz, hoofd van de afdeling sociale zaken van het ministerie van defensie, werden gedaan. De president van de Volksbond Deutsche Kriegsgraber fürsorge, prof Dr. Thiele zal het kerkhof in beheer en onderhoud ac cepteren. De plechtigheid zal sober werden gehouden en plaats vinden cp zondag 7 november om 11 uur. Van het personeel van het kerk hof zijn er drie overgegaan in ande re diensten bij het ministerie van defensie. Eén werd op wachtgeld gesteld, terwijl men voor een admi nistratieve kracht nog een andere functie zoekt binnen het ministerie van defensie. Kapitein Timmermans zal met ingang van 1 januari, mede door het bereiken van de pensioen gerechtigde leeftijd, met pensioen gaan maar zal nog wel bereid zijn om indien de Volksbund een beroep op hem doet, ter beschikking blij ven. Twee personeelsleden met een langdurige staat van dienst zijn overgegaan naar de nieuwe beheer der. Tot opvolger van de heer Tim mermans is benoemd de heer Ritter die reeds jarenlang in dienst is van de Volksbund als tuinman. VOLKSTRAUERTAG De officiële Duitse dodenherdenk ing op zondag 14 november zal voor het eerst worden georganiseerd door de Duitse diplomatieke dienst. De Nederlanders zullen dan als gasten aanwezig zijn. Of en in hoeverre de plechtigheid zal afwijken van ande re jaren, is nog niet bekend. Het is onvoorstelbaar en voor 30 jaar on denkbaar dat nu, na 30 jaar nog da gelijks nabestaanden een bezoek brengen aan de graven, de een met een tuil bloemen* de ander met een krans, maar allen met dezelfde be zieling: troost zoeken bij degenen, die op vreemde bodem hun leven moesten laten in een zinloze oorlog. 50.000 Mensen per jaar zoeken een graf en vinden mede door de zorg van de mannen van kapitein Tim mermans de plaats. Ze leggen bloe men en steken een kaars aan, sta ren over wat eens de Paardenkop was, over de immense dodenakker waar de kruisen in eindeloze rijen staan waardoor het kerkhof één. massagraf lijkt. Op dit stukje Peelgrond hebben ruim 31.500 mensen een laatste rust plaats gevonden. Werd de eerste be graven op 5 oktober 1945, juist gis teren werden nog drie overschotten van Duitse militairen vanuit Ber gen op Zoom herbegraven. Daarme de is bewezen, dat het eind van dit soldatenkerkhof eigenlijk nooit in zicht zal komen. Foto Kapitein Timmermans en ge zicht op het Duitse Militaire Kerk hof werden overgenomen uit liet maandblad van de Volksbund Deut sche Kriegsgraberfürsorge, uitgave oktober 1976. Zondagmiddag om 3 uur heeft op de Algemene Begraafplaats Bosch huizen de dodenherdenking plaats namens de drie Venrayse centrum- parochies. Aan deze herdenking zul len Venrays Mannen Koor en Kon. Harmonie Euterpe hun medewer king verlenen. Voor de dodenherdenkingen op de diverse kerkdorpen verwijlen w\j naar de kerkberichten elders in dit blad.

Peel en Maas | 1976 | | pagina 1