Soldatenkerkhof in Ysselsteyn
gaat over in Duitse handen
Unieke kunsttentoonstelling
in en rond de Schouwburg
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
JUGENDLAGER
YSSELSTEYN/NL
-\
VRIJDAG 4 JUNI 1976 Nr. 23
ZEVEN EN NEGENTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS IS
VOOR AL UW DRANKEN
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF B.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 2727 GIRO 1050652
VbOR At UW DRANKEN
ADVERTENTIEPRIJS 24 ct per mm. ABONNEMENTSPRIJS
PER HALFJAAR 10,(uitsluitend bij vooruitbetaling)
Over hooguit enkele maanden zal het beheer van het Duitse sol
datenkerkhof in Ysselseyn worden overgenomen van het Neder
landse ministerie van Defensie door de Volksbund Deutsche
Kriegsgraberfürsorge. Het- overleg ussen de Nederlandse en Duit
se regering is afgesloten en verwacht wordt dat binnen enkele we
ken bet koninklijk besluit tot overdracht zal werden afgekondigd
in de Staatscourant. Deze komende overdracht is voor ons aanleiding
om nog eens dieper in te gaan op de geschiedenis van dit enige
Duitse soldatenkerkhof in Nederland.
Na de capitulatie van het Duitse
leger heeft de Nederlandse regering
zich gebonden geveeld aan de Con
ventie van Geneve waarin wordt be
paald dat „hij die meester is van dat
slagveld, is verplicht de doden te
verzorgen; ook de vijanden, als wa
ren het de eigen zonen".
De Amerikanen hadden een solda
tenkerkhof in Margraten en bij dat
kerkhof lagen ook de gesneuvelde
Duitsers begraven, ongeveer 3000.
Nu zagen de Amerikanen liever de
Duitsers op een andere plaats begra
ven. Er werd een groot terrein ge
zocht met een onderkomen voor de
Duitse krijgsgevangenen, die de ge
sneuvelde landgenoten moesten her
begraven.
In de buurt van de woeste en on
ontgonnen Peel, cp het terrein dat
als „De Paardekop" bekend stond,
lag een justitiekamp. Door de ge
meente Venray werd ongeveer 30 ha
onontgonnen Peelgebied voor 5 cent
per m2 aan het ministerie van De
fensie verkocht.
Het eerste werden de drie duizend
Duitse soldaten van Margraten over
gebracht naar Ysselsteyn en geleide
lijk aan werden de her en der in ons
land begraven Duitse militairen naar
't nieuwe kerkhof overgebracht. De
herbegraving geschiedde aanvanke
lijk door Duitse krijgsgevangenen,
later dcor de Dienst Identificatie en
Berging van het Nederlandse leger
en weer later door de Leger Graven
dienst.
Intussen zijn op het Duitse oor
logskerkhof in Ysselsteyn 31.500
Duitsers begraven. Dit aantal is on
geveer gelijk aan het aantal inwo
ners dat de gemeente Venray telt
Hieronder bevindt zich nog een
groot aantal onbekende soldaten en
nog steeds is men bezig met de iden
tificatie van hen, die een naamloos
graf hebben.
VOLKSBUND DEUTSCHE KRIEGSGRABERFÜRSORGE E V
Inndesverband Baden-VVürttemborg
KERKHOF VOOR DUITSE GESNEUVELDEN +ïttt«tV
YSSELSTEYN - VENRAYPROV. LIMBURG T+t t++V
90 DUITSE JONGEREN GAAN
WERKEN OP DUITS KERKHOF
Ook dit jaar hebben zich weer 90
Duitse jongeren bereid verklaard
hun vakantie voor een deel op te of
feren cm te werken op het Duits sol
datenkerkhof te Ysselsteyn. De jon
geren zullen uit 3 groepen bestaan,
de eerste zal op 2 juli arriveren en
de laatste groep vertrekt op 11 au
gustus terwijl ook dit jaar het ge
heel onder leiding staat van Peter
Müller.
Dit jaar zullen de jongeren begin
nen aan een zware opgave omdat 'n
aanvang wordt gemaakt met de ver
nieuwing van de 31.000 graf kruisen.
Maar cm ook van Nederland iets
te leren kennen zal er aandacht
worden geschonken aan ons land,
middels een diavertoning en een be
zoek aan Eindhoven. Iedere groep
zal cok een bezpek brengen aan het
Nationaal Oorlogs- en Vezetsmuse-
um te Overloon, om daardoor de
jongeren een beeld te geven wat Ne
derland tijdens de tweede wereldoor
log heeft meegemaakt.
Verder staan er uitwisselingen op
het programma met de jeugd van
Ysselsteyn en Tienray, en met cam-
pinggasten in de Heidse Peel.
Zowel burgemeester Defesche van
Venray als drs Dittrich van Meerlo-
Wanssum zullen de jongeren ontvan
gen. Vast staat cok dat dit jaar de
kranslegging bij de Venray se ge
denktekens doorgang zal vinden.
De Nederlandse autoriteiten zullen
ontvangen worden op het kerkhof te
Ysselsteyn waar ook de kranslegging
zal plaats vinden.
Soldaten van de Bundeswehr uit
Budel zullen cok nu het tentenkamp
inrichten en voor de verpleging zorg
dragen.
Het motto van dit jaar is in het te
ken van de verzetsstrijder H. M. van
Randwijk: „Bedenk, dat datgene wat
gisteren bedreigd werd, vandaag en
mergen een gevaar kan zijn. Behoed
en blijf waakzaam. Hierbij helpe ons
God".
De jongeren zijn afkomstig: groep
1 Katholieke Studerende Jeugd uit
Heidenheim; groep 2 Sportkring
Rems-Murr; groep 3 Jeugdkring Ba-
lingen/Wurtenberg.
Van het woeste gebied met moe
rassen werd in de loop der jaren 'n
prachtig kerkhof gemaakt waar men
ender de indruk 'komt van de veel
heid van gelijke kruisen in onafzien
bare rijen.
MOEILIJKHEDEN
Met de totstandkoming van het
ker'khcf kwamen ook de moeilijkhe
den. De Duitse nabestaanden wilden
het graf van hun dierbaren bezoe
ken, maar het kerkhof was militair
terrein, dus verboden gebied.
De Deutsche Volksbund Kriegs
graberfürsorge had alle Duitse mili
taire begraafplaatsen waar ook ter
wereld in beheer en onderhoud, be
halve de begraafplaats in Ysselsteyn.
Hel is vooral aan de inzet van de
beheerder kapitein Louis Timmer
mans sinds 1948 belast met het
beheer en het onderhoud van het
kerkhof te danken, dat moge
lijkheden werden gevonden om de
nabestaanden het graf van hun
dierbaren te laten bezoeken.
Het verboden terrein werd eerst
enkele uren, later tijdens kantoor
uren opengesteld voor bezoekers.
Thans wordt het kerkhof jaarlijks
door ruim 50.000 mensen bezocht.
Topdagen zijn Volkstrauertag en
Allerzielen.
Voor de middenstanders werd de
aanwezigheid van de Duitse be
graafplaats een goede zaak. Terwille
van de bezoekers mochten op zon
dagmorgen de winkels open zijn. De
familie Wisemans maake van haar
woning aan de Timmermannsweg in
Ysselsteyn een koffiehuis en later
ontstond op initiatief van de Vereni
ging Venray Vooruit een souvenir
winkeltje tegenover de ingang van
de immense dodenakker.
In de loop van de jaren zijn vele
herdenkingen cp 't kerkhof gehou
den in aanwezigheid van ambassa
deurs en consuls van de Duitse
Bends r epubli ek
In het kader van de aktie „Ver
zoening over de graven" hebben
Duitse jongeren zich ingezet. Jong
ens en meisjes uit Neder Beieren en
later uit Baden Wurtenberg hebben
in de vakantiemaanden dikwijls zeer
zwaar werk op het kerkhof verricht.
Hieruit zijn vriendschappelijke kon
takten ontstaan met de bevolking
van Ysselsteyn, Venray en Meerlo-
Wanssum.
OVERDRACHT
Of en in. hoeverre aan de over
dracht door de Nederlandse regering
aan de Volksbund Deusche Kriegs
graberfürsorge een officieel tinje zal
werden gegeven is niet bekend. Feit
is, dat ook na de overdracht de inzet
van de Duitse jongeren doorgaat.
Intussen is cok een Duise tuinman
in dienst genomen. De bedoeling is,
dat het onderhoudspersoneel, dat
thans uit vier burgers bestaat, tot
acht zal'worden uitgebreid.
Ook andere veranderingen staan
te wachten. Zo zullen de grafkrui-
sen worden vervangen. De oude
stenen kruisen worden gebruikt
voor de ondergrond van een aan
te leggen rondweg. Met dit werk
zullen de Duitse jongeren dit jaar
beginnen.
De ingang van het kerkhof zal
naar de Timmermannsweg worden
verlegd en van een smeedijzeren
poort worden voorzien. Het ar
chief wordt overgebracht naar
Kassei, maar ook in de toekomst
zal men op het kantoor alle infor
matie kunnen krijgen over de op
dit kerkhof begraven militairen.
Er wordt wel eens gezegd, dat al
leen de in Nederland gesneuvelde
Duitsers in Ysselsteyn zijn begraven.
Dit blijkt niet waar te zijn. Alle in
Ysselsteyn herbegraven Duitse ge
sneuvelden hebben eerder een rust
plaats gehad in Nederland, die b.v.
in Bastogne zijn gevallen.
Na de overdracht zal ook de Ko
ninklijke Marechaussee geen be
moeienis meer hebben met het kerk
hof omdat het terrein dan geen mi
litair eigendom meer is.
KAPITEIN TIMMERMANS
Kapitein Louis Timmermans (in
april 60 jaar geworden), sinds '48
namens het leger beheerder van 't
kerkhof, zal cok na de overdracht
nog een funktie bljjven vervullen,
zij het als representant van de
Vclksbund Deutsche Kriegsgraber
fürsorge.
Meer dan wie ook heeft de heer
Timmermans grote verdiensten
verwerven bij het tctstandbrengen
van een goede verstandhouding
tussen het Nederlandse en het
Duitse volk. Vcor zijn grote inzet
zjjn hem verschillende onderschei
dingen ten deel gevallen.
Hij is drager van. het Bundesver-
dienstkreutz van Duitsland en Oos
tenrijk; hij kreeg een hoge onder
scheiding van het Nederlandse Rode
Kruis en de gouden speld van de
Volksbund.
Reeds in 1946 kreeg kapitein Tim
mermans 'n koninklijke onderschei
ding terwijl 't officierskruis hem in
verband met zijn langdurig officiers-
schap werd verleend.
Veertien dagen lang yan vrijdag 4 juni tot en met zondag 20 ju
ni zal in de Venrayse schouwburg en op het schouwburgplein 'n
grote kunsthappening worden gehouden. Niet minder dan 31 kun
stenaars uit het land van Peel en Maas zullen tweehonderdvijftig
werkstukken tentoonstellen. Hun scheppingen zijn van een bonte
verscheidenheid. De meest progressieve objekten zullen er te zien
zijn naast traditionele kunstwerken. Nog nooit werd een zo spekta-
kulaire kollektie moderne kunstwerken in deze streek bijeenge
bracht, zoals thans het geval zal zijn in Venray.
De deelnemers zijn vogels van di
verse pluimage. Het merendeel van
hen woont en werkt sinds vrij kort
in het PeeUand cf in de streek van
de Maas. Vrijwel allemaal genoten
zij een opleiding aan een of meer of
ficiële kunstakademies. Na het be
ëindigen van. him studies gaven zij
er de voorkeur aan om in dit gebied
te wenen omdat zij hier 'n wat min
der bedorven milieu, een inspirerend
landschap en 'n schitterende natuur
vinden.
Zowel in het Brabantse en Lim
burgse Peelland als in de dorpen
langs de Maas hebben zij hun werk
en werkmilieu gevonden, in oude
boerderijen en landelijke optrekjes,
maar er zijn ook kunstenaars onder,
Dikwijls zijn het nog jonge mensen,
die reeds lang een naam verworven
hebben. De Venrayse tentoonstelling
betekent voor velen dan ook een eer
ste kennismaking met talrijke
kunstbroeders en met mensen uit de
ze streek omdat er over 't algemeen
weinig onderlinge kontakten zijn.
UITEENLOPENDE
TECHNIEKEN
De Venrayse tentoonstelling brengt
veel schilderijen, tekeningen, aqua
rellen en grafiek. Daarnaast zijn er
vele vormen van textiele kunst, zo
als batiks, applicaties, geweven
wandtapijten en geborduurde kle
den.
Verder komen er grote bronzen
beelden, waarvan er enkele op het
voorplein van de schouwburg wor
den geplaatst. De beeldhouwers zul
len echter cok gehakte marmeren
beelden, keramische sculptures en
ijzeren objekten tonen. Enige moder
ne edelsmeden brengen sieraden in
zilver en ander edelmetaal. Tenslot
te worden zeer progressieve objekten
getoond, waarvan sommige goed
deels in de natuur zijn gevormd
De bijna 250 kunstwerken verte
genwoordigen een totale waarde
Foto: Object van Johan Claassen,
Gemert, op de tentoonstelling te zien
van ongeveer een kwart miljoen
gulden. Dit houdt echter niet in,
dat het allemaal dure kunstvoor
werpen zjjn. Zo kost b.v. het goed
koopste kunstwerkje, een ets, 50
gulden, doch er zijn ook wandkle
den van vele duizenden guldens.
LUDIEKE OPENING
Op vrijdagavond 4 juni zal de lu
dieke opening plaasvinden van deze
unieke kunstmanifestatie. De Ven
rayse Kunstkring wil met haar eer
ste tentoonstelling de belangstelling
vcor de eigentijdse beeldende kunst
een extra stimulans geven door ie
dereen de gelegenheid te geven hier
mee kennis te maken. De expositie
is dan cok gratis toegankelijk.
Om zeven uur is de tentoonstelling
reeds toegankelijk. Dan zullen ook
de kunstenaars aanwezig zijn om
bij hun inzending tekst en uitleg
te geven.
Op en rond het schouwburgplein
zal een kGsteljjke middeleeuwse
greep straatmuzikanten „Au joli
beis" rondtrekken. Deze unieke
greep, welke wordt geleid door de
Eindhovense beeldhouwer Hans
Gcddefroy, speelt tot half tien en
brengt een schat van oude volks
muziek.
Om ongeveer acht uur zal burge-
meeser Defesche de tenconstelling
officieel openen. Daarna blijft zij tot
tien voor het publiek toegankelijk.
Tot en met zondag 20 juni kan men
de expositie bezichtigen van 14.00 tot
18.00 uur en bovendien op vrijdag
avond van 20.00 tot 22.00 uur.
De grote nieuwe foyer is omgeto
verd in een unieke kunstgalerij met
een oppervlakte van ongeveer 600
vierkante meter.
De Venrayse architecten ir. Colsen
en Herman Lerou hebben met een
groot aantal nieuwe tentoonstel
lingspanelen en podia een voortref
felijke accomc-datie weten te schep
pen. De organisatoren verwachten 'n
massaal bezoek voor deze eerste
grote kunstmanifestatie in Venray.
DEELNEMERS
Aan de kunsthappening in Venray
nemen de volgende kunstenaars
deel: Gerrit van Bakel (Deume), ob
jekten en grafiek; Cees van den
Bergh (Grubbenvorst), beeldhouw
kunst; Frans van Bommel (Griendts-
veen), tekeningen en keramiek; An
neke Boonstra (Liessel/Deurne), ba
tiks; Rein Bril (Broekhuizenvorst),
tdkeningen; Gerard Cieraad (Seve-
num), edelsmeedkunst; Marijke Cie-
raaa-Hanssen (Sevenum) edelsmeed
kunst; Johan Claassen (Mortel/Ge-
mert), objekten; Wilmy Conen-Pe-
ters (Broekhuizen), wandtapijten;
Bert Coppus (Horst), schilderijen;
Hermans Geurts (Geysteren), teke
ningen en grafiek; Floris Hermans
(Meerlo), tekeningen; Jan Hermes
(Griendtsveen), schilderijen; Ton.
Kilsdonk (Liessel/Deume), grafiek en
batiks; Thijs van Kimmenade (Mil-
vervolg z.o.z.)