'n GOED BI
ED komt van
thomassen!!]
Stapels hele goeie
Uaderdagcadeaus
bij ons voor 't uitzoeken.
De P.V.D.A. vergaderde
Geslaagd
Boekhandel
v. d. Munckhol nv
Knalaanbod
voor
Vaderdag
MAGNIFIEKE
BANDRECORDER
(Vervolg van voorpagina)
waarvan er één tentoongesteld werd
op „Venray 750 jaar in de geschiede
nis" gehouden in het Cultureel cen
trum De Beejékurf. Op deze tentoon
stelling werd alleen het meest gave
exemplaar getoond.
Naar onze mening is er echter on
voldoende aandacht geschonken aan
de verschillen die beide oorkonden
van elkaar buiten de reeds gemel
de beschadigingen kenmerken.
Gerard, graaf van Gelre, heeft beide
orïgineleen zelf gezegeld: De zegels
zijn nu verloren alleen één is nog
voorzien met een rode, de ander met
een groene zijden staart, waaraan de
zegels hebben gehangen. Ook komt
in de ene oorkonde de plaats voor
Herten in de andere is sprake van
Hame. De bekende historicus Sloet
noemt nog andere verschillen, o.a.
o.a. Rothe schrijft hij Rothem, alleen
één zeer belangrijk verschil dat juist
voor ons zo important is merkt hij
niet op. Onder de getuigen, allemaal
edeLheren of edele ,vir nobilis" tref
fen we in de te Venray getoonde
oorkonde aan Gerard van Rotheim
en in de andere staat geschreven
Gerhard van Rothe. Behalve deze
verschillende schrijfwijzen, die wij
verder zullen behandelen, eerst een
nadere toelichting over deze Gerhard
de of van Rotheim. De adellijke ge
slachten begonnen na het jaar 1120
in de streken van Rijn en Maas, zich
voor vast te noemen naar de plaats
van hun stamburcht, ook als zij zich
later elders vestigden. De oudste fa
milienamen, die afgeleid zijn van een
plaats gaan niet verder terug dan
het eerste kwart van de 12e eeuw.
De andere edelen, die als getuigen
van de graaf in 1224 optreden staan
allen in nauwe relatie met hem en
de genoemde goederen ter plaasen.
Het ware voor onze geschiedschrij
ving van nog grotere betekenis ge
weest wanneer Gerhard van Rotheim
ook zijn zegel ter bekrachtiging bij
dat van de graaf had gevoegd. Onge
twijfeld hadden we dan ook weer
duistere plekken uit de historie kun
nen opheffen. Maar wie weet, mis
schien komen we dezer dagen nog
eens ten zegel tegen, dat ons meer
vertelt over Rotheim (Venray).
Frapperend is ook de Gerhard van
Rotheim dezelfde voornaam heeft als
graaf Gerard of Gerhard van Gelre.
Om beter het geheel te overzien
zullen we nu eerst de vier teksten in
min of meer beknopte vorm behan
delen uit het latijn vertaald.
Het betreft de oorkonden van 17
juni 1224 29 aug. 1224, 24 mei 1228 en
1230.
Die van 17 juni is opgemaakt te
Maastricht en luidt als volgt: Gun-
radus, bisschop van Porto en S. Ru-
fina, pauselijk legaat verklaart dat
hij de plaats en alle tegenwoordige en
toekomstige goederen van het Cis-
teriënserklooster van Roermond on
der zijn bescherming en die van de
H. Roomse Kerk stelt en wel in het
bijzonder de „ecclesia" kerk) van
de H. Marie van Roermond en 40 er
omheen ligende areae hoeven),
het patronaatsrecht van de kerken
te Gelre, te Wetten en Rode (Venray),
een mark zilver jaarlijks voor het
licht uit de gruit in Roermond en zo
veel gruit, als het klooster nodig
heeft, om bier te kunnen maken voor
zich en zijn familia. Verder de schen
king van vier Keulse solidi te Her
ten en een vierde gedeelte van een
morgen bij de curtis van Moggen-
bruke Muggenbroek-Roermond).
Bovendien de gehele tiend, zoals die
is vastgesteld en behoort bij boven
genoemde kerken en een molen in de
Roer, hetgeen allemaal door Gerrad,
graag van Gelre en Margaretha, zijn
vrouw, en Otto hun zoon aan het
klooster is geschonken.
De akte van 29 augustus 1224 is
opgesteld in Duisburg en houdt het
volgende in: Conradus bisschop van
Porto en S. Rufina, pauselijk legaat,
verklaart dat hij ingevolge bijzonder
mandaat van Paus Honorius en zijn
macht als legaat aan het Cisterciën-
serklooster van Roermond toestaat,
dat zij de opbrengsten van de „Nova
et Antique ecclesia in Gelren"
(Nieuw- en Aldekerk Kr. Geldern) en
van de kerk van Wethene (Wetten,
Kr. Geldern) in het Keulse diocees,
en van Rode (Venray) in het Luikse
diocees ten eeuwigen dage tot nut
van hun klooster gebruiken behou
dens het recht van de bisschoppen
van de diocesen. Tevens staat hij hun
toe, dat zij broeders van de orde van
de H. Bernardus voor de zielzorg van
die kerken voordragen, die als hun
vicarii deze kerken bedienen en aan
hun in wereldlijke, aan de bisschop
in geestelijke zaken ondergeschikt
zijn.
Vervolgens treedt dan bisschop
Hugo van Luik in het voetlicht en
verklaart in een andere oorkonde op
24 mei 1228, dat hij met instemming
van de aartsdiaken van de betreffen
de plaats aan de abdis en het Cister-
ciënserconvent in Roermond toestaat
om de opbrengsten van de kerk in
Rode (Venray) waarvan zij het patro
naatsrecht van Gerrad, graaf van
Gelre gekregen hebben, tot nut van
hun klooster ten eeuwigen dage te
gebruiken.
Ook staat hij toe dat zij een pries
ter, broeder van de orde van de H.
Bernardus, of indien zij dit liever
willen, een wereldlijke priester voor
de zieizorg in genoemde kerk aan de
aartsdiaken voorstellen. Deze priester-
moet tevreden zijn met het omschre
ven stipendium.
Tenslotte bevestigt in 1230 Otto,
graaf van Gelre, het GisterCiënser-
klooster te Roermond in het bezit van
de goederen door zijn vader geschon
ken o.a. te Rode. Uit Venray treedt
blijkbaar nu een zekere Fridericus
de Rodue als een van de getuigen op.
HET KONTAKT MET GELDERE
Blijft nog steeds de vraag, hoe
komt Gelre aan zijn belangrijke
grondbezittingen in Venray en is de
parochiekerk van Venray door hen
of door een geslacht (de Rotheim?),
dat aan hen vooraf ging, gesticht?
Van wie hebben zij eigendommen
en macht hier overgenomen?
Wij menen nu met recht te mogen
verwijzen naar een tot nu toe nim
mer aangehaalde oorkonde i.v.m.
Venray uit het jaar 1206, waarin ge
sproken wordt over goederen gelegen
te KaldenkirChen en het alledium,
dus vrij eigen goed van Rothe (Ven
ray1), dat graaf Otto II van Gelre aan
zijn oudste zoon Gerard geeft in het
huwelijksverdrag met Margaretha,
dochter van de hertog van Brabant.
In 1286 wordt nog steeds gesproken
over de „eigenheid van Rode", gele
gen tussen het Land van Cuyk en
het Land van Kessel.
Hiermee zouden wij dan tevens
hebben aangetoond dat de titel van
de tentoonstelling van mei 1971 „Ven
ray 750 jaar in de geschiedenis", die
immers gebaseerd was op een akte
van 1220, onjuist gekozen is. In ieder
geval zou nu Venray langer dan 750
jaar dn die geschiedenis voorkomen.
Het zal nog zeer veel studie, kos
ten, moeiten en inspanning vergen
o mte achterhalen, welke van de
tientallen oorkonden waarin Rode,
Rothem e.d. van bijv. 1108 t.m. 1206
voorkomt betrekking hebben op
ons Venray.
ANDERE BETEKENIS?
Nu wij gezien hebben, dat Venray's
oudste naam Rodhe of Rotheim is,
zouden wij de vaak gebruikte bete
kenis van Rode gerooid bos, ont
ginning, mogelijk kunen vervangen
voor een geheel andere uitleg. In
onze di rekte omgeving vinden wij di
verse plaatsnamen, die hun naam
ontlenen aan do Frankische tijd met
de uitgang op -hei, -hem- of -ham.
Bijv. Veltheym - Veltum Wansheym
- Wanssum; Oisterheim - Oostrum;
Rotheim - Rod(h)e - Venrode - Ven
ray.
Direkt over de grens nabij Geldre
vinden wij ook Frankische plaatsna
men als Hommesum - voorheen Hum-
bersheym; Hassum - Hastolsheym.
Heim betekent erf, huis en Rot kan
betekenen: deel van een dorp of
buurtschap, teruggaande tot het la-
tij nse rupta.
Rotheim zou dan kunnen zijn erf
of hoeve dn een dorp. De „heim"-
plaatsnamen worden frankische
plaatsnamen genoemd. De naam
Franken duikt voor het eerst op in
de 3e eeuw na Chr. In de 4e eeuw
na Chr. is het christendom ook in
de Nederlanden doorgedrongen, b.v.
Servatius, bisschop van Tongeren,
gemeld in 343. In de daarop volgen
de volksverhuizingstijd zal het chris
tendom grotendeels verloren zijn ge
gaan. Tegen 700 heeft in het Franki
sche gebied 'ten zuiden van de grote
rivieren de christianisering flinke
vorderingen gemaakt met steun van
de Frankische machthebbers.
Bij onze buren in Brabant b.v. Ba-
kel en Deume kan men uit nog be
houden gebleven oorkonden uit 721
staven dat St. Willibrord zelf daar
aanwezig is geweest. Goederen on
der Deurne, Vlierden en Bakel wer
den hem opgedragen.
Ook nabij Venray, te Geysteren,
Vindt men aanwijzingen in die rich
ting b.v. de St. Willibrordusput al
daar, die wetenschappelijk is onder
zocht. Het is ongelooflijk, welke snel
le vorderingen 't christendom onder
St. Willibrord alom hier maakte. Uit
het oorkondeboek van het Sticht
Utrecht kunnen we St. Willibrord
praktisch op de voet volgen. De
meeste originele oorkonden, allen da
terend van 695 t.m. 726 na Chr., be
vinden zich nu nqg in de abdij te
Echtemach. Op zijn missiereis naar
het gebied rondom Nijmegen-Kleef
in de jaren 721'22 blijkens bezoe
ken aan de plaatsen Nutterden, Kle
verham, Donsbruggen, Meer, Rin-
dem, Millingen en Megen, zal onge
twijfeld door hem gebruik zijn ge
maakt van de oude toen nog in rede
lijke staat verkerende romeinse weg
langs de Maas van Blerick naar
Cuyk, die tussen Venray en de Maas
heeft gelegen en hier en daar nu nog
aantoonbaar is.
Rondom Venray moeten toen uit
gestrekte bossen en heidevelden heb
ben gelegen, waarin centraal aanvan
kelijk een hoofdhoeve of herenhoeve
heeft gelegen, welke na de graaf of
hertog de meeste rechten over de
omringende hoeven bezat, n.'l. de
herenhoeve Rotheim.
Deze herenhoeve, later waarschijn
lijk burcht, moet in de onmiddellijke
nabijheid van de kerk hebben gele
gen. Enkele leden onzer Geschied
en Oudheidkundige Kring Venray
e.o., waaronder de heer B. Kruysen,
vermoeden in de buurt waar nu de
Eeuwige Lente en de fa. Ebberink
gelegen zijn. De naam Rotheim zal
aanvankelijk gevoerd zijn door de
herenhoeven of verstekte hoeve al
leen en later zijn overgegaan op het
dorp, dat zich om de herenhoeve of
laathof met daarop de kerk, gevormd
heeft. Waarschijnlijk heeft dat
,heim" of herenhoeve een frankisch
voornaam persoon gewoond. Dat de
hoeve en omgeving echter reeds voor
de Franken tot in de vroegste tijd
hier bewoond zal zijn geweest is
eigenlijk vanzelfsprekend, daarvoor
zijn er voldoende prehistorische
vondsten uit de tijden tot ca. 50.000
jaren vóór Chr. In het licht van het
zojuist gesteld, zou het interessant
zijn eens opnieuw de reconstructie
te bestuderen van het verloop van
de voormalige burggraaf rond de kerk
en pastorie. In de tentoonstellings-
catelogus wordt aangegeven, dat de
ze burggraaf de omgrenzing van de
laathof van Venray vormde. De oor
spronkelijke kerk, .die naar alle waar
waarschijnlijkheid op de grond van
Chr. moet zijn gebouwd, zal naar alle
waarschnijlijkheid op de grond van
de frankische herenhoeve gebouwd
zijn en een van de alleroudste uit de
omgeving zijn.
De Angelsaksische zendelingen,
waaronder wij immers ook St. Willi-
bord moeten rekenen, hadden een
zeer nauwe relatie met Rome. Willi-
bord zelf is enkele malen in Rome
geweest, vandaar dat hun oriëntatie
op Rome duidelijke gestalte kreeg
in de eerste door hem of zijn mede
zendelingen gestichte kerken en de
H. Petrus als patroon kregen.
Uit wat we tot nu toe naar voren
gebracht hebben, blijkt overduidelijk
dat Venray e.o. een veel ouder Gel
ders bezit is dan het graafschap Kes
sel, waarmee het in de 14e en niet
in de 13e eeuw, zoals sommige his
torici menen, is samengevoegd. Het
graafschap Kessel is eerst in 1279
Gelders geworden door aankoop.
De afdeling Venray van de Par
tij van de Arbeid kreeg in haar jong
ste vergadering heel weinig belang
stelling en dat ondanks het feit dat
de voorzitter van het gewest Lim
burg, de heer M. Konings, die avond
zou spréken.
Voorzitter Nijenhuis was kennelijk
teleurgesteld door deze geringe poli
tieke belangstelling in een tijd,
waarin volgens hem het „proletariërs
aller landen verenigt U" nog even
zwaar weegt als vroeger. Hij wees
daarbij op wat gebeurde bij Peiger
en wat men intussen wel kan noemen
de „zaak Platje" en op het enorme
gemak, waarmede de mensen op
straat gezet worden. Het „verdeel en
heers" is nog altijd, volgens dhr.
Nijenhuis, een geliefkoosd spel van
heren ondernemers, waardoor de
werknemers zich laten intimideren.
Geen goed woord had hij over voor
deze regering, die het ontstellende
financiële gat in de schatkist wil
dekken door meer huur te gaan vra
gen, meer B.T.W. op te leggen en
daardoor de minst draagkrachtigen
(nog altij'd 80%) de zwaarste lasten
weer laat dragen.
j
GELIJKHEID
van alle mensen, is de basis van het
programma van de PvdA, zo stelde
de gewestvoorzitter Konings. Dat be
tekent dat de mens de kans moet
hebben zichzelf te zijn, zich zelf kan
ontplooien tot zelfstandigheid en
verantwoordelijkheid. Maar wat komt
hier in feite van terecht. Reeds hét
kind op school heeft zich te voegen
naar regels, die deze ontplooiing
verhinderen. Daarnaast zijn er alle
mogelijke geboden en verboden, d'ie
de mens die kans niet geven. Hij
noemde in dit verband de filmcen
suur, hét verbod van pornografie, de
abortusregeling en de hetze tegen de
homofielen. Wat komt er terecht van
de democratisering op de scholen en
wat blijft in de huidige economische
orde over van medezeggingschap.
Wordt daarvoor niet te veel infor
matie aan de mensen on'thoudJen en
vinden we van de andere kant niet
te veel autoritéitenschuwheid, angst
om te pra'ten, staan tegenover de dik-
tatuur van deskundigen zo vroeg hij
zich af.
REGERING STUK
Sprekende over de huidige situatie
meende hij dat de regering in het
najaar beslist gaat verdwijnen en
dat nieuwe verkiezingen gaan komen.
Of er dan samengewerkt zal worden
met de KVP waagde hij te betwij
felen. Maar zo ja, dan zullen voor
de verkiezingen duidelijke afspraken
worden gemaakt waarover de hele
Partij van de Arbeid zich vooraf zal
uitspreken.
Hij noemde de eisen, die de vak
beweging stelt juist. Men wil wel
loonmaatregelen, maar de vrije be
roepen kunnen vragen wat ze willen.
De aandeelhouders van AKZO hou
den hun dividend ondanks dat éen
fabriek naar de duivel gaat. Er is
een klassestrijd gaande en de PvdA
steunt daarin de zwakkeren.
OMBUDSMAN
In de rondvraag werd medegedeeld
dat de ombudsman in drie weken tijd
25 gevallen kreeg en krijgt op te los
sen. Postbus 107 heeft dus al een goe
de naam en men zal doorgaan met dit
werk.
Verder zal men in de toekomst dis
cussie-wandelingen gaan onderne
men, waarin men in de vrije natuur
allerlöi onderwerpen aan de orde
gaat stellen.
Staande de vergadering kwamen
klachten binnen dat voor het bestem
mingsplan Brukske nog goede bun
galows moesten worden afgebroken,
die automatisch de kavels in dat plan
duurder maken. Op de vraag of dat
niet anders gekund had, kon ook in
deze vergadering geen zinnig woord
gezegd worden, omdat de opstelling
van het plan Bergk wat tier geheel
buiten de inwoners om gegaan is. De
heer M. Konings noemde dit een goéd
voorbeeld van de diktatuur van zgn.
deskundigen.
Aan het conservatorium te Maas
tricht slaagde mej. M. Lerou voor de
akte B, hoofdvak piano.
Het examen was voor de commis
sie aanleiding haar uit 'te nodigen
voor de solisten-opleiding.
Boek van de Maand:
"Zwervend over
de Wadden"
Tot 2 juli 10.-
Dit boek wijst u de weg
door één van de mooiste
natuurgebieden in de wereld.
Met 6 overzichtelijke
kaarten, 58 foto's, heldere
routebeschrijvingen en
aardige informatie over
planten, dieren, duin en zee.
Zolang de voorraad strekt bij:
Phiilips snoerloze Phili-
shave. Ideaal voor op reis.
Vier weken lang scheren
op 4 batterijtjes.
Reeds vanaf 29.95
De beroemde Philishave
3-kop. Nu met 90 super
scheerhoofden. In diverse
uitvoeringen.
Reeds vanaf 78.50
Philips allesslijper slijpt
messen, scharen, beitels,
schroevedraaiers etc.
Ideaal cadeau. 39.95
van 399,- voor 319.-
Dit zijn slechts enkele voorbeel
den uit de gpote collectie fn
TUMMERS cadeau - hoek. Daar
staat het vol met fantastische
cadeaus, die elke vader het wa
ter uit de mond doen lopen.
Zoals Cassetterecorders, Pla
tenspelers, Draagbare TV's,
Bandrecorders, Stereo-instal
laties, Electrogrammofoons en
noem maar op.
Dat Philips specialist is in
autoradio's wist U al.
Daarom speciaal voor va
derdag en alleen bij TUM
MERS ook nog een fikse
korting. Deze heeft FM en
middengolf.
Tijdelijk van 199,-
voor 159.00
Enorme keus in Portable
radio's. Kom kijken en
luisteren. Speciale aan
bieding met FM, midden
golf en miniatuurtechniek
van 169.00
voor slechts 119.00
tummers
RADIO - T.V. - WASAUTOMATEN - CENTRIFUGES EN ALLE ANDERE
ELEKTRISCHE HUISHOUDELIJKE APPARATEN
ROERMOND: LAURENTIUSPLEIN 9 TEL.5I54 - HELDEN-PANNINGEN: 1
l MARKT 39 TELEFOON 1300 - VENRAY: LANGSTRAAT 1 TELEFOON 3030]
INTERIEURVERZORGIN0 1 1
