Het leger gastarbeiders stijgt Waar laten we onze gasten? MODEHUIS THOMASSEN KERK0-SHIRTS PULS PUIS WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN drukwerk UITBREIDING TELEFOONCENTRALE MAASHEES VRIJDAG 25 SEPTEMBER 1970 No. 39 EEN EN NEGENTIGSTE JAARGANG IS GOEDKOPER DAIM U DEIMKT PEEL EN MAAS IS GOEDKOPER DAN U DENKT ADVERTENTIEPRIJS 13 ct. per mm. ABONNEMENTS PRIJS PER KWARTAAL 2.25 (buiten Venray 2.50) Op deze pagina en elders in dit blad, zult U enkele artike len gewijd vinden aan „onze gastarbeiders". We zeggen met opzet „onze", omdat ze nor maal als inwoner van Venray ingeschreven worden, doch nog lang niét door iedereen als zodanig worden beschouwd. Discriminatie is een te zwaar en te verpolitiekt woord om het hier ten berde te brengen, maar feit is dat velen van ons toch nog al een tikkeltje min derwaardig denken over deze mensen. Omdat we menen, dat we op toch een heel wat hoger plan staain, door onderwijs, door kuituur, door kleding, door rijkdom, door welvaart, kortom doordat we Venrayers zijn en zij „gast-arbeiders". En dat klinkt dan nog altijd wat vriendelijker dan „vreemde arbeiders". Maar wie als wij van de week een eenvoudige Mace doniër uit het communistische Joego-Slavië een ikoon uit zag pakken van zo'n uitzonderlijke schoonheid die roept niet hard meer over een hogere kuituur, spreekt hoogstens over een an dere. Wie ontdekt dat in zo'n groep een man zit, die 4 jaren chemie student is geweest en weer een ander, die er drie ja ren pedagogische akademie er op heeft zitten; wie ontdekt dat er een MTS'er onder zit, die op deze manier de enige mogelijkheid vinden om wat meer van de wereld te zien en elders ondervindingen op te doen, die schreeuwt niet zo hard meer over „onze wijs heid". Het feit dat onder ons zo'n kleine 800 gastarbeiders leven en werken, ös, dachten we, naar onze mening de moeite waard om in enkele artikelen eens extra op hen te wijzen. We hebben daarvoor een re portage gemaakt van een aan komst van gastarbeiders in Venray en we hebben Pater Peeters, de Carmeliet die zo veel deed voor onze Spaanse mede-inwoners gevraagd om enkele gedachten op papier te zetten. Misschien is het ten over vloede. Maar misschien dat het bij sommige mensen meer begrip brengt en men deze mensen ook iets anders be kijkt als vreemde objecten, die voor ons het vuile werk doen. Het minste wat zij doen, is een waardevolle bijdrage leve ren in het totstandhouden van onze welvaart en alleen op die grond van harte welkom 38 JOEGOSLAVEN KWAMEN NAAR VENRAY Venrays inwonertal groeit gestaag, maar als er in één klap 38 mensen ingeschreven worden, dan is dat ook Venray iets bijzon ders. Dat gebeurde donderdagavond, toen een grote bus 38 Joego- slaven afleverde bij hun nieuwe home: Hotel De Keizer. 38 gast arbeiders, die bij J. P. A. Nelissen N.V. het toch al grote korps werknemers komen versterken „Dobra Nocjzei Justef Ka- dri, een uur later, nadat hun kok en gastheer J. Vermeulen hen een sma kelijk maal voorgeschoteld had en ze hun eerste flesje Nederlands bier in geschonken kregen. Justef is een van de 38, die na een tweedaagse treinreis, wat verfrom- faaid en moe, nu hun bed ging op zoeken. Hun bed in een van de gas tenkamers van dit voormalige hotel. En Dobra Nocj is zoveel als welte rusten. Venray heeft er 38 inwoners bij GEMENGD GEZELSCHAP Onder onze ruim 26.000 Venrayers 'kennen we vogels Van allerhande pluimage. Bij de gastarbeiders staan de Spanjaarden bovenaan met 144 mensen, op de voet gevolgd door de Turken, waarvan er 140 in het Ven- rayse bevolkingsregister vermeld staan.. De Joegoslaven zijn met deze 38 er bij, uitgegroeid tot 103 mensen, terwijl verder 66 Marokkanen het leger van de gastarbeiders zijn ko men versterken, terwijl van het oor spronkelijke aantal Italianen er mag 11 overgebleven zijn on van de Grie ken nog 19. Maar daarmede is Venrays natio naliteiten-lijst nog lang niet ten ein de, al kun je de hieronder genoem den geen gastarbeider meer noe men. Voor de curiositeit geven we ze echter nog even: Duitsers 137 Indonesiërs 51 Belgen 41 Britse onderdanen 27 Polen 12 Amerikanen 6 Hongaren 5 Afkomstig uit Singapore 4 Chinezen, Oostenrijkers en Framssen elk 3 Portugezen en Ieren elk 2 Tsjechen, Zuid-Koreanen, Brazi lianen, Onderdanen van Malesïë, Li- taiuers en Ceylonezen el'k een. Verder leven in Venray nog 10 mensen zonder nationaliteit, zijn er 22 staltenloos en weten 4 mensen niet welke nationaliteit zij feitelijk wel hebben. Zo groeien we langzaam naar een duizendtal inwoners met een andere nationaliteit dan de Ne derlandse. (Om opmerkingen te voor komen: verpleegsters uit de Neder landse Antillen zijn ingeschreven als Nederlandsen). MOE EN NIEUWSGIERIG Maar terug naar „onze nieuwe Joe goslaven Het mag zijn dat uw verslaggever door eigen ervaringen in Duitse kampen onder de oorlog, het nog al tijd maar een trieste bedoening blijft vinden mensen van zo ver hier naar toe te halen en ze hier ergens op te „bergen" op kamers met stapelbed den en een kastje, feit is dat de groep, die hij dan donderdagavond mee mocht verwelkomen, het zeker niet als zodanig ervaart. Men was moe van een eindeloze treinreis van twee volle dagen, maar daarnaast toch ook nog nieuwsgierig genoeg om te willen weten, waar men nu feitelijk terecht gekomen is. Wat onwennig misschien en wat vreemd, maar in hotel De Keizer is weinig aan de inrichting veranderd, schetterde Joegoslavische muziek uit de huisradio en stond de tafel ge dekt voor een goed diner, netjes uit gezocht uit een speciaal kookboek uit Macedonië. En dat gaf meteen al weer iets van thuis, terwijl een tolik keurig het welkomstwoord vertaalde,- dat de heer Sterrenlberg als hoofd van Ne- lissen's personeelszaken 'deze men sen toeriep. Uw verslaggever werd later Sla vische sigaretten aangeboden en als hij wou, kon hij een mondje prui men-jenever hebben Neen, van die oud kamp-sfeer was hier wel weinig te bespeuren Justef Kadri onderstreepte dat nog eens, dat hij naar Nederland geko men was om vooruit te kunnen in de wereld. Hij was timmerman-, maar wiii'de meer en vederop. Daar bood zijn eigen land op dit momemte wei nig gelegenheid voor. En daarom had hij de 'kan-s gegrepen naar Ne derland te komen, waar hij voor zijn begrippen een rijk loon kon verdie nen, veel naar huis hoopt over te maken en wat van een wereld ziet, waar hij in Zuid-Slavië dan wel veel van gehoord en gelezen heeft, doch die hij nu zelf wil ervaren. Voor hem is het helemaal geen trieste bedoeling, al moet hij dan met anderen op één kamer slapen en is het misschien allemaal wat eng voor onze begrippenEn al moet hij dan een jaar in een soort mannen gemeenschap leven en onder men sen, die hij maar moeilijk verstaan en begrijpen kan. Hij en vele van zijn kameraden zien het als een rijk avontuur, waarvoor zij weliswaar bepaalde offers moeten brengen, m-aar van de andere kant zelf /in meerdere opzichten ook beter van zullen worden NOODZAAK We hebben de heer S.terrenberg later gevraagd naar het hoe en waar om van deze kleine volksverhuizing. Zijn bescheid is kort en bondig: „We moeten wel, want hier kun je niet voldoende mensen krijgen.Dacht U dat we ons al deze besognes aan ons hoofd gingen halen, als er geen dik-en-dubbele noodzaakons toe dwong. Want alleen al het onderko men We hebben voor drie jaar nu weer dit hotel gehuurd. We hebben elders in Venray voor de Marokanen, die bij Nelissen werken ook twee hui zen moeten huren en verbouwen. Dat is al een bussiness apart. Dan moet je -voor eten zorgen, voor lig ging, je moet zorgen dat er juiste en goede voorlichting op het werk, zo dat ook daar de mensen zich thuis voelen en vooruit kunnen, je moet voor ontspanning zorgen, kortom er komen duizend-en-een dingen bij kijken, die tijd en geld kosten Dat was allemaal niet nodig, als men hier voldoende mensen kon krijgën, maar die zijn er j ammer genoeg nietEn dus En dus is Justef Kadri en met hem 37 andere Joegoslaven „gerondseld", zoals die afschuwelijke uitdrukking is, om de openstaande -plaatsen in te komen nemen TIMMERLIEDEN Waarom nu juist deze Joegoslaven? In het voorjaar bleek reedis dat de timmerfabriek „scheef" kwam te zit ten als er geen vaklui bij zouden komen. Men is toen aan het infor- merèn geislagën, links en rechts, waarbij al dra bleek dat men voor deze vakmensen het 'beste terecht zou kunnen in het land van Tito. Dat had tot gevolg dat een twee tal medewerkers van Nelissen een reis door Joego-Slavië ondernamen, waarbij ze verwezen werden naar Okrid, een stad in het zuiden van dat land, in Marcedonië. Daar waren meubelfabrieken en dat was van oudsher de streek van de tim merlieden Met behulp van het plaatselijke arbeidsbureau werden mensen op geroepen, die zich in grote getale meldden. Er waren er maar enkelen, die een vakdiploma of iets dergelijks konden tonen (reeds eerder gehaald toen ze buiten hun land werkten) en de rest liet men een soort proeve van vakbekwaamheid afleggen al ging dat ook met de meest primitie ve werktuigen. Een en ander had tot gevolg dat in juni jJ. een twintigtal Joegoslaven naar Venray zijn geko men, die sinds die tijd bij Nelissen werken en in het Neduco-pension in Helden zijn ondergebracht. Het me rendeel van hen bleek de timmer kunst maar slechts povertjes rijk te zijn, zodat het grootste part uitein delijk in de betonfabriek terecht is gekomen, maar daar buitengewoon gc-ed voldoet, omdat ze werken wil len en bereid zijn om zich volledig in te zetten Teen ook op de bouwwerken ge brek aan geschoold en ongeschoold personeel merkbaar werd, besloot men tot een tweede, thans wat meer officiële aktie om Joegoslaven te werven. Met inschakeling van allerlei in stanties, hier en in Joegoslavië, kwam men wederom in Okrid te recht (men had gevraagd in verband met taal en andere gewoonten om nu weer Macedcmiërs te kunnen krij gen). Toen daar de Nelissen-delega- tie aankwam stonden reeds 80 men sen op het arbeidsbureau gereed, die wederom geselecteerd werden op grond van diploma's, ervaring en 'n eenvoudig werksltuk. Er vielen er af, omdat ze niet aan de eisen voldeden. Anderen trokken terug toen puntje bij paaltje 'kwam en weer anderen werdén niet goedgekeurd door de arts van het arbeidsbureau. Er ble ven er zo uiteindelijk zo'n 38 over, die thans naar Venray zijn gekomen. Timmerlieden, metselaars en een kok. De kok ga-at de heer Vermeulen helpen bij heit eten, de timmerlieden en metselaars zullen links en rechts op de verschillende bouwwerken worden ingezet VENRAY - OKRID 's Avond-s keren ze terug naar hun •nieuwe home in Venray. De eerste dagen zullen ze kennismaken met Venray, dat ze al kennen van foto albums, die hen op het Macedoni sche arbeidsbureau getoond zijn. Ze weten dat Venray heel wat verschilt van het pittoreske stadje, waarvan zij vandaan komen en ze vinden hier heel ander natuurschoon, niet zoveel historische monumenten en de Maas zal slechts een povere vervanger zijn van het prachtige strand van de Adriatische zee. Maar desondanks zullen ze hier ook proberen de le vensvreugde te vinden, die hen zo kenmerkt in eigen land. Ze zijn vriendelijk deze mensen en gastvrij. Ze leven een stuk gemakkelijker. Hun levensstandaard is aanzienlijk lager dan de onze, maar bij een iets langer verblijf in hun land is men toch wel geneigd te zeggen, dat zij zich om verschillende zaken beslist niet zoveel zorgen maken dan wij. ONTWIKKELINGSHULP Of het waar wordt wat de heer Sterrenberg vertelt, namelijk dat men door deze mensen naar het westen te halen een stuk ontwikke lingswerk in optima forma verricht, is iets wat de toekomst leren zal. Als men inderdaad van ongeschool den en halve vakmensen betere vak lui maakt, als men hier oprecht poogt in hen meer te zien, dan de mensen, die de vuile klusjes opknap pen, waar wij voortaan de neus voor ophalen, dan is het zeker waar, dat we deze mensen hier niet alleen la ten profiteren van onze sociale ver worvenheden, maar dat we hen ook iets mee geven, waar in hun verdere leven, weer in eigen land, zichzelf en anderen gelukkiger door kunnen maken. Of alle bedrijven daar nu precies open oog voor hebben mag wel eens worden betwijfeld Het is echter een gelukkig teken dat de personeelschefs van Venray- se bedrijven die met gastarbeiders werken, zich gevonden hebben, niet alleen om de moeilijkheden omtrent die gastarbeiders gezamenlijk ééns onder de loupe te nemen, maar ook om te zien of im de ontspanning van deze mensen, niet tevens wat ont wikkeling gebracht kan worden. Het feit dat zaterdagmiddag aan een dertigtal Turken in het voor malige San Damiano al een bewys kan worden overhandigd dat ze met goed gevolg dertig lessen in de Nederlandse taal gevolgd heb ben, is een bewijs, dat ook hun verdere ontwikkeling en ontplooi ing toch wel iets is dat ook de be drijven ter harte gaat. En dat is b« een steeds groeiend leger gast arbeiders een gelukkig teken. van den munckhof n.v. Verwelkoming op het eerste nederlandse station De laatste etappe, per bus naar Venray De eerste kennismaking met hotel De Keizer Hoewel we de Joegoslaven aller minst Hotel De Keizer misgunnen, want het zijn ook onze gasten, is het feit, dat zij dit hotel in beslag ne men toch wel aanleiding om eens iets te zeggen over de hotel-accomodatie in ons aller Venray. Wie het vooroorlogse Venray nog kent, weet van de grote rivaliteit tussen twee gerenomeerde Venrayse hotels, t.w. De Zwaan en De Gouden Leeuw. Ze hadden aparte koetsen van en naar het station en toen later de paardentram kwam, wou de een niet voor de ander onder doen en kreeg De Gouden Leeuw zelfs dwars over het Henseniusplein heen een aparte aftakking. Daar zijn in de loop der jaren hotel Wilhelmina in de Schoolstraat bijgekomen, hotel Gitsels, het latere San Damiano in de Paterslaan en tenslotte Hotel Dupont, dat zich spe ciaal richtte op de gasten van Huize Servatius. Hoewel het aantal bedden in die hotels thans moeilijk meer te achter halen is, geeft een voorzichtige schatting aan dat men toendertijd de beschikking had over 60 - 70 bed den. Bedden, die grotendeels be stemd waren voor vertegenwoordi gers en voor bezoekers van Venrays instellingen. Hoeveel van deze hotels thans nog over zijn, kan iedereen zelf konsta teren. Na de oorlog zijn er dan bij gekomen Hotel 't Hert (thans ver huurd aan Inalfa voor gastarbei ders), Hotel de Keizer (thans ver huurd aan Nelissen N.V. voor gast arbeiders), Hotel Manders, Hotel De Burggraaf, Hotel Kemps en Hotel Buitenlust. Zij vormen met Hotel De Zwaan thans het hotel-bestand in Venray met een kleine 90 bedden. Voeg daaraan toe dat verschillen de van hen in deze tijd voortdurend bezet zijn door mensen, die betrok ken zijn met de uitbreiding van Rank Xerox en de bouw van Girvil N.V. dan is de verzuchting begrijpe lijk van de in forma trices van Ven rays Vereniging voor Vreemdelingen Verkeer, die deze accomodatie een trieste geschiedenis noemen Ze hebben de hele zomer door mensen door moeten sturen naar Overloon, Horst, Arcen en Venlo omdat hier geen plaats was en nog steeds niet is. En dat is een beroerde zaak, niet alleen voor de VW en voor de be trokken mensen, maar is voor heel Venray feitelijk wel triest. Gezien tegen het vooroorlogse peil is het huidige hotelbestand in Venray ter nauwernood gegroeid en krijgt daar thans vaker dan men wel meent, de rekening voor gepresenteerd Het is duidelijk dat ook wij geen oplossing weten, nu in het hele ho- telbedrijf de „klad" schijnt te zitten. Geen mens sluit een hotel voor de aardigheid of verkoopt het of ver huurt het voor andere doeleinden. En toch gebeurt dit allerwege. De mens is mobieler geworden, hoeft schijnbaar niet zoveel te logeren, de kosten zijn enorm gestegen en dat zijn allemaal faktoren, die er de oorzaak van zijn, dat steeds meer hotels verdwijnen. Hoe dit te rijmen is, terwijl men in Venray met het jaar meer gasten zal moeten herbergen, die wegens het internationaal karakter van zijn industrieën wel moeten overblijven, is een vraagstuk dat toch ook wel eens onder de aandacht gebracht moet worden. Het heeft nu al weinig zin vakan tiegangers naar Venray te noden, die men geen onderdak kan geven.? En we maken een slechte beurt als we wel een internationaal en groots in dustriepark hebben, doch voor hun gasten geen onderdak Afgezien van de gezelschappen die we naar onze schouwburg halen, maar die we voor onderdak door moeten sturen. De telefooncentrale van Maashees, waartoe o.m. o:k Smakt behoort, is uitgebreid met 100 nummers. De ca paciteit van deze centrale stijgt hier door van 200 tot 300 nummers. Door deze indienststelling zo deelt de directie van het Telefoon- dicttrict mede kunnen alle wach tende aanvragers worden geholpen met uitzondering van een drietal, dat nog enig geduld zal moeten betrach ten totdat het kabinet zal zijn uit gebreid. De capaciteit van de centrale Maas hees bedroeg tien jaar geleden 100 nummers met een aantal van 94 abonnees. Het aantal abonnees be draagt thans ruim 200.

Peel en Maas | 1970 | | pagina 5