iö mei ityHö
enljwat er aan
vooraf ging
"Braziliana« naar Venray
remmen
Uit Peel en Maas
Filmnieuws
Pompei
Politierechter
PIJLS
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
PULS
Grandioos schouwspel
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1969 No. 46
NEGENTIGSTE JAARGANG
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
PEEL EN MAAS
ADVERTENTIEPRIJS 12 ct p*r
PRIJS PER KWARTAAL l—
IS
GOEDKOPER
DAN U
DENKT
ARONNHWNTS-
V«arar t lïï)
ÏSS» il
Nu Dr. de Jong in zijn boek „Neutraal" zich o.m. bezig houdt met
de voorbereiding op de oorlog van 1940 in ons land, volgt hieron
der de voorbereiding op de oorlog zoals we die in eigen plaats en
streek in 1940 beleefden. De gegevens kom uit de officiële oor
logsdocumentatie van het Nederlandse leger.
Minister-president De Geer spoor
de ons op 19 april 1940 nog aan tot
kalmte en rust. Hij besloot zijn toe
spraak met de aanhaling van het
levensdevies van Willem van Oran
je: Saevis tranquilis in undis. Kalm
temidden van de woelige baren.
Maakte hij ons inderdaad rustig?
Sommigen mogelijk wel; anderen
voelden echter de dreiging steeds
dichterbij komen vooral na de inval
in Denemarken en Noorwegen in de
vroege morgen van 9 april. Vanaf 4
mei werd de waarschijnlijkheid van
een inval zeer groot en was men op
het ergste voorbereid.
Hoe was de verdediging van het
gebied rondom Venray ingericht?
Noord-Limburg werd verdedigd
door troepen die deel uit maakten
van het III-de Legercorps onder lei
ding van Kolonel L. J. Schmidt. Het
door dit corps te verdedigen gebied
was onderverdeeld in vijf vakken.
De gemeente Venray behoorde tot
het vak Bakel.
Dit vak bestond uit twee gedeel
ten: de Peel-Raamstelling en de
Maaslinie.
De Peel-Raamstelling ontleende
haar waarde hoofdzakelijk aan de
moeilijk begaanbare Peèlterreinen,
die echter in de loop der jaren door
ontginningen nogal waren inge
krompen. Er waren dan ook pogin
gen aangewend om de verdedigbaar
heid van het terrein te vergroten. In
juli 1939 werd besloten tot het gra
ven van een afwateringskanaal door
de Peel, dat bekendheid heeft ge
kregen als het Defensiekanaal.
Met de daarlangs gemaakte beton-
kazemaitten op het gebied van de
gemeente Venray: 53 moest het
een sperlinie vormen d'ie door zwak
ke troepen kon worden verdedigd.
Het vormde met zijn 10 m. brede
waterspiegel en 1.8 m waterdiepte
een hindernis tegen gevechtswagens
en infanterie. Toen de oorlog op 10
mei 1940 uitbrak was het kanaal na
genoeg gereed.
De troepen van de Peel-Raamstel
ling was opgedragen een hardnekki
ge verdediging te voeren waarbij
hen was ingeprent, dat die verdedi
ging gevoerd zou worden tot de laat
ste man.
DE MAASLINIE
Hier waren de volgende onder
delen opgesteld: Het le bataljon van
het 41e Reg. Infanterie, bestaande
uit 3 compagnieën. Hiervan lag het
commando in Venray. Het 3e batal
jon van het 26e Reg. Infanterie, be
staande uit 3 compagnieën. De groep
Wanssum Politietroepen. Een sectie
van de 15e compagnie Pioniers.
Deze troepen hadden tot opdracht
het vaststellen en melden van grens
overschrijdingen en een vijandelijke
opmars vertragen door het uitvoe
ren van voorbereide vernielingen en
versperringen ten oosten van de
Maas en door aan de Maas hardnek
kig weerstand te bieden.
De groep Wanssum Politietroepen
moest een aantal vernielingen ten
westen van de Maas uitvoeren, o.a.
de brug over de Molenbeek bij
Wanssum en de veerpont van Well.
De drie compagnieën van 1-41 R.I.
waren gelegerd in het gebied van
halverwege Vierlingsbeek en Maas
hees tot 2 km ten noorden van Blit-
terswijck (een fmotlijn van 12 km.).
Deze frontlijn telde 7 kazematten
voor zware mitrailleurs. Voorts nog
van 15 november 1919
Venray, 15 November 1919. - Door
de vereenigde barbiers is besloten
de algeheele zondagsrust in te voe
ren, zoodat hunne zaken Zondags
voortaan zullen gesloten 'blijven.
Arbeidswoningen. - Te Nijme
gen zullen 345 arbeidswoningen ge
bouwd worden, met steun van ge
meente en Rijk. Veel dier huizen ko
men op een huur vanaf 2.50 en la
ger en zullen bestaan uit 2 kamers
met keuken en 3 slaapkamers. Wij
vragen ons vandaag af: Hoe bestaat
het 2.50 en lager?
36 kazematten voor lichte mitrail-
De vuurkracht bestond uit:
36 lichte mitrailleurs
7 zware mitrailleurs
1 8 cm kanon
1 6 veld kanon
2 mortieren.
De zeer verouderde stukken ge
schut waren bespannen met twee
paarden. Het bedienend personeel
marcheerde te voet. Vervoer van
munitie vond per auto plaats.
COMMANDO IN VENRAY
De commandopost van 1-41 R.I.
was gevestigd te Venray op de Sta
tionsweg (huis van Pijls). De Staf be
stond uit de volgende officieren:
W. E. H. Janssen, reserve major
(bataljonscommandt)
Kapitein v. d. Velden
Mh. C. W. Heufke, res. le luitenant;
L. H. W. Hakewessel, res. 2e ltn.;
G. J. W. Zwartsenberg, vaandrig;
J. Dijkstra, res. le ltn. mil. admini
stratie;
J. A. H. Gooszen, res. officier van
gezondheid 2e klasse.
Elke compagnie van 1-41 R.I. had
een detachement ten oosten van de
Maas, dat de grenswachten en de
vernielings- en versperringsploegen
leverde.
De op vrij grote afstand van el
kaar staande grenswachten moesten
grensoverschrijdingen melden met
behulp van motorordannansen, sein-
pistolen, alarmschellen of telefoons.
Ze waren onder meer verbonden
met de vernielings- en versperrings
ploegen. Deze waren meestal 6 man
sterk en hadden de opdracht de we
gen oostelijk van de Maas te ver
sperren.
Deze versperringen bestonden uit
„asperges", verpakkingen (bomen
over weg) of brugvernielingen.
In de Maaslinie golden de graden
van strijdvaardigheid:
normaal
verhoogd en
volledig.
In de Peel-Raamstelling de gra
den:
normaal
waakzaamheid verhoogd en
stelling volledig bezetten.
AVOND VAN DE 9e MEI
Op 9 mei in de avond was, als ge
volg van de door de Opperbevelheb
ber van Land- Zeemacht gegeven
bevelen, de toestand aldus:
Aan alle voorbereide vernielin
gen (niet de bruggen) moesten de
slagsnoerleidingen en ontstekings
middelen zijn aangebracht.
De hindemissen bij de grens
moesten zijn gesloten van zonson
dergang tot 06.00 uur. Bij de door
laatposten van tijd tot tijd doorla
ting van het verkeer onder scherpe
controle.
De draaihekken op de spoor
bruggen moesten gesloten iijn en
mochten slechts worden geopend
voor het doorlaten van treinen,
waartoe een spoorwegman aanwezig
was voor het veilig functioneren van
'het spoorwegverkeer.
Het particuliere telefoonverkeer
in de grensgebieden was na 22.00 u.
gesloten.
De voorbereide maatregelen
voor het leggen van zinksehepenver-
'sperringen bij de stuwen waren na
genoeg voltooid.
De troepen in de Peel-Raamstel-
'ling en de Maaslinie verkeerden in
de toestand van strijdvaardigheid:
„waakzaamheid verhoogd" respec
tievelijk „verhoogd".
Op het vliegveld Venlo moest
gerekend worden op spoedige ver
nieling.
Op 9 mei te 21.17 uur kwam voor
de Peel-Raamstelling het bevel:
„volledige strijdvaardigheid", die op
10 mei om 04.00 moest ingaan, maar
om 23.15 uur gaf de Opperbevelheb
ber voor Land- en Zeemacht bevel,
dat alle troepen van de strategische
'beveiliging van 10 mei om 03.00 uur
volledig strijdvaardig moesten zijn.
VERONTRUSTENDE BERICHTEN
Naar aanleiding van de veront
rustende berichten zo berichtte
het Amerikaanse persbureau „Asso
ciated Press" op 8 mei, dat het uit
„zeer betrouwbare" bron vernomen
had, dat twee Duitse legercorpsen
izich van Bremen en Düsseldorf in
ide richting van Nederland bewogen
'en wel zo snel dat zij spoedig de
grens zouden bereiken en de dui
delijke bewijzen in het grensgebied,
dat er iets op handen was (geronk
'en geknal van motoren, het trappe
len van paarden, het geven van
commando's) had de commandant
van de Peeldivisie in de avond van
9 mei aan de commandant van het
III-de Legercorps voorgesteld, alle
vernielingen en versperringen ten
oosten van de Maas te doen uitvoe
ren. Het voorstel ging door naar de
Opperbevelhebber voor goedkeuring.
Eerst wees deze het voorstel van de
hand doch te 22.30 uur gaf hij wel
toestemming, maar de spoorwegen
en spoorbruggen dienden nog onbe
schadigd te blijven. Er werden nog
meer beperkingen gemaakt maar het
is dibieus of deze wel allemaal ter
bestemde plaatse zijn aangekomen.
De Maasbataljons beperkten zich in
ieder geval op last van de comman
dant Peeldivisie tot uitvoering van
verhakkingen en aanbrengen van as
pergehindernissen.
DANZIG
Op 9 mei 1940 ging van het Ober-
kommando der Wehrmadht, onder
tekend door de Chef van dat Ober-
kommando Keitel, een bevel uit van
de volgende inhoud:
Der Führer und Oberste Befehls-
haber hat entschieden:
A-Tag 10-5
X-Zeit 5.35
Stichtwort „Danzig" bzw. „Augs
burg" geht den Oberkommandos der
Wehrmachtsteile bis spatestens 9-5
21.30 Uhr zu.
Codewoord „Danzig" betekende,
dat de in gang zijnde opmars voor
de aanval moest worden doorgezet
en dat de grenzen moesten worden
overschreden. Dit codewoord is in
derdaad uitgegaan, waarmee de
grensoverschrijding op 5.35 (d.i. 3.55
Ned. tijd) werd vastgesteld.
Was het codewoord „Augsburg"
uitgegaan, dan zou de aanval alsnog
zijn uitgesteld.
RUMOERIG GRENSGEBIED
I
Het uur van de aanval was dus
'bijna aangebroken. Zoals in het
voorafgaande reeds is vermeld, was
het in 'het gehele grensgebied aan
Duitse zijde zeer rumoerig. Alles
wees op een op handen zijnde aan
val. Onze tegenstanders in vak
Bakel het 6e en 18e Duitse Leger
korps troffen hun laatste voorbe
reidingen. Ze hadden tot taak door
Brabant en Limburg op te rukken
naar de Belgische verdedigingslinie
aan het Albertkanaal.
Nadat de bataljonscommandant
vanuit Venray om 21 uur nog een
verkenning van de grens had uitge
voerd, werd om 23 uur het bevel
ontvagnen voor het stellen van de
verhakkingen. De uitvoering van de
verhakkingen om ongeveer 2 uur
in de nacht verbrak het contact
met de grenswachten. Om 4 uur 15
wisten ze echter nog optisch te be
richten dat Duitse troepen de grens
hadden overschreden. De vijand ruk
te echter niet op in het vak I-41-RI,
zodat de grenswachten de gelegen
heid kregen zich terug te trekken op
de westelijke Maasoever. Daarente
gen werd het vak van het 3e batal
jon 26-R.I. (dat zich uitstrekte van
Blitterswijok tot Blerick) over de
gehele linie zeer zwaar aangevallen.
Ook ten noorden van het vak van
I-41-R.I. maakten de Duitsers snelle
vorderingen. Met bedriegelijke mid
delen was het hun gelukt de brug
over de Maas tussen Gennep en
Oeffeit onbeschadigd in handen te
krijgen, waarna ze met een pantser-
trein reeds om 4 uur 57 Ned. tijd
het station Mill en de Peelstelling
bereikten. De trein is daar welis
waar door een stukgeschoten lucht-
leiding tot stilstand gebracht en ont
spoord, maar door de achterna ge
komen Duitse hoofdmacht werd Mill
na een korte strijd om 13.55 Ned. tijd
genomen.
Zoals reeds is vermeld rukte de
vijand in het vak van 1-41-R.I. niet
op naar de Maas, zodat het bataljon
om 12.00 uur nog geheel in de ge
vechtstellingen stond. De geschetste
ontwikkeling ten noorden en ten
zuiden van zijn vak noodzaakte de
bataljonscommandant de meest zui
delijke sectie van zijn bataljon van
de Maas terug te nemen en op te
stellen front zuid tussen de Maas en
de weg die van Blitterswijck naar
het zuid-oosten loopt.
Omstreeks 11.30 verscheen de com
mandant III-26-R.I. te Venray, die
de overgang bij Lottum en Grub-
benvorst (resp. 7.30 en 9.00) alsmede
de nadering van de Duitsers te
Horst aan de bataljonscommandant
van 1-41-R.I. te Venray berichtte.
Besloten werd dat het inmiddels
te Venray aangekomen detachement
van III-26-R.I. opgesteld zou worden
te Leunen en Heide terwijl alle toe
gangswegen tot Venray door wach
ten en of patrouilles werden afge
zet. Uit telefonische en patrouillebe-
richten bleek echter, dat de vijand
niet in de richting van Venray op
rukte.
TERUGTREKKEN
Om ongeveer 14.30 uur ontvingen
de beide bataljonscommandanten te
Venray bevel om I-41-R.I. en de be-
Eens te meer staat Venray weer
een machtige voorstelling te wach
ten. Braziliana '69 is een show, zo
als U wellicht nog nooit gezien hebt.
Bonte kleuren, meeslepende muziek,
wervelende dansen, onstuimige le
venslust en bruisend temperament
kenmerken deze voorstelling, die zo
als een Britse krant het uitdrukte:
„het publiek van de stoelen omhoog
stuwt".
Braziliana is anders dan alles wat
U op dit gebied hebt gezien. Het is
een exotisch feest dat U regelrecht
naar Zuid-Amerika voert om U te
laten genieten van het Carnaval in
Rio, van het stampende ritme van
de samba en de romantiek van Praia
dos Jangadeiros de vissersbocht.
In Braziliana zijn maar liefst zes
verschillende shows ondergebracht,
elk met een eigen ritme en eigen
Meur. Achtereenvolgend worden de
samba, de bossa nova, de bayon, de
chorro, de batacuda, de marcha en
de frevo in wervelende vaart opge
voerd. Atletische mannen en prach
tige bronsMeurige vrouwen brengen
een vuurwerk van klanken, Meuren
en dansen op het toneel, dat zijn
weerga niet kent.
Tijdens hun Europese tournee
zweepten zij de toeschouwers tot on
voorstelbaar enthousiasme op.
Een non-stop voorstelling en een
directe vakantie in Latijns Amerika
schreef een Engelse criticus. „Vooral
het tweede deel van de show, maak
te de zaal zo wild, dat de groep toe
gift op toegift moest geven". Deze
VjDc
gjg
iSW
pfitma martens mnaij j
lel,(eon 238? ichoo'nrooi 30
I 1
-ii mi
■wj
schikbare onderdelen van III-26-R.I.
terug te trekken op Deurne, waar ze
zouden worden ignezet voor de ver
dediging van het Defensiekanaal.
De terugtocht had gedeeltelijk
per auto plaats. De Peel-Raamstel
ling werd bereikt bij de Kraaienhut,
nadat onderweg veel oponthoud was
ondervonden van de reeds gestelde
hindernissen, waardoor twee kanon
nen, een stuk 6 veld en een wagen
met zware mitrailleur en munitie
verloren gingen. Bovendien had men
de brug over het Defensiekanaal al
laten springen wat de terugtocht ook
niet vergemakkelijkte.
De laatste troepen verlieten Ven
ray om ongeveer 17 uur en bij het
invallen van de duisternis om on
geveer 19.30 uur verschenen de
eerste Duitse soldaten (infanterie en
wielrijders) in Venray.
Zo was dan de eerste nacht van de
bezetting aangebroken. Het zou een
hele lange nacht worden, want het
licht der vrijheid brak pas weer door
op 18 oktober 1944: DE DAG VAN
ONZE BEVRIJDING.
wervelwind van Zuid-Amerikaans
showwerk brengt een voor Europese
begrippen, ongekende finale rond
het Carnaval in Rio een feest
waarbij de show van de Parijse Fol
lies Bergere glansrijk wordt over
troffen.
Deze show was dit jaar te zien in
Londen, Parijs, Berlijn, Rome en
New York. Dat dit ook in Venray
mogelijk is is al even wonderbaar
lijk.
MACHTIGE OORLOGSFILM
„ALS ADELAARS VIELEN
ZE AAN"
De auteur van „De kanonnen van
Navarone" Alistair MacLean en de
producent van „De 12 veroordeel
den" hebben hun krachten samenge
bundeld om opnieuw een spannend
oorlogsverhaal op het witte doek te
brengen. Een en ander is weer als
superproductie opgezet.
Het gaat hier om een groepje mi
litairen die tijdens de tweede we
reldoorlog achter de vijandelijke li
nies gedropt worden om het on
neembare nazi-hoofdkwartier te
vernietigen.
Twee en een half uur lang wordt
de toeschouwer in de ban gehouden
eri^yia een sensationele afdaling met
bergbaan gaat deze film naar de
uiteindelijke ontknoping.
Liefhebbers van een goede en
spannende aktiefilm kunnen dus de
ze week in Luxor terecht.
DE BRUID GAAT IN HET
ZWART. Francois Truffaut, de be
roemde Franse cineast heeft nooit
onder stoelen of banken gestoken,
dat hij een bewonderaar is geweest
van Alfred Hitchcock.
In zijn nieuwste film gaat hij dan
ook als een echte thriller regisseur
te werk en het resultaat mag er be
slist zijn.
Truffaut heeft eens te meer een
filmwerk afgeleverd dat de moeite
waard is om te gaan zien. Bovendien
stond hem een fantastische actrice
ter beschikking, n.l. Jeanne Morreau.
Zij is de leading-lady van de Franse
film en in combinatie met Truffaut
kreeg men hier inderdaad toppres
taties.
De Bruid in het Zwart is te zien
zowel in serie filmvorming B alsook
in C.
„Dat is niet zo mooi, hè?" begon
de politierechter tegen het wat ver
frommelde vrouwtje met mogelijk
expres verfomfaaide Meren om zich
armoediger voor te doen, dan zij in
werkelijkheid wel was.
„Nee, ik zie er niet zo mooi uit,
maar 't is ook wat om zeven peuters
voort te brengen en ze een behoor
lijke opvoeding te kunnen geven."
„Nou, zevenmompelde de
magistrale mond, „de zesde is pas
op komst, maar dat is u nog niet aan
te zien."
„Ik had nog een zoon en die is ge
storven."
„Dood geboren", verbeterde de on
verstoorbare figuur in toga.
„En wilt u zeggen dat dèt minder
erg is?"
„Ik wilde zeggen, dat het erg is
als een mens tot diefstal komt. Dèt
is niet zo mooi. Er zijn moeders met
achttien, twintig en meer Mnderen
in de wereld, die nog goudeerlijk
kunnen blijven. Bovendien hebt u
niet gestolen terwille van uw Mnde
ren, maar louter voor u zelf."
„Maar meneerik betaal me
eigen blauw aan die Mnderen, aan
het huishouden, ik sta d'r alleen
voor, want m'n man houdt het met
een ander. Die is al een jaar het huis
uit en laat mij maar aantobben en
dan zal ik nog het verwijt krijgen
dat ik voor mezelf....! Kom nou,
maék 't met me!"
„Zo, is uw man al een jaar het
huis uithoe verMaart u dat dan
van die zesde?"
Ze verMaarde het maar liever he
lemaal niet. Ze schoof het nu op so
ciale zaken en op te lage bijdragen
van de bijstandswet, 'dat ze in bitte
re nood en met een lege portemon
nee een greep deed in een overladen
winkelstelling. „En wat was het
nóg!" riep ze uit, „een prul van
hooguit een paar kwartjes."
„Wat u in uw handen had, toen u
betrapt werd, droeg de prijsaandui
ding één gulden vijfentwintig" wist
de rechter, „maar ik vraag mij
af.
„Of ik voor precies één vijf en
twintig een tientje boete moet be
talen zeker", dacht de beschaafde
dame die zich zo minnetjes mogelijk
voordeed, „maar dan zal ik u maar
gelijk vertellen, dat ik dat tientje
niet heb. En als ik dan toch moet
betalen, dwingt u mij om ergens tien
gulden te gaan stélen. Ozo."
Ze zou nog spijt krijgen van die
mededeling, maar eerst moest de.po-
litierechter nog zijn zin afmaken:
„Ik vi'aag mij af, wat u moest be
ginnen met een tafelmatje voor die
zes bloedjes van Mnderen."
„Dat is nou precies wat ik mij af
vraag, hoe ze er toe kwamen mij te
verdenken, toen ik even naar de
prijs keek van een tafelmatje. Ik
kon niks kopen want m'n geld was
op. Wat moest ik met hongerende
Mnderen aan als ik ze een tafelmat
je voorzette? Dan had ik wel blik
jes zalm ofja ik weet niet wat,
maar toch iets om te eten meegeno
men. Meneer, dat is het béste bewijs
dat ik niet het plan had om te ste
len."
„Nou, een bewijs is dat niet. Want
bij u thuis vonden ze toch maar een
heleboel mooie voorwerpen die ook
zonder betalen uit deze en nog an
dere winkels waren weggenomen. En
daar waren ook nog totaal overbodi
ge serviesdelen bij, en grammofoon
platen, en sieraden, en avondschoen
tjes die nog veel te groot waren
voor die kleine hongerende Mnder-
tjes, enfin te veel om op te noemen."
En hij bekeek een lange lijst aan
voor- en achterkant.
De getuigen gewaagden van een
doortrapte winkeldievegge, die het
presteerde een tas vol gestolen waar
bij een kassa neer te zetten, dan nog
even terug te lopen om iets te halen,
dat alleen te betalen aan de kassa
en dan te verdwijnen met het ge
kochte Meinigheidje èn met de tas
vol niet betaalde artikelen. De offi
cier achtte daarom de opzet van
diefstal wel bewezen en vorderde
tweehonderd gulden boete of twin
tig dagen.
Het laatste woord werd een huil-
partij met de tendens „Zóveel kan
ik nooit betalen, hoe moet ik twee
honderd gulden bij elkaar krijgen?"
„Nou, u wilde een tientje boete al
gaan stelen, ik zal het dus maar op
gevangenisstraf houden", oordeelde
de politierechter. „Dèrtig dagen on
voorwaardelijk."
Nijdig stapte ze de zaal, recht toe
recht an naar een spiksplinternieu
we brommer. Vol gas stoof ze weg.
Naar de bloedjes van kinderen.
