Veel bezoekers op het duits kerkhol St Nicolaasgeschenken met Bankzegels uui êankzeqdmnkd'm keeft ze! GROOT ST. NICOLAAS KINDERFEEST elk kind ontvangt 'n St. Nicolaascadeau Helmond speelt open kaart bij verzilvering van een BANKZEGEL-spaarkaart ontvangt u voor uw kind GRATIS een toegangsbewijs voor het grote kinderfeest in Venrays schouwburg op zaterdag 50 november, aanvang 2 en 4 uur NOVEMBER, Allerheiligen, Allerzielen, het is de maand en de dagen, die aan de doden gewijd zijn. Waar kan men dat in Ven- ray beter ervaren als op het immense oorlogskerkhof in Yssel- stcyn, waar 31.466 mannen begraven liggen, die omkwamen in de laatste voorbije oorlog. En zo trokken we op AHerheiligendag met de meer dan 2500 bezoekers naar het grote kruis in het mid den van deze begraafplaats, zagen de Duitse consul Dr. Viehmann een krans leggen en hoorden het Duitse koor zingen van Ich hatt' ein Kameraden Dwaljend over het kerkhof ziet men de lichtjes branden, die de na bestaanden hebben gezet op de gra ven, een gebruik dat we hier niet kennen. Men ziet mensen met kran sen lopen en met bloemen en links en rechts zoekt men naar graven van mensen, die dierbaar zijn 17 NOVEMBER VOLKSTRAUERTAG Later in het kantoortje van het kerkhof horen we dat men de groot ste drukte verwacht op zondag 17 november als Duitsland de Volks- trauertag gedenkt en op die dag juist de herinnering terug roept aan de vele gevallenen in de laatste we reldoorlogen. Men verwacht dan de nieuwe Duit se Gezant Dr. Arnold, wellicht ook de Opperbevelhebber van Afcent, zelf een Duitser en in ieder geval een afvaardiging van deze Europese mi litaire gemeenschap. Men verwacht de leiding van het Duitse legerkamp in Budel en van het Duitse Mate riaal Depot in Lieshout. Het koor van de Duitse Paters in Vlodrop zal de gedachtenisviering op het kerkhof weer op komen luisteren en men verwacht dat vele nabestaanden die dag zeker een bezoek aan het kerk hof zullen brengen. 31.466 We kijken wat scheef naar de in tussen al wat versleten banden in datzelfde kantoor waarin exact en duidelijk ieder graf staat aangege ven, waarin de gegevens vermeld staan van de man, die daar begra ven ligt, van de plaats waar hij ge vonden is en onder welke omstan digheden. Men vindt er de briefwis seling met het Duitse Rode Kruis en de Volksbund Deutscher Kriegsgra- berfürsorge, waarin gepoogd wordt de naam te vinden van de begrave- ne. Ze zijn taboe voor de kranteman, die echter wel te horen krijgt dat van de onbekenden praktisch nog dagelijks namen opgespoord worden. En je krijgt wel te horen dat er ook nog vrij gèregeld meldingen bin nenkomen, dat hier of daar meer 'n graf gevonden is. Zo is op het mo ment dat wij hier op het kerkhof waren weer een ploeg naar Bemmel, waar men plotseling op een graf ge stoten is, dat van een Duitse sol daat EEN MAN PER DAG 1 Ja, een man per dag was een slag zin, die vorig jaar opgeld deed voor de identificatie. Maar in samenwer king met de Deutsche Volksbund is er nu een ander systeem gevonden. Die mensen uit Kassei weten dik wijls vrij nauwkeurig aan te geven in welke plaats in Nederland de ge storvene het laatste vertoefd heeft en zo kan men dan combinaties gaan maken, die soms tot verrassende re sultaten leiden. Dat heeft tot gevolg gehad dat de identificatie vlotter verloopt, al schat men dat er nog altijd een dikke tweeduizend graven zonder namen zullen moeten blijven, omdat men die, door welke combi natie ook, niet vinden kan 60.000 MENSEN bezoeken per jaar ongeveer het kerkhof. Hoewel men verwachten mocht dat het aantal nabestaanden van de hier begravenen langzaam afneemt, blijkt het getal bezoekers zich toch te handhaven omdat er nu veel meer toeristen komen. Maar dagen als Allerzielen en Volks- trauertag blijven toppunten geven, wat 't bezoek betreft. Ook de Deut sche Volksbund blijft bezoek aan de graven nog steeds propageren in Duitsland zelf en verzorgt ook nog waar mogelijk dagtochten naar het Ysselsteynse kerkhof WAAROM Als we praten met een van de af gevaardigden van deze Duitse bond komt onherroepelijk de vraag naar voren, waarom feitelijk Nederland het enige land is, dat deze begraaf plaats niet overgegeven heeft aan de Deutsche Bund Kriegsgraberfürsor- ge, die in praktisch alle landen het beheer van kerkhoven met Duitse gevallenen van die landen heeft overgenomen De Duitser blijkt goed op de hoog te van het ressentiment ,dat in de eerste na-oorlogse jaren in Neder land heerste tegenover de Duitsers en dat het voor het Ministerie van Defensie, waaronder dit kerkhof valt, wel bijzonder moeilijk maakte, die weg te volgen, die andere lan den ook gevolgd hadden. Ze behiel den derhalve het kerkhof in eigen beheer en waren aanvankelijk zelf niet genegen hierop ook maar iemand toe te latenEs geht al les vorüberen ook dat ressen timent is in de loop der jaren ge lukkig verdwenen. En de Duitsers, die zijn naam niet genoemd wilde hebben, vond het nu al lang prettig dat de Nederlandse Staat dit kerkhof in eigen beheer heeft gehouden, want zakelijk be zien, kost het onderhoud jaarlijks zo'n 2 ton en de Bund heeft natuur lijk toch al machtig veel te betalen in Europa en in Afrika Maar een kerkhof bekijkt men niet op de eerste plaats zakelijk. Uit al les bleek toch wel dat deze Bund nog altijd op prijs zou stellen ook het beheer van dit kerkhof in eigen handen te krijgen, niet omdat men ontevreden is over onderhoud en outillage, maar om het nuchter te zeggen, het hemd is altijd nog nader dan de rok en ondanks alle zorgen die de Nederlanders aan „hun" gra ven hebben besteed, ze dit liever in eigen hand zouden hebben. WAAROM NIET Men vraagt zich, staande op deze 22 ha graven, waarom Nederland nog altijd dat inmiddels toch wel verjaarde principe blijft handhaven en waarom men inderdaad dit kerk hof niet aanbiedt aan de Duitsers. Zakelijk bekeken kan het alleen maar voordelig zijn, maar daarnaast moet men toch ook begrip hebben voor de gedachten en de gevoelens van vele Duitse mensen, die ondanks de lof die ze hebben voor wat Ne derland in dat opzicht gedaan heeft, toch nog altijd liever hun Bund de graven laat verzorgen. De identifi catie loopt langzaam maar zeker ten einde. Het aantal Duitse oorlogs graven in Nederland is voor het al lergrootste gedeelte al overgebracht, wat staat er feitelijk nu in de weg om ook dit kerkhof over te geven aan de Deutsche Bund, die gezien de ervaringen elders in Europa en Afri ka zeker in staat blijkt voor onder houd te zorgen. De verstandhouding met deze Bund is prettiger als hij ooit geweest is, de samenwerking prima, dus wat belet ons feitelijk, temeer waar voor het werkzaam personeel voldoende zekerheden ge waarborgd kunnen worden Het is misschien een wat vreemde vraag op een dodenherdenking, maar ze komen vanzelf naar boven, zeker als men een blik slaat in het BESUCHERBUCH dat in het bureau voor die gasten bestemd is, die hun mening willen zeggen over het onderhoud en ver zorging van het kerkhof. Ze zijn vol lof, maar tussen de regels door kan men soms proeven dat ook de nabe staanden toch dat accent missen wat deze Duitse Bund elders op de Duit se oorlogskerkhoven wel weet aan te brengen. Trouwens als afsluiting van dit artikel willen we U verder nog en kele opmerkingen uit dit Besucher- buch citeren: Zo staat er met onduidelijk hand schrift: Nicht mitzuhassen, mitzulie- ben bin ich da" en „Wie konnte so- wass geschehen?" Wat verder op een bijna onbe schreven pagina heeft een Duitser zijn mening over de oorlog geschre ven: „Voll Heimweh standen sie draussen und mussten ihr Leben las sen. Sinnlosü! Warum?" WAAROM VENRAY NIET? weet het waarschijnlijk niet, maar op deze dag worden we ge acht de Wereldstedebouwdag te vie ren. Wereldstedebouwdag is een ini tiatief van de Argentijnse stede- bouwkundige Delia Paolera, die de hoop koesterde dat op een dag in het jaar in vele landen de belangstelling van de burgerij zou worden gericht op de stedebouw in de meest om vangrijke betekenis van het woord. Dit jaar hadden we jammer ge noeg dit initiatief zelfs niet nodig om met onze neus op de stedebouw gedrukt te worden. Dat deed het Ministerie wel, dat ons het nieuwe centrumplan door de neus boorde en deze vorm van stedebouw te luxe vond. Maar zonder dat is het de be doeling van deze stedebouwdag dat de mensen zich toch eens even be zinnen over de toekomst van hun plaats, de toekomst van hun land, waar steeds meer mensen komen wonen, werken en ontspanning moe ten hebben. Dat is een goede zaak, want al zullen de meesten van ons blij zijn een eigen dak boven het hoofd te hebben, ieder komt op zijn manier met de ruimtelijke ordening, zoals dat heet, in „aanraking". De een bromt dat de kleine peuters niet in de buurt van het huis kunnen spelen, de ander vloekt omdat hij met zijn wagen telkens wordt opge houden door verkeersbelemmerin- gen, nummer drie kan zich niet ver staanbaar maken in zijn eigen huis, omdat het denderende verkeer vlak langs komt en nummer vier wordt zijn zomerhuisje afgebroken, omdat het ;staat op een plek, die niet be bouwd mag worden met dergelijke dingen. Nu kan men die hele ruimtelijke ordening en alles wat daarbij te pas komt rustig overlaten aan de stede- bouwkundige, de gemeentelijke of provinciale overheid en achteraf wat kritiek uitoefenen. Dat is een moge lijkheid. Een andere mogelijkheid is, die men bijv. in Helmond toepast Daar richt men een gemeentelijke expositie in, die gewijd is aan de stedebouwkundige aspecten van de ze stad. Daar kan men foto's, ma quettes en tekeningen zien van het daar ontworpen centrum-plan. Men krijgt door deeltekeningen inzicht wat op bepaalde plaatsen in die stad voor veranderingen gaan komen en men ziet er door middel van diezelf de tekeningen hoe toekomstige be stemmingsplannen er uit gaan zien. Een ander is leuk ingericht met oude foto's die zo de tegenstelling laten zien, tussen het oude en het nieuwe dat gaat komen. Korto^n men heeft met deze tentoonstelling „Open Kaart" nomen est omen een overzicht gegeven van de akti- viteiten, die de gemeente Helmond zich op stedebouwkundig terrein voorstelt, die zelfs bij de grootste leek belangstelling wekt. En niet alleen belangstelling, maar er komen bij de bezichtiging bepaal de reakties los, die beslist niet alle maal afbrekend, doch wel kritisch zijn. Ze leveren een bepaald tegen spel, zoals dat heet en openen de Helmondse vroede vaderen soms de ogen voor andere mogelijkheden en oplossingen, waaraan men niet ge dacht had Maar het voornaamste is, dat men eenmaal per jaar eens kan zien wat er gaat gebeuren, welke plannen men heeft en dat men zich niet be perkt tot een krantenplaatje. We hebben in dit verband wel eens eerder geschreven over wat we toen noemden een fenomeen. Mid den in Düsseldorf namelijk op een plein kan men een pracht maquette van deze stad vinden, die up to date is en waar de burger niet alleen het oude en vertrouwde verkleind terug vindt, maar zich ook vertrouwd maakt met het nieuwe wat komen gaat. Toen we daar en dat is al weer heel wat maanden geleden over schreven is ons de vraag ge steld of we wel goed wijs waren. Maar het Düsseldorfse en Helmond- se voorbeeld tonen aan dat er dan meer niet goed wijs zijn. Sterker nog Helmond heeft van zijn eerste tentoonstelling op dit terrein zulke goede ervaringen overgehouden, dat men nu al de tweede organiseert en beslist niet van plan is op te hou den. Misschien dat zij geleerd heb ben dat open kaart spelen toch ook voordelen heeft. Firma APPELS Textiel en kleding Hofstraat 2 Firma ARIAENS-KOSMAN Schoenhandel Grotestraat 6 SPORTHUIS ARIAENS Campmg-artik. Grotestraat 18 Firma ARTS-v. WOERKUM Textiel en kleding Marktstr. 4-6 Firma BAKEN Woninginrichting Schoolstr. 7 Firma CAMPS Juwelier Grotestraat 16 Firma CLAESSENS Camping-art Poststraat 8 COENEN-HOUTACKERS Bi Hofstraat 5-7-9 CUSTERS LANGSTRAAT haarden, wasmach. electr. app. Firma EBBERINK Textielhandel Marktstraat 3 „MAISON ELLEN" Kapper Henseniusplein 12a FONTEIN Levensmiddelen Poststraat 6 Firma GOUMANS Keurslager Kerkpad 3 Firma GREEFKENS Drogisterij Kennedyplein 11 ROB VAN HAAREN Woninginrichting Schoolstr. 29 BLOEMENHU1S VAN HAM Bloemenzaak Julianasingel 7 VAN HAREN N.V. Ford-garage Maasheseweg 24 Firma J. HENDRICX Schoenhandel Grotestraat 5 Firma HOEDEMAECKERS Drogisterij Henseniusplein 6 C.JANSSEN Sigarenmagazijn Marlet 11a LEENEN Drankenhandel Henseniusstraat 1 Firma LEMMENS Groentehandel Stationsweg 35 LUCASSEN chocolaterie Grotestraat 21 VAN DEN MUNCKHOF Kantoorboekhandel Grotestr. 28 Firma MARTENS Radio, T.V. enz. Schoolstraat 30 Firma H. NAGELHOUT Radio, T.V. enz. Grotestraat 5a Firma POELS Rijwielhandel Grotestraat 26 Firma J. PIJPERS Bakkerij Eindstraat 1 Firma SCHAEFFERS Schildersbedrijf Patersstraat 14 L SEUREN Kapsalons Markt 3 Firma HENK SMITS Ijzerhandel Schoolstraat 26 Firma STOFFELS Naaimachines Julianasingel 3 Fa. J. THEUWS Verven, Poetsart J.Hensenstr. 16 „TOP-GARAGE" DAF-garage Wilhelminastraat Firma J. VERHEUGEN Banketbakkerij Grotestraat 7 Firma M.J. VOLLEBERGH Woninginrichting Eindstraat 13 Firma WIJNHOVEN Keurslager Henseniusstraat 16 MAGAZIJN „DE ZON" Kleding en textiel Grotestr. 9 „DE ZONNEBLOEM" Bloemisterij Henseniusplein 2

Peel en Maas | 1968 | | pagina 14