StAima
zestig jaar verpleging
Treffer
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
7r
GOMMANS
Schouwburg
wegen rond Venray
worden belangrijk
verbeterd
VRIJDAG 1 NOVEMBER 1968 No. 44
NEGEN EN TACHTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1QSM52
PftlJS PER KWAST AAI
(button Venray I2S)
Het aantal mensen dat nog weet hoe voor zestig jaren terug de
Belgische aannemer De Braeckeleire op de oude Keniens-vrang
een gesticht aan het bouwen was, wordt minder. Maar nog altijd
gaat het verhaal van de ontzaggelijke hoeveelheden drank die en
èn door de Belse èn door de Venrayse metselaars bij die bouw „ge
nuttigd" zijn. En nog altijd is er de verbazing, dat in een paar
jaren tijd in Venray plotseling twee voor die tijd enorme
gestichten werden gebouwd voor krankzinnigen. Eerst Huize Ser-
vatius, toen Huize St. Anna
Men weet hoe rond de eeuwwisse
ling vooral de Provinciale Staten
van Gelderland aan het zoeken wa
ren om verpleegplaatsen te vinden
voor krankzinnigen in hun provin
cie! Een zoeken dat ze combineerden
met de Staten van Limburg. Men
moest voor deze verpleging zorgen
en meende dat zulks het beste kon
op confessionele grondslag.
Men was reeds eerder in kontakt
gekomen met de Broeders van Lief
de, een Belgische congregatie, die,
mede op instignatie van de heer
Trynes, na enig zoeken Venray uit
kozen om daar een gesticht voor
mannelijke krankzinnigen te bou
wen. Zaak was het nu ook een vrou
welijke congregatie te vinden, opdat
ook de vrouwelijke krankzinnigen,
uit deze provincies in een „eigen"
inrichting verpleegd zouden worden.
Het was beslist geen wonder dat die
congregatie uiteindelijk die van de
Zusters van Liefde van Jezus en Ma
ria werd. Ze was evenals de Broe
ders gesticht door Kannunnik Triest
en had in België al een grote naam
verworven op het gebied van de
krankzinnigenverpleging. Ondanks
het feit dat de congregatie bij Gent
reeds een groot nieuw krankzinni
gen-gesticht aan het bouwen was,
bleken de Zusters bereid te zijn ook
naar Nederland te komen om daar
hun aandeel te leveren in de verple
ging van vrouwen.
Weer was het de heer Trynes die
met vooruitziende blik de moge
lijkheden van weer een nieuw ge
sticht zag voor zjjn geboorteplaats.
Hü zorgde voor de nodige grond
aankopen aan de noordrand van
het dorp, zodat de Zusters hier
hun plannen zouden kunnen ver
wezenlijken.
4 NOVEMBER 1908
Begin 1907 werden de plannen aan
de Ged. Staten van Limburg voor
gelegd, waarbij men gemakshalve
maar de tekeningen insloot van het
gesticht dat men bij Gent aan het
bouwen was. Nog binnen een maand
was er het Koninklijk Besluit dat
verlof gaf voor de bouw van 12 pa
viljoenen, die 599 verpleegden zou
den kruinen bergen. De Belgische
aannemer sloeg aan het werk en op
4 november 1908 waren drie pavil
joenen zo goed als klaar.
De Zusters namen, zo goed en
kwaad als dat ging, hun intrek en
begonnen met de inrichting van het
nieuwe gesticht, dat op 15 december
1908 zijn eerste patiënt kon ontvan
gen. Toen was dr. Goossens al tot
geneesheer-directeur benoemd, wat
hij tot 1914 zou blijven. Hij was het
die op 19 juni 1911 de toenmalige
Minister van Binnenlandse Zaken,
Heemskerk, kon verzoeken het ge
sticht officieel te openen.
GESCHIEDENIS
De geschiedenis van Huize St.
Anna en haar bewoners is bij het
50-jarig bestaan reeds uitvoerig ge
schetst in het toen verschenen ge
denkboek, dat om meer dan een re
den zeer lezenswaardig is. Men vindt
daarin de namen van een Dr. Lub
berman, die van 19151919 genees
heer-directeur was en later Inspec
teur werd. Men leest er in hoe on
der zijn leiding de patiënten huis-
en handwerk deden en daarmede
feitelijk de arbeidstherapie zijn
voorzichtige intrede deed.
Een merkwaardg feit was dat hij
een opleiding voor assistenten op
zette, iets nieuws in de verpleging
en hoe hij tegenstander was dat kin
deren beneden löjaren in deze in
richting moesten worden opgeno
men. Hij was het ook, die de Belgi
sche vluchtelingen onderdak ver
leende in de eerste wereldoorlog.
DR. SCHIM v. d. LOEFF
Zijn opvolger, Dr. Schim van der
Loeff, is het vooral, die Huize St.
Anna groot gaat maken. Initiatie
ven op het terrein van de psychia
trie en de psychiatrische verpleging
werden door hem veelvuldig geno
men.
We noemen er enkele van, die spe
ciaal voor Venray van betekenis
waren en nog zijn. Onder zijn lei
ding werd begonnen met de oplei
ding van leken-verpleegsters, dat als
het ware een instituut geworden is
waarin jonge vrouwen niet alleen
werden opgeleid voor de verpleging,
maar een vorming kregen, waarin
ze allen, als ze Huize St. Anna reeds
lang verlaten hebben, nog met ple
zier terug denken.
De instelling van de gezinsverple
ging was een ander facet van zijn
vooruitstrevendheid. Lang voordat
anderen hiermede begonnen en op
grotere schaal bracht hij patiënten
onder in Venrayse huisgezinnen om
vandaaruit de overgang naar de
maatschappij te vergemakkelijken
of de patiënte daar in de huiselijke
kring iets terug te kunnen geven,
wat zij in het gesticht ondanks alle
zorgen, maar node missen kon.
Onder zijn leiding werd ook St.
Anna gemoderniseerd, verfraaid,
verbeterd, waarbij we het graag aan
de vakmensen overlaten zijn beteke
nis te schilderen als leider en psy
chiater, maar ook als man die ini
tiatieven nam tot samenwerking
tussen Kath. gestichten en de na
zorg der patiënten ter harte ging.
Maar hij die St. Anna groot maak
te, het door de krisisjaren heen
hielp, er een psychiatrische inrich
ting van maakte, hij zag het ook ten
onder gaan.
ST. ANNA ROUWT
Een van de aangrijpendste oor
logsgeschiedenis, die heel de ellende
van de oorlog schetst, is zeker het
bekende boekje van Soeur Godelieve
„St. Anna vlagt, St. Anna rouwt, St
Anna bouwt". Men kan daaruit lezen
hoe in 1944 een volgepakte inrich
ting, waarheen ook de patiënten van
Noordwijkerhout geëvacueerd wa
ren, door de Duitsers gebruikt werd
als dekking. En hoe als gevolg van
Het nieuwe centrumgebouw dat de
Hoofdinspecteur van de Geestelijke
Volksgezondheid dr. Veraart, maan
dag a.s. in Huize St. Anna komt ope
nen. Op de dag dat dit psychiatrisch
ziekenhuis zestig jaren bestaat,
wordt dit nieuwe gebouw ter be
schikking gesteld van de directie,
een medische en algemene biblio
theek, de medische, psychologische
en sociale diensten, terwijl op de
bovenverdieping flats zijn ingericht
voor funktionarissen in de middel-
groepen.
deze misdaad St. Anna gebombar
deerd, beschoten, frontlijn werd. Hoe
meer dan 1600 mensen daar dagen
in kelders hebben geleefd, gezwoegd
en gezorgd en hoevelen er gestorven
zijn. Hoe daar een bevrijding kwam
temidden van het puin, dat tevens
een monument was van daadwerke
lijke naastenliefde van zusters en
verpleesters, van mensen van de
diensten, van de doktoren, van heel
die gemeenschap rond St. Anna, die
na de bevrijding wreed uiteen ge
scheurd werd door de evacuatie en
die daarin hun leider Dr. Schim
van der Loeff nog zouden gaan ver
liezen op het dieptepunt van hun
bestaan.
ST. ANNA BOUWT
Maar het optimisme dat de Zus
ters in 1908 moed gaf in de kale Ke-
niensvrang met hun werk van naas
tenliefde te beginnen, gaf hen ook
de moed voor de wederopbouw van
hun zo zwaar getroffen inrichting.
Een inrichting, die als directeur de
heer Veraart kreeg, die men de nieu
we bouwheer kan noemen van Hui
ze St. Anna. Een nieuw St. Anna,
want behalve dat de oorlogswonden
werden geheeld, werd bij deze mil
joenen kostende nieuwbouw ook niet
de aanpassing vergeten aan de mo
derne eisen van de psychiatrie. En
terwijl de patiënten en het verple
gend personeel dan weer eens hier
heen moesten verhuizen, dan weer
eens daarheen en een voortdurende
overbezetting die verhuizingen dub
bel moeilijk maakt, zag het weder
opbouwende Venray in St. Anna het
goede voorbeeld. Dr. Veraart somt
het zelf op in het reeds meer ge
memoreerde gedenkboek. De pavil
joens St. Bernard, St. Vincent, St.
Eugene, St. Benedictus, Sancta Ma
ria, Don Bosco, St. Jan, St. Jozef en
St. Pieter verrijzen als een nieuwe
litanie van alle Heiligen. Het hoofd
gebouw wordt hersteld en uitge
breid, het verpleegstershuis, het cen
trale ketelhuis, de wasserij, het
meisjeshuis en als bekroning van dat
werk het ontspanningsgebouw.
Als Dr. Veraart in 1959 als Hoofd
inspecteur voor de Geesteliike Volks
gezondheid St Anna verlaat, ligt
daar temidden van parken en plant
soenen een nieuwe psychiatrisch zie
kenhuis, dat voor zijn ruim 700 pa
tiënten een leef- en werkgemeen
schap vormt, waarin niets meer her
innert aan de oorlog.
het l-a-n-g-s-t-e laken van Nederland
voor de laagste prijs!
verkrijgbaar bij:
Langstraat 61 Venray
Telefoon 1281
GRASLINNEN- EN FLANELLEN LAKENS, GLAD EN GEBORDUURD, ook in sets
TREFFER PYAMA'S OVERHEMDEN WEEKENDERS DUSTERS
INTENSIVERING
Dr. Kortmann, die sinds 1936 aan
St. Anna verbonden is, neemt dan
de leiding over. Een leiding, die on
langs nog eens uitvoerig geprezen
werd bij het verlenen van een Ko
ninklijke onderscheiding. Men zou
liet eenvoudigweg kunnen noe
men de intensivering van het werk
in dit ziekenhuis, waarin een grote
medsche staf de meest moderne
middelen ter beschikking staan voor
genezing van de geestes-zieke mens.
.£owel de zorg in dit ziekenhuis,
als* de nazorg in de maatschappij,
\Qirin de patiënte terug is gekeerd,
kenmerken deze directeur, die ook
de samenwerking met Huize Serva-
tjus niet schuwt.
Van dat alles legt op de eerste
plaats het nieuwe centrumgebouw
getuigenis af, dat a.s. maandag
plechtig geopend gaat worden. Daar
van getuigt ook de nieuwe verpleeg-
school, die in Mariannhill gevestigd
zal worden.
ST. ANNA EN VENRAY
Voor de geschiedenis is dit korte
krantenartikel natuurlijk te sum
mier. Als we hier dan nog iets zeg
gen over de verhouding van St. An
na tot Venray en omgekeerd, dan
zijn dit ook maar enkele gedachten
Toen de Zusters nu voor 60 jaren
naar Venray kwamen werden die
.Belsen" wantrouwig bekeken. En
er zijn er nog in Venray, die dit van
gesticht in ziekenhuis veranderde in
stituut een dorp in een dorp noemen
en er zich nog maar altijd moeilijk
mee verenigen kunnen dat Venray
foor de buitenwacht „gekkenhuis"
betekent. Maar over het algemeen
is de mening toch wel anders. De
Zusters hebben in die voorbije ja
ren, de een keer meer, de andere
keer wat minder, beslist duidelijk
gemaakt dat zij ook lid zijn van de
Venrayse gemeenschap, dat zij ook
deel hebben aan het Venrayse lief en
leed. In economisch opzicht mogen
zij zich er op beroepen werkgeefster
te zijn van tientallen Venrayse men
sen en via de gezinsverpleging dui
zenden guldens uitgegeven te heb
ben en nog uit te geven, maar er is
meer dan het economische, hoe voor
naam misschien ook.
Behalve hun goede zorgen voor de
geestelijke volksgezondheid in het
algemeen en van de institutionele
psychiatrische zorg in het bijzonder,
hebben ze over de muren van St.
Anna heen hun zorgen ook gegeven
aan Venray. Het duidelijkste komt
dat misschien tot uitdrukking in het
jaarlijkse ziekentriduum, waar ze de
gulle gastgeefsters zijn, maar wie
geen vreemdeling in Jerusalem is
weet dat in het verborgene nop veel
meer gedaan is. Er is in St. Anna in
zestig jaren veel, ..heel veel veran
derd. Op administratief, op econo
misch, op technisch en op vele andere
gebieden. Maar gebleven is er de
goede zorg, de moederlijke genegen
heid, waarvan niet alleen de vele,
vele patiënten profiteerden en nog
profiteren, maar die ook Venray zelf
zo dikwijls mocht en mag ondervin
den. Dat te konstateren op de 60ste
verjaardag van de komst van de
„Belsen" naar Venray, is een extra
felicitatie waard, bij de velen, die de
Zusters ongetwijfeld maandag zullen
bereiken.
Wat het Wiener Tournee Theater
in de toneelserie bracht is beslist
een van de hoogtepunten van dit
jaar. Shakespeare's Midzomernacht-
droom in een eigentijdse versie en
nog wel in het Duits was de zware
opgave, waarvoor dit gezelschap een
wederom praktisch uitverkochte zaal
stelde. Maar het bleek aldra dat
noch de taal veel moeilijkheden gaf,
noch het feit dat dit beroemde ge
zelschap deze Midzomernachtsdroom
niet als een romantisch elfensprook
je bracht, maar als een bijna demo
nisch stuk vol oer- en natuurwezens.
Belichting en decors werkten prach
tig mee de vele daarbij behorende
effecten te bereiken en wie het spel
van Gustav Fröhlich als Zettel zag,
wist dat daar een groot talent ge
toond werd, zoals ook Jiirgen Wilke
en Katharina Kutschera, om maar
enkele van de 17 medewerkenden te
noemen, blijk gaven van meester
schap, dat juist in deze opvoering
een toppunt bereikte. Gemakkelijk
is het de bezoekers niet gemaakt op
deze avond, maar het resultaat mag
er beslist zijn
NIEUWS UIT VENRAY
EN OMGEVING
ZONDAGSDIENST HUISARTSEN
van zaterdagmiddag 12 uur
tot zondagnacht 2 uur
DR. VAN THIEL
Patersstraat 30 Tel. 1887
Uitsluitend voor spoedgevallen
ZONDAGSDIENST PAROCHIE
GEESTELIJKEN VENRAY-KOM
KAPELAAN J. DRIESSEN
Dr. Poelsstraat 2 - telefoon 2385
De zondagsdienst duurt van zon
dagmorgen tot maandagmorgen 8 u.
ZONDAGSDIENST GROENE KRUIS
ZR. TACKEN
Tel. 04709-1414 of 04780-1269
GROENE KRUIS
ZUIGELINGENBUREAU
kerkdorpen van 2 tot 3 uur
Maandag: Oostrum, Leunen, Heide,
Veulen; Dinsdag: Oirlo, Castenray,
Merselo, Smakt
Woensdag 6 nov. voor de letters
S tm. Z van Venray-kom.
ZIEKENAUTO
Bel. 04780 - 1092 (b.g.g. 2116)
ZONDAGSDIENST
VERLOSKUNDIGEN
Vroedvrouw Kransen-Meesters
Julian as ingel 41-43 - Venray
Tel. 1061 (04780) b.g.g. 04709-1639
Vroedvrouw Steveus-Helnen
Merseloseweg 23 Venray
telefoon 1152 (04780)
ZONDAGSDIENST
PAROCHIE-GEESTELIJKEN
VENRAY-KOM
Zoals men uit bovenstaande agen
da kan opmaken hebben de paro
chiegeestelijken van Venray-kom
opnieuw de zondagsdienst ingesteld.
Door verschillende mutaties van ka
pelaans is deze enkele maanden bui
ten dienst geweest. Nu kan men
weer wekelijks lezen tot wie men
zich moet wenden voor geestelijke
hulp op zon- en feestdagen.
IN MEMORIAM JAN POELS
In het ziekenhuis overleed in de
leeftijd van 81 jaar de heer Jan
Poels. De overledene heeft zich de
laatste tijd zeer verdienstelijk ge
maakt voor de op 18 november te
houden reünie van de mannen, wel
ke in 1918 gevolg gaven aan de op
roep de monarchie te redden toen
Troelstra een revolutiepoging deed.
Jammer, dat enkele weken daar
voor deze grote stimulator overleed.
Daarnaast heeft de heer Poels zich
zeer verdienstelijk gemaakt voor de
Middenstandersvereniging en de
Spiegelglasverzekering van Venray.
De begrafenis vond dinsdag plaats.
R.K. VROUWENGILDE VENRAY
Nog even willen wij u het koffie-
uurtje in herinnering brengen. Dat
zal dan zijn a.s. dinsdag 5 november
van half 11 tot half 12 in lunchroom
Verheugen, Grotestraat. Komt u nu
echt ook? Laat ons niet alleen zit
ten.
Dan is er ook nog nieuws over de
cursus cadeautjes maken. Deze cur
sus begint vrijdag 8 november om
2.15 uur in hotel Kemps Hensenius-
plein 11. Men kan zich hiervoor nog
opgeven bij mevr. Hermans, Juliana-
singel 26, tel. 1129. De kosten zijn
4,00 voor 6 lessen.
KONINKLIJKE
ONDERSCHEIDING
Bij gelegenheid van het 40-jarig
bestaan van het Psychiatrisch Zie
kenhuis Sancta Maria te Noordwijk
werd o.m. de bronzen eremedaille in
de orde van Oranje Nassau uitge
reikt aan de heer W. G. J. Custers,
die ook 40 jaren in deze instelling
werkzaam is. De heer Custers is
Venrayer van geboorte.
HOND TEGEN AUTO
Een overstekende herdershond
was op de Beekweg oorzaak dat de
personenauto bestuurd door de Ven
rayer W. v. Z. schade opliep. De
hond werd bij de botsing gedood. De
eigenaar M. B. werd opgespoord en
deze bleek verzekerd te ziin, waar
door de rekening aan de WA verze
keringsmaatschappij kan worden ge
presenteerd.
Volgend jaar zullen verschillende
verbeteringen worden aangebracht
in de weg VenloHorst—Venray
Noord Brabantse grens. Dit delen
Ged. Staten mee in hun overzicht
van verbeteringswerken aan provin
ciale wegen in 1969. Deze weg zal,
zoals bekend, worden omgelegd om
Horst. Ten behoeve hiervan wordt
een aardebaan aangelegd. Een begin
zal ook worden gemaakt met de
bouw van kunstwerken in het weg
gedeelte ten noorden van de Tien-
rayseweg.
De aansluiting van de tertiaire
weg naar Oirlo en Castenray wordt
verlegd. Ten behoeve van de nieuwe
aansluiting zal in de bestaande pro
vinciale weg een baanverdubbeling
worden aangebracht. G. S. verwach
ten, dat ook kan worden begonnen
met de aanleg van 'n baanverdubbe
ling voor de veiling te Grubben-
vorst en dat de Rijkswaterstaat een
begin maakt met het voor rekening
van de provincie te bouwen viaduct
in de kruising van de E-3 met de te
verleggen provinciale weg.
In de weg Brabantse grens—Ven
ray—WellDuitse grens wordt een
begin gemaakt met de bouw van
viaducten over de Leunseweg en
over de nieuwe provinciale weg te
Venray. Ook wordt begonnen met de
asfaltering van het gedeelte Leunen-
Oostrum in deze weg. De aanleg van
de Midden-Peel weg kom» volgend
jaar een stap verder. Prov. Water
staat gaat dan starten met de aanleg
van het gedeelte gelegen tussen de
weg Blerick-Panningen en de Napo-
leonsbaan.
OVERPEINZINGEN
HET HOOGE HUYS
Namen als het Schuttersveld voor
het nieuwe bejaardencentrum, de
Kruuze voor het oude Paterskloos-
ter, het Boschveldcollege voor het
nieuwe Lyceum houden met vele
andere de herinnering vast aan Ven-
rays geschiedenis en oudheid. Toen
men deze week in de kringen van de
oudheidvorsers aan het zoeken was
naar het Hooge Huys, waar dat ge
legen had, bleek het te gaan om een
soort buitenverblijf van de heer van
Makken aan de rand van Venray.
Ongeveer waar eens de oude gasfa
briek stond, hadden deze heren een
huis staan, aan de rand van hun
jachtgebied, waarin ze zich terug
trokken na de jacht om daar zich te
goed te doen aan wat de jacht had
opgeleverd, waarbij ook de drank
niet gespaard werd. Dit huis was vrij
hoog opgetrokken omdat zulks op de
eerste plaats hoorde bij de stand van
die heren en op de tweede plaats om
er door gevrijwaard te zijn dat het
het rieten dak vernield zou kunnen
worden door het mindere volk. Nabij
dit Hooge Huys stond ook de Pol
vertoren. of het Polverhuis. waarin
de attributen voor de jacht bewaard
werden.
De vraag komt nu automatisch
naar voren of dit Hooghe Huys geen
goede betiteling zou zijn voor onze
wolkenkrabber aan de Beekweg. Een
oude Venrayse naam, die o.i. zeer
toepasselijk is op deze hoge flat, die
met recht een Hoogh Huys genoemd
kan worden.
Zijn we goed ingelicht dan wordt
thans een poging gedaan het gebouw
de Hoge Beek te npemen. Deze naam
is wellicht fraai gevonden, al vraagt
men zich af hoe een beek hoog kan
zijn. maar heeft geen enkele ge
schiedkundige verbinding met Ven
ray van vroeger of nu.
OVERSTEKENDE PONY
OORZAAK ONGEVAL
Een overstekende pony was op de
Timmermannsweg te Ysselsteyn oor
zaak dat de bestuurder van de
vrachtauto van landbouwbelang M.
J. uit Wanssum plotseling moest af
remmen. waardoor de wagen over
de kop sloeg en kantelde. De be
stuurder raakte bekneld. Venrays
vrijwillige brandweer rukte uit en
geholpen door omwonenden gelukte
het de bestuurder uit zijn benarde
positie te bevrijden. De bestuurder
bekwam bij de botsing verschillende
verwondingen en moest naar het zie
kenhuis te Venray worden overge
bracht.