KIPPEN UIT INDIA
n
want u gaat voor een
gratis verlichtingscontrole
naar de VW-dealer
'BiJf
PJ_
p
p
w
ïQ
CD
k
C
*3
O
c
p
E
p
p
p
Q-
o*
p
p
pt
VAN DE VEN
mumuumi
p
p
k
p
Ebbeiink
DRY CLEANING
EBBERINK
CD
CD
CD
„DE BERKT"
Hypotheken
2828
N
VRIJDAG 18 OKTOBER 1968 No. 42 NEGEN EN TACHTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY VA/ CC IfD I AH V/nHD WCUDAV HU nMCTDCKCN ADVERTENTIEPRIJS 12 ct per mm. ABONNEMENTS-
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1050652 ïf CCf\DLMÜ V KJ\JT\ VCnRMT CPI UlflO I r\CI\CI1 PtUS PER KWARTAAL (botten Venray 2J5)
LIEFHEBBERIJ WERD MILJOENENZAAK
„Ik zie dat U kippen hebt. U bent dus een kippenfokker."
„Nee, ik ben een opfokker!"
„Waar haalt u dan die kippen vandaan?"
„Die komen hier als eendagskuiken uit de broederü!"
„Ja maar, hoe komt die broederü dan aan haar eieren?"
„Die komen van de vermeerde ringsbedry ven!"
„En dat zün dus de kippenfokkers?"
„Nee de vermeerderaars krijgen hun dieren óf van ouderdieren-
opfokbedrijven óf als eendagskuiken van de broederü, maar de
eieren of de dieren komen van de fokkers!"
En waar laat U nou uw eieren?"
„Ik heb nooit eieren. Want de hennen, die ik opfok gaan vlak voor
de leg naar de legpluimveehouders!"
GEDIFFERENTIEERDE TEELT
Als u bovenstaande dialoog goed
kunt volgen, weet u méér van kip
pen dan 90 procent van ons volk er
van weet. De oplossing vindt u, als
u naar een willekeurig legpluimvee-
houder of slachtkuikenmester toe-
stapt en u laat uitleggen hoe het al
lemaal in elkaar zit. U ziet dan, dat
ieder soort kip tegenwoordig op een
afzonderlijk soort bedrijf gehouden
wordt.
Het verhaal gaat van een heel ho
ge ambtenaar van het ministerie die
de kippen bij een boer bewonderde
en wat vreemd opkeek toen hij die
eieren zag rapen.
„Maar u hebt er geen haan bij!"
zei de hoge bezoeker.
„Nee", antwoordde de boer, „maar
die heb ik niet nodig
„Maar zonder haan kunt U toch
geen eieren winnen?" hield de be
zoeker vol. Natuurlijk kan dat wel;
het zijn alleen onvruchtbare eieren.
De hoge ambtenaar dacht dat hij bij
de neus genomen werd en liep boos
weg. Ook deze man wist niet dat al
le legkippen in heel Europa zonder
één enkele haan gehouden worden,
omdat men van deze dieren tóch
geen broedeieren wint. De kippen
leggen er geen eitje minder om
UIT INDIA
Naar verluidt is de stamvader van
ons huisdier het Indiase Bankhiva-
hoen, dat tot de patrijsachtigen be
hoort. Wanneer dat dier precies ge
temd is, weet niemand. In elk geval
zijn de hoenders al lang voor het be
gin van de jaartelling over de hele
oude wereld verspreid. Vandaar dat
er thans enige duizenden rassen op
aarde voorkomen. De meeste daar
van zijn sportrassen, d.w.z. dat men
ze uit liefhebberij teelt. De nutras-
sen zijn niet zo talrijk. Zij vallen
uiteen in twee groepen; slachtrassen
en legrassen, die elk weer ver on
der verdeeld kunnen worden.
Naar verluidt (want het is nooit
bewezen!) hebben de Chinezen en
de oude Egyptenaren het al heel
vroeg ver gebracht met hun kippen.
Zij zouden zelfs de uitvinders zijn
van de broedmachine.
Maar vóór de middeleeuwen zijn
nooit ergens kuikens uitgebroed,
tenzij dan dat eieren, door kippen in
een broeiende mesthoop gelegd, per
ongeluk eens een keertje uitkwa
men. Ook de opfok van eendagskui-
kens is zo'n precies werkje, dat dit
in de oudheid nooit stelselmatig tot
een goed einde kan zijn gebracht.
In de middeleeuwen dus wel? Ja,
want uit die tijd dagtekenen broed
machines (als u ze zo wilt noemen)
die eigenlijk niets anders waren dan
vaten met broeiende paardemest.
Later heeft Reaumur, u weet wel,
de man van thermometer van 80
4
f f
i V -
■x.
T fl
l. i w .uièited-y
(welk merk auto u ook hebt)
Bent u niet helemaal zeker van uw autoverlich
ting? Wilt u absoluut veilig de donkere winter
ingaan Ga - voor alle zekerheid - uw licht opste
ken bij de VW-dealer. Mocht er iets aan manke
ren, dan kunt u er direct iets aan laten doen. Alles
aan laten doen. Controleren, meten, repareren
en afstellen. Koplampen en achterlichten, rem
lichten en clignoteurs. Doen? Allicht! Ga voor
uw eigen veiligheid naar de VW-dealer. Hij con
troleert als extra - eveneens gratis - uw ban
den. Doen? Allicht! Na de controle krijgt u het
speciale actie-embleem van het Verbond voor
Veilig Verkeer op uw voorruit. Dan is al uw licht,
goéd licht. Het geeft een verlicht gevoel; ook
tegenover de politie.
AUTOMOBIELBEDRIJF VENLO N.V.
LEUNSEWEG 47a TELEFOON 04780-3535
graden, deze bouwsels vervolmaakt.
Men had toen ook hokjes die ver
warmd konden worden om de kui
kens op te fokken. In de loop van
de 19e eeuw ontstonden de „echte"
broedmachientjes, die met warm
water werkten. Die kregen, in te
genstelling tot de paardemest-
machientjes, wèl grote betekenis.
Men kon er n.l. gerust een paar hon
derd dure broedeieren in stoppen
zonder veel risico van mislukken.
Die warmwater- en petroleummach-
nes zijn in de twintiger jaren lang
zaam maar zeker vervangen door de
elektrische broedmachine, die na de
oorlog weer gesplitst werd in voor
broeder (tot 18 dagen) en uitkomst
machine (18-21 dagen) om de capa
citeit van een broederij te vergro
ten.
UITVOER
Tot 1910 voerde Nederland veel
eieren in, soms wel 70 miljoen per
jaar! Pas na de eerste wereldoorlog
ontstond er een uitvoeroverschot. Tot
aan de tweede wereldoorlog gingen
de eieren veelal naar Engeland.
Sinds de oorlog gaat meer dan 90%
van de uitvoer naar Duitsland.
In de volksoverlevering heeft de
kip tal van sporen nagelaten. Tien
tallen gebruiken zijn bekend, waar
in kip of ei een rol spelen: de eier-
dans, de vroegere hanegevechten, de
stoppelhaan, de folklore rond Pasen,
de dan gehouden eier(vr)eetwedstrij-
den en de tientallen kunstjes die
men met eieren kan uithalen.
Zoals men weet, gebruikt de mo
derne legpluimveehouder thans veel
legbatterijen. Dit wordt door vele
dierenbeschermers als een kwelling
beschouwd. Vandaar dat men ze in
Frankrijk dan ook verboden heeft,
maar men trad er nooit tegen op,
zodat de batterij daar even goed ge
bruikt wordt als hier. Of de batterij-
kooi een kwelling voor de dieren is.
is moeilijk te zeggen. Een kip heeft
een geheel andere opvatting van tijd
en ruimte dan de mens. Ook kan
men niet zeggen, dat de kip in de
batterij niet veel eieren zou leggen
als zij zich niet gelukkig voelde. Het
moderne fokprodukt is bijna een me
chanisme geworden, dat wel eieren
moet leggen zolang het voldoende
voedsel en water naar binnen krijgt.
DE PIKORDE
Omgekeerd is het onjuist, dat een
vrij rondwandelende toom kippen zo
gelukzalig is! In iedere toom heerst
n.l. een gruwelijke sociale rangorde,
de z.g. pikorde. Door kippen te mer
ken en met filmcamera's te bespie
den, heeft men die pikorde zeer
nauwkeurig bestudeerd.
Bestaat een toom uit bijv. 25 die
ren, dan heeft ieder zün rang num
mer. Nummer één pikt en treitert de
24 anderen en nummer twee 23 an
deren, maar hij wordt zélf nog door
nummer één gepikt. Helemaal on
deraan de lijst vinden wij nummer
25. Dat is de paria die door ieder
een gepikt en getreiterd wordt en
die zelfs in een modern kippenhok
soms de hongerdood sterft omdat hij
nooit ongestoord eten en drinken
kan
Dit natuurlijke selectiemiddel
(want dat is het) komt by vele in
gemeenschap levende dieren voor,
óók bij het aardige toompje kippen
dat de liefhebber buiten laat rond
scharrelen. De natuur is niet zo lief
als zij lijkt. De oude hertebok moet
in de bronstijd vechten om zijn heer
schappij over de roedel te behouden,
totdat hij het verliest en door een
jonge bok gedood of in elk geval uit
gestoten wordt, wat nagenoeg op
hetzelfde neerkomt. Voor hem is er
beslist geen A.O.W. of bejaarden
huis en hij weet dat.
In een batterij kooi is de pikorde
nog wel aanwezig, vooral als er drie
of meer kippen in een kooi zitten,
maar vanwege de geringe ruimte
heeft men daar minder last van. De
vraag of een legbatterij een kwelling
voor het dier is, valt dan ook niet
eenvoudig te beantwoorden, tenzij
men op het eerste gezicht en het ge
voel afgaat. Alleen ervaren dierpsy
chologen kunnen hier iets over zeg
gen. En zij zwijgen!
VREEMDE VOGEL
Een kip is een vogel die niet vliegt
maar fladdert. Zij kan ook niet eens
hard lopen. De voorouder, het Bank-
hivahoen dus, kan ongeveer als een
patrijs of fazant vliegen. Die kan
dus korte vluchten maken en flad
derend lopen.
Zeer typisch voor de kip is haar
manier van lopen: romp en kop ma
ken afzonderlijke bewegingen. De
oorzaak is, dat de motorische centra
verdeeld zijn over beide lichaams
delen. Vandaar dan ook dat een kip
die men vroeger wreedaardig de kop
afhakte als ze in de pot moest, zon
der kop nog enige tijd rondtollen kan
een groot vermaak voor domme
lieden. Helaas is het snel en pijnloos
doden van kippen in de moderne
slachterij nog altijd een groot vraag
stuk. Men neemt echter aan, dat de
elektrische verdoving de dieren een
pijnloos einde bereidt.
HERSENSCHUDDING
Kippen zijn vreedzaam. Alleen
oude hanen en broedende kippen
vallen wel eens mensen aan. Daarbij
is zo hier en daar wel eens een oog
verloren gegaan maar meer ook niet.
De beste prestatie leverde in 1963 'n
Franse kip, die haar eigenaar met
een echte hersenschudding het zie
kenhuis in sloeg.
Dat ging zo. Het dier had om een
of andere onnaspeurlijke reden een
nest gemaakt in een pluk hooi die
hoog in een schuur op een van de
hanebalken lag. Toen de boer op ze
kere dag binnenkwam en de deuren
opengooide, schrok de kip zó dat zij
fladderend van haar nest afsprong.
Een aantal eieren kwam van grote
hoogte op de kale schedel van de
boer neer met het reeds vermelde
gevolg.
IIOEN, HAAN EN HEN
Wij- hebben in onze taal het oude
woord hoen met de eigenaardige
meervoudsvorm hoenders en het
nieuwere woord kip. Dat laatste
woord is pas sinds de 16e eeuw be
kend en is vermoedelijk als lokroep
al ouder. Hoen staat in Ablaut met
haan en dat is een woord, dat het
gezang van de dieren aanduidt (La
tijn cano ik zing). Men neemt aan
dat.toen de haan in onze streken
doordrong, misschien in de zesde
eeuw v. Chr., er geen andere vogels
waren die zo'n fraai geluid voort
brachten als de haan. Van het Oud-
saksisch en Oudhoogduitse ha no
(Gotisch hana) is de vrouwelijke
vorm henjó gevormd, die afgekort
werd tot hen.
In pluimvee zit pluim, dat aan
het Latijn (pluma =dons, veertje)
ontleend schijnt .te zijn. Ei, met de
stapelvorm eieren als meervoud, is
al zeer oud en komt al in het Oud-
saksisch en Oudhoogduits voor. Het
Oudnoors heeft egg en het Oudiers
og. De oude meervoudsvorm is eier.
zoals nóg in Sakische streken. Maar
toen de uitgang -er niet meer als
meervoud werd aangevoeld zette
men er nog een uitgang -en achter:
ei, eier, eieren. Hoe ver zo'n dwa
ling kan gaan ziet u nóg elke dag,
want ook nu zijn er lieden die spre
ken van eierenhandel i.p.v. eierhan-
del, wat al ruim voldoende is!
Om met een paar getallen te ein
digen: Nederland telt 83.000 bedrij
ven met legkippen, in 't geheel zo'n
25 miljoen stuks. Dan zijn er nog
zo'n 25 miljoen slachtkuikens. maar
men mest vijf koppels per jaar, zo
dat men ook kan zeggen dat er per
jaar 125 miljoen geboren worden.
Per jaar voeren wij de laatste tijd
voor 500 tot 600 miljoen gulden
pluimveeprodukten per jaar uit. U
ziet dat de kip toch echt wel een
miljoenenzaak is geworden.
HONKBAL
In het afgelopen honkbalseizoen
heeft D.A.R. aan alle tegenstanders
duidelijk gemaakt dat honkbal in
Venray tegenwoordig met oen spor
tieve gevarendriehoek wordt aange
kondigd. Een kampioenschap van
Limburg en een eervolle derde
plaats in de competitie van Brabant
zijn daar bewijzen van.
De komende wintermaanden zul
len getuigen zijn van een D.A.R. dat
de konditie. de techniek en het tak-
tisch vermogen zal bijslijpen, zodat
het volgend jaar ook de Brabantse
titel in Venray binnengehaald kan
worden.
Om dit te bereiken zal de D.A.R.
elke zaterdagmiddag om 14.00 uur
op het sportpark of in de zaal aan
genoemde onderdelen werken.
Binnenkort volgt een algemene le
denvergadering, waarby het jaarplan
en het toekomstbeleid ontwikkeld
zal worden.
HINDERWET
Openbare kennisgeving verzoek om
vergunning
Op de secretarie van de gemeente
Venray ligt ter inzage een verzoek
met bijlagen van Th. G. M. Strij-
bosch. Langstraat 78, Venray om
vergunning tot wijziging van een in
richting voor het opslaan van mo
torbrandstoffen met aftapinstallatie
op bovengenoed adres, kadastraal
gemeente Venray sectie D nr. 3535-
3536.
Schriftelijke bezwaren tegen het
verlenen van de vergunning kan
een ieder gedurende tien dagen na
dagtekening van deze bekendmaking
inbrengen bij het gemeentebestuur,
waar dit verzoek ter inzage ligt. De
ingekomen bezwaarschriften worden
mede ter inzage gelegd.
Mondelinge bezwaren kan een
ieder persoonlijk of bij gemachtigde
inbrengen op een openbare zitting
te houden op 21 oktober om 15 uur
in het gemeentehuis.
Venray, 7 oktober 1968
Burgemeester en wethouders van
de gemeente Venray,
A. v. DIJCK, loco-burgemeester
H. P. L. VORST, secretaris
BlX-produkten
zijn gegarandeerd
goedl
Want dit la uw garantie:
bij krimp gratis
vervanging. Dat geldt
voor herensokken,
kinderkousjes, -sokjes
en -maillots.
Kom eens kiezen uit
allerlei frisse kleuren
en levendige dessins.
hoek Marktstraat-Schoolstraat
ZAAIGRANEN
Bestel nu Uw winterza&i-
granen!
1ste Nab. petkuser rogge
1ste Nab. Zeider rogge
1ste Dominant rogge
1ste Pella wintergeret
CUSTERS Zaalhandel, Oirlo
Tel. 04787-282.
HOGE BIJVERDIENSTE
(o.a. thuiswerk, voor ieder
een) aangeboden van 50,
tot 150,per week.
Centrum postbus 263 (2 postz.
van 12 insl.), Haarlem.
TE KOOP
JONATHAN APPELS
8 pond 1,
Kind. van Osch, Akkerweg 6,
Venray.
TE KOOP
prima CONSUMPTIE
AARDAPPELEN
ook voor wintervooraad.
Goed houdbaar. Thuis afge
haald 8 ct per kg. Thuisbe
zorgd 10 ct. per kg.
H. Janssen, Kulutweg 17
Veltum, telefoon 04780-2465
HOGE BIJVERDIENSTE
aangeboden (thuiswerk e.a.)
Inl. G. Ramaekera, Postbus
128, Weert (Antwoordzegel
20 ct Insluiten).
C.P.I.
kuikens
en
jonge
hennen
5000 WL Bovans D 201
20-9 18 weken
5000 WL Bovans D 201
7-10 17 weken
NIES
Pluimvee- opf okbedrty f
LIES8EL TeL 04934-280
en alle andere financieringen
UITERST VOORDELIG
Assuranllekantoar
Kruijsen-Meesiers
Julianasingel 41 Venray
KUNSTGEBITTEN-
REPARATIES
sneller, beter en... goedkoper-
W. H. LICHTE VELD
Venray Tolstraat 2.
NIEUW TELEFOON
NUMMER COENEN
eUa «cmlinnpm
JAKM c.
WLIANASINGtUI •Ultf. 1061 lM/80)
De nieuwste sortering in
TOILETARTIKELEN
ogenschaduw
wenkbrauwpotloden
cleaning milk
haarspray
shampo
tandpasta
eaudecologne
toiletzepen
parfums
lipstick
mascara
poeder
haarversterking
crèmes
krulspelden
haarkammen en
borstels
Verder alles voor uw toilet
in
PoHwels warenhius
10 TeL 15U
Alle soorten
vloerbedekking bij
BAKEN woninginrichting
Schoolstr. 7 telefoon 1682
Vraag vrijblijvend
prijsopgave
CUSTERS
Aardappelhandel
Oirlo - TeL 04787-282
bezorgt iedere week woens
dags en zaterdags, franco
huis:
fijne Consumptie-aardappel en
van zand en klei
Desgewenst al met 25 kg.
Bel even en w(j zijn er meteen
voor woensdag 12 uur
gebracht vrijdags weer
terug
kook Markfctfocrt-SchooUtroo»
een Nederlands produld
prijzen vanaf f 419,-
n I Grotestraat
rOelS Telefoon
1553
p
«■d
t»