DE LAATSTE ONTGINNING
woeste peel voor boerderijen
VRIJDAG 28 JULI 1967 No. 30
ACHT EN TACHTIGSTE JAARGANG
SE PEEL EN MAAS El
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY WPPKRI AD l/HHR X/PK1RAV PM OMQTRPIfPM ADVERTENTIEPRIJS IJ ct p. mm. ABONNEMENTS-
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL 2727 GIRO 1050652 ÏÏCCADLHU 'LIUH VCHnHT C, TV V_J IVI O I r\ C. I\ C TV RRIJS PER KWARTAAL E- (buiten Vumoy 2JS)
De Peel, of liever dat laatste stukje peelgrónd dat Venray nog
rijk is, blijft ook nu vol tegenstellingen. We hebben U dat onlangs
laten zien, toen we van de drukke Beekweg afreden, zo maar een
natuurreservaat in, waarin honderden vogels in pais en vree hun
leven leiden. En we zagen dat ook nu weer, toen we een kijkje
gingen nemen naar de allerlaatste ontginning in onze gemeente,
de ontginning van de Heidse Peel. Aan de ene kant honderden sna
terende eenden, die zaten te wachten op de opening van het
jachtseizoen, aan de andere kant grommende en brommende
draglines en bulldozers, die zware ploegen trekken door de oude
ontwaterde Peelgrónd.
VOORGESCHIEDENIS
De zuid- en westgrens van Ven
ray is altijd de peel geweest, mage
re, dorre gronden, waarin men
hoogstens aan de kanten van Deurne
nog wat turf vond, maar die overi
gens feitelijk slechts een barrière
vormden, zonder enig verder nut
dan wat heide voor de schapen en
voor de koeien.
Als de uitvinding van kunstmest
de boer wat meer mogelijkheden
geeft, wordt eerst onder het Veulen
de eerste aanval ingezet op deze on-
vructhbare grensgronden. Dan volgt
in de twintiger jaren Ysselsteyn en
zelfs de regering begint belangstel
ling te krijgen wat mede tot uitdruk
king komt in de ministeriële naam
van het nieuw gevormde kerkdorp
in deze ontginningen. Dan weer veel
later, in de crisisjaren komt Peel-
plan Zuid, dat naar de kant van
Griendtsveen op aan, de peel gaat
ontsluiten. Werklozen krijgen op die
manier werk en jonge boeren op die
manier een boerderij. Het is een pro
ces waarover men nu maar liever
niet veel meer zegt, maar dat na
de oorlog toch nog wordt voortge
zet. Maar dan komen de machines,
bulldozers en ander materiaal, die de
schop overbodig gaan maken, al
wordt die nog altijd gehanteerd bij
de ontginningen van de Vredepeel
en de Meerselsepeel. Als dat alle
maal achter de rug is, dan ligt er
tussen Ysselsteyn en de Deurnese
grens nog een 250 ha onontgonnen
peelgrónd, de Heidse Peel.
HEIDSE PEEL
Na al de honderden hektaren, die
men aan de Peel ontnomen heeft en
die omgevormd zijn tot goed boeren
land, scheen dat stukje Venray voor
bestemd te zijn tot een soort natuur
reservaat, moeilijk begaanbaar, som-
pig en nat, een ideale broeiplaats
voor eenden en andere watervogels,
die elders verdreven waren door de
schop en de machines. Maar de Ven-
rayse boer, die een monument tot
afsluiting van Venrays ontginnings
geschiedenis maar flauwekul noem
de, bleef toch stiekem dit stuk
je Peelgrónd loeren en telde in ge
dachten al uit dat er nog zo'n dikke
tien boerderijen een plaats zouden
kunnen hebben, Maar èn rijk èn ge
meente schenen ontginningsmoe en
de Heide Peel bleef peel
Maar als de ruilverkaveling Lol-
lebeek nieuwe mogelijkheden wil
brengen in dit Venrayse land, moe
ten er ruilmogelijkheden zijn, uit-
wijkgronden, die men kan geven aan
mensen, die moeten verhuizen, die
gronden kwijt raken aan wegen en
waterlossingen. En natuurlijk wordt
dan gewezen op de Heydse Peel. Al
trekken de verantwoordelijke in
stanties er niet hard aan om nog te
gaan ontginnen, dan heeft men ken
nelijk geen rekening gehouden met
de Venrayse boer, die juist in de
ontginningen heeft geleerd te blijven
vechten. Dan komt het moment dat
Üe Heydse Peel verkocht gaat wor
den en inbreng wordt in de ruilver
kaveling. O neen, dat is zo gemak
kelijk nog niet gegaan, want Ven
rays gemeenteraad wilde deze peel
wel verkopen, maar toch precies
vertellen hoe hij ontgonnen moest
worden, hoe groot de kavels moesten
worden en wie er tenslotte op zou
komen boeren
Maar uiteindelijk werd de grond
verkocht en wist men dat ook de
Heidse Peel zijn dagen kon tellen.
VERJAAGD
Dan zijn vijf jaren geleden de
eenden en de andere watervogels
verjaagd toen men langs het defen
siekanaal af een ontwateringsbeek
ging graven. Men zat toen al direct
met de eerste moeilijkheden.
Het hoger gelegen defensiekanaal
kon namelijk niet gebruikt worden
als ontwateringskanaal en daarom
moest parallel aan dit kanaal een
beek gegraven worden, van waaruit
het water via een pompinstallatie
wordt overgepompt in het hoger ge
legen defensiekanaal. Ook de afwa-
teringssloten in dit stukje peel
brachten hun moeilijkheden met
zich, want het was er nat en de
zwaardere machines zakten tot over
hun assen in de venige grond. Maar
de sloten zijn er gekomen en lang
zaam maar zeker vielen de helft van
de gronden droog.
Dan kwam de stilte terug, want
terwijl men in Venray discussieerde
of hier nu bedrijven van 15 of 18
maar zeker niet van 20 ha op ge
sticht moesten worden, trokken de
mannen van de Grontmy weg naar
elders. Het ontginningswerk scheen
vergeten en de discussies over groot
te en ligging van de kavel verstom
den. Men had andere dingen aan zijn
hoofd, nu bleek dat de verlegging
van de Oostrumse Beek de wereld
achter Leunen wel danig op zijn kop
zette. En de eenden kwamen terug,
wat onwennig eerst, omdat er zoveel
water minder was in dat afgelegen
stukje peel
NIEUWE METHODE
Maar in Roermond op de bureaux
van de Cultuur Technische Dienst
en Grontmy was men deze 250 ha
peel beslist niet vergeten. Trouwens
de ruilverkaveling Lollebeek kon de
ze gronden niet missen, wilde men
elders „klaar kanten" krijgen.
En zo is dan voor enkele weken
weer het startsein gegeven om in
derdaad „klaar kant" te gaan maken
in de Heidse Peel. De plannen zijn
intussen ook gewijzigd. Van de 250
ha worden er goed 120 ontgonnen.
De rest blijft liggen voor de eenden
en de andere oude bewoners. Op
deze 120 hektaren komen vier boer
derijen: een graslandbedrijf, drie
landbouwbedrijven, elk van 30 ha.
Punt uit.
Als we wijzen op de oude discus
sies hierover in onze raad en achter
de stamtafels, dan wijzen de mensen
van de Cultuur Technische Dienst
dat af. „Dat zijn tenminste rendabe
le bedrijven en met die kleinere
kunnen we niet gaan prutsen
Wie zijn ontginningskennis van
vroeger nog eens wil ophalen en de
weinige bezoekers wil vertellen dat
de beste ontginningsmethode is om
eerst de bovengrond terug te schui
ven, dan de ondergrond te egalise
ren, om over die geploegde en ge-
egaliseerde ondergrond dan weer
netjes de vruchtbare bovengrond te
brengen, komt hier bedrogen uit. Die
methode schijnt te kostbaar gewor
den.
In dit geaccidenteerde terrein
heeft men een andere, nieuwe maar
ook ruwere methode van ontginnen.
Daar schakelt men namelijk mach
tige ploegen in, die de hele zaak,
dus boven- en ondergrond, tot bijna
een meter diep omploegen. Als dat
gebeurd is, komen de zware bull
dozers het terrein egaliseren en
schuiven de geploegde grond van de
hoogten in de laagten, zodat men
een vlak terrein krijgt. Is dat ge
beurd, dan komen le ploegen weer
in aktie, die nu weer de omgeploeg
de bovengrond naar boven halen en
klaar is kees. De mensen van de
Grontmy verklaren om strijd dat
met deze methode veel geld ge
spaard wordt, terwijl toch de struc-
Parallel met het defensiekanaal werd een nieuwe brede beek gegraven,
waarin verschillende andere ontwateringsbeken uitmonden. NabU de
Deurneseweg bevindt zich een pompinstallatie die het water uit deze
beek overpompt in het hoger gelegen defensiekanaal.
tuur van een ontginningsgrond geen
geweld wordt aangedaan. Maar aan
de kant van de weg staan wat boe
ren met hun hoofd te schudden. Ze
zijn kennelijk van mening dat de
oude methode toch een stuk voor
zichtiger omging met de vruchtbare
laag, die volgens hem met deze nieu
we methode wel wat te veel ge
mengd wordt met de ondergelegen
veengronden.
GOEDE GROND
Maar de mensen van de Grontmy
kunnen aan de hand van grondmon
sters en grondprofielen duidelijk
maken, dat deze weliswaar ruwere
methode toch ook van deze laatste
peelgronden beste boerengrond zal
maken. Ze wijzen op het feit dat de
grond goed uitgeloogd is en dat men
hier dus geen moeilijkheden heeft
met resten van oud veen, zoals die
elders wel voorkomen.
Ze wijzen op het koffiezand en op
Vlijmscherp zijn de
voren die door de
woeste grond getrok
ken worden, 75 cm en
méér diep. De omge
ploegde grond wordt
door bulldozers geëga
liseerd, die diep weg
zakken in de nu mulle
bodem.
het loodzand en op de vermenging
van de bruine en zwarte grond, dat
het een leek voor zijn oog gaat dui
zelen. Maar wel kan hij nog opteke
nen dat de kwaliteit van deze ont
ginningsgrond goed genoemd mag
worden en dat hij de vergelijking
met andere ontginingsgronden in on
ze gemeente glansrijk kan doorstaan.
Waarvan dan maar akte genomen.
VOOR DE WINTER
hoopt men op minstens 80 ha al de
groenbemesting in de grond te heb
ben en misschien begint men dit jaar
zelfs aan de boerderijenbouw. Maar
dat is een hoofdstuk, waar de Gront
my niets meer mee te maken heeft,
al houdt men er kennelijk wel re
kening mee dat het graslandbedrijf
voorlopig door de Grontmy geëxploi
teerd zal worden.
Maar dat is nog allemaal toe
komstmuziek. Nu klinkt alleen de
muziek van de tractoren, de bull
dozers, de draglines. En de eenden
op het onontgonnen stuk zijn er
zelfs al aan gewend.
Bergen zand, die van peelgrónd
boerengrond worden. Bergen zand,
die ook defintieif de ontginnings
periode in het Venrayse land gaan
afsluiten, nu honderden hektaren
peelgrónd al een metamorfose heb
ben doorgemaakt. Als wel heel voor
zichtig tegen wat omstanaders zeg
gen dat dit toch feitelijk wel een
historisch gebeuren is, dat waard
was in een of ander monument vast
gelegd te krijgen, kijken die ons aan.
Monument? vragen hun ogen. Dan
zegt er een bedachtzaam: „Dat ze
urst mer is zien dat ze 't daorop bol-
werke't Zeuj d'n urste ontgin-
ningsboer nie zien, den ziene nek
brekt
En met deze nuchtere en prozaïsche
opmerking verdwijnt het gedachte
monument in het lawaai van de aan
trekkende motoren. De peel zelf is
monument geworden.
Machtige ploegen van wel twee meter hoog, met dikke blinkende ploeg
scharen, worden met zware tractoren door de woeste peelgrónd getrok
ken, alles omverwerpend wat voor hun „voeten" komt.
NIEUWS UIT VENRAY
EN OMGEVING
Zondagsdienst huisartsen
van zaterdagmiddag 12 uur
tot zondagnacht 2 uur
DR. W. J. A. BLOEMEN
Stationsweg 5 Telefoon 1465
Uitsluitend voor spoedgevallen I
ZIEKENAUTO
QpJ 04780-1692 b.g.g. 2116
ZONDAGDIENST PAROCHIE
GEESTELIJKEN VENRAY-KOM
PATER SERAPHINUS ELSCHOT
Leunseweg 1 - Tel. 1973
bij geen gehoor 2337
De zondagdienst duurt van zon
dagmorgen tot maandagmorgen 8 u
ZONDAGSDIENST GROENE KRUIS
ZR. J. JANSSEN
Albionstraat 15. Leunen - Tel. 1361
GROENE KRUIS
ZUIGELINGENBUREAU
Zuigelingenbureau kom van 23 urn-
maandag voor letters A t.m. K; dins
dag voor letters L t.m. Z.
ZONDAGSDIENST
VERLOSKUNDIGEN
Vroedvrouw Krupsen-Meeaten
Julianasingel 41-43 - Venray
TeL 1061 (04780) b«.g. 1102
KADAVERS LANGS DE WEG
Het is voor de vakantieganger en
de passanten geen prettig gezicht als
men langs de weg kadavers ziet lig
gen van gestorven varkens. Het
wordt hoog tijd dat het Venrayse ge
meentebestuur maatregelen zal ne
men dat deze kadavers in destruc
torbergplaatsen worden opgeborgen
totdat het dectructorbedrijf uit Son
deze kadavers komt ophalen, vooral
met het warme weer.
AANRIJDING
Zondagmorgen lette de bromfiets-
berijder P. A. uit Venray onvoldoen
de op het achter hem komend ver
keer toen hij de Maasheseweg over
stak om verder te brommen op het
rijwielpad, dat de bestuurder van de
luxe auto J. M. uit Knikkerdorp de
bromfietsberijder niet meer kon ont
wijken en deze schepte. Gelukkig
vielen de verwondingen nogal mee.
De schade aan bromfiets en auto
waren behoorlijk.
In de Gasstraat wilde de be
stuurder van de vrachtauto J. H. uit
Leidschendam een tegemoetkomende
auto vrij baan geven. Daartoe rem
de hij af, maar zijn wagen geraakte
in een slip en botste tegen de
vrachtauto bestuurd door G. S. uit
Neer. Het bleef bij materiële schade.
Door onverklaarbare oorzaak
botste de 20-jarige bromfietser L. v.
d. S. uit Venray-Heide op de Deur
neseweg in de berm en botste tegen
een in de berm staande boom. Hoe
wel de bromfietsberijder gewond
was liep hij nog naar huis. Zondag
morgen moest de huisarts komen,
die overbrenging naar het zieken
huis noodzakelijk achtte. De brom
fiets werd zwaar beschadigd.
Op de Stationsweg geraakte vol
gens verklaringen van de bestuurder
door een storing in de remleiding,
de vrachtauto met aanhangwagen,
bestuurd door P. V. uit Bergen in
een slip en botste tegen een langs de
weg staande lichtmast, die afknap
te. Vrachtauto werd licht bescha
digd.
CAFE UITGEBRAND
Zaterdagmiddag omstreeks 2 uur
brak waarschijnlijk door kortslui
ting brand uit in het café van de
heer Verbruggen aan de Leunseweg,
in exploitatie door de heer Hof.
De Venrayse vrijwillige brandweer
was binnen de 5 minuten na de
brandmelding ter plaatse en werd
onmiddellijk geassisteerd door de
bluseenheid van de PTT. De vlam
men sloegen bij aankomst van de
brandweer al boven het dak van het
perceel uit. Dank zij snel en door
tastend ingrijpen van de brandweer
lieden kon het aangrenzend woon
huis van de familie Cremers behou
den blijven. Het bovenste gedeelte
van het café brandde geheel uit ter
wijl het benedengedeelte veel wa
terschade opliep. Van de inboedel en
inventaris kon van het benedenge
deelte bijna alles worden gered.
Door deze brand werd naast het uit
4 personen bestaand gezin van de
exploitant ook zes Marokkaanse
gastarbeiders getroffen, waarvan de
meesten hun eigendommen verloren
zagen gaan.
De schade welke 50.000,be
draagt wordt door de verzekering
gedekt.
Deze brand die een groot aantal
kijklustigen trok, gaf hinder aan het
verkeer op de drukke provinciale
weg, dat moest worden omgelegd.
Om 3 uur kon de brandweer met
het nablussen beginnen.
GESLAAGD
Op het op 17 juli j.l. gehouden
examen voor kraamverzorgster in
„De Meihof" te St. Odiliënberg
slaagden de dames P. F. M. Janssen
en C. H. M. Verhalle uit Venray.
KANARIEVERENIGING
DE HUISVRIEND
Maandelijkse algemene ledenver
gadering op maandag 31 juli om
20 uur in café „In den Engel".
Op de agenda staan enkele be
langrijke punten zoals het kiezen
van het tentoonstellingscomité en
het inenten van onze vogels. Heren
komt U vooral naar deze belangrijke
vergadering. Uw bestuur rekent
daarop.