niet alleen chemisch reinigen, maar ook... reparaties rob van haan» Overpeinzingen „DOE HET ZELF" Henk Smits Oudheidkundige Kring boekte succes INGEZONDEN Demonstratie Venrays historie met onderstaande merken: A.E.G. Heimwerker Stanley-Bridges Erres v.d. Heem Hobby sets Kenmaster Star Ijzerhandel vrijdag 28 okt. van 14 - 22 uur zaterdag 29 okt. van 10 - 21 uur Ijzerwaren Gereedschappen „Doe het zelf" artikelen. VRIJDAG 21 OKTOBER 1966 No. 42 ZEVEN EN TACHTIGSTE JAARGANG IF PEEL EN MAAS F GfOTESTRAAT 21 POSTiUS 1 TEL. 1512 GltÓ 1050652 WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN JSTETKJi HET BIER WAAR LIMBURG TROTS OP IS alle voorkomende zoals onzichtbaar stoppen stootbanden vernieuwen korter maken zakken vernieuwen enz. enz. Limburgs beste stomerij Eindstraat 16, Venray tel. (04780) 1303 De Geschied- en Oudheidkundige Kring Venray en omgeving had op zijn laatste vergadering in Lunch room Verheugen beslist niet over belangstelling te klagen. Integen deel zelfs Als deze belangstelling zijn oor zaak vond in de aankondiging op de agenda dat de gemeente-archivaris Dr. H. Camps enkele belangrijke onderwerpen uit de geschiedenis van Venray zou behandelen, dan is men bedrogen uitgekomen. Dr. Camps' betoog ging namelijk een heel andere richting uit. Hij gaf na melijk een gedegen overzicht voor welke moeilijkheden een archivaris komt te staan, die de lokale ge schiedenis moet navorsen van een bepaalde plaats, die meer de ge schiedenis over zich heen heeft moe ten laten rollen, dan geschiedenis maakte en die meer bestuurd werd dan zelf bestuderend op te treden. Zo iemand moet zich baseren op archieven, waarbij de spreker een uitvoerige uiteenzetting gaf, van wat archieven nu feitelijk wel zijn. Het Venrayse archief is in vrij gehaven de staat, er is veel verloren ge gaan en onze voorvaderen hebben de nog overgebleven stukken ver waarloosd. Iets over de middel eeuwse geschiedenis is praktisch niet te vinden. Het oudste stuk in Venrays gemeentearchief is een oor konde van Hertog Philips van Bour- gondië uit 1466 dat handelt over de Peelgronden. Trouwens, daarover gaan ook de meeste stukken uit de 16e eeuw. Maar uit die tijd zijn b.v. namen van bestuurderen helemaal, niet te vinden, noch stukken over 't algemeen bestuur. Misschien dat in Maastricht meer ligt, omdat in de twintiger jaren daarheen het rechterlijk deel van 't Venrays archief is overgebracht. In vroeger tijden waren B. en W. van Venray meteen rechters en hadden zelfs bevoegdheden die thans de ar rondissementsrechtbank heeft. De Fransen hebben deze rechterlijke taak van de bestuurlijke gesplitst 'en later heeft men de stukken over deze rechtspraken (die ook in Oos trum en Oirlo zijn voorgekomen) naar Maastricht overgebracht. Verder hoopt hij uit het archief van de Grote Kerk nog wetens waardige dingen aan de weet te ko men, temeer omdat in het archief van de Oostrumse kerk niet veel te vinden is en dat van Oirlo onder de oorlog verloren is gegaan. Wellicht dat ook de archieven der kloosters nog enige opheldering kunnen bren gen over Venrays historie en daar naast de familie-archieven. Hg', zowel als de voorzitter van de Kring, Pastoor Driessen uit Well, deden een dringend beroep oude notitieboeken (molenaars- boeken, brouwersboeken etc.) te bewaren en ter inzage te geven. Ze kunnen soms belangrijke aan wijzingen geven. ARCHIEVEN Dr. Camps gaf wel aan in welke richting men nog verder diende te zoeken naar Venrays historie. Be halve de archieven van de gemeen ten uit het Peelland (vechten om Peelgrond) en het archief van Ven- lo, zou dat van Maastricht waar schijnlijk wel stukken hebben lig gen uit de drie heerlijkheden Spra- land (Oostrum), Oirlo en Venray. Daarnaast hoopt hij iets te vinden in de archieven van het oude her togdom Geldern, die in Arnhem lig gen. Ook het Bisschoppelijk archief van Luik zal bestudeerd dienen te worden i.v.m. het feit, dat Venray lang onder Luik gehoord heeft. Voor de Pruisische tijd in de 18e eeuw zal men waarschijnlijk naar Düssel- dorf moeten, terwijl over de Spaan se tijd het archief van Brussel en archieven in Spanje zelf wellicht enig uitsluitsel geven. Daarnaast zal men waarschijnlijk nog archieven in Wenen, Parijs en in het Vaticaan moeten raadplegen. Daaruit blijkt wel dat de gemeente-archivaris en zijn helpers voorlopig niet zonder werk zitten. Voor degenen, die dit alles mis schien wat teleurstellend vinden, had Dr. Camps als enigste troost dat de geschiedenis van Spraland en de krek van Oostrum zeer goed be schreven waren door Pastoor Jans sen. Daarnaast kan de geschiedenis van de Peelontginningen en de moeilijkheden in de Peel aan de hand van de aanwezige stukken reeds vrij goed gereconstrueerd worden, al ,kan dit moeilijk zonder de agrarische geschiedenis van die tijd. Hij zelf zou graag zien, dat bijv. de bejaarden uit Venray nog eens nadachten over wat zij hun ouders hadden horen zeggen over indus trieën, die vroeger in Venray geves tigd waren. Deze dingen konden dan opgetekend en bewaard worden. Ze gaven ook een inzicht in de econo mische geschiedenis van Venray. Datzelfde geldt b.v. over de Schaaps-kompanie, die gegroeid is tot een wereldhandelmaar waar nog te weinig van bekend is. PREHISTORIE Degenen, die opzienbarende ont hullingen over Venrays verleden verwacht hadden, zijn dus wel te leurgesteld. Dr. Camps heeft alleen aangegeven welk een lange en moei lijke weg nog af te leggen is, voor dat men zover is, dat men kan spre ken over een Venrayse geschiedenis. Maar in deze zelfde vergadering kon men toch ook waarnemen wat te bereiken is als een kleine groep enthousiastelingen zich op een be paald onderwerp concentreren. De heer van Ass gaf namelijk een overzicht van 8 jaren archeologisch werken van een groep uit de kring. Was de archeologische geschiedenis van Venray voor 8 jaren een grote witte vlek op de historische kaart, dank zij de inzet van weinigen, is dit dusdanig veranderd, dat thans door middel van vondsten aange toond kan worden dat in het stenen tijdperk (14.000 tot 8.000 voor Chr.) hier reeds mensen geleefd hebben, evenals in het Messoliticum (van 8.000 tot 4.000 voor Chr.). Opmerke lijk is dat juist uit dit tijdperk ver schillende vondsten aan te wijzen zijn bij de Paardenkop in Yssel- steyn, een plek waar men toch ze ker geen bewoning verwachtte. Maar ook op het Laagriebroek, Buus en Merselo zijn uit dit tijd vak vondsten gedaan. Ook uit het Neoliticuf (4000 tot 2000 j. v. Chr.) zijn vondsten te melden o.m. uit Boddebroek, Breeven en is men er in geslaagd o.m. in Wanssum een geheel graf uit die tijd bloot te leg gen. Ook uit Bronstijd en Ijzertijd (1000 jaren voor Christus) zijn vond sten uit Venray te melden. Een en ander heeft er toe bijgedragen dat Venray thans praktisch de enige plaats in Limburg is, die kan be wijzen dat alle voor-christelijke cul turen hier in deze streek geweest zijn en dat dus in de vroegste tijden hier mensen geleefd hebben. Dat dit bewijs is geleverd door leken, toont wel aan, dat op geschiedkundig ter rein veel meer kan gebeuren. DAAD BIJ HET WOORD Wellicht door deze successen aan gespoord besloot de Kring op te richten een bepaalde afdeling, die zich zal bezig houden met Venrayse geslachten, terwijl een andere afde ling de toponomie (namen van stre ken en stukken grond) onder de lou pe gaat nemen en het werk zal voortzetten wat Mevr. Dr. v. d. Hombergh-Bot en Pater Dr. Hugo Sanders reeds begonnen zijn. MUSEUM Rest ons nog te melden van deze zeer geanimeerde vergadering dat op 20 november a.s. een bezoek zal worden gebracht aan het museum in Kevelaer. Dat er verder een drin gend beroep gedaan werd op allen, die aan de ruilverkavelingswerk zaamheden meedoen eventuele vond sten te melden en te bewaren en ten slotte dat voorzitter Pastoor Dries sen dringend vroeg om toch te ko men tot een museum in Venray. Dit mag niet langer meer wach ten, er gaat te veel verloren en hij deed een dringend beroep op wet houder van Dijck toch de mogelijk heid onder ogen te zien om in Vel- tum een vrijkomende boerderij als zodanig te handhaven. En lest best, werd op dezelfde autoriteiten we derom een beroep gedaan iets te gaan doen voor het behoud van kruisen en kapellen. Maar toen liep het tegen twaalf en werd het wer kelijk tijd om te sluiten. voor complete meubilering Schoolstraat 29 HERDENKING We waren gast in Overloon om de herdenking mee te maken van Overloons ondergang en bevrijding. Elders vindt U daarover een kort verslag. Maar dat op dat Engelse kerkhof hebben we ons afgevraagd, toen daar The Last Post weerklonk, hoe het mogelijk is dat die mensen uit Overloon wel en wij niet her denken kunnen. Waarom het die mensen nog wel wat zegt de jaar dag van het droeve gebeuren in ok tober 1944 te herdenken en ons niets O ja, we kennen de argumenten. Er zijn in Venray tientallen huisge zinnen komen wonen, die de bevrij ding niet hebben meegemaakt en die dus een herdenking hiervan niets zegt. Er is intussen een heel nieuwe generatie opgegroeid, die geen weet heeft van oorlog en el lende, geen weet van onderdrukking en bevrijding. Waarom dus nog een herdenking En toch was het gebeuren in Overloon weer even een bezinning op wat is geweest. Ook voor niet- Overloners, ook voor mensen, die er zich veel later pas gevestigd heb ben, ook voor de mensen van bui tenaf. Een bezinning op de offers, die zijn gebracht opdat de generatie van nu in vrede en vrijheid leven kan, in materiële welvaart, onge stoord en zonder dwang Een herdenking van de doden, die toen vielen, opdat wij leven konden. Dan komt als vanzelf de vraag of het Venray-van-nu zulk een bezin ning niet nodig heeftOpdat het destemeer waardere waarvan het nu in volle teugen geniet HERDENKING Je bent op bezoek bij een Hon gaar. Je praat met hem over de Hongaare opstand van tien jaren ge leden. En hij vertelt zijn avonturen, zijn zwerftochten door Europa, zijn moeilijkheden. Je realiseert je eerst als je hem verlaat, dat ook deze mens eens de deur achter zich dicht gedaan heeft van een ouderlijk huis om weg te gaan. Weg te gaan van de verdrukking, weg te gaan van een totalitair systeem. Hij liet ach ter zijn familie en bekenden, zijn geboorteplaats en trok de vreemde in, met niets dan een paar handen aan zijn lijf. Om vrijheid te zoeken, om vrede te vinden. Nu werkt hij hier ergens op een fabriek met het stille heimwee naar wat was.... Maar om vrijheid en vrede te win nen offerde hij dat alles op Wij vinden de teruggekregen vrij heid en de vrede niet eens de moei te van een herdenking meer waard. We hebben immers, afgezien van een paar maanden evacuatie, alles beter terug dan we vroeger ooit hadden. En we realiseren ons nau welijks dat het maar zo heel weinig gescheeld heeft of we hadden ook in Polen of Oost-Europa gezeten Maar om daaraan te denken hebben we geen tijd. HERDENKING Er dwaalt een man in Ysselsteyn en je kunt hem „ergens" herkennen ,als Duitser. Als je hem dan behulp- •zaam de weg wilt wijzen naar het Duitse kerkhof, dan blijkt dat niet de eerste oorzaak van zijn zoekerij te zijn. NeinIn vier und vier- zigEn dan komt het verhaal van een Duits soldaat die in 1944 in Ysselsteyn gelegerd, zich daar over gaf aan de optrekkende Engelsen. Hij zoekt naar de plek, waar dat plaats had, waar hij en zijn kamera den zich overgaven om vanuit Ys selsteyn overgebracht te worden naar Ostende en van daaruit in krijgsgevangenschap naar Engeland. Hij weet geen namen en moet zich oriënteren op een geheugen van 22 jaren terug, toen Ysselsteyn nog niet zo vol gebouwd was en de wegen er heel anders bij lagenHij is vanuit Zuid Duitsland de lange reis komen maken om in dezelfde tijd als damals de herinnering op te ha len aan vervlogen dagen. Zoals voor hem tientallen anderen gedaan heb ben. Engelsen, Duitsers, ja zelfs Amerikanen. Als we hem dan op deze zonnige oktoberdag later op het kerkhof een krans zien leggen voor het grote kruis, dan blijkt hij de plaats terug gevonden te hebben van toen, maar ook op het kerkhof de namen ge vonden te hebben van mede-solda ten, die de krijgsgevangenschap en de terugkeer niet meer mee moch ten makenEn het lijkt of hij ouder geworden is, minder Duits, meer mens. We hebben de namen van onze doden op een paar bronzen platen gezet en we twisten er over, zolang ze hangen, om er een gedachtenis lamp bij te hangen. Maar de lamp komt er nietEn voor herden ken hebben wij geen tijd. BROMFIETSER VAN ACHTER AANGEREDEN Zondagavond omstreeks 12 uur werd de bromfietsberijder A. v. W. uit Venray, toen hij de T-kruising LeunsewegEikenlaan wilde over steken door de luxe auto bestuurd door H. A. uit Ysselsteyn van ach ter aangereden. De bromfietser viel, maar de verwondingen vielen even als de schade aan de voertuigen nogal mee. SKELTERWEDSTRIJDEN NABIJ HET ZIEKENHUIS Een der afgelopen zondagen von den in de direkte omgeving van het St. Elisabeth-ziekenhuis skelterwed strijden plaats. Ieder weldenkend mens weet dat skelters een oorverdovend lawaai met zich meebrengen, tevens dat bij ziekenhuizen middels borden waar schuwingen aan het publiek worden gericht om lawaai zoveel mogelijk achterwege te laten. In de gemeente Venray heeft men hier blijkbaar geen rekening mee gehouden. Dat de zieken, waaronder ook zeer ernstige, hier hinder van hebben ondevonden is duidelijk en dat ook de familie zich hierover er gert, is alleszins begrijpelijk. Als de bevoegde instanties zich eens gingen realiseren dat zulke sportevenementen niet in de nabij heid van een ziekenhuis behoren te worden gehouden en er dus in de toekomst in zo'n omgeving geen ver gunning wordt verleend tot het doen houden van zulke wedstrijden, dan zouden zij de zieken en de families van deze zieken een groot genoegen doen. Laten we hopen dat er lering uit wordt getrokken. U dankend voor de plaatsruimte. K. Schoolstraat 26 Venray.

Peel en Maas | 1966 | | pagina 9