niet
alleen
chemisch
reinigen,
maar
ook...
reparaties
rob
van
haan»
Overpeinzingen
„DOE HET ZELF"
Henk Smits
Oudheidkundige
Kring boekte succes
INGEZONDEN
Demonstratie
Venrays historie
met onderstaande merken:
A.E.G. Heimwerker
Stanley-Bridges
Erres v.d. Heem Hobby sets
Kenmaster Star
Ijzerhandel
vrijdag 28 okt. van 14 - 22 uur
zaterdag 29 okt. van 10 - 21 uur
Ijzerwaren Gereedschappen
„Doe het zelf" artikelen.
VRIJDAG 21 OKTOBER 1966 No. 42
ZEVEN EN TACHTIGSTE JAARGANG
IF PEEL EN MAAS F
GfOTESTRAAT 21 POSTiUS 1 TEL. 1512 GltÓ 1050652 WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN JSTETKJi
HET BIER
WAAR LIMBURG
TROTS OP IS
alle voorkomende
zoals
onzichtbaar stoppen
stootbanden vernieuwen
korter maken
zakken vernieuwen
enz. enz.
Limburgs beste stomerij
Eindstraat 16, Venray
tel. (04780) 1303
De Geschied- en Oudheidkundige
Kring Venray en omgeving had op
zijn laatste vergadering in Lunch
room Verheugen beslist niet over
belangstelling te klagen. Integen
deel zelfs
Als deze belangstelling zijn oor
zaak vond in de aankondiging op de
agenda dat de gemeente-archivaris
Dr. H. Camps enkele belangrijke
onderwerpen uit de geschiedenis
van Venray zou behandelen, dan is
men bedrogen uitgekomen. Dr.
Camps' betoog ging namelijk een
heel andere richting uit. Hij gaf na
melijk een gedegen overzicht voor
welke moeilijkheden een archivaris
komt te staan, die de lokale ge
schiedenis moet navorsen van een
bepaalde plaats, die meer de ge
schiedenis over zich heen heeft moe
ten laten rollen, dan geschiedenis
maakte en die meer bestuurd werd
dan zelf bestuderend op te treden.
Zo iemand moet zich baseren op
archieven, waarbij de spreker een
uitvoerige uiteenzetting gaf, van wat
archieven nu feitelijk wel zijn. Het
Venrayse archief is in vrij gehaven
de staat, er is veel verloren ge
gaan en onze voorvaderen hebben
de nog overgebleven stukken ver
waarloosd. Iets over de middel
eeuwse geschiedenis is praktisch
niet te vinden. Het oudste stuk in
Venrays gemeentearchief is een oor
konde van Hertog Philips van Bour-
gondië uit 1466 dat handelt over de
Peelgronden. Trouwens, daarover
gaan ook de meeste stukken uit de
16e eeuw. Maar uit die tijd zijn b.v.
namen van bestuurderen helemaal,
niet te vinden, noch stukken over 't
algemeen bestuur.
Misschien dat in Maastricht meer
ligt, omdat in de twintiger jaren
daarheen het rechterlijk deel van 't
Venrays archief is overgebracht. In
vroeger tijden waren B. en W. van
Venray meteen rechters en hadden
zelfs bevoegdheden die thans de ar
rondissementsrechtbank heeft. De
Fransen hebben deze rechterlijke
taak van de bestuurlijke gesplitst 'en
later heeft men de stukken over
deze rechtspraken (die ook in Oos
trum en Oirlo zijn voorgekomen)
naar Maastricht overgebracht.
Verder hoopt hij uit het archief
van de Grote Kerk nog wetens
waardige dingen aan de weet te ko
men, temeer omdat in het archief
van de Oostrumse kerk niet veel te
vinden is en dat van Oirlo onder de
oorlog verloren is gegaan. Wellicht
dat ook de archieven der kloosters
nog enige opheldering kunnen bren
gen over Venrays historie en daar
naast de familie-archieven.
Hg', zowel als de voorzitter van
de Kring, Pastoor Driessen uit
Well, deden een dringend beroep
oude notitieboeken (molenaars-
boeken, brouwersboeken etc.) te
bewaren en ter inzage te geven.
Ze kunnen soms belangrijke aan
wijzingen geven.
ARCHIEVEN
Dr. Camps gaf wel aan in welke
richting men nog verder diende te
zoeken naar Venrays historie. Be
halve de archieven van de gemeen
ten uit het Peelland (vechten om
Peelgrond) en het archief van Ven-
lo, zou dat van Maastricht waar
schijnlijk wel stukken hebben lig
gen uit de drie heerlijkheden Spra-
land (Oostrum), Oirlo en Venray.
Daarnaast hoopt hij iets te vinden
in de archieven van het oude her
togdom Geldern, die in Arnhem lig
gen. Ook het Bisschoppelijk archief
van Luik zal bestudeerd dienen te
worden i.v.m. het feit, dat Venray
lang onder Luik gehoord heeft. Voor
de Pruisische tijd in de 18e eeuw
zal men waarschijnlijk naar Düssel-
dorf moeten, terwijl over de Spaan
se tijd het archief van Brussel en
archieven in Spanje zelf wellicht
enig uitsluitsel geven. Daarnaast zal
men waarschijnlijk nog archieven
in Wenen, Parijs en in het Vaticaan
moeten raadplegen. Daaruit blijkt
wel dat de gemeente-archivaris en
zijn helpers voorlopig niet zonder
werk zitten.
Voor degenen, die dit alles mis
schien wat teleurstellend vinden,
had Dr. Camps als enigste troost dat
de geschiedenis van Spraland en de
krek van Oostrum zeer goed be
schreven waren door Pastoor Jans
sen. Daarnaast kan de geschiedenis
van de Peelontginningen en de
moeilijkheden in de Peel aan de
hand van de aanwezige stukken
reeds vrij goed gereconstrueerd
worden, al ,kan dit moeilijk zonder
de agrarische geschiedenis van die
tijd.
Hij zelf zou graag zien, dat bijv.
de bejaarden uit Venray nog eens
nadachten over wat zij hun ouders
hadden horen zeggen over indus
trieën, die vroeger in Venray geves
tigd waren. Deze dingen konden dan
opgetekend en bewaard worden. Ze
gaven ook een inzicht in de econo
mische geschiedenis van Venray.
Datzelfde geldt b.v. over de
Schaaps-kompanie, die gegroeid is
tot een wereldhandelmaar waar
nog te weinig van bekend is.
PREHISTORIE
Degenen, die opzienbarende ont
hullingen over Venrays verleden
verwacht hadden, zijn dus wel te
leurgesteld. Dr. Camps heeft alleen
aangegeven welk een lange en moei
lijke weg nog af te leggen is, voor
dat men zover is, dat men kan spre
ken over een Venrayse geschiedenis.
Maar in deze zelfde vergadering
kon men toch ook waarnemen wat
te bereiken is als een kleine groep
enthousiastelingen zich op een be
paald onderwerp concentreren. De
heer van Ass gaf namelijk een
overzicht van 8 jaren archeologisch
werken van een groep uit de kring.
Was de archeologische geschiedenis
van Venray voor 8 jaren een grote
witte vlek op de historische kaart,
dank zij de inzet van weinigen, is
dit dusdanig veranderd, dat thans
door middel van vondsten aange
toond kan worden dat in het stenen
tijdperk (14.000 tot 8.000 voor Chr.)
hier reeds mensen geleefd hebben,
evenals in het Messoliticum (van
8.000 tot 4.000 voor Chr.). Opmerke
lijk is dat juist uit dit tijdperk ver
schillende vondsten aan te wijzen
zijn bij de Paardenkop in Yssel-
steyn, een plek waar men toch ze
ker geen bewoning verwachtte.
Maar ook op het Laagriebroek,
Buus en Merselo zijn uit dit tijd
vak vondsten gedaan. Ook uit het
Neoliticuf (4000 tot 2000 j. v. Chr.)
zijn vondsten te melden o.m. uit
Boddebroek, Breeven en is men er
in geslaagd o.m. in Wanssum een
geheel graf uit die tijd bloot te leg
gen. Ook uit Bronstijd en Ijzertijd
(1000 jaren voor Christus) zijn vond
sten uit Venray te melden. Een en
ander heeft er toe bijgedragen dat
Venray thans praktisch de enige
plaats in Limburg is, die kan be
wijzen dat alle voor-christelijke cul
turen hier in deze streek geweest
zijn en dat dus in de vroegste tijden
hier mensen geleefd hebben. Dat dit
bewijs is geleverd door leken, toont
wel aan, dat op geschiedkundig ter
rein veel meer kan gebeuren.
DAAD BIJ HET WOORD
Wellicht door deze successen aan
gespoord besloot de Kring op te
richten een bepaalde afdeling, die
zich zal bezig houden met Venrayse
geslachten, terwijl een andere afde
ling de toponomie (namen van stre
ken en stukken grond) onder de lou
pe gaat nemen en het werk zal
voortzetten wat Mevr. Dr. v. d.
Hombergh-Bot en Pater Dr. Hugo
Sanders reeds begonnen zijn.
MUSEUM
Rest ons nog te melden van deze
zeer geanimeerde vergadering dat op
20 november a.s. een bezoek zal
worden gebracht aan het museum in
Kevelaer. Dat er verder een drin
gend beroep gedaan werd op allen,
die aan de ruilverkavelingswerk
zaamheden meedoen eventuele vond
sten te melden en te bewaren en ten
slotte dat voorzitter Pastoor Dries
sen dringend vroeg om toch te ko
men tot een museum in Venray.
Dit mag niet langer meer wach
ten, er gaat te veel verloren en hij
deed een dringend beroep op wet
houder van Dijck toch de mogelijk
heid onder ogen te zien om in Vel-
tum een vrijkomende boerderij als
zodanig te handhaven. En lest best,
werd op dezelfde autoriteiten we
derom een beroep gedaan iets te
gaan doen voor het behoud van
kruisen en kapellen. Maar toen liep
het tegen twaalf en werd het wer
kelijk tijd om te sluiten.
voor complete meubilering
Schoolstraat 29
HERDENKING
We waren gast in Overloon om de
herdenking mee te maken van
Overloons ondergang en bevrijding.
Elders vindt U daarover een kort
verslag. Maar dat op dat Engelse
kerkhof hebben we ons afgevraagd,
toen daar The Last Post weerklonk,
hoe het mogelijk is dat die mensen
uit Overloon wel en wij niet her
denken kunnen. Waarom het die
mensen nog wel wat zegt de jaar
dag van het droeve gebeuren in ok
tober 1944 te herdenken en ons
niets
O ja, we kennen de argumenten.
Er zijn in Venray tientallen huisge
zinnen komen wonen, die de bevrij
ding niet hebben meegemaakt en
die dus een herdenking hiervan
niets zegt. Er is intussen een heel
nieuwe generatie opgegroeid, die
geen weet heeft van oorlog en el
lende, geen weet van onderdrukking
en bevrijding. Waarom dus nog een
herdenking
En toch was het gebeuren in
Overloon weer even een bezinning
op wat is geweest. Ook voor niet-
Overloners, ook voor mensen, die er
zich veel later pas gevestigd heb
ben, ook voor de mensen van bui
tenaf. Een bezinning op de offers,
die zijn gebracht opdat de generatie
van nu in vrede en vrijheid leven
kan, in materiële welvaart, onge
stoord en zonder dwang
Een herdenking van de doden, die
toen vielen, opdat wij leven konden.
Dan komt als vanzelf de vraag of
het Venray-van-nu zulk een bezin
ning niet nodig heeftOpdat het
destemeer waardere waarvan het
nu in volle teugen geniet
HERDENKING
Je bent op bezoek bij een Hon
gaar. Je praat met hem over de
Hongaare opstand van tien jaren ge
leden. En hij vertelt zijn avonturen,
zijn zwerftochten door Europa, zijn
moeilijkheden. Je realiseert je eerst
als je hem verlaat, dat ook deze
mens eens de deur achter zich dicht
gedaan heeft van een ouderlijk huis
om weg te gaan. Weg te gaan van
de verdrukking, weg te gaan van
een totalitair systeem. Hij liet ach
ter zijn familie en bekenden, zijn
geboorteplaats en trok de vreemde
in, met niets dan een paar handen
aan zijn lijf. Om vrijheid te zoeken,
om vrede te vinden. Nu werkt hij
hier ergens op een fabriek met het
stille heimwee naar wat was....
Maar om vrijheid en vrede te win
nen offerde hij dat alles op
Wij vinden de teruggekregen vrij
heid en de vrede niet eens de moei
te van een herdenking meer waard.
We hebben immers, afgezien van
een paar maanden evacuatie, alles
beter terug dan we vroeger ooit
hadden. En we realiseren ons nau
welijks dat het maar zo heel weinig
gescheeld heeft of we hadden ook
in Polen of Oost-Europa gezeten
Maar om daaraan te denken hebben
we geen tijd.
HERDENKING
Er dwaalt een man in Ysselsteyn
en je kunt hem „ergens" herkennen
,als Duitser. Als je hem dan behulp-
•zaam de weg wilt wijzen naar het
Duitse kerkhof, dan blijkt dat niet
de eerste oorzaak van zijn zoekerij
te zijn. NeinIn vier und vier-
zigEn dan komt het verhaal
van een Duits soldaat die in 1944 in
Ysselsteyn gelegerd, zich daar over
gaf aan de optrekkende Engelsen.
Hij zoekt naar de plek, waar dat
plaats had, waar hij en zijn kamera
den zich overgaven om vanuit Ys
selsteyn overgebracht te worden
naar Ostende en van daaruit in
krijgsgevangenschap naar Engeland.
Hij weet geen namen en moet zich
oriënteren op een geheugen van 22
jaren terug, toen Ysselsteyn nog niet
zo vol gebouwd was en de wegen
er heel anders bij lagenHij is
vanuit Zuid Duitsland de lange reis
komen maken om in dezelfde tijd
als damals de herinnering op te ha
len aan vervlogen dagen. Zoals voor
hem tientallen anderen gedaan heb
ben. Engelsen, Duitsers, ja zelfs
Amerikanen.
Als we hem dan op deze zonnige
oktoberdag later op het kerkhof een
krans zien leggen voor het grote
kruis, dan blijkt hij de plaats terug
gevonden te hebben van toen, maar
ook op het kerkhof de namen ge
vonden te hebben van mede-solda
ten, die de krijgsgevangenschap en
de terugkeer niet meer mee moch
ten makenEn het lijkt of hij
ouder geworden is, minder Duits,
meer mens.
We hebben de namen van onze
doden op een paar bronzen platen
gezet en we twisten er over, zolang
ze hangen, om er een gedachtenis
lamp bij te hangen. Maar de lamp
komt er nietEn voor herden
ken hebben wij geen tijd.
BROMFIETSER VAN ACHTER
AANGEREDEN
Zondagavond omstreeks 12 uur
werd de bromfietsberijder A. v. W.
uit Venray, toen hij de T-kruising
LeunsewegEikenlaan wilde over
steken door de luxe auto bestuurd
door H. A. uit Ysselsteyn van ach
ter aangereden. De bromfietser viel,
maar de verwondingen vielen even
als de schade aan de voertuigen
nogal mee.
SKELTERWEDSTRIJDEN NABIJ
HET ZIEKENHUIS
Een der afgelopen zondagen von
den in de direkte omgeving van het
St. Elisabeth-ziekenhuis skelterwed
strijden plaats.
Ieder weldenkend mens weet dat
skelters een oorverdovend lawaai
met zich meebrengen, tevens dat bij
ziekenhuizen middels borden waar
schuwingen aan het publiek worden
gericht om lawaai zoveel mogelijk
achterwege te laten.
In de gemeente Venray heeft men
hier blijkbaar geen rekening mee
gehouden. Dat de zieken, waaronder
ook zeer ernstige, hier hinder van
hebben ondevonden is duidelijk en
dat ook de familie zich hierover er
gert, is alleszins begrijpelijk.
Als de bevoegde instanties zich
eens gingen realiseren dat zulke
sportevenementen niet in de nabij
heid van een ziekenhuis behoren te
worden gehouden en er dus in de
toekomst in zo'n omgeving geen ver
gunning wordt verleend tot het doen
houden van zulke wedstrijden, dan
zouden zij de zieken en de families
van deze zieken een groot genoegen
doen. Laten we hopen dat er lering
uit wordt getrokken.
U dankend voor de plaatsruimte.
K.
Schoolstraat 26 Venray.