ar tot Puls Herdenking van de Hongaarse opstand St. Jozefklooster breidt uit met beddenhuis WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN Werkgroep Filmvorming VRIJDAG 21 OKTOBER 1966 No. 42 ZEVEN EN TACHTIGSTE JAARGANG PEEL EN MAAS DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY GROTESTRAAT 22 POSTBUS 1 TEL 1512 GIRO 1050652 ADVERTENTIEPRIJS 12 cl p. mm. ABONNEMENTS PRIJS PER KWARTAAL IJS (buiten Vwiray 2^-| IN EEN VENRAYSE HUISKAMER WESTEN LEEFDE HARTSTOCHTELIJK MEE MET VRIJHEIDSSTRIJDERS 23 oktober 1956, des middags om drie uur, trok een stoet van dui zend studenten door de straten van Boedapest. Arbeiders, solda ten en officieren sloten zich aan. De stoet trok naar het stand beeld van de Poolse generaal Bern, die een heldenrol heeft ge speeld in de vrijheidsoorlog van 18481849. Daar werd een reso lutie voorgelezen, waarin onder meer een onafhankelijke en na tionale politiek werd bepleit op grondslag van het socialisme. Op de avond van deze woelige dag veranderde de Hongaarse bewe ging van karakter en sloeg om in een gewapende opstand. Enkele dagen later trokken de Russische troepen via de Oekraïne en Roemenië Hongarije binnen en werd de opstand na verbitterde gevechten op bloedige wijze neergeslagen. In een keurige huiskamer aan de Montgommerystraat leest Janos Rozmanics deze woorden. Langzaam, maar duidelijk. En dan knikt hij en staart over ons heen het duister in„Ja, tien jaren ge leden PARTIJ IN VERWARRING vrije Hongarije en sloten Boedapest I in een tangbeweging in. Opnieuw J ontbrandden verbitterde gevechten die meer dan twee weken duurden. Dag en nacht riep radio Boedapest om hulp De Hongaarse opstand behoort tot de meest dramatische gebeurtenis sen, die de geschiedenis van het na oorlogse Europa kent. De gehele westelijke wereld leefde hartstoch telijk mee met de Hongaarse vrij heidsstrijders, die tenslotte moesten buigen voor de Russische over macht. Tien jaar geleden begon onze aardbol op verschillende plaatsen roodgloeiend aan te lopen. Terwijl de Britse en Franse troepen Egyp- te's Nasser vergeefs tot de orde trachtten te roepen, zochten in Hon garije de lang opgekropte gevoelens een uitweg. Reeds lang had het min of meer ondergronds gerommeld in deze Oosteuropese satellietstaat. In april 1955 was premier Nagy beschuldigd van „rechtse afwijkingen" en werd hij afgezet. Vooral onder de intel lectuelen ontstond toen grote onte vredenheid, die meermalen openlijk werd geuit. UIT BALANS Na Chroestsjev's sensationale rede in februari 1956, waarin een felle aanval op Stalin werd gedaan, raak ten de communistische partij bonden in verwarring. Op allerlei liberalisa tieplannen in de satellietstaten rea geerden zij beurtelings toegevend en afwijzend. Deze onevenwichtige houding zaaide en hoopte de ran cune tegen Moskou steeds meer op, zowel in Polen als Hongarije. De li beralisatie in Polen onder leiding van Gumoelka werkte als een ka talysator op de ontwikkeling in Hongarije. De 23e oktober kwam het tot een uitbarsting. Bij deze kritieke om slag heeft ongetwijfeld ook het feit een rol gespeeld, dat er een conspi- ratieve organisatie in het Hongaarse leger was gevormd, die een militai re opstand voorbereidde. Deze orga- isatie beschikte over wapens en zij entte op de avond van 23ste okto ber haar strevignen op de spontane beweging in de straten van Boeda pest. CONTRA-REVOLUTIONAIREN Russische tanks reden een dag later in Boedapest. Met stenen en benzineblikken werden ze bekogeld. Hongaarse militairen openden van strategische posities uit het vuur met mitrailleurs en anti-tankge- schut. Op 25 oktober arriceerden de Russische partijleiders Mikojan en Soeslow in de Hongaarse hoofdstad. Janos Kadar werd benoemd tot partijsecretaris en hij noemde voor de radio de opstandelingen contra revolutionairen. Nagy beloofde ech ter dat hij zou onderhandelen over het terugtrekken van de Russische troepen. De strijd werd verbitter der. Ondanks hevige artillerie-bom bardementen kregen de Russen geen vat op de opstand, die zich over heel Hongarije uitbreidde. Hun tanks werden met molotov-cocktails opgeblazen. Hongaarse politie- en legereenheden liepen over met al hun wapens. De veiligheidspolitie dook verschrikt onder. In Györ werd een tegenregering gevormd, die over een radio-station beschikte. Zij stelde Nagy een ulti matum; onmiddellijke terugtrekking der Russische troepen en vrije ver kiezingen. Nagy zwichtte. Hij bood de opstandelingen een wapenstil stand aan. KADAR Militair bezien leek de opstand te zijn geslaagd. Politiek bleef de situ atie verward. Op 31 oktober kon digde Nagy aan dat Hongarije een neutrale staat zou worden. Hij deed een beroep op de Verenigde Naties voor bescherming. Janós Kadar en drie andere com munisten vonden dat Nagy te ver ging en traden uit de regering. Zij betitelden Nagy als „contra-revolu tionair". In de vroege ochtend van 4 november ondernamen de Russen een grootscheepse aanval op het Het bewind van Nagy viel onder de massale Russische aanval uiteen. Hijzelf vluchtte naar de Joegoslavi sche ambassade, terwijl de bevrijde kardinaal Mindszenty een onderko men vond bij de Amerikaanse lega tie. De noodkreten in de ether ver stomden. Op 4 november vormde Kadar een tegenregering in Szolnok. Deze re gering steunde het Russische opper bevel. CHAOTISCH In de tweede week van november legden de opstandelingen hun eisen aan Kadar voor. Zij eisten ander maal terugtrekking van de Russi sche troepen. Kadór beloofde on derhandelingen te zullen beginnen. Op 17 november hervatten de mees te arbeiders het werk, maar in vele delen van het land bleef de onrust nog voortduren. Talloze Hongaren (bijna 200.000) namen de wijk naar Oostenrijk, tot de grens weer her metisch werd gesloten. Begin december liepen de emoties weer hoog op. Op 4 december de monstreerden duizenden vrouwen in Boedapest ter gedachtenis van de tijdens de opstand omgekomen verzetstrijders. De regering verbood de revolutionaire comité's van stu denten en militairen. Leden van de centrale arbeidersraad werden ge arresteerd. Uit protest hiertegen riep deze raad op 11 december een al gemene staking van 48 uur uit, waarna Kadar de staat van beleg afkondigde. STANDRECHT Speciale rechtbanken werden in gesteld om standrechterlij k vonnis sen te vellen en uit te voeren we gens misdrijven als gewapende ak- tie en wegens plundering. De econo mie van het land bleek in een vol slagen chaotische toestand geraakt. Het Rode Kruis trachtte met grote voedselzendingen de ergste nood te lenigen. Aan het eind van 1956 maakte de regering een aantal maatregelen be kend die ten doel hadden de bevol king te winnen en de economie op gang te helpen. Het optreden van de Russen in Hongarije wekte in het westen een golf van verontwaardiging. De Ver. Naties konden weinig uitrichten, want hier betrof het werkelijk „een interne aangelegenheid". In ons land koelde het publiek zijn woede op de gebouwen van communistische organisaties. De politie zag in vele gevallen toe. Er werd halfstok gevlagd. En de communisten werden verwijderd uit de belangrijkste commissies (o.a. buitenlandse zaken en defensie) van de Eerste en Tweede Kamer. Daarin keerden zij deze week na tien jaar terug GETUIGE En van dat alles weet Janos Roz manics het zijne. Hij, een toen 17- jarige jongen uit het Hongaarse plaatsje Beremend, dicht bij de Joe- go-Slavische grens, was in die tijd schoenmakers-leerling. Maar hij was het ook beu dat eeuwige commu nistische gezwets dat zelfs in de les sen over schoenmaken nog herhaal delijk tevoorschijn kwam. Hij leef de er met zijn moeder en een broer. En als het drama zich afspeelt en hij de grensbewaking ziet wegtrek ken in hoera-stemming, dan vraagt hij zich af, wat zovelen zich afvroe gen, toen alles verkeerd liep: moet ik niet gaan? Is dit niet mijn kans om uit deze gevangenis te komen, die Hongarije al die tijd was en mis schien weer worden gaat Als de Russische tanks de op stand neerknuppelen en vermalen, dan weet hij dat nu de kans geko men is. Het zal niet lang meer du ren of de grensposten komen terug en wat danEn hij gaat naar Joego-Slavië, waar hij een oom heeft, die hem opneemt Maar als hij verder wil naar het westen, dan pikken de Joegoslaven hem op en hij gaat zeven maanden een kamp in. Maar hij blijft pogen uit deze socialistische kampen te ko men en blijft de Duitse Consulaten vragen of hij niet naar West-Duits- land kan Maar de politiek gooit roet in het eten. DuitslandJoego Slavië krij gen herrie met elkaar en weer zijn Janos' kansen verkeken. Dan hoort hij over Holland en ein delijk krijgt hij het bericht dat men hem daar op wil nemen. In januari 1958 komt hij naar het voor hem vreemde en onbekende Nederland. De aktie Mensen-in-nood zorgt voor een pleeggezin en zo komt hij te recht bij de familie Schueler in Barneveld en via deze familie in Venray, juist met carnaval 1961. OMZWERVINGEN Hij leert goed Nederlands, maar het werk trekt hem niet. Hy wordt getest en krijgt een opleiding tot dameskapper, haalt zyn examens, maar merkt dan wel dat een eigen zaak voor hem moeilyk haalbaar zal zgn. En eeuwig knechtje spelen Daarby komt dat hy intussen kennis gekregen heeft aan een Venrays meisje. En zo belandt dan deze schoenmaker-eierverpakker-dames- kapper by Nelissen Betonindustrie, trouwt en wordt vader van 2 doch ters. Na enig omzwerven krijgt hij een woning aan de Montgommerystraat, waar hij leeft aan de vooravond van deze trieste verjaardag. Een van de velen, die toen zijn gegaan, een van de weinigen, die in Venray is ge bleven HEIMWEE Als we rondkijken in de gezellige woonkamer, rijst naturlijk de vraag: Hoe vind je het hier nu en zou je terug willen Al zegt hij het niet met zoveel woorden, toch blijkt hij zo nu en dan heimwee te hebben naar zijn geboorteland, naar zijn moeder, naar zijn familie. Maar hier is de gebor genheid van een eigen gezin, de ka meraadschap van velen, de wel stand, die men in Hongarije voor onmogelijk houdt. Maar de voorbije jaren niet gemakkelijk geweest voor deze Hongaarse jongen, die in zijn vlucht uitgroeide tot man. Taal- moeilij kheden, aanpassingsmoeilij k- heden„Te velen halen nog een neus op voor de vreemde arbeider, laten je links liggen.... En waar om, dat is me niet duidelijkis een van zijn opmerkingen, waaruit wat bitterheid proeft. Bitterheid ech ter die verdwijnt als zijn oudste dochter een Hongaars liedje pro beert te neuriënZe is het sym bool van het tweede vaderland van Nederland, dat Venray geworden is. En het is goed zo. Burgemeesters in deze contreien lopen gewoonlyk niet met een helm op, noch dragen zy grote werkhandschoenen, terwyl olie spetters in hun gezicht helemaal ongewoon zyn. Toch kon men Burgemeester Mr. Custers reeds maandagmorgen vroeg met al deze attributen rond zien lopen, toen hy voor 't eerst in Venrays historie aan het „heien" sloeg. En dat nog wel terwijl alle Zus ters uit het klooster St. Jozef en vele andere gasten hem danig op de vingers stonden te kyken. Na enig gesputter van de hei machine ging de karwei als g wmeerd en de eerste van 108 zes me ter lange betonnen heipalen was in een minimum van tyd onder veel getril en gebons de grond ingejaagd. De Zusters van St. Jozef timme ren in navolging van hun grote patroon nooit aan de weg. Ze doen in alle bescheidenheid en een voud hun werk, wat o.a. ook be staat in de verzorging en verpleging van een bepaalde categorie mensen uit het psychiatrisch ziekenhuis St. Anna. Mensen, die directe verple ging niet meer nodig hebben, maar die door allerlei omstandigheden toch niet in de maatschappij kun nen terugkeren. Men is daar voor de oorlog mee begonnen en het aan tal van deze mensen is langzaam opgelopen tot een honderdtal. En dat terwijl het Vincentiushuis, waar deze mensen in zijn ondergebracht, feitelijk niet meer voldeed aan de moderne eisen, die zulk een verple ging en verzorging vandaag-aan-de- dag nu eenmaal stellen. Daarom hebben de Zusters kort en goed be sloten om de zaak te gaan verande ren en uit te breiden in meer dan een opzicht. STICHTING Op de eerste plaats besloten zij een stichting in het leven te roepen, die voor hen de nu eenmaal nood zakelijke financiële en administra tieve rompslomp van de exploitatie van gebouwen e.d. op zich zou ne men, waardoor zij zichzelf nog be ter dan voorheen kunnen geven aan hun eigen werk. In deze nog voorlopige stichting heeft o.m. zitting de heer v.d. Eeren- beemt, de financiële adviseur van de Zusters, terwijl naast leden der Congregatie verder zitting hebben de heren C. Leurs en W. Weichs de Wenne. NIEUW BEDDENHUIS En op de tweede plaats ging men in overleg met deze voorlopige stichting plannen opzetten voor een beddenhuis aan het bestaande Vin centiushuis. Plannen, die architect C. de Vries verwezenlijkte, in sa menwerking o.m. met dr. Kortmann, de geneesheer-directeur van Huize St. Anna en die er op neer komen, dat achter het Vincentiushuis een drie verdiepingen hoog gebouw komt, waarin 110 patiënten slaapka mers vinden voor 6 of 3 personen, met daarnaast een dagverblijf en de nodige sanitaire voorzieningen. De verdiepingen zijn met elkaar ver bonden door 'n trappenhuis en met liften. Is dit gebouw (60 x 20 m.) een maal klaar dan wordt het bestaan de Vincentiushuis opgeknapt in die zin, dat er drie eetzalen in zullen komen voor gemiddeld 35 mensen, twee dagverblijven en een centrale keuken op de begane grond, terwijl op de tweede verdieping de thera pie-afdeling zal worden gevestigd met magazijn en de kamers en eet zaal voor het verplegend personeel. Maar zover is men nog niet.... Eerst moet het beddenhuis klaar. HEIEN, IETS NIEUWS VOOR VENRAY Daarvoor was Burgemeester Cus ters dan maandagmorgen in het ge weer gekomen. Rond de bouwput hadden zich de patiënten en de zus ters verzameld toen Moeder Over ste met haar gasten aankwam voor het slaan van de eerste paal De heer v. d. Eerenbeemt heette hen hartelijk welkom en wees er op dat Venray een uitzonderlijke bele venis beleefde, namelijk het heien van een eerste paal. Iets dat ge woonlijk niet nodig is, doch een grondonderzoek had uitgewezen dat het nieuwe gebouw op een grote leembank zou komen staan en om complicaties in de toekomst te ver mijden had men derhalve besloten om voor het eerst in Venrays histo rie een gebouw op heipalen te gaan plaatsen. Hij toonde zich zeer tevreden over het feit dat zo gauw de rijks goedkeuring was afgekomen. Men klaagt in ons goede vaderland wel eens dat alles zo lang moet duren, maar in dit geval is ternauwernood twee maanden na het indienen van de bouwplannen de rijksgoedkeu ring er al en de architect had zich moeten haasten om in dit geval de autoriteiten bij te houden. Dat Dr. Veraart als hoofdinspec teur hier wel een zeer groot aan deel in heeft gehad, erkende hij dankbaar. Hij vertrouwde dat het aannemingsbedrijf Knops uit Venlo een oude relatie van de congre gatie ook dit karwei vlug en vlot zou klaren en dat allen er met ple zier zouden werken. BINNENKORT B.L.O. Burgemeester Custers, uitgerust met helm en extra handschoenen, zag het slaan van deze hei-palen als een symbool van de goede banden tussen Venray en de Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid, beter hier bekend als de Zusters van St. Jozef. Hij prees hun werk-in-stilte en hoopte dat dit nieuwe gebouw snel en goed verwezenlijkt zou wor den, want naar alle waarschijnlijk heid zal ook de rijksgoedkeuring voor de nieuwe B.L.O. spoedig af komen, zodat dan achter elkaar doorgewerkt kan worden. Met de wens dat het nieuwe Vincentius huis vele mensen geholpen zullen worden trok hij dan aan het touw, dat de hei-machine in beweging moest zetten. Het lukte allemaal nog niet direct en er moest olie aan te pas komen, die rijkelijk rondspoot, toen het dan allemaal wel lukte en die er dan ook oorzaak van was, dat Venrays burgervader ook hier mee kennis maakte. Maar dat mocht allemaal de pret niet drukken. In tegendeel zusters, patiënten en In Peel en Maas van 9 september heben w(| 'n artikel geplaatst over kruisen en beelden in kapellen langs de Ven- rayse wegen. YVtf wezen er toen op dat zeer veel kruisen in ontzettend slechte staat verkeer den, veel crucifixen en beelden verdwenen z(jn. Als reactie hierop heeft men in Oirlo de handen uit de mouwen gesto ken en het kruisbeeld aan de Dep. Petersstr. grondig hersteld en ver nieuwd, zodat het weer met ere langs de weg kan staan. Wie volgt? VOOR JEUGD EN VOLWASSENEN FILMSERIE VOOR DE JEUGD Evenals voorgaande jaren heeft Werkgroep Film vorming voor het komende seizoen een programma samengesteld, dat speciaal is be doeld voor de schooljeugd van het voortgezet onderwijs. In samenwerking met de bios coop-exploitant en met financiële steun van de gemeente Venray is wederom een serie van vijf films samengesteld, die de jeugd tegen 'n zeer lage abonnementsprijs kan be zoeken. De bedoelde films zijn: 1. Topkapi, een vrolijke bandie tenfilm, zich afspelend in het mu seum Topkapi, waar een listig stel inbrekers de slag van hun leven willen slaan. 2. Tokio-Olympiade, een mense lijk dokument van grote waarde, waarin intens wordt meegeleefd met de spanning en de dramatiek van de atleet. 3. De man, die verdwijnen moest; een van de beste Hitchcock-films in een meesterlijke vormgeving. 4. Het lot van Mens; bijzonder in drukwekkende verfilming van het menselijk oorlogservaren. 5. Het Grootste Verhaal aller tij den (duur 3'/s uur); een waardige verfilming van de overlevering rond Christus, waarbij men de bioscoop- direktie bijzonder erkentelijk mag zijn, dat speciaal deze kostbare film in deze cyclus kon worden geplaatst. De belangstelling voor dit bijzon der goede programma is in verge lijking met voorgaande jaren nog steeds stijgende. Waren er vorig jaar ruim 1.000 deelnemers, dit aantal is heden de 1100 reeds ruimschoots ge passeerd. Zoveel mogelijk zal aan deze films een inleiding voorafgaan op de di verse scholen, benevens een voorbe schouwing in dit streekblad. Naar aanleiding van de vertonin gen op maandagavond zal bij vol doende belangstelling een gespreks groep samenkomen in een zaal van ons nieuwe gemeenschapshuis. Onze jeugd moet leren met de no dige kritiek tegenover films te staan en de waarlijk goede films te kiezen. Werkgroep Filmvorming wil voor deze jeugd een gids zijn door het doolhof van Filmland en blijft met terdaad haar beleven en beoordelen van films begeleiden. FILMSERIE VOOR VOLWASSENEN Werkgroep Filmvorming gaat ook een poging ondernemen een Film kring voor volwassenen en rijpere jeugd in het leven te roepen. Men moet dan bereid zijn een abonne ment voor een serie van 5 films te kopen. Het programma hiervoor is met grote zorg door Werkgroep en bioscoopdirectie samengesteld en zo is men gekomen tot een keuze die tot de beste behoort, wat de heden daagse filmerij te bieden heeft en waarvan verschillende films zelfs nog niet in de grote provincie-steden zijn vertoond. Wij noemen: 1. Le Bonheur, de veelbesproken filmpoëzie in kleuren van Agnes Vèrda. buurt hebben drie dagen lang het gebonk maar voor lief genomen. Wie schoon wil zijn, moet er pijn voor lijden en wie stevig wil bouwen moet zorgen voor een goede onder grond. Daar zorgen intussen bij St. Jozef 108 heipalen voor. 2. La Prima Delia Rivoluzione, een zeer vooruitstrevend rijp filmwerk van de jonge Italiaan Bertolucci. 3. La Vérité, een knap verbeeld boeiend dramatisch verhaal van Clouzot. 4. This Sporting Life, een indrin gende verfilming over het leven van een beroeps-sportman. 5. Evangelie van Mattheus, de beste Christus-film tot op heden. De eenmalige voorstellingen van deze films zullen allen op maandag avond plaats hebben in het Luxor Theater, aanvang 20.15 uur. Het abonnementsgeld zal ongeveer 10 gulden gaan bedragen, afhanke lijk van het aantal deelnemers, maar in ieder geval zullen er minstens 200 abonnementen moeten worden ver kocht, wil deze cyclus redelijk te financieren zijn. Opgave hiervoor kan schriftelijk, mondeling of telefonisch geschieden bij de kassa van het Luxor Theater of bij dhr. Noyens, Nassauplein 18. Bovendien wil Werkgroep Film vorming nog extra service gaan bie den aan de abonné's door het ver strekken van op schrift gestelde in leidingen voor de vertoning van iedere film. Ook zal zij, indien daartoe vol doende belangstelling bestaat, een gespreksgroep vormen, die na de vertoning de filmproblematiek in discussie kan brengen. Zovele malen gingen de beste films, die de laatste jaren in de Venrayse bioscoopprogramma's voorkwamen, volledig de mist in. Een goede film moet men niet ont daan zien van zijn luister op smal filmformaat of op de t.v.-buis; zulk een film komt slechts op het pro- jektiescherm en bij het projektie- licht van een bioscoop bij een ge concentreerd publiek goed tot haar recht. De film wordt steeds meer een der meest aanspreekbare middelen tot culturele vorming. Het initiatief van onze Werkgroep wil niet spectaculair zijn; het sluit zich niet aan bij de kermisachtige poeha van veel filmreclame. Het roeit in zekere zin tegen de stroom op, omdat het dwars tegen het kwantitatief ondergaan van de mo derne media in, wil vormen tot een kritische en selectieve houding. Wij hopen, dat het de belangstelling zal ondervinden, waar het recht op heeft. Wij vragen nog siaods jw PERSONEEL geschoold en 'ju* ongeschoold I Aanmelden dagelijks - fcTöi ool( na we,kt'jd - aan I/W1'' e *°briek, bij de poriiei fo VtiJ N.V. INALFA VENRAY GOUDEN PROFESSIEFEEST ZR. ROSALINE WISMAN8 Op 4 oktober j.l. was het precies vijftig jaren geleden dat Petronella Wismans uit Venray in 't klooster trad van de Kleine Zusters van St. Jozef te Heerlen. Nadat ze negen jaar als verpleegster fungeerde in het St. Jozefziekenhuis in Heerlen, nam ze haar intrek in Dordrecht. Vanaf 13 okt. 1925 is zij als hoofd van de Röntgenafdeling in de St. Jacobsstichting aldaar werkzaam geweest. Deze werkzaamheden en 't feit dat Zr. Rosaline vijftig jaar tot de congregatie van de Kleine Zus ters behoort, waren aanleiding haar te onderscheiden met de eremedail le in goud verbonden aan de Orde van Oranje Nassau, welke door bur gemeester mr. J. J. v. d. Lee uit Dordrecht werd uitgereikt

Peel en Maas | 1966 | | pagina 1