VENRAY INDUSTRIALISEERDE
...Opeciaalzaak voa tllóede
i e
Kind
RANK
XEROX
WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
Iwintig jaren lol de vestiging van
VRIJDAG 19 NOVEMBER 1965 No. 46
ZES EN TACHTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 1512 GIRO 1.05.06.52
ADVERTENTIEPRIJS 8l/t ct. p. mm. ABONNEMENTS
PRIJS PER KWARTAAL 1.75 (buiten Venray 2.—)
(NEDERLAND) N.V.
Venray Division
de noordelijke provincies). Wgnt een
tekort aan arbeidskrachten is er
praktisch overal. De hoogconjunc
tuur, die we thans beleven, heeft in
bijna heel Nederland de vraag naar
arbeidskrachten dermate hoog opge
stuwd dat het aanwezige arbeids
potentieel tekort schiet. Over deze
tekorten bestaan jammer genoeg
geen exacte gegevens en we kunnen
dus geen vergelijking treffen met
andere plaatsen. Deskundigen zeg
gen echter desondanks dat het Ven-
rays tekort zeker niet hoger is dan
elders. Men zou dat wellicht ook af
kunnen leiden uit het percentage
buitenlandse arbeiders dat in Venray
werkt. Terwijl in Limburg het ge
middeld percentage 4,8% bedraagt,
is dat voor de afzonderlijke gebie
den der gewestelijke arbeidsbureau's
als volgt: voor Venray 1,5 pet., voor
Roermond 0,7 pet., voor Heerlen 7%,
voor Venlo 4,3 pet. en. voor Weert
1,1 pet. op de totale beroepsbevol
king.
DIENSTEN-SECTOR SLOK OP?
Nu we toch met cijfers bezig zijn,
is het in verband met het boven
staande, misschien interessant op
onderstaand overzicht te wijzen.
Venrays beroepsbevolking werk
zaam in:
industrie landbouw diensten
m
m
m
1080 60 2160 1100 770 625
1632 117 2430 1290 1210 1057
3000 500 1750 640 2360 1420
in Venray zelf doen; er mag dan
misschien elders meer betaald wor
den, „ergens" blijft het onbegrijpe
lijk dat nog zovelen buiten Venray
zoeken, wat in Venray zelf te vin
den is.
ONGESCHOOLDEN
Wel is zeker, dat de grote groep
ongeschoolden, waarmede Venray
begonnen is, „verdwenen" is. Ze zijn
Igeoefenden geworden, ze zijn intus
sen vakmensen geworden. Hun kin
deren krijgen een technische oplei
ding, studeren verder en de grote
'groep ongeschoolden is ingekrompen,
ieder jaar meer. Men heeft in de fa-
brieken zelf ervaren dat de vakman
'meer kansen heeft en meer verdie
nen kan. Er is een gedegen beroe
pen- en studievoorlichting op alle
scholen vanwege het Gewestelijke
Arbeidsbureau, er is een jeugdcon-
sulent, die wegwijs maakt in de
veelheid van vakken en ambachten,
(kortom er is in die afgelopen jaren
ontzaggelijk veel gebeurd, ook in de
j industrieën zelf met hun vakcursus
sen., om de opgroeiende jeugd te vor
men tot vakbekwame mensen.
Maar dat houdt in, dat daar. waar
men volstaan kan met ongeschool
den, er tekorten komen. Een proces,
dat men overal ervaart en dat jam
mer genoeg niet altijd op te lossen
is met de toverwoorden: mechanise
ren en automatiseren.
OP DE PLAATS RUST?
Hieruit blijkt dat van Venrays Moeten we nu in 1965, nu de
beroepsbevolking de volgende per- RANK XEROX van start gaat en
centages werkzaam waren in BLITTA Aluminium van Zwijn-
industrie landbouw diensten drecht naar Venray komt, niet de
20
22
36
56
48
25
24
30
39
pas in gaan houden? Moeten we nu,
in 1965, nu het voor verschillenge
bestaande bedrijven zo moeilijk
wordt om genoeg mensen te krijgen
niet op de plaats rust houden? Is
er nu niet de gewenste verscheiden
heid en niet meer metaal alleen?
Vangen de nu aanwezige bedrij-
18 november 1965.
Op het industrieterrein van Venray wapperen de vlaggen rond een
spiksplinternieuwe re.uzen-fabriek en rijden wagens af en aan met
autoriteiten en gasten, die de opening van dit nieuwe bedrijf luis
ter bij komen zetten.
RANK XEROX opent zijn poorten. De Man met de Gong roept
hoog tegen de imposante geve1 de mensen een welkom toe. Zij, die
bij dit feest komen; zij, die er gaan werken. The official opening
of the Rank Xerox (Nederland) N.V. factory in Venray Maashese-
wegis voorbij, als deze krant uitkomt. De Commissaris der
Koningin Mr. Dr. C. J. M. A. van Rooy is al weer terug naar
Maastricht, maar in al zijn nieuwheid en grootsheid blijft hier de.
nieuwe vestiging van RANK XEROX, de zoveelste etappe in Ven
rays industrialisatie.
VOORBIJE TIJD
Zaterdag kan Venray de nieuwe
fabriek gaan bezichtigen. Al wande
lend of rijdend naar dit complex,
passeert men dan !het industrieter
rein. En men realiseert zich dan ter
nauwernood dat datzelfde industrie
terrein, nauwelijks 20 jaren geleden,
vuilnisbelt was. waar in hoge bergen
het puin en de rommel van het ka
potgeschoten en vernielde Venray
bijeen gebracht werd. Men realiseert
zich niet dat, waar nu fabrieken en
werkplaatsen zich aaneenrijen en
„het lied van de arbeid" klinkt, nog
voor geen twintig jaren wat arm
tierige dennen stonden en men een
ekster kon horen krassen.
DWANG
Het was in die dagen, dat de Ven-
rayers terugkwamen uit evacuatie en
hun huizen kapot en geplunderd
vonden, hiïn akkers vernield en hun
vee gedood. Maar naast de bordjes
„MINES" begon de boer weer te
ploegen en in het vernielde venster
kwam het glas, dat eens een familie
portret omraamde. De opbouw be
gon
Toen het puin was opgeruimd, de
gaten gedicht en de wegen hersteld
waren, toen kippenhokken woningen
werden en noodwoningen verrezen^
toen bleek er te weinig werkgelegen
heid meer te zijn
Er was een duidelijk overschot aan
arbeidskrachten. met daarnaast
steeds meer geboorten. En in de
landbouw rommelde het. Daar bleek
bij modernisering en rationalisering
van de boerenbedrijven, dat er feite
lijk mensen te veel waren
Venray moet industrialiseren, werd
toen de leuze, omdat men zag aan
komen dat vooroorlogse toestanden
als werkverschaffing en peelontgin-
ning weer terug zouden moeten ko
men.
Er was industrie in Venray, zoals
een zuivelfabriek en een cartonnage-
fabriek (beiden georienteerd op de
landbouw) maar zij boden te weinig
soulaas. In 1949 werd begonnen met
het industrieterrein wat we nu ken
nen, voor deel gereed te maken. De
gemeente bouwde een hal en nog
een.
MOEILIJKE WEG
En toen begon de moeilijke weg,
de weg van de industrialisatie. Alle
begin is moeilijk, ook dit begin. Een
confectie-atelier kwam, werkte, maar
vertrok. Een metaal-industrie kwam,
zag en ging. Zelfs Karei 1 kwam
naar Venray, maar verloor in Oos
trum zijn hoofd. Maar er kwam ook
een nijverheidsschool. En die bleef.
Enkele kleine aannemingsbedrijven
begonnen uit te groeien tot voor
Venray ongekend formaat, terwijl 2
andere Venrayse ambachtsbedrijven
de sprong naar de industriële status
waagden. Maar in die tijd leerde men
ook iets anders, namelijk dat indus
trialiseren niet alleen fabrieken bou
wen is en industrieterreinen aanleg
gen. Daar komt veel meer bij kijken.
Op de eerste en voornaamste plaats
moeten de mensen mee willen wer
ken. Fabrieksarbeid was een nieuw
iets, dat men ook leren moest en dat
soms wel eens moeilijk was voor de
betrokkenen.
Voorlichtingsavonden en industrie-
weken gaven voorlichting, hielpen
mee om de moeilijke drempel pas-
seerbaar te maken.
Daarbij stelde industrie eisen aan
de in Venray bestaande ambachten
en bedrijven. Konden zij aan die
eisen voldoen? Industrieën brach
ten mensen met zich, die nieuwe
dingen vroegen op het gebied van
onderwijs, recreatie en ontwikke
ling. De fabrieken en bedrijven zelf
vroegen goede af- en aanvoerwegen,
uitbreidingsmogelijkheden, geschoold
personeel, vakmensen in branches,
waar men hier dikwijls nog niet
eens van gehoord had. Kon Venray,
konden Venrayse, mensen, aan die
eisen voldoen, direct of op langere
termijn?
HULP VAN BOVENAF
Het werd duidelijk dat Venray,
hoe van goede wille ook, dit alles
onmogelijk zou kunnen verschaffen,
indien de Rijksoverheid hier geen
helpende hand toestak
Het verlies van het oude Neder
lands Indië en de algehele wereld
situatie had intussen diezelfde rijks
overheid reeds gedwongen nieuwe
bestaansmogelijkheden te zoeken
voor Nederland. Ook zij besloot tot
industrialiseren.
Minister van den Brink kwam met
zijn eerste industrialisatienota waar
in voor bepaalde gebieden, streken
en plaatsen in Nederland extra fa
ciliteiten in het vooruitzicht werden
gesteld, wanneer zij industrie zou
den aantrekken.
Reeds in april 1950 lag bij de over
heid het verzoek van Venrays ge
meentebestuur om te helpen in de
ze gemeente de vestiging van klei
ne en middelgrote bedrijven „van
variërend karakter" mogelijk te ma
ken.
Er werd in 'n enkel geval hulp ge
boden, maar 't duurde tot '53 voor
dat Venray echt kon gaan profite
ren van de prijsreductie- en premie
regeling ter bevordering van de in
dustrie. In dat jaar namelijk werd
Venray te ontwikkelen kern.
OVERTUIGEND
Men had toen de betrokken in
stanties kunnen overtuigen, dat er
niet alleen een voortdurende werk
loosheid bestond (in 1951 waren al
leen in Venray nog 268 mannelijke
werklozen), maar dat ook de geboor
te-overschotten, de vestigingsover
schotten en daarnaast de latente'
werkloosheid op vele boerenbedrij
ven tot maatregelen dwongen.
10 BEDRIJVEN
zijn tot heden aangetrokken kunnen
worden, die hebben geprofiteerd van
premie- en prijsreductieregeling
hun bedrijf in het kader van dit
Thcfusffïalisatebëleid naar Venray
hebben overgebracht, of zich hier
hebben gevestigd.
Dat betekent dat er in 10 jaren bouw de afgelopen 14 jaren ken-
tijds 1400 arbeidsplaatsen geschapen merkte grotendeels de verborgen
zijn voor mensen uit Venray en om
geving. Dat betekent ook, dat de
aangroei van de beroepsbevolking,
die in Venray op 150 personen per
jaar geschat wordt, nu in eigen
plaats en omgeving arbeid kan vin
den.
Maar er is meer gebeurd, dan het
volbouwen van Venrays industrie
terreinen. Werk alleen is niet ge
noegDe andere verlangens moe
ten ook worden ingelost. Er zijn
honderden extra woningen gekomen
voor de mensen in de industrie, ge
meenschapshuizen, een sportpark,
een zwembad, een kampeercentrum,
een cultureel centrum, tevens
schouwburg nog in aanbouw.
Wegen zijn verbeterd, nieuwe aan
gelegd: Midden-Peelweg, Beekweg,
Stationsweg, Deurneseweg. De cul-
tureel-maatschappelijke begeleiding,
en de verbetering van de infrastruc
tuur' zoals men deze zaken in amb
telijke termen noemt, heeft gelijke
tred gehouden met de uitbouw van
de werkgelegenheid.
TEKORT?
Nu in 1965 is de situatie op de
Venrayse arbeidsmarkt wel heel an
ders dan 15 - 20 jaren geleden. In
deze en andere kranten vindt men
iedere week advertenties, die vragen
om personeel. Er zijn Spanjaarden,
Turken, Italianen en Grieken naar
Venray gekomen. Een Venrayse in
dustrie heeft zelfs al neven-bedrij
ven in België en Groningen op moe
ten richten, omdat ze hier te weinig
arbedskrachten kon vinden. Er is
enige deining geweest op het bericht
dat RANK XEROX naar Venray zou
komen, omdat deze vestiging de
„spoeling" voor de bestaande bedrij
ven nog dunner zou maken.
Wanneer we zien dat sinds 1947 't
aantal arbeidsplaatsen in de indus
trie in Venray met 1751 plaatsen is
toegenomen, dan mag niet uit het
oog verloren worden dat in die
zelfde periode in de dienstensectorVen nu~"niet het jaarlijks"geboorte-
(onderwijs, instellingen, handel) 1513 en vestigingsoverschot op en de
nieuwe arbeidsplaatsen gekomen groei van Venrays beroepsbevol-
zijn. En dat daarmede deze laatste king....?
sector nog altijd het grootste deel
van de beroepsbevolking voor zichj Het is logisch dat bij de huidige
opeist. Maar duidelijk is ook dat de overspanning van de arbeids-
industrie binnen afzienbare tijd de markt (die zich ook elders manifes-
diensten-sector zal achterhalen en teert) terdege de belangen van de
aan voor zich het grootste deel van jn Venray gevestigde industrieën en
Venrays beroepsbevolking zal gaan hun mogelijkheden en moeilijkheden
opeisen. Duidelijk is ook dat de ge- jn het oog moeten worden gehouden,
weldige teruggang die de land-
Het goede kontakt tussen indus
trieën en gemeentelijke overheid,
wat onlangs nog door de voorzitter
van de Kath. Werkgeversvereniging
in Limburg als voorbeeld gesteld
werd, zal o.i. daar borg voor staan.
De toewijzing van woningen aan
gastarbeiders is daar ook al een
voorbeeld van.
Maar veel zal afhangen van het
nieuwe industrie-beleid van onze
Regering. Wat in het verleden o.m.
als hulp aan Venray van rijkswege
gegeven werd, v?as op de eerste
plaats bedoeld bestrijding en voor
koming van structurele werkloos-
Het nieuwe beleid wil, volgens de
woorden van de staatssecretaris van
Economische Zaken, in de eerste
plaats een middel zijn om te komen
tot een betere spreiding van de ak-
tiviteiten op industrieel terrein in
ons land en daarmede een waarde
volle bijdrage te leveren tot het doel
dat de regering met haar ruimtelijk
ordeningsbeleid nastreeft.
IETS ANDERS
Dit beleid is er op de eerste plaats
op gericht om verdere bevolkings
concentraties in het westen tegen te
gaan en een evenwichtiger verdeling
van bevolking en welvaart in de
rest van ons land te Jjevorderen. Om
dit doel te bereiken wil de rege
ring een aantal stimuleringsgebideen
aanwijzen en een beperkt aantal
plaatsen, die als trekpaard kunnen
dienen voor de sociaal-economische
ontwikkeling van een hele streek,
extra steun geven voor de uitbouw
van de industriële bedrijvigheid. Zou
het zo vreemd zijn dat in het Noord-
Limburgse en Oost-Brabantse waar
Venray zo'n centrumfunctie in be
kleedt en ruimte in overvloed is. on
ze gemeente een dergelijke kern zou
blijven, als in Groningen in een
straal van 15 km liefst drie van de
ze kernen worden aangewezen, nl.
Veendam, Hoogezand en Groningen
zelf? Gebeurt dit niet, dan is Venray
gedwongen op de plaats rust te gaan
houden en we geloven dat dit fu
nest is. Funest ook voor de industrie,
die thans in Venray is. Want ook
zij heeft grote belangen bij een
(Vervolg z.o.z.)
werkloosheid heeft „opgeruimd".
Van de andere kant mag in het
kader van verdere rationalisering en
door de ruilverkavelingsplannen
toch nog wel enige teruggang in de
ze sector verwacht worden. Uit dien
hoofde verwacht men dus enige sou
laas voor de industrieën, al blijft het
opmerkelijk dat in een rapport van
het Economisch Technologisch Insti
tuut Limburg in 1963 nog gezegd
wordt dat Venrays industrieën een
belangrijk kleiner aantal mannen in
dienst hebben genomen, dan wellicht
mogelijk zou zijn geweest. Dit rap
port is er mede aanleiding toe ge
weest dat de gemeente indertijd 'ja'
heeft geknikt, toen Rank Xerox zich
aanmeldde voor vestiging in Venray.
PENDEL
Mag men voor dit tekort ten dele
de pendel verantwoordelijk stellen?
Men hoort immers officiële persoon
lijkheden vertellen dat liefst 22 pet.
van de Noord-Limburgse beroepsbe
volking naar Duitsland pendelt en
door hun arbeid Duitse bedrijven
helpt.
De uitgaande Venrayse pendel be
droeg in 1964 700 mannen en 150
vrouwen. Van deze 700 mannen gin
gen er 175 naar Duitsland werken
en van de 150 vrouwen 20. Dat be
tekent dat op een totale beroeps
bevolking van 9670 mensen 8,9
pendelt waarvan 2 pet. naar Duits
land. Hetgeen dus wel iets anders
klinkt, maar desniettemin nog altijd
8,9 pet. te veel is.
Weliswaar heeft de inkomende
pendel, dus mensen van buiten Ven
ray die in Venrayse bedrijven ko
men werken (in 1964 700 mannen en
140 vrouwen) grotendeels de uitgaan
de pendel op, toch moet het mogelijk
zijn van deze uitgaande pendel men
sen terug te winnen voor Venrayse
bedrijven.
Er mag dan een zekere pendel-
We hebben in dit artikel weinig
gebruik gemaakt van cijfers en zul
len U daar ook zo weinig mogelijk
mee vermoeien. Maar we hadden U
graag met cijfers getoond of de
vraag naar arbeidskrachten op dit traditie zijn (sigarenmakers naar
moment in Venray nog groter of .Cuyck) en Venrayse meisjes mogen
kleiner is dan in 't overige deel van dan misschien in Deurne ateliers wel
Nederland (behoudens dan misschien gaan werken, maar dat minder graag
j| ff ba by en k/euterhu/s n 1/1/1
venray - yroteslr. 30
tegenover Thomassen