Yenray
strooide
beleefde
spij
Dolle Dinsdag en
ijke
rs
NIET VERGETEN!
VOOR TWINTIG JAREN
fa. MARTENS
TAXIBEDRIJF P. ST0KS
KEMPWEG 9 TEL. 1Z33
foam! Simid formtd foff w<f
Wd BIER - HET BIER WAAR LIMBURG TROTS OP IS!
VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1964 No. 37
VIJF EN TACHTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
DBUK EN UITGAVE VAN DEN munckhof N.v. VENRAY WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN rs'SSr
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 1512 GIRO 1.05.06.52
„Jao, hier stonden weejherinnert zich Grad van den Lisdonk
uit Zeilberg achter Deurne. En die „weej" was dan Grad zelf,
maar 20 jaren jonger dan nu en zijn paard en wagen. Ze hadden
hem op die dolle dindsag in 1944 met zijn paard en wagen daar
aan de Zeilberg aangehouden en op al zyn argumenten en foete
ren kreeg hy geen ander bescheid dan: Wir mussen nach Venray-
VenloToen een van de zwaar gehelmde en nog zwaarder be
pakte Duitse soldaten Grad met een geweer in zijn rug begon te
prikken, gaf hy toe. De Duitsers hadden hem niet nodig, maar
zyn paard en kar. Maar zyn „perd en kar" in de steek laten
„um de verrekkenis nie
Zo beleefde dan Van den Lisdonk
de dolle dinsdag van 20 jaren gele
den. Hij had zelfs geen tijd meer om
vrouw en kinderen te waarschuwen,
hij moest voort. Voort met de terug
trekkende Duitsers, die van moeiig-
heid niet op de benen konden blij
ven staan en apatisch op zijn wa
gen in de richting Venray reden,
't Grote bravour van jarenher was
verdwenen. Op Grad zijn kar zaten
dodelijk vermoeide mannen op de
vlucht voor de Engelsen, Amerika
nen en Canadezen, die vanuit Frank
rijk en België het Herren-volk van
weleer op de hielen zaten. Ze tuur
den wat schuw naar boven, bang
voor de geallieerde jagers, die ze in
België hadden leren kennen en vre
zen.
Ze zeiden niet veel en op Van
Lisdonks vraag of de Krieg uit was,
had slechts een gemompeld: hoffent-
lich.
Zo ging het door de Peel op Ven
ray aan, over een Deurneseweg,
waarop een druk verkeer was van
alle mogelijke Duitsers. De een op
een fiets ,de ander te voet, weer een
ander op een boerekar, die hij zelf
bestuurde en die vol hing met uit
rustingsmateriaal. Hij kreeg wat
brood en een stuk worst. Maar toen
hij zijn paard wat rust wou gunnen,
werd hem te verstaan gegeven dat
hij verder moest. Zo kwam hij dan
in de namiddag van die dolle dins
dag in de Paterslaan aan, waar een
druk verkeer was. Hij bracht de
Duitsers weer aan hun verstand dat
zijn paard rust moest hebben en ze
slikten het na. Ze trokken zelf Hotel
Gitzeis binnen en lieten voerman en
paard en wagen met hun spullen
buiten staan.
Toen heeft Van Lisdonk zo links
en rechts aan de kijkende mensen
eens gevraagd of er geen weg bin
nendoor was naar Deurne op aan.
Men verwees hem naar de Kruis
straat, het Molenpad en dan via de
Heide binnendoor op Ysselsteyn.
Toen heeft Grad zijn hitje stiekum
uitgespannen en terwijl de Duitsers
binen het hotel volop aan het duvel-
jagen waren om drank en eten is
hij er stiekum mee naar de bocht
van de Kruisstraat gelopen en voor
iemand er erg in had, zwaaide hij
zijn been over het paard en ging
het spoorslags de Kruisstraat op,
huiswaarts. Dat hij in de haast zijn
klomp verloor, 's nachts moest
schuilen op de Heide voor de terug
trekkende Duitsers en eerst 's an
derdaags laat weer met zijn paard
in zijn eigen huis was. was niet erg.
Voor Grad was daarmede de dolle
dinsdag ten einde. Voor ons Ven-
rayers was er het vrij opwekkende
gezicht van kwade Duitsers, die nu
het paard foetsie was, hun spullen
op hun schouders moesten nemen
om te voet naar Venlo verder te
trekken
ORGANISATION TODT
Men had trouwens met alle el
lende toch al reden om te lachen
gehad de laatste dagen. Want was
er niet dagen tevoren een algemene
opwinding geweest toen er plotse
ling kamers en huizen gevorderd
werden voor mannen van de orga
nisatie Todt.
De eerste ratten, die het zinkende
schip gingen verlaten. Ze waren uit
Frankrijk op de vlucht naar de Hei
mat en de stoere bruggen- en we
genbouwers, de bunkerontwerpers
en de linie-bouwers hadden ge
merkt dat hun linies en hun bun
kers het niet hielden tegen het in
vasieleger en daarom namen ze de
benen. Zij waren het die de demora
lisatie van het gewone Duitse leger
veroorzaakten met hun berichten
dat de optrekkende geallieerden hun
Voor alle reparaties
Schoolstraat 30 Tel. 2389
vlak op de hielen zaten. Ze waren
in paniek, niet in het minst omdat
ze merkten dat de bevolking van
België en Nederland geheel op hand
der geallieerden was. Moesten ze b.v.
de banden van hun wagen niet be
schermen met bossen brem om de
uitgestrooide spijkers te keren?
BLITZMaDEL
En na hen vertrokken hals over
kop de Blitzmadel, die op het Veu
len en in het Patersklooster jaren
hadden doorgebracht bij hun dienst
voor de Luftschutz van het Rijnge
bied. Zenuwachtig en doodsbenauwd
vertrokken deze dames, die een deel
van hun volgepropte koffers moes
ten laten staan omdat er geen ver-
voersmogelijkheid was. En toen
kwam dan het leger, of wat er van
over was. Op boerenkarren, gestolen
fietsen, te voetVoor ons, die de
Duitse soldaat al die jaren door ge
kend had als de Sieger de onver
slaanbare macht, was het een vreug
devol beeld nu diezelfde stoer sol
daat te zien trekken, dodelijk ver
moeid, met angst in de ogen.
En met hen gingen de NSB-ers,
die een paar jaar lang heer en mees
ter geweest waren. Hun baas was al
eerder uit Venray vertrokken onder
bescherming van de geweren van
extra overgekomen SS-ers, die Hen-
seniusplein en aangelegen straten
schoonveegden, omdat men schijn
baar bang was dat de Venrayse lei
der op het laatste ogenblik nog ge
weld zou worden aangedaan. De ge
wone NSB-er moest evenals de
Duitse soldaat te voet, wat beteken
de dat vrouw en kinderen gepakt en
gezakt Venlo-waarts trokken
FUCHS
Ja Venray lachte in die dagen,
ook om de Fuchs. In de meisjes
school aan de Maasheseweg hadden
de Duitsers één groot textiellager,
waar nu letterlijk van alles lag op
geslagen op het gebied van textiel
om uitgebombardeerde Duitse fami
lies in het Rijngebied te kunnen
helpen. Massa's goede spullen wa
ren hier onder bewaking van de
Duitsers maandenlang een doorn in
het oog geweest voor de Venray er
die op zijn schamele textielpunten
ofwel niets ofwel veel te weinig
kreeg. Toen ook hier de Duitse be
waking uit angst ging lopen, kreeg
men ongekende kansen, waarvan
dan ook duchtig werd geprofiteerd.
Men sloop over hekken en door de
klassen om met een ware wellust te
wroeten in deze bergen van textiel
en gewoon te roven, wat men voor
de voeten kreeg.
Ja, de bevrijding was nabij
Maastricht was immers al gevallen
de bevrijding van Eindhoven was
immer.s aanstaandeHet Duitse
leger was immers op volle terug
tocht en de berichten van Radio
Oranje logen er immers niet om.
Waarom lieten de Duitsers anders
dat machtige Rode Kruis-depot in
de Schoolstraat, in het oude school
gebouw zo maar in de steek? Hier
lagen voor miljoenen guldens instru
mentaria en uitrusting voor hele
ziekenhuizen om van de meer gewo
ne spullen als verbandmateriaal,
brancards e.d. maar niet te praten.
Eigenaardig dat men hier niet tot
dezelfde plundering kwam als aan
de Maasheseweg, terwijl later juist
Venray deze materialen zo best kon
gebruiken. Maar niemand kon in de
toekomst zien
Men speelde ondergrondse. Er
werden spijkers gestrooid op de
wegen, zand gedaan in de smeer
potten van wagens, fietsen gesto
len van Duitsers, die ze ook al
weer geistolen hadden. Men liep
met kaarten van de Organisation
Todt waarop alle bruggen van de
Seine uitgetekend stonden.
Kortom Venray stond op zijn kop,
zoals het Duitse leger op zijn kop
stond ,dat louter op hol geslagen
was door de steeds groter wordende
stroom van geruchten, die het ge
allieerde leger tot dingen in staaS
zou stellen ,die onmogelijk waren,
maar toch geloofd werden. Ge
loofd door vriend en vijand. Maar
niet lang, want in Venlo worden die
hele vluchtende benden opgevangen
en afgevoerd.
DE REACTIE
Mocht dan een deel van het Duit
se leger op de vlucht zijn, de leger
leiding wist precies wat er aan het
handje was. Ze wist dat zowel de
Engelsen als Amerikanen het dolle
tempo van hun doortocht door Bel
gië onmogelijk vol konden houden,
om de doodeenvoudige reden dat de
aanvoertroepen het tempo niet bij
konden houden. Zo liepen ze dan
ook vast tegen het Leopoldskanaal
in België waar Himmler SS stand
hield en zich vastbeet. De opmars
kwam tot stilstaan en alle optimis
tische berichten van de geallieerden
konden niet verhinderen dat de be
vrijding van Zuid Nederland langer
THANS GEVESTIGD:
op zich zou laten wachten dan de
enkele dagen, die men steeds voor
speld had. Voor ons had dat tot con
sequentie dat voor de Duitsers, die
op dolle dinsdag deze contreien ver
laten hadden, nieuwe soldaten te
rugkwamen. En dat het deze heren
ernst was, bleek al donderdags daar
op.
MANLOOS VENRAY
Het feit dat een kabel doorgesne
den zou zijn, was voor de Ortscom-
mandant, die in een barak op het
Veulen resideerde, aanleiding te
eisen dat alle Venrayse mannen ka-
belwacht zouden gaan houden. Ze
moesten de Duitse verbindingen be
schermen. De eerste groep vertrok
nog, maar aan een tweede kwam
men niet meer toe. Er waren name
lijk geen mannen meer. Ze waren
op de meest dwaze plaatsen soms
ondergedoken en in sommige bossen
in de omgeving was het precies
marktdag, zo druk hadden de heren
het. Maar in Venray centrum waren
alleen nog maar vrouwen. De Orts-
commandant kon hier niet tegen op
en de kabelwacht verliep, zonder dat
tegenmaatregelen genomen werden.
Dat het hun ernst bleef, bleek uit
de heel wat strengere houding t.o.v.
het publiek. Fietsen werden gewoon
gegapt en later kregen de NSB-ers,
die het vee kwamen halen tegen
waardeloze „scheine" hun hulp. Boe
ren, die protesteerden tegen deze
veeroof en geen medewerking ver
leenden kregen te doen met onbe
schofte Duitse soldaten, die met hun
geweerkolven deuren insloegen en
kinderen schrik aanjoegen.
Het werd stil in Venray, waar de
Duitser achter de Fuchs-goederen
heen was, zo goed als achter de fiet
sen en het vee. Het enthousiasme en
optimisme van de eerste dagen van
september was weg en voorbij. Men
wachtte gelaten de dingen, die ko
men zouden. Men luisterde naar de
Engelse radio, voor zover er nog 'n
radiotoestel was en leerde daaruit
dat de opmars tot stilstand was ge
komen, de aandacht van de geal
lieerden meer gericht was op het
west envan België en bevroedde niet
dat grootse dingen te gebeuren ston
den. Men werd een beetje apatisch
in onze gemeente, waar de politie en
de burgemeester ondergedoken was
en alleen het meest noodzakelijke
werk gedaan werd. Voor de rest
trok men aan zijn sigaret van Bel
gische shag, drukte zich als er Duit
sers in de buurt waren en keek naar
de lucht, waarin onverdroten de En
gelse en Amerikaanse eskaders door
vlogen op weg naar bombardemen
ten in Rijn- en Roergebied. Wat zou
de toekomst brengen?
(Wordt vervolgd)
JISIHM
oS. mdumfn
tAKM <r»
fioancurimjttij
JULIANASINGE L41'tekf. 1061 (K4780)
GESLAAGD
Te Maastricht slaagde voor het
diploma meubelstoffeerder de heer L.
Basten, Oranjestraat 4. Hij genoot
zijn opleiding bij de Z.N.C. „Leolux"
te Blerick.
Een huislioudbriefje zoals wij dat allemaal kennen.
Zet u er ook vaak BRAND'S BIER oj>?
Dat is 'n goed idee! Want BRAND'S BEER is lekker
bier voor alle mensen die van gezelligheid houden!
Altijd wat flesjes in voorraad, dat is verstandig!
Wat zegt u, is uw BRAND'S BIER op?
Dan gauw wat flesjes op het boodschappenbriefje
zetten en vandaag nog halen! Niet vergeten!