iju
GRINDHAPPERS
JONG LEVEN
WEEKBLAD VOOR VENRAY ÈN OMSTREKEN
graven steeds grote gaten
door kunstmatige inseminatie
VRIJDAG 17 JUL 1964 No. 29
VIJF EN TACHTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS
UW MO DtHUIS
DRUK EN UITGAVE VAN DEN MUNCKHOF N.V. VENRAY
GROTESTRAAT 28 POSTBUS 1 TEL. 1512 GIRO 1.05.06.52
PRUSRPER KWARTAAL M-öO (buiten Venray 1.75
LIMBURGS LANDSCHAP BEDREIGD
OVER 30 KM WORDT PER JAAR 10.000.000 TON GRIND GEBAGGERD
Langs de Maas, in Midden-Lim
burg over een afstand van 30 km
tussen Roosteren en Neer, baggeren
19 grindwinningsbedrijven met 35
baggermolens jaarlijks bijna 10 mil
joen ton grind omhoog, wat 95 °/o
van het grindverbruik in ons land
uitmaakt.
De delving van grind met bagger
molens in Limburg is 35 jaar oud.
De eerste zes jaren werd de grind
uit de rivierbedding gebaggerd daar
na trokken de baggermolens diepe
voren in de uiterwaarden, waar -
onder 2 tot 3 meter dikke lagen ri-
vierklei - rijke grindlagen voorko
men van 20 tot 30 meter dikte. Mo
menteel hebben de „vretende" bag
germolens 1000 hectare weiland ont-
grind, waarvan 650 hectare als wa
ter is overgebleven. Ruim 350 hec
tare zijn gedicht met afvalstoffen
die bij de grinddelving vrijkomen,
(zand en grove grind) en met mijn-
slib en mijnsteen.
Deze laatste mijnsluitdichting wordt
zeer interessant, indien het in aan
bouw zijnde sluiscomplex te Maas-
bracht, met een landelijk record ver
val van 12,25 meter, gereed zal zijn.
Thans zijn 6 speciale onderlossers
van elk 625 ton en 2 sleepboten da
gelijks in bedrijf van 4 'smorgens
tot 12 uur 'snachts vanaf de mijn-
bukerhaven Stein naar de grind-
gaten in Midden-Limburg. Na de
inbedrijfstelling van de Maasbrach-
ter sluis, komen er nog 2 onderlos
sers en 1 sleepboot bij, en dan zal
4000 ton mijnsteen per dag in de
open grindgaten worden gestort, het
geen neerkomt op ruim 1 miljoen
ton per jaar, dit is het tiende deel
van de totale grindproductie in ons
land.
BOERDERIJEN VERSLONDEN
Dagelijks wordt in Limburg 2000
m2 weiland weggebaggerd. Hier
van wordt 1000 tot 1300 m2 weer
aangevuld, maar het is duidelyk,
dat de ontgrindingen grote gaten
blyven achterlaten in de Limburg
se weilanden en akkers.
Burgemeester en wethouders van
de gemeente Heel en Panheel heb
ben kortgeleden openlijk hun ver
ontwaardiging geuit over de steeds
toenemende activiteit der ontgrin-
dingsfirma's.
Naast. Roermond is in 't „Haten-
boer" de eerste ruim 200 jaar oude
boerderij door de baggermolens op
gevreten. Bij enkele van de 5 overi
ge boerderijen liggen de ratelende
baggermolens aan de voordeur. „De
kosten worden aan de huiseigenaren
ruim vergoed", aldus ir. J. de Groot
adjunct-directeur van 't n.v. Nieuw
Grintverkoopkantoor te Nijmegen
op een vergadering der Ned. Beton-
vereniging voor 220 belangstellenden
dit jaar te Roermond.
LEVENSGEVAAR
Ten zuiden van Roermond werd
in Ooi het zwembad „Isabella" zover
uitgebaggerd ,dat dit zwembad voor
kinderen gevaarlijk is geworden. In
de dorpen Herten en Horn liggen de
baggermachines pal naast de rijweg.
Bij Roermond verschijnt wel een
prachtig watersportcentrum, maar
de grindschepen ondervinden 'szo-
mers hinder van de zeilers, die door
de schippers liever in de grindgaten
van Mook worden gezien
Een wonderlijk stuk Nederland is
dit Midden-Limburgse gebied van
water, weilanden en akkergrond.
Rumoerige baggermachines die com
plete drijvende grindbedrijven zijn
geworden, overheersen. De mannen
op deze baggermolens werken 50 -
55 uur per week en verdienen goed
geld. Er liggen molens van diverse
types en van verschillende grootte:
de baggeremmers van de „Merwede
II" hebben een waterinhoud van 400
De grind gedolven door de Grinderij der Nederlandsche Spoorwegen te
Linne voorziet in de behoefte aan ballastgrind voor vrywel het gehele
Nederlandse spoorwegnet met een jaarproductie van 250.000 ton.
Op de Steegse Peelweg liggen in de waterige zomerzon, zes stie
ren in de weiden van de stierenstal. Nr. 7 is voor straf binnenge
haald, want die liet zich zelfs niet weerhouden door de electri-
sche schrikdraad, die hij met zijn logge lichaam verpletterde.
Die staat dan op straf in de stierenstal zelf, waarnaast in een
klein hok de administratie gevestigd is van de K.I.-vereniging
Nieuw Leven, wiens kostbaar eigendom deze zeven stieren zyn.
Draglines vreten de grond weg, die in klein treintjes wordt afgevoerd.
MIA'S PAUL
Komt men binnen op dat wel wat
klein uitgevallen kantoortje, dan
vindt men aan de wand twee foto's,
die U hier in dit blad vindt afge
drukt: Mia's Paul en Cesar. „Onze
kampioenen", zegt de secretaris Wil-
liter per stuk! Met deze monster
emmers haalt de baggermolen we
kelijks 15.000 ton grind van 5-30
mm dikte naar boven.
GRIND OP RANTSOEN
De Maasgrind is op rantsoen ge
steld vanaf 16 maart jl. Er kwamen
voor de schippers wachttijden voor
van enkele dagen tot een week toe
en dit kon worden voorkomen met
distribuering van grind aan de bag
germolens.
Overigens voerden de grindprjdu-
centen op 1 april 1964 een nieuwe
grindsoort in, dat de naam van
„keurgi'ind" kreeg. Deze keurgrind
voldoet voor het eerst aan alle eisen
van de Grindbetonvereniging en
wordt vanaf enkele baggermolens
geleverd met garantie voor de wal,
hetgeen met de andere grindsoorten
niet gebruikelijk is.
In 't Hatenboer bouwden de grind-
producenten een balley-brug, die
met een drijvende kraan in 10 mi
nuten kan worden gedemonteerd, in-;
dien een baggermolen vanuit eei
grindgat moet worden verplaatst, 't
Is een grote bedrijvigheid op ei
rond de Maas in Midden-Limburg
Op de schippersbeurs in Maasbrachl
worden wekelijks goedkeuringen
verleend voor het vervoer van een
paar honderd schepen met rivierzand
en ongebroken riviergrind en jaar
lijks worden daar in totaal 10.000
schepen bevracht. Door de Maas
sluis in Roermond passeren per jaar
35.000 schepen in de op- en afvaart.
De geliefde 3 km lange wandel-
keg langs de Maas van Roermond
naar Ooi is verleden tijd. De af
kalvende Maasoevers hakten grote
stukken uit het smalle pad en de-
baggermolens doorboorden er ook
de uiterwaarden. Op zoek naar
grind, steeds maar grind, grind
ONDERSTE UIT DE KAN
Het gaat voor de grindproducen-
ten niet altijd gemakkelijk om stuk
ken grond van de eigenaren te ko
pen. De grindmaatschappijen beta
len ruim, (25 tot 30 mille per ha.),
maar juist daarom willen vele boe
ren het onderste uit de kan hebben.
Als uniek voorbeeld mag wel wor
den aangehaald, dat onlangs de ver
gunning werd verleend voor het ex
ploiteren van een stuk grond, nadat
lems trots. En inderdaad, Mia's
Paul b.v. is een naam in fokkers
kringen, die gelijk staat met de le
gendarische van Nico van Melo, het
beroemde vaderpaard van deze con
treien. Meer dan 20.000 inseminaties
van deze stier hebben hun stempel
wel markant gedrukt op de veefok
kerij.
K.I.
Na de oorlog is men begonnen
met kunstmatig insemineren, nadat
reeds voor de oorlog proeven daar
mede gedaan waren. En dat was
bittere noodzaak. Bij de natuurlijke
dekking traden immers steeds meer
besmettelijke infecties op, die er oor-
de betrokken grindmaatschappij 5
jaar nodig had om de benodigde
vergunning te verkrijgen. In die
tijd passeerden voor dit éne stuk
grond liefst 91 <koopactes!
In het piepkleine Ooi woont de
meestervisser Piet Reynders, die 't
vorig jaar op één dag met één hen
gel 600 alvers en voorns uit de Maas
omhoog zwiepte. In datzelfde Ooi
wilde jaren geleden niemand meer
de veerpont bedienen, waarop de
Rijkswaterstaat rap de mooie veer
pont weghaalde. De veerdam ligt
er nog, er zijn gaten in gekomen en
groeit welig onkruid overheen. Een
klein steigertje is het enige, waar
nog een roeiboot aan kan vastmeren.
De geweldige hoogspanningslijnen
van de P.L.E.M. te Buggenum naar
Zuid-Limburg overheersen dit alles.
De goudblinkende St. Christoffelfi-
guur hoog boven op de Kathedraal
van Roermond blikt neer op „zijn"
fascinerende grind-delvingen rond
om.
EEN RONDBLIK
Vanuit de top van de televisie-
ren in Herten heeft men een hart-
iverend uitzicht. In de Roer-
rondse jachthaven ligt een oude
tój-cnveger als „clubhuis" voor de
vei$kennei<sL Tientallejn zeilschepen
scheren vrolijk over het water. Er
zijn veel witte meeuwen en grazen
de zwart-witte koeien.
Er ligt een enorme grondtranspor-
teur, 'n transportband van 1 km.
lengte in de Roermondse Maashaven.
Iets zuidelijker is een nieuwe brug
in de maak, over de Maas tussen
Wessem en Maasbracht. Zij komt
wellicht in 1965 klaar en is dan 506
meter lang en 29 m. breed. Op één
na de grootste brug in ons land. Ex-
zal dan aan deze brug in de E9-weg
22.000 m3 beton verwerkt zijn, waar
de grind uiteraard geheel gedolven
is in eigen omgeving.
En als er iemand mocht denken,
dat deze enorme hoeveelheden grind
alleen voor de betonwereld gedolven
worden, dan mag ook gerust ver
wezen worden naar de 46 jaar be
staande Grinderij der Nederlandsche
Spoorwegen in Linne. Zij voorziet
grotendeels in de behoefte aan bal
lastgrind voor het gehele Nederland
se spoorwegennet, met een jaarpro-
duktie van 250.000 ton.
zaak van waren dat koeien verwier
pen en niet meer drachtig werden.
Dan kon de boer de koe opruimen
en hij zat met de strop. Een andere
reden om tot invoering van de K.I.
te komen was de veel grotere moge
lijkheid voor vee-verbetering. Im
mers een stier kon nu meerdere
koeien „bedienen" en de mogelijk
heden om dan juist de beste stier te
kiezen waren veel en veel groter.
Men kan rustig vaststellen dat de
K.I. alle dekinfecties heeft opge
ruimd. Daar zijn wel de nodige ri-
goreuze maatregelen voor getroffen.
Alleen stieren, vrij van infecties,
mochten voor de K.I. gebruikt wor
den en natuurlijke dekking met deze
dieren was voortaan verboden. De
boeren, die lid werden van een K.I.-
vereniging verplichtten zich alleen
kunstmatig te laten insemineren. Dat
had tot gevolg dat er geen dek
infecties meer voorkomen in tegen
stelling tot het buitenland, waar
men niet zo streng de hand aan een
en ander gehouden heeft.
1951
was 't jaar dat de Vem-ayse koeien-
fokkers, verenigd in het coöperatie
ve verband van de Zuivelfabriek,
het wijze besluit namen ook in deze
streek met de K.I. te gaan beginnen.
Een van de eerste daden was het
overnemen van de stier Mia's Paul,
die de Centrale Stierenhouderij pas
had aangekocht van zijn fokker
Hendriks in Maasbracht. Een toen
ruim 1-jarige stier, die in Oostrum
gestationeei-d was en hier nog aan
natuurlijke dekking gedaan had. Nu
is een stier met 1 jaar geslachtsrijp,
maar men is nog vrij voorzichtig
met hem. Niet dat hij het werk niet
aan kan, maar men wil de zeker
heid hebben dat hij de kwaliteiten,
die hij van vaders- en moederskant
meebrengt ook behoorlijk vererft.
De melkcontrole, die voor kort
voor ieder lid van de K.I.-vereniging
verplichtend was, toonde namelijk
bij zijn eerste nakomelingen (en dat
duui-t ongeveer 4 jaren) aan of de
melkproduktie en hot vetgehalte zijn
gestegen. Dan pas komt de stier vol
op in de produktie. Blijkt dit niet
het geval te zijn, dan gaat de stier
onherroepelijk er uit, want dan zou
zijn optreden alleen maar een ver
slechtering van de veestapel teweeg
brengen.
Met Mia's Paul bleek men een
prima keuze gedaan te hebben. De
melkproduktie hield hij vlot op peil
en het vetgehalte van de melk werd
duidelijk verhoogd. Dit alles was er
mede oorzaak van dat hij verschil
lende malen kampioen werd bij de
Centrale Stiei'enkeuring en zelfs als
enigste stier in het zuiden preferent
verklaard werd. Een grotere lof voor
een stier is moeilijk denkbaar.
CESAR
Men had in die periode zeker veel
geluk. Want toen men in 1955 Cesar
aankocht van fokker Hulshof in
Lichtenvoorde, bleek men weer in
de roos geschotln te hebben. Welis
waar vertrouwde men aanvankelijk
deze toen 2-jarige stier niet bijster,
omdat zijn vexieden van moeders
kant wat te onduidelijk was, toen
hij eenmaal de ï-esultaten van zijn
werk kon tonen, mocht men wat
best tevreden zijn. Dat was trou
wens ook de jury van de Centrale
Stierenkeuring, die ook hem tot
kampioen uitriep.
De gemiddelde leeftijd van de
stieren is zes jaar, zo staat 't in de
boeken, maar Mia's Paul had er 10
jaren vruchtbare arbeid opzitten,
voox-dat deze 1200 kg. wegende ko
los de weg naar de slager ging en
Cesar met zijn 11 jai-en doet nog da
gelijks zijn best, al is de ouderdom
bij hem merkbaar.
Een stier neemt het niet zo nauw
met de liefde, een zgn. kunstkoe is
hem al voldoende. Daar wordt zijn
sperma opgevangen en terwijl de
stier terugwandelt naar de wei, gaat
dat sperma naar het kleine laboi-a-
torium, waar het onderzocht wordt
en 10 x verdund.
De natuur is verkwistend en de
mens kan die overvloed zodanig re
gelen, dat het soort verbeterd kan
worden, hoger in aanal, beter in
kwaliteit. Dat vei-dunnen geschiedt
in een mengsel van ondermelk en
eierdooier, waarna het in kleine
reageerbuisjes wordt verpakt en
door de inseminator wordt meege
nomen, zodanig dat het steeds op
temperatuur blijft. Het wordt be
waard op een temperatuur van 4
graden boven nul en de daling moet
heel omzichtig gebeuren. Het weer
op temperatuur brengen is aan geen
beperkingen gebonden.
Mia's Paul sperma bleef niet be
perkt tot de eigen kring. Van alle
kanten kwamen aanvragen en vele
fokkers buiten Venray hebben van
Mia's Paul kunnen profiteren.
Jammer genoeg is het indertijd
niet gelukt zijn sperma in de diep-
vrieskast te bewaren, wat nu ook al
meer gedaan wordt. Zijn sperma
bleek tegen de geweldige kou niet
bestand en met hem zelf is dus ook
zijn fokmogelijkheid verdwenen.
Tegenwoordig is dat anders, nu is
er nog sperma te bekomen van stie
ren die al overleden zijn.
ZEVEN STUKS
staan thans nog in de stal aan de
Steegse Peelweg. Ze di-agen namen
als Cesar, de nestor, Jetjes Dirk,
Cox-rie's Geoi-ge, Nora's 7 Roland,
Juliana's Jan, Anjes Paul en Clara's
Robin. Stevige knapen, die hard be
ginnen te snuiven als ze een vreem
deling op het terrein zien, maar ove
rigens niet bepaald wilde rakkers en
onbehouwen zijn, zoals de leek hen
voorstelt.
Alles bij elkaar staat daar zo'n
8000 kg vlees en voor zo'n 20.000,-
tussen de schrikdraad. Per dag con
sumeert ieder van deze heren zo'n
3 kg. krachtvoer en 'n kilo of tien
hooi, mineralen en voederbieten.
Voeg daarbij het lig-stro, dan komt
zo'n heer op een gulden of vijf per
dag aan onderhoud en consumptie.
Het hadden er meer kunnen zijn,
daar in die stierenstal. Maar in juli
1962 besloot de Zuivelfabriek de K.I.
vereniging af te stoten, daartoe ook
gedwongen door maatregelen van
hogerhand.
Het advies om de K.I. van Ven
ray met die van Horst te doen sa
mengaan, viel niet in goede aarde.
Er is toen binnenskamers en bui-
tenskamei-s het nodige trammelant
geweest, tussen voor- en tegenstan
ders van concentratie, dus voor- en
tegenstanders van een eigen K.I.-
vereniging. Het resultaat is geweest,
dat van de 800 K.I. mensen 1/3 deel
naar Horst ging, 2/3 deel een nieu
we K.I. vereniging opi-ichtte onder
de naam „Nieuw Leven", die de
oude stierenstal mee overnam en nu
nog zo'n 500 leden telt, met meer
dan 4700 koeien.
UPS EN DOWNS
De Venrayse veefokkers zijn ge
lukkig geweest met hun stierenkou-
ze. Mia's Paul en Cesar zijn namen,
die klinken al&^en klok en die vele
andere K.I. verenigingen wel eens
afgunstig naar Venray hebben doen
kijken. Er is veel kennis nodig om
de kwaliteiten van een stier te on
derkennen en 4 jaren vooruit feite
lijk al te bepalen. Maar naast de
kennis, die men in het dagelijkse
praktische leven op doet ook bar
veel geluk. Welnu, over geluk heeft
men niet te klagen gehad en men
hoopt dat ook in de toekomst te
hebben, want er hangt zo ontzagge
lijk veel vanaf.
En misschien zal de tijd ook de te
genstellingen doen slijten tussen
Venrayse boeren. Tegenstellingen
met name over de K.I., die nu nog
altijd te veel in het boerenleven een
i*ol spelen. Is het niet zo dat Ven
rayse boeren nu weer de kans ge
mist hebben om op de grote keuring
in Den Bosch met afstammelingen
van Mia's Paul te laten zien wat
Venrayse fokkers vermogen. Was
dat nu werkelijk nodig? Heeft men
hier niet, terwille van een twist, die
men onderhand begraven mocht we
ten, de kans laten schieten om als
enigste uit Limburg op deze grote
show Venray als landbouw- en vee-
teeltgebied te tonen ,een kans, waar
voor iedere goede reclameman zijn
vingers af zou likken
De zeven stieren van de Steegse
Peelweg kijken lodderig over die
problemen heen, maar daar zijn het
ook stieren voor
Wij vragen nog steeds
PERSONEEL
geschoold en
1 ongeschoold
Aanmelden dagelijl's
ook na werktijd aan
de fabriek, bij de portifti
N.V. INALFA VENRAY
CESAR
MIA's PAUL
