uitbreiding door. Venrays gaat Foor de politierechter Vogeltaaltjes Goede nachtrust Amerika's ruimtevaartplannen vragen meer geld De züiveriog der Kerk diinrt steeds voort P. M00REN Tel. 1070' Zaterdag 29 augustus 1959 No 35 TACHTIGSTE JAARGANG PEEL EN MAAS FIEMA VAN DEN MÜNOKHOF WPPlfRT A H VHOP VPMPAV TT1M mUfCTDPyPM ADVEBTENTIE-PBIJS: 8 ct. perm.m. ABONNEMENTS TELEFOON 512 O LBO 150852 w¥ CdulVOLfAU V UUlV V I Lwll UiVlO 1 IvEfIVUil PBIJ9 PEB KWABTAAL t 1.40 BUITEN VENBAY t 1.60 dingsplannen aangetoond en ze uit de weg geruimd te hebben. Maar misschien is het hem duide lijk geworden, dat de toestand van direct na de oorlog, toen er inder daad wel eens mensen „het vel over de oren" is gehaald, thans niet meer bestaat, maar dat hem zoveel als re delijk mogelijk is recht zal worden gedaan. De beide buurvrouwen waren niet voor de poes. Hun woordenstroom kabbelde lustig voort door de rechts zaal, terwijl niemand luisterde. Tot plotselig het probleem ontstond. De buurvrouw in het verdachten bankje moest terecht staan omdat zij de buurvrouw in het getuigen- bankje eens een klap met de fiets pomp zou heben gegeven. „Ja, edelachtbare", zei ze, „dat is zo. Ik heb haar geslagen. Dat had ik natuurlijk niet mogen doen. Ik heb straf verdiend, dat weet ik wel. Maar de blagen waren zo vervelend. Ze wilden mijn kind de ogen uitste ken. Dat kan ik als moeder toch niet goedvinden. En toen heb ik haar die klap met de fietspomp verkocht". Nu werd de bekennende verdach te in de rede gevallen door de buur vrouw op de getuigenbank. „Neen, edelachtbare, het is helemaal niet zo. Zij heeft me niet geslagen. Dat mens is onschuldig. Zij heeft het niet ge daan. Eerlijk waar niet". De verdachte weer: „Jawel edel achtbare, ik heb haar wel geslagen". De getuige weer: „Nee edelacht bare, dat liegt ze. Ze heeft geen vin ger naar me uitgestoken". Dit was een unicum in de recht spraak. Het is een eeuwenoude ge woonte dat buurvrouwen in de rechtszaal kijven, en elkaar des noods te lijf gaan. Hier was het net andersom. Er bleef de rechter niet veel over dan de vrouw in het ver dachtenbankje vrij te spreken we gens gebrek aan bewijs. Maar nu kwam de man van de vrijgesproken buurvrouw. „Hij heeft me geslagen", riep de vrouw in het getuigenbankje. Iedereen verwacht te, dat de man heftig en hardnekkig zou- ontkennen. Het tegendeel ge beurde. „Ik herinner me er niets van", zei de man. „Maar als ik haar heb geslagen dan bied ik mijn ver- onschuldigingen aan". En meteen gaf hij de getuige een hand. Tweede gelegenheid voor de zaal om perplex te zijn. Maar de rechter was niet zo sprakeloos of hij zag nog kans het ten laste gelegde bewezen te achten, nu de man de mishande ling met de fietspomp niet tegen sprak. Vijf gulden boete werd het, want onder deze omstandigheden mocht het wel een beetje goedkoop zijn. Er was nog een derde strafzaak, met als verdachte de zojuist vrijge sproken buurvrouw. Dit ging over een klap op het hoofd van 'n buur vrouw ergens aan de overkant van de straat. „Nu alles zo voorspoedig gaat, zulen we hier ook maar vijf gulden boete van maken", vond de rechter. Zodat het echtpaar in to taal een tientje boete te betalen krijgt. „Drie strafzaken voor een tientje" bromde de officier, 't Is toch een koopje!" Controle op runderhorzels niet effectief Acht van de dertien runderen van P.B. waren bezet met runderhorzels en dus was de controle niet effectief geweest. Doch B. zei dat de zuivel fabriek daarvoor moest zorgen. En zijn buurlui waren niet bij dat con trole-systeem aangesloten en daar had hij die horzels aan te danken. De Officier van Justitie te Hel mond zei, dat de verdachte, welke afspraken er nu ook waren, altijd aansprakelijk was. Hij moest bij wijze van spreken de rekening van de boete maar bij de' fabriek indie nen en zo dat geld terug zien te krij gen, maar hij was aansprakelijk. Honderd gulden of twintig dagen, eiste de Officier. De rechter maakte er 75 of achttien dagen van. Het is een bekend feit, dat dieren op hun eigen manier met elkaar contact hebben; laten we dit spreken noemen. Bepaalde geluiden, die zij voortbrengen, hebben een bepaalde betekenis en worden door de soort genoten verstaan. De wetenschap is op het gebied van deze conversatie nog niet zo ver gevorderd, dat zij de zaak klaar en helder begrijpt. Er zijn nog verschil lende moeilijke punten, die opgelost moeten worden. Zo heeft men lange tijd gedacht, dat de geluiden niet direct een be paalde betekenis hadden, doch dat het geheim van het begrijpen meer gezocht moest worden in de toon waarop het geluid werd voortge bracht. *Dus bijvoorbeeld een lokroep heeft iets verleidelijks in de toon en hier op zouden soortgenoten reageren. De alarmroep van dieren heeft iets alarmerends in de toon en dat zou het doen. Komen en gaan Nadere onderzoekingen hebben echter uitgewezen, dat dit niet hele maal juist is, of althans niet voor alle dieren behoeft op te gaan. Het blijkt, dat naast de toon ook de voortgebrachte geluiden zelf een be tekenis hebben bij bepaalde dieren, zo bijvoorbeeld bij de kraaien. Franse en Amerikaanse onderzoe kers hebben de proef op de som geno men. De Franse kraaien hebben een verzamelroep, waarop al hun soort genoten in La Douce France reage ren. Men nam die geluiden op de band op en nafn door middel van de magnetofoon een proef. Wanneer de verzamelroep werd afgedraaid, kwamen de kraaien er op af en stre ken neer. Wanneer de alarmroep weerklonk, vloog de hele troep op. Hetzelfde deden de Amerikaanse onderzoekers met de eastern crow. De banden werden uitgewisseld en men ging beproeven of de Franse kraaien de roep van hun Ameri kaanse soortgenoten verstonden en omgekeerd. Verrrassingen Het bleek nu, dat de Franse kraaien niet reageerden op de Ame rikaanse alarmroep, doch wel op de verzamelroep. In Amerika deed men de teleurstellende ontdekking, dat de kraaien in het geheel niet re ageerden op de roepen van de Franse vogels. Men liet het er niet bij zitten. Des kundigen namen de roepen op „hier is voedsel" en „alarm" van de Ame rikaanse zilvermeeuw, een vogel die precies zo voorkomt aan de Franse kust. De band werd in Frankrijk gepro beerd en het bleek dat de Franse meeuwen er in het geheel niet op reageerden. Inhoud nodig Deze resultaten gaven te denken, want hier werd onomstotelijk bewe zen dat het niet de toon of de sfeer ven de roep is, die de vogels lokt of doet vluchten,maar dat er wel dege lijk een bepaalde inhoud in het ge luid moet zitten, die door de lande lijke soortgenoten wordt verstaan, doch door „buitenlanders" niet. De ornithologen trekken daarom uit deze experimenten de conclusie, dat de vogels de roepen die onder volwassen soortgenoten in gebuik zijn,van de oudere vogels van hun eigen groep leren, op dezelfde wijze waarop Friese kinderen Fries en Limburgse kinderen Limburgs leren. Zij verstaan de roep van soort genoten uit andere streken niet of nauwelijks. Men kan dus in dit ge val spreken van vogeltaaltjes, die misschien in grote lijnen gelijk, doch in details verschillend zijn. door Zenuwrust Miinhardt's Zenuwtabletten Van Atlas tot Nova al DBUK EN UITGAVE GROTESTRAAT 28 Het zal niet lang meer duren of men gaat plan West bij stukken en broken uitvoeren, om daar nieuwe woon- en recreatieruimten te schep pen, nieuwe straten en wegen aan te leggen. Plan West is dan dat gedeelte van de kom, dat begrensd wordt door het verlengde van de Hoebertweg, de Hoendersti'aat, de Langstraat, de Langeweg en het Molenplein. In dit gedeelte is immers de toekomstige uitbreiding van Venray gepland. Mag men dit zien als een verheu gend teken van de groei en de ge stadige vooruitgang van Venray, deze aankondiging zal voor degenen, die. in 't project grond hebben liggen, nu' niet direct met hoera-geroep be groet worden. Want men heeft zo van alles ge hoord over onteigeningen en wat dies meer zij, over prijzen, prijs vaststellingen en prijsafspraken en die berichten zijn nu niet bepaald gunstig. Dat deze berichten dikwijls on juist zijn en minstens met een kor reltje zout genomen moeten worden is echter een feit, waar men ook wel eens aandacht aan mag schenken. Maar goed, misvattingen over deze grondaankopen door de gemeente zijn er vele en hardnekkige. Als wé op de jongste vergadering van de zuivelfabriek horen vertellen, dat men het stuk grond (waarover ver gaderd werd) maar in 't uitbreidings plan moest zien te krijgen, waardoor het dan voor „een paar dubbeltjes" te koop zou zijn, dan hebben we weer eens naar het zoveelste mis- Juist wanneer men als katholiek zijn ogen eens laat rondgaan over zijn geloofsgenoten, juist als men hoort vertellen van die en die pas toor of hoogwaardigheidsbekleder, juist als men wat nader binnen treedt in de kringen, die de Kerk besturen, Rome en 't Vatikaan niet uitgezonderd, dan ziet men dat onze H. Kerk toch niet zo heilig is als Zij behoorde te zijn. Het merkwaardige is n.l., dat aan al die mensen, die samen de Kerk uitmaken, heel wat mankeert. Zij zijn allemaal zondaars en allemaal mensen met een heleboel menselijke fouten. Fouten van allerlei aard, soms hele grote fouten. Elke andere maatschappij of ver eniging, die door mensen in het le ven geroepen is, is al lang ter ziele gegaan. Aan de menselijke fouten is zij ten onder gegaan. Grote mannen hebben grote maat schappijen opgericht, tot bloei ge bracht en macht uitgeoefend. Ver dwenen zijn ze tengevolge van on enigheid onder elkaar, door gebrek aan kracht, door corruptie en teveel aan concurrentie. Zo echter vergaat het niet de Katholieke Kerk. Wel wordt Zij bestuurd door men sen met grote gebreken, wel bestaat Ze altijd uit mensen aan wie dui zend en een dingen mankeren, wel laten leiders op critieke ogenblik ken verstek gaan. In de geschiedenis moest het wel 100 maal afgelopen zijn met de Kerk. Maar altijd is Zij er bovenop geko men. Zij is niet stuk te krijgen, zelfs niet door de eigen mensen. Dat op zich is een der meest over tuigende bewijzen voor de godde lijke instelling der Kerk. En de Kerk zélf weet dat. Zij weet dat zó sterk, dat Zij op de 15e zondag na Pinkste ren openlijk en eerlijk bidt: „Heer, blijf Uw Kerk reinigen". Er is een voortdurende zuivering in de Kerk nodig, er is afval, er is scheurmakerij. In de Kerk is nie mand zo veilig, dat hij niet kan wor den weggezuiverd. Zelfs kardinalen hebben hun functie moeten neerleg- gen. Een voortdurende zuivering is in de Kerk nodig. Nu eens wordt ze door het zichtbare opperhoofd de Paus, dan weer door het onzichtbare hoofd, Christus zelf, ten uitvoer ge legd. En daarom is dat alles nodig? Ook dat leert ons de oratie van de 15e zondag na Pinksteren, waarin "Wordt gezegd: „En omdat Uw Kerk niet zonder U staande kan blijven, wil Haar daar om steeds door Uw genade bestu ren". Het is goed, dat wij het onthou den: de katholieke Kerk dient voort durend gezuiverd te worden. Deze zuivering voltrekt zich èn door de genade èn door het bestuur èn door de straffen. Wie meent, dat de H. Bruid van Christus onaangeraakt blijft vergist zich. De Kerk wordt geteisterd en gebrand en gelouterd, 0m een zuivere bruid te zijn van Christus. En daartoe behoren wij allen, in wie de zuivering zich moet voltrek ken. verstand geluisterd, welke er over deze kwestie heerst. Nu moet men eerlijkheidshalve ook zeggen, dat voor een zeker wan trouwen reden geweest is. Toen men direct na de oorlog o.a. in de buurt van de Kemp gronden heeft aangekocht en onteigend, zijn hier prijzen geboden, die men op het ogenblik belachelijk laag vindt en ook toen totaal onevenredig waren met de waarde van die gronden. Dit oud zeer heeft een lange na werking, zoals men nog dagelijks er varen kan, waardoor eens te meer bewezen is, dat het kwaad zich zelve straft. UITBREIDINGSPLANNEN Maar sinds geruime tijd wordt toch wel een werkwijze gevolgd, die zowel de belangen van de grond eigenaar als die van de gemeente waarborgt. We zullen proberen dat duidelijk te maken. Wanneer een gemeente een be paald gebied als uitbreiding aan wijst, dan moet zij voor dat gebied een plan opstellen, waarin niet al leen de toekomstige wegen en stra ten zijn getekend, maar ook b.v. de plaatsen worden aangewezen waar op zij woningwetwoningen wil bou wen, de terreinen, die ze wil reser veren voor openbare bebouwing, als kerken gemeenschapshuizen, scholen gymnastieklokalen e.d. Is dit plan van hogerhand goed gekeurd, dan is het dus voor de ge meente zaak de gronden in eigen dom te krijgen, die in dat uitbrei dingsplan staan aangegeven voor verschillende doelenden. Hiervoor kan ze twee wegen kiezen. Door minnelijk onderhandelen aankopen of door onteigening verkrijgen. Juist om de rechten van de grond eigenaar en/of pachter zo goed mo gelijk te beschermen is de onteige ningsprocedure een nog al kostbare en langdurige geschiedenis, zodat 'n gemeente allereerst door minnelijk onderhandelen haar doel zal trach ten te bereiken. HET SENTIMENT Nu is grond verkopen en grond aankopen, zeker als het gebeurd in een uitbreidingsplan iets dat naast een zakelijke kant ook te doen heeft met gevoel, met sentiment. Want de eigenaar gaat grond verliezen met de zekerheid, die definitief kwijt te raken en er niets anders dan wat geld voor terug te krijgen. Oude dingen aan het bezit gaan verloren, toekomstplannen voor die grond moeten verdwijnen. De een verliest zijn ontspanning met dat stukje grond, de ander zijn kostwinning. Juist deze gevoels kwesties maken onderhandelen dik wijls moeilijk, want men kan zoveel geld bieden als men wil, dat oude, vertrouwde kan men nooit vergoe den. Dat is als met een brand, met bominslag e.d. dan gaan er dingen verloren van misschien enkele cen ten maar door herinneringen hier aan verbonden, onbetaalbaar gewor den voor de eigenaar. Al doet het misschien pijn, men zal over deze sentimentele kant van de zaak heen moeten en deze grond affaire zakelijk moeten bezien. Heeft men nu inderdaad de waar borg dat men aan zijn trek komt bij de altijd ietwat onvrijwillige afgave van zijn grond aan de gemeente. PRIJSVASTSTELLING Gaat de gemeente niet het on derste uit de kan halen en kan ze met de stok achter de deur van de onteigeningsprocedure niet dermate lage prijzen bieden, dat deze grond- transactie een werkelijk groot ver lies gaat worden voor zijn eigenaar? Een misschien bange vraag, die ingegeven is door de schrik voor het onbekende. Laten we allereerst vaststellen dat behalve in Venray in practisch alle gemeenten van Nederland grond onteigend wordt voor uitbreidings doeleinden. Men heeft dus van hogerhand daartoe verschillende regels gesteld, waarin de belangen van de verkoper zo veel mogelijk gewaarborgd wor den. Aan de hand van die regels was in Venray te doen gebruikelijk, dat een neutrale instantie n.l. de Rijkscosulent voor Grond- en Pacht zaken de gronden kwam schatten. Hij hield daarbij rekening met 't vroegere gebruik, de toekomstige bestemming, met de opstallen, met de fruitbomen en wat dies meer zij. Daarnaast werden dan volgens be paalde wetenschappelijk opgestelde richtlijnen rente-verlies, inkomsten dervingen e.d. berekend en zo kwam hij aan een totaal bedrag, dat voor het gemeentebestuur de richtprijs was voor het onderhandelen. Deze rijksconsulent doet dit nu niet meer, maar in de laatste raads vergadering heeft men kunnen le zen dat de gemeente zich heeft aan gesloten bij een Stichting, die i.p.v. de Grond- en Pachtzaken nu de schattingen volgens diezelfde richt lijnen neutraal komt verrichten. Dus de gemeente heeft op die vast stelling der cijfers geen invloed. Gewoonlijk zijn de aanbiedings- prijzen van dien aard dat onderhan delen zeer wel mogelijk is en dat men betrekkeijk gauw tot overeen stemming komt. Dan is 't een kwes tie van het passeren der notariële akte en de kwestie is geregeld. Waar mogelijk zal de gemeente ingaan op een eventueel verzoek i.p.v. te verkopen te ruilen. Maar aangezen de gemeente zelf nogmaar: zeer kleine stukken landbouwgrond want hier gaat het gewoonlijk om tot haar beschikking heeft, zul len er zeer zwaarwichtige redenen moeten zijn, die ruiling noodzaken. Het is natuurlijk uitgesloten dat iedereen die grond inbrengt, hier voor een ander stuk terugkrijgt. ONTEIGENINGSPROCEDURE Komt men op grond van de prij zen van genoemd rapport niet tot overeenstemming, dan moet de ge meente overgaan tot de onteige ningsprocedure. Dat wil dan zeggen dat de rechtbank zal gaan uitma ken wat een bepaalde grondeigenaar voor zijn grond krijgt. De rechtbank doet dat ook weer aan de hand van deskundige schat ters en stelt op een bepaald moment de grondprijs vast. Men zal dan met zeer goede argu menten moeten komen wil men die prijs dan nog verhoogd krijgen, ook al omdat die schatters gebonden zijn aan voorschriften en regels, die op wetenschappelijke basis berus ten en dus tamelijk precies de waar de van de grond vaststellen. De gemeente Venray heeft reeds verschillende procedures moeten uit vechten, maar het is toch wel teke nend, dat in geen der gevallen de rechtbank tot een hogere prijsvast stelling kwam dan de gemeente en dat alle procedure- kwesties door haar gewonnen zijn. Men is daar niet trots op, want dit alles heeft alléén maar belem merend gewerkt bij een spoedige verwezenlijking van de plannen en alleen maar belastinggeld gekost, maar het toont toch wel aan, dat sinds de eerste schattingen aan de Kempweg een en ander ten goede is veranderd. Trouwens, voordat de gemeente gaat procederen moet zij de toestem ming hebben van de raad, die, al is het alleen maar terwille van de kie zers niet dan na rijp overleg hiertoe zal besluiten. Dus ook de raad moet dan de overtuiging hebben, dat men werkelijk geen hoger bod kan doen. Daarnaast is er nog een controle rende instantie n.l. Ged. Staten, die de gemeente niet alleen op haar vin gers tikt als zij te hoge prijzen be taalt, maar ook tekst en uitleg zal vragen als de prijzen lager zijn dan de schattingsrapporten en daarmede op haar beurt waakt over de belan gen van de eigenaars. Zo blijkt dus, dat men niet al te grote schrik voor deze geschiedenis behoeft te hebben, mits men er zich van doordrongen voelt, dat er nu eenmaal plaats geschapen moet wor den voor nieuwe bewoners en dat met geld nooit vergoed kan worden, de herinneringen, die aan een be paald stuk grond verbonden zijn. 16,per meter Ja maar.... zal het commentaar zijn „hoe zit het dan met het feit, dat mijn grond, die ik aan de ge meente moest afstaan voor een paar gulden, nu door diezelfde gemeente voor 15,en nog meer verkocht gaat worden. Die maakt er dan toch maar stiekum aardig winst op Een klacht, die men meer hoort als een bepaald uitbreidingsplan verwezenlijkt is en de gemeente overgaat tot de verkoop van daarin gelegen gronden. Was het bij de eerste uitbrei dingsplannen zo, dat de gemeente hier het grootste deel van de aanleg van straten, electriciteit, waterlei ding, de aanleg van riolering, trot toirs, de plannen voor verkaveling, kosten van beschrijving en uitvoe ring en alles wat er om en aan de verwezenlijking van een uitbrei dingsplan vastzit, voor eigen reke ning nam, aldra bleek, dat vele ge meenten niet meer bij machte wa ren, daarvan het grootste deel voor eigen rekening te nemen. Het werd trouwens ook verboden door de regering, die, in zekere zin terecht, zei, dat mensen, die van 'n nieuwe wijk of straat gebruik ma ken, daarvan ook de kosten hebben te dragen. Dus de kosten van het ontwerp, de uitvoering, de wegen en trottoirs e.d. meer. Deze regeling geldt thans, waarbij dus de nieuwe koper krijgt te betalen, wat de gemeente die grond gekost heeft, plus de aanleg van allerlei voorzieningen in dat be paalde plan Er gaan op het ogenblik zelfs stemmen op, die de arbeid, die van gemeente wege aan zulk een uitbrei dingsplan wordt verricht, dus b.v. schrijflonen, onderhandelingsuren e.d. ook in deze prijzen te vercalcu- leren, terwijl b.v. Ged. Staten van Overijssel op de kostprijs nog een toeslag willen leggen, waaruit dan een fonds gevormd kan worden om andere uitbreidingsplannen te kun nen ontwerpen en te beginnen. Die zijn hier nog niet in de kostprijs verrekend, die anders alweer een stuk hoger kwam te liggen. We maken ons niet de illusie in dit uiteraard terzake korte artikel alle mogelijkheden en moeilijkheden voor de grondeigenaars in uitbrei Den Haag Voor de Amerikanen is de ruimtevaart geen fictie meer. De talloze lanceringen van aard- satellieten tonen aan, dat gestaag wordt door gewerkt aan de door NASA ontworpen plannen. Men ge looft vast de gestelde doelen binnen de geraamde tijd te kunnen berei ken, ondanks de moeilijkheden die zich voordoen. Een groot gedeelte van de onlangs genomen proeven is mislukt. Eigen lijk was het enige grote succes van de laatste tijd de lancering van de Discoverer-4, het z.g. „Scheprad", dat in zijn berekende baan om de aarde kwam. De proef met de 750 kg wegende kunstmaan, die op 13 aug. vanaf Vandenberg werd afgescho ten, voldeed niet voor 100% daar men er niet in slaagde de ruimte cabine die naar de aarde moest te rugkeren te vinden. Toch levert iedere lancering, ook mislukt de proef, winst op. Het spreekwoord zegt, dat men al doen de leert en de Amerikanen, die, zo als ieder ander tot voor kort, niet de geringste ervaring hadden met ra ketten, zijn vast besloten zich niet te laten weerhouden door onverwachte tegenslagen. Nauwgezet worden dan ook na een mislukking alle punten die eventueel de fout konden heb ben veroorzaakt onderzocht en meestal slaagt men er zodoende in 't defect te vinden en vóór de volgen de lancering te verbeteren. Intussen is men in de Ver. Staten tot de ontdekking gekomen, dat de te overwinnen problemen veel gro ter zijn dan men aanvankelijk ver moedde. Het hoofd van National Aeronau tics and Space Administraton, Tho mas Keith Glennan, heeft verklaard, dat er veel meer geld ter beschik king van het bureau zal moeten worden gesteld, wil men de presta ties leveren die verwacht worden. Hij vertelde, dat over een aantal jaren, wanneer de ruimtevaart de beginperiode zal zijn ontgroeid, minstens één biljoen dollar per jaar nodig zal zijn. Grotere raketten Het grootste gedeelte van dit geld zal nodig zijn voor de ontwikkeling van nieuwe, op het ogenblik op pa pier gereedstaande, raketten. Alle lanceringen van Amerikaan se satellieten hebben tot nu toe plaats gehad met militaire raketten van de types Thor en Atlas, terwijl kort geleden de Jupiter aan het rijt je werd toegevoegd. Voor het ruim tevaart-programma, zal men echter de beschikking moeten krijgen over krachtiger en grotere raketten dan de gebouwde ICBM's. Reikhalzend ziet men dan ook uit naar het gereedkomen van de mach tigste r?ket die ooit ontworpen is, de 2400 ton wegende NOVA, de troef kaart van NASA en de hoop van heel Amerka. De NOVA, een uit zeven trappen bestaande raket, moet in staat zijn een bemand ruimte-station van 75 ton buiten de dampkring te bren gen. Tevens moet het mogelijk zijn een 21-tons satelliet met deze raket in een blijvende baan om de aarde te schieten. De NOVA zal bovendien een lang gedroomde wens in vervulling doen gaan althans wanneer de buiten de voortstuwing staande problemen zijn opgelost zij wordt in staat geacht een man naar de maan te kunnen brengenen weer terug ook. Wanneer de raket in 1965 gereed zal staan is 'n bedrag van meer dan een billioen dollar aan haar ontwik keling uitgegeven. Een som, even as tronomisch als de ruimtevaart zelf. Verkenning Tussen Nova en Atlas ligt nog 'n grote ruimte, die zal worden over brugd door studieprojecten. Aan het eind van dit jaar zullen verdere proeven worden genomen met de Delta-raket, een verbeterde Thor- Able. Dit projectiel is o.a. gebruikt voor de (mislukte) proeven met de maansatelieten. Om de zestig dagen zal één van de twaalf bestelde Del ta's worden afgeschoten met aan boord o.m. een weersatelliet uitge rust met T.V.-camera's en infra-rood instrumenten. Verder zal men trach ten met behulp van deze raket een satelliet te lanceren, die televisie programma's van het ene land naar het andere moet relayeren. De kos ten van het Delta-programma zul len minstens zestig millioen dollar bedragen. Aan de verkenning van de ruimte zal ook het Vega-project een steen tje bijdragen. De Vèga heeft als le- trap de oude, trouwe Atlas, waarop 2 geheel nieuw ontwikkelde trap pen zullen worden gemonteerd. Ge gevens over deze twee nieuwe trap pen zijn nog niet vrijgegeven, maar wel is bekend dat de gehele raket in staat moet zijn een door twee ruim tevaarders bemande satelliet in een baan om de aarde te brengen. Iedere Vega-raket kost bijna 12 millioen dollar. Er zullen door NASA in het geheel acht stuks worden afgescho ten. Kennismaking Wanneer men eenmaal de reus achtige NOVA-raket gereed heeft staan om de eérste Amerikaan naar de maan te brengen, zullen de ge leerden hier op aarde al enorm veel te weten zijn gekomen over de toe standen op onze natuurlijke satelliet. Dit vooral door een raket die de op volger zal zijn van de Vega: de Cen taur. Dit projectiel zal, dank zij een nieuw en sterker motortype in de 2e trap, krachtiger zijn dan de Vega, maar als eerste trap nog altijd de Atlas hebben. Met deze raket zal een verzameling instrumenten tot 'n to taal gewicht van ruim 700 pond op de maan kunnen worden gebracht. De robot-instrumenten zullen de voorlopers zijn van de mensen en de boodschappers van een nieuw tijd perk. waarin het mensdom bezoeken zal brengen aan vreemde werelden, die nu nog als kleine of grote licht vlekken aan de nachtelijke hemel staan afgetekend. De huidige bedrijvigheid van het Amerkaanse ruimtevaartbureau, dat natuurlijk nauw samenwerkt met de militaire instanties, is enorm. Het bedrag, dat aan de lanceringen en ■ontwikkelingsprogramma's besteed wordt, eveneens. Maar nog groter zullen de resultaten zijn wanneer eindelijk de dromen van het mens dom in vervulling gaan VD0R EEN MODERN TELEVISIETOESTEL EN VAKKUNDIGE PLAPT5ING ZORGT

Peel en Maas | 1959 | | pagina 1