De veldarbeid
loopt ten einde
Het paard heeft nog niet
uitgediend op de boerderij
pinda- c hocolade
45
kand j koek 49
speelgoed*
haring in tomatensaus
Meisjes,
^S™Stoa8ve t™eVoa/5™n WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN PRUSBPEB KWARTAAL f L40 BUITEN VENRAY I 1.60
Bekendmakingen.
Inentingen
Folklore in november
't lekkertje
van
ÜQfjkQ
beestjes
IO
H en nog
j| Uw extra
blik voordeeltje
Zaterdag 9 november 1957 No 45
ACHT EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
L EN MAAS
CONFECTIE VAN
EEN RIJK BEZIT
Inwilliging aanvragen
Byzonder Kleuter-onderwas.
Burgemeester en wethouders van
Venray maken bekend, dat de raad
dier gemeente in zijn vergadering
van 29 oktober 1957 heeft besloten
medewerking te verlenen aan:
I. een verzoek van het bestuur
van de r.k. kleuterschool „St.
Agnes" Leunse weg 1 te Venray,
dd. 9 september 1957, om ingevolge
artikel 50 der Kleuteronderwijswet
gelden uit de gemeentekas te mogen
ontvangen voor de aanschaffing
van de eerste inrichting met ont
wikkelingsmateriaal, hulpmiddelen
en schoolbehoeften, ten behoeve
van de onder dat bestuur staande
kleuterschool.
II. een verzoek van het bestuur
van de bijzondere kleuterschool te
Oostrum, dd. 23 september 1957,
om ingevolge artikel 50 der Kleu
teronderwijswet, gelden uit de ge
meentekas te mogen ontvangen
voor de aanschaffing van ontwik
kelingsmateriaal, hulpmiddelen en
schoolbehoeften ten behoeve van de
onder dat bestuur «taande kleuter
school.
III. een verzoek van het bestuur
van de r.k. kleuterschool te Leunen
K 4a, dd. 14 september 1957, om
ingevolge artikel 50 der Kleuter
onderwijswet, gelden uit de ge
meentekas te mogen ontvangen
voor de aanschaffing van ontwik
kelingsmateriaal, hulpmiddelen en
schoolbehoeften ten behoeve van
de onder dat bestuur staande kleu
terschool te Leunen K 4a.
Ingevolge artikel 54 der kleuter-
onderwijswet kan iedere ingezetene
en het schoolbestuur binnen 30 vrije
dagen, te rekenen vanaf heden van
genoemd besluit in beroep komen
bij Gedeputeerde Staten.
Gedurende die termijn liggen alle
bescheiden op de aanvragen van
de schoolbesturen betrekking heb
bend, kosteloos voor eenleder ter
inzage op de secretarie der ge
meente.
Venray, 29 oktober 1957.
Burgemeester en wethouders der
gemeente Venray brengen ter open
bare kennis, dat door de raad dezer
gemeente in zijn vergadering van
heden aan het bestuur van de r.k.
bijzondere lagere school te Yssel-
steyn een daarvoor gehuurd lokaal
is ter beschikking gesteld en mede
werking is verleend voorde eerste
inrichting van dat lokaal.
Venray, 29 oktober 1957.
Burgemeester en wethouders vnd.
A.H.M. Janssen, burgemeester.
J. v.d. Boom, wnd. secretaris.
Last van Zenuwen?
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U er overheen.
Burgemeester en wethouders van
Venray brengen ter openbare ken
nis, dat gelegenheid bestaat tot
kosteloos inenten tegen diphterie,
kinkhoest en tetanis.
In de kerkdorpen Ysselsteyn, Veu
len, Heide en Merselo, op woens
dag 13 november 1957:
om 2 uur n.m. in de school te
Ysselsteyn;
om 2.40 uur n.m. in de school te
Veulen;
om 3.20 uur n.m. in de school te
Helde en
om 4 uur in de school te Merselo,
In de kerkkorpen Leunen, Cas-
tenray, Oirlo en Oostrum, op dins
dag 19 november 1957:
om 2 uur n.m. in de meisjes
school te Leunen;
om 2.30 uur n.m. in de school te
Castenray;
om 3 uur n.m. in de meisjes
school te Oirlo en
om 3 30 uur n.m. in de school te
Oostrum.
Wij vertrouwen erop, dat alle
ouders, wier kinderen nog niet vol
ledig tegen deze gevaarlijke kinder
ziekten zijn geënt, van de geboden
gelegenheid gebruik maken. De
kinderen moeten tenminste 3 maan-
ken oud zijn en gezond.
Kinderen die reeds enkele jaren
geleden een inenting hebben gehad,
kunnen op genoemde dagen één in
enting ontvangen, terwijl de kin
deren die geënt zijn tegen polio
niet aan deze enting mogen deel
nemen.
Men wordt verzocht stipt op tijd
aanwezig te zijn en de inentings-
kaart mede te brengen.
De tweede en derde inenting zul
len nader bekend worden gemaakt.
Venray, 30 oktober 1957.
Burgemeester en wethouders
voornoemd,
A.H.M. JANSSEN, burgemeester
J. v.d. BOOM, wnd. secretaris.
BEL OP BIJ BRAND
No. 392
Men ziet in de steden practisch
geen paarden meer. Daarom is het
geen wonder, dat menigeen zich
afvraagt of er nog wel paarden
worden gebruikt. Zelfs vele grote
boeren menen, dat het paard heeft
afgedaan, omdat zijzelf geheel hun
bedrijf hebben gemechaniseerd.
Maar zij vergeten, dat de Neder
landse boerenstand voor 't grootste
deel bestaat uit kleine tot zeer
kleine boeren, die over het aan
schaffen van een dure tractor nog
niet kunnen denken, laat staan
over zouden gaan tot algehele
mechanisatie. Want dat is nog
altijd een dure geschiedenis, waar
voor heel wat kapitaal nodig is.
Het paard kan op die bedrijven
nog niet worden gemist. Dat blijkt
wel uit het feit, dat er in ons land
nog steeds een kleine tweehonderd
duizend paarden zijn. Toch hebben
we aan die tweehonderdduizend
paarden niet voldoende.
We hebben vermoedelijk de grens
van de toelaatbare inkrimping al
overschreden. Dat is niet alleen in
ons land het geval, maar ook in
andere landen.
Merkbaar was het gebrek aan
paarden reeds in de nog vers in het
geheugen liggende periode van de
S uezkanaalk westie.
Elders gaan er, naar aanleiding
van de toen opgedane ervaringen,
stemmen op, om een „paardenreser-
ve" te vormen, want wanneer de
toevoer van vloeibare brandstof af
gesloten wordt, komt de tractie al
direct in het gevaar.
Te oud
Wanneer we de resultaten van de
dit jaar gehouden paardentelling
bekijken, zien we, dat er een kleine
toename is bij de eenjarige paarden,
veroorzaakt doordat vermoedelijk
minder veulens in het afgelopen
jaar naar de slachter werden ge
bracht. Dat was trouwens hard no
dig ook, want we hebben een ver
ouderde paardenstapel met weinig
jonge aanvoer.
We komen al duizenden dieren
tekort, althans over een Jaar of
twee drie. Wanneer regeren ooit
vooruit zien is, dan geldt dit wel bij
de fokkerij, zowel van rundvee als
van paarden, omdat men nu een
maal hier met een machinale pro-
duktie te doen heeft.
Vergroting der produktie heeft
langere tijd nodig en langer, naar
mate er minder moederdieren ter
beschikking staan. Normaal brengt
'n merrie slechts éen jong ter
wereld per jaar. Doch niet elke
merrie wordt gedekt en niet elke
gedekte merrie brengt een veulentje.
Vandaar, dat men thans z'n uiterste
best doet de vruchtbaarheid te ver
groten om bijv. van 60 pet. op 80
pet. te komen.
Dit probleem is door veeartsen
over de gehele wereld in studie ge-
nonen en er zijn bij sommige tas
sen al opvallende verbeteringen tot
stand gebracht.
Meer pony's
Vergroot is ook het aantal pony's
(ongeveer met 1000 toegenomen).
Het betreft de bekende Shetlanders
en voorts de (nog betrekkelijk on
bekende) Fjordenpony's.
Wat echter duidelijker taal spreekt
dat is het feit, dat van de zijde van
de overheid en wel bij monde van
de Rijksconsulent voor de paarden
fokkerij, dr. B. J. Groeneveld, een
beroep op de merriehouders is ge
daan, om toch vooral zoveel als
mogelijk bij deze merries te fokken.
Dr Groeneveld zei in zijn uit
voerige oproep o.m., dat het meest
verontrustend is het afnemen van
het aantal jonge paarden.
Onze paardenstapel moet bestaan
uit minstens 140.000 driejarige en
oudere paarden.
Zoals de toestand thans is, ko
men we aan dit aantal in de ko
mende Jaren niet meer toe.
TEKOBT.
Dan zal er dus een tekort zijn
aan bruikbare werkpaarden, met
als gevolg, dat de prijzen van de
paarden enorm zullen stijgen, doch
ook dat vermoedelijk ver
schillende boeren onvoldoende
tractiemiddelen zullen hebben of
noodgedwongen op te kostbare
motortractie zullen overgaan.
De consulent heeft het bij e«n
oproep alleen niet gelaten.
Hij heeft ook zelf iets gedaan.
Hij heeft een garantiefonds opfok
gebruikspaarden gevormd, om hier
mee paal en perk te stellen aan
de afslachting der jonge dieren.
Uit dit fonds zullen de risico's
van verschillende boeren, die een
veulen willen groot brengen, wor
den bestreden.
Dit fonds neemt als het ware het
risico over van de boeren. Dit jaar
is men daarmee begonnen.
„Als november is gekomen
En de regentijd breekt aan,
Als de bomen in de laan,
Ach, de bladerloze bomen
Om de glorie, hun ontnomen,
In de mist te schreien staan..."
De benaming november wijst er
nog op, dat dezelfde maand van
onze kalender, bij de Romeinen,
vroeger de negende van het jaar
was. Verschillende oude benamin
gen voor november als: winde-
maand, vorstmaand, smeermaand,
slachtmaand enz. kunnen we heden
ten dage nog heel goed begrijpen
en deze namen spreken voor zich
zelf. Alleen denaam „smeermaand"
is niet zo heel duidelijk, maar
wordt dit toch wel, als men weet,
dat met „smeer", vet bedoeld
wordt, „Smeermaand" is dus de
geëigende maand voor het inzame
len van vet: dus slachten
Allerheiligen-maand heet novem
ber wel naar de gelijknamige grote
feestdag der R.K. Kerk op 1 no
vember.
Het heidense feest van de schei
dende zomer werd door het vieren
van Allerzielen vervangen, dat in
1006 definitief op 2 november ge
steld werd.
De slimme pastoor
Lang bleef het gebruik gehand
haafd, dat de boer, die slachtte, de
geestelijke verzorger van de ge
meente, waartoe hij behoorde en
ook wel notabelen, die hij te vriend
moest houden, in de slachtmaand
met een flink stuk spek vereerde.
Ook boter werd bij deze achtens
waardige Ingezetenen wel thuis
gebracht.
Volgens 'n oud verhaal, dat voort
leeft in het zuiden van ons land,
beklom eens een pastoor 's zondags
de preekstoel met de mededeling,
dat hij dit keer niet zou preken,
maar liever een raadsel wou opge
ven. Verbaasde en tegelijk nieuws
gierige gezichten der parochianen
„Ik weet iets", aldus de spreker,
„dat jullie niet weten. En jullie
weten iets", vervolgde hij, „dat ik
niet weet".
Inderdaad was zo'n raadsel moei
lijk op te lossen. Daarom gaf de
pastoor er de oplossing maar dade
lijk bij. Hij wist namelijk, dat zijn
boterpot leeg was, de gemeente
leden wisten dat natuurlijk niet.
Doch de herder en leraar wist niet
of de hem toevertrouwde kudde de
pot weer met dit heerlijke zuivel-
produkt zou willen vullen. En dat
wist deze vanzelfsprekend wel.
Maar ook de pastoor wist het
spoedig: reeds de volgende dag
sjouwde men zwaar geladen korven
de pastorie binnen
Verdwenen volksgebruik
Het komt natuurlijk voor, dat
niet alle boeren met hun veldarbeid
klaar zijn, wanneer november in
het land is. Oudtijds was het dan
gewoonte dat men van zo'n boer
de op het veld achtergebleven ge
reedschappen of andere voorwer
pen, op een eenzaam plekje ver
stopte, waar hij ze dan moest gaan
terughalen.
Weerrymen
In rijm sprak de volks weerkunde
zich uit, profiterend van de komen
de weersgesteldheid:
„November met zijn regenvlagen,
Brengt verkoudheid, Jicht en
andere plagen".
,,'t Nazomertje van Allerheiligen
Kan ons voor de winter niet
beveiligen".
„Geeft Allerheiligen zonneschijn,
Dan zal 't spoedig winter zijn".
Heiligen-dagen
Een van de voornaamste heiligen
dagen in november is wel Sint
Maarten, welke feestdag bijna over
al in ons land gevierd wordt op de
elfde der maand, met grote vuren.
En moge dan deze op meerdere
plaatsen verdwenen zijn, dan is nog
vaak de grabbelavond op deze
datum gehandhaafd, zoals de langs
Een zwaar
van 60 voor
ct. bij aankoop van 100 gram VéGé-thee
met 10 geld zegels, bij aankoop yan 3 pakjes VéGé-margarind 38 ct.
per pakje met 5 geldzegels).
Bovendien: bij Iedere f 5.- aan boodschappen
een zakje
cent
(225 gram) voor 37 cent
EES
Deze aanbiedingen zijn alleen geldig in district Oost-Brabant en Nrd.-Limburg
de huizen trekkende jeugd wel
zingt:
,,'t Is vanavond grabbelenavond,
Krijg ik alsjeblieft ene peperbol
01, ol, peperbol
St. Elisabeth
De naam van deze heilige Is
diep in het geheugen gegrift, door
de vreselijke vloed van 19 novem
ber 1421 en weinigen zullen er dan
ook zijn, die niet weten, dat bij
deze gewelddadige overstroming,
duizenden hun graf in de golven
hebben gevonden. Twee en zeven
tig dorpen in de Zuidhollandse
Waard gingen onder. Dat wij dit
historisch feit in een folkloristisch
artikeltje releveren, vindt zijn oor
zaak hierin, dat we hier iets willen
vermelden in verband met deze
vloed.
Jaarlijks verscheen op de eerste
januari in de Zevenbergse haven
een meermin die steeds weer de
sombere voorspelling herhaalde,
dat eenmaal deze stad door de
golven zou worden verslonden.
Op 1 januari 1421 zong een duo
van meerminnen het onheilspellende
lied, waaraan evenwel de Inwoners
van Zevenbergen, geen geloof
sloegen:
„Maar de Lobbekenstoren zal
blijven staan,
Zevenbergen zal vergaan".
Velen spotten met deze voor
spelling. Toen 19 november aan
brak, vaagden woeste, wielende
wateren ook Zevenbergen van de
aarde... met uitzondering van ge
noemde toren!
Nog geloven weerprofeten aan
het rijm:
„Sint-Elisabeth doet verstaan,
Hoe de winter zal vergaan".
„Sinte Catherine"
De 25ste november is aan de H.
Catharlna gewijd, de maagd-marte
lares, die in 307, onder keizer
Maximlnus, werd onthoofd. Naar
het volksgeloof leraart, houden met
deze datum de herfstregens op. In
rijm uitgedrukt:
„Sinte Catherine,
Laat het zonnetje schijnen.
Laat de regen overgaan,
Zodat de kinderen naar school
kunnen gaan".
Deze dag is ook een belangrijke
dies critius:
„Vriest het met Sinte Cathrijn,
Dan zal 't zes weken vorst zijn".
De patroon der
jonkvrouwen en vissers
Sint-Andrles (30 november) nam,
evenals 1 oktober (Sint Bavo), een
belangrijke plaats in het boeren
leven in, omdat op sommige plaat
sen op deze datum de landpacht
eindigde en de kooppenningen bij
de notarissen moesten voldaan
worden van de in het afgelopen
jaar gehouden verkopingen oftewel
„uutruup"
Waarschijnlijk heeft de H. An
dreas zijn patronaat der jonkvrou
wen te danken aan het feit, dat
het in sommige kerken op de dag,
aan hem gewijd, gewoonte was, de
schone parabel der wijze en dwaze
maagden, te lezen. En hij substi
tueert immers de Germaanse god
Fro, die vruchtbaarheid schonk en
het huwelijk onder zijn bescherming
had
Trouwlustige meisjes prevelden,
alvorens zich ter ruste te begeven,
na een driemaal herhaalde „omme
gang" om het ledikant:
„Heilige Andreas, ik bid U
Dat de allerliefste mijn,
Mij in de droom verschijn,
Opdat ik moog' aanschouwen
Hoe hij gaat en hoe hij staat
Of hij met mij ten altaar gaat",
om zo dus iets te weten te komen
van de eventueel toekomstige echt
genoot.
Petrus met zijn broer Andreas
waren aanvankelijk vissers, vóór
zij de Meester volgden. Vandaar,
dat Sint Andreas de patroon der
visserlui werd.
Op sommige boerderijen in Fries
land b.v., komt, als muuranker nog
het Sint Andreaskruis voor. De
heilige werd n.l. onder de Romein
se stadhouder Aegeas tot de kruis
dood veroordeeld.
Oudtijds was het de gewoonte,
dat knechts en dienstmeisjes tegen
30 november van betrekking ver
anderden. Vandaar de benaming
van Sint Andreas- of knechtjes-
markt te Roosendaal.
Volgens de volksweerkunde
schijnt de winter nu definitief te
komen, want:
„Sint Andries
Breng de vries",
rijmt de volksmond.
bij moeilijk-
heden, ofwel
voor raad en
inlichtingen is de R.K. Vereniging
tot bescherming van Meisjes:
Mevr. W. v.d. Munckhof-S angers
Grote Straat 28, Tel. 581;
Mevr. M. v.d. Hombergh-Bot,
Oostsingel 6, TeL 393;
Mevr. A. Pijls-Drenth,
Grote Straat 14;
Mej. T. Coenen, Patersstraat 30,
Tel. 588; Mej. T. Paping, Paters
straat 30; Mej. M. Pijls. Grote str.
14a. Tel. 673; Mevr. Baronesse de
Weirhs de Wenne. Geijsteren. Tel.
25"; Mevr. vd Haar m»"*»r-«wt1ck,
L> H7 Tel 263
