Brazilië, 't land van de toekomst
Firma van den Munckhof
IL diukmiket
ook voor de Katholieke Kerk!
'H GROOT «I KLEIN
worden sleeds met de meeste zorg geleverd door
In bijgaand artikel geeft de Venrayse missionaris, Pater
Conrado Goumans o.f.m., welke thans op vacantie in zijn
geboorteplaats Venray is, ons een dieper inzicht in de
problemen van de missionaris, die in Brazilië werkzaam
is. Dat die veelal anders liggen dan wij denken, zal ook
dit artikel leren.
Wie iets wil schrijven over 't zijn gekomen, moge blijken uit het
Zuid-Amerikaans reuzeland Brazilië,
zal zich tevreden moeten stellen
met 't geven van grote lijnen, of
wel zich moeten beperken tot een
bepaalde plaats of streek.
Zo niet, dan zal hij zich allicht
schuldig maken aan overdrijving
en een foutieve indruk bij zijn
lezers achterlaten.
Brazilië met zijn 52.000.000 inwo
ners en een oppervlakte, die 260
maal Nederland kan bevatten, is
een katholiek land (93 pet.) met 3
kardinalen en ongeveer 7000 pries
ters.
In de meeste plaatsen verschilt
't parochieleven niet noemenswaar
dig van dat in Nederland, of
moest zijn, dat 't veel minder intens
is bij gebrek aan priesters.
De vier zuidelijkste staten staan
er heel aardig voor, maar in 't
Centrum en in 't Noorden is de
situatie minder gunstig. Er zijn
parochies, die leeg staan. Gevallen
dat één priester er twee of drie
moet verzorgen, zijn niet zeldzaam.
Plaatsen, waar 't godsdienstig en
zedelijk peil zó gedaald is, dat ze
gelijk staan met echte missieposten
zijn realiteiten, ook al is Brazilië
geen missieland in de strikte zin
van 't woord.
Verschillende van ons brengen
nog steeds een groot deel van hun
leven door op de rug van een muil
ezel, reizend van plaats tot plaats,
om er 't meest noodzakelijke pa
rochiewerk te doen.
GEVAREN VOOR
DE KERK.
De Kerk kan in dit land zeer
zeker een grote toekomst tegemoet
gaan, maar anderzijds wordt zij
ernstig bedreigd door 't commu
nisme, 't spiritisme en 't gevaar
van de godsdienstige onwetendheid
van 't grootste deel der bevolking.
In een onlangs verschenen artikel
van „Katholiek Archief" wordt dat
zeer duidelijk aangetoond.
't Communisme lijkt me op
ogenblik nog gevaarlijker dan de
vrijmetselarij, omdat 't de gods
dienstige en nationale gevoelens
van 't volk uitbuit.
Voorlopig zullen ze nog wel op
passen zich tegen de Kerk te keren,
omdat de grote arbeidersmassa noL
steeds geen fanatieke voorvechter
van 't Marxisme is.
Daarom propageren ze veeleer
nationale doelstellingen, zoals het
tegengaan van lnvesteering van
buitenlands kapitaal en exploiteren
van de nationale petroleum door
buitenlanders. Vooral Noord-Ameri
ka is dan 't zwarte schaap: de on
derdrukker.
Door dit soort propaganda trekt
't communisme veel meer de ont
wikkelden en half ontwikkelden,
aan dan de arbeiders. Daar hun
partij sinds enige jaren verboden
is, verschuilen hun politici zich in
de andere partijen, als echte wolven
in schaapsvacht.
Ze bezitten een 40-tal goedver
zorgde bladen, terwijl de overige
Braziliaanse, zg. neutrale bladen
financieel zwak staan, veelal kleur
loos zijn en nog al eens misbruik
maken van de sensatielust en de
zinnelijkheid van 't volk.
De katholieke pers hier tegen
over is nog altijd zwakjes. Vele
katholieken slikken dagelijks veel
rommel en beseffen nog steeds niet
de harde noodzaak van een eigen,
goed geredigeerde pers.
Het tweede gevaar, 't spiritisme,
heeft zijn opkomst vooral te dan
ken aan de onwetendheid en gebrek
aan oriëntatie van het volk. Daar
dit geen zedelijke eisen en normen
kent en de Braziliaanse ziel een
aangeboren drang naar 't mlsteri-
euze heeft, is dit gevaar des te
groter.
Als men maar de spiritistische
séances bijwoont die soms broei
nesten van onzedelijkheid zijn
kan men toch altijd voor een fat
soenlijk mens doorgaan, ook al
stoort men zich niet veel aan de
tien geboden!
Niet minder gevaar voor de Kerk
schuilt in de Protestantse sekten,
die vanuit Amerika 't land binnen
dringen. Zij vestigen zich natuurlijk
bij voorkeur in verwaarloosde stre
ken, werken soms zelfs met prent
jes enz. en de argeloze gelovigen
worden van lieverlede protestant,
als het ware zonder het zelf te be
seffen.
Pas later, als de sekte meer vaste
voet heeft gekregen, begint de
openlijke strijd tegen de zogenaam
de Roomse dwalingen.
't Is te begrijpen, dat 't dikwijls
niet veel uithaalt de mensen te
waarschuwen, dat er onderscheid is
in geloof, als ze zelf niet veel af
weten van hun katholiek geloof.
Lekenonderwijs, lekenapostolaat
is hier dé oplossing. Gelukkig is er
de laatste tijd zeer vruchtbaar in
deze richting gewerkt.
Als conclusie kan men gerust
zeggen, dat de Katholieke Kerk in
Brazilië een goede toekomst zal
hebben, mits zij de drie genoemde
gevaren weet te keren.
En 't zal een eer zijn voor ons
Katholiek Nederland, waarvan mo
menteel 815 priesters, 175 broeders
en zusters en 38 leken in dit land
werken, aan deze victorie te heb
ben bijgedragen.
MISSIEPOST.
korte relaas van de wederwaardig
heden van een echte missiepost, die
onlangs door de Nederlandse Fran
ciscanen werd bezet.
De plaats heet Nanuque. In de
grootte de tweede stad van het dio
cees Arassuaien V3n 't noordoosten
van de staat Minas Gerais, gelegen
vlak bij de grens van de staten
Bahia en Spirito Santo.
Twintig jaren geleden was het
nog maar een vlek, bekend door
een grote houtzagerij en een hotel.
Een beetje buiten dit plaatsje be
gonnen van alle kanten de onme
telijke bossen.
Na de laatste wereldoorlog koch
ten enige hollandse joden de hout
zagerijen. Met de komst van deze
kapitalistische industriëlen begon
het gouden tijdperk voor Nanuque.
De huidige productie van deze
zagerij, die ook parketvloeren fa
briceert, is 300 m3 per dag.
Verder installeerden de Hollan
ders er een grote fabriek van tri
plex, die voorzien is van de meest
moderne machines,
Behalve dit complex, dat „Bras
olanda" heet, beslaan er nog een
half dozijn andere zagerijen, elk
met een capaciteit van 50 tot 100
m3 per dag.
Met dit al begon zich in deze
plaats een levendige handel te ont
wikkelen. In minder dan 10 jaren
groeide de vlek uit tot een stad
van 20.000 inwoners, terwijl er nog
verspreid rondom in de bossen
circa 60.000 wonen.
Het volk, dat deze nieuwe ge
meente vormt, is aan komen waaien
van alle staten van 't Noorden van
Brazilië, vooral van Bahia.
Velen voorspellen deze plaats een
grote toekomst, niet enkel vanwege
het hout, dat immers langzamer
hand zal opraken, maar ook van
wege de veeteelten landbouw en
dan 't feit, dat het een centrum is
met behoorlijke verbindingen.
De ontwikkelingen de materieele
vooruitgang steekt echter enorm af
tegen het lage godsdienstige en
culturele peil van de bevolking.
Tachtig procent van de bevolking
zijn landverhuizers of arme avon
turiers, zonder enige ontwikkeling,
merendeels weggevlucht uit het
Noorden, vanwege de droogte. Een
volkje, dat van alles doet, maar
niets weet.
Met hen kwam ook een groot
aantal luilakken, misdadigers en
bandieten. Bij nader contact kan
men bemerken, dat velen helemaal
niet weten, wie Christus is, nooit
over Hem hoorden spreken, nooit
een priester communie zagen uit
reiken enz.
Zon- en feestdagen worden een
voudigweg niet gerespecteerd. Bru
tale, gedegenereerde snuiten, die de
priester onverschillig of met een
minachtende glimlachend aankijken
ontbreken niet.
De brug over de Mucuri een
rivier, die deze plaats in tweeën
snijdt is gewoonlijk 't punt van
bijeenkomst van deze baliekluivers
kringetjesspuwers. Men moet
over een zekere dosis moed be
schikken om op zo'n uur daar te
passeren en hun grove grappen te
slikken.
Men kan veilig zeggen, dat 90
pet. van dat volk katholieken zijn,
d.w.z. gedoopt in de Katholieke
Kerk. Maar waarom ze eigelijk ge
doopt zijn, weten ze zelf niet.
Bij toeval? Bijgeloof? Wie zal 't
zeggen? Feit is, dat ze onverschil
lig zijn, onverschillig voor alles
wat goed, subliem en heilig is. Een
onverschilligheid, die veel dieper,
veel godlozer en veel meer cinisch
is dan die welke men op andere
plaatsen kan aantreffen.
't Lijkt wel, dat ze aan de gods
dienst geen enkele waarde hechten,
tenzij dat ze dient om de huwelijks
trouw van de vrouw te bewaren en
om 't Doopsel, waarvan nog nie
mand ontdekt heeft, waarom ze 't
ontvangen.
Wat ze van de priesters denken?
Eerbied en toegenegenheid ken
nen ze niet, enkele uitzonderingen
daargelaten. De enigste deugd, die
ze van de priester eisen is: geduld.
Geduld met hun verregaande eisen
hun wanorde en opdringerigheid.
Als de pater maar geduld met
hen heeft, aan alles en nog wit
een draai geeft en huwelijken in
zegent, ook al zijn ze niet moge
lijk, dan is 't in orde.
Het percentage dat zondags naar
de kerk gaat, wordt berekend op 6
pet., de kinderen inbegrepen. Die
run pasen houden op een half pet.
Door de week zijn er 210 com
munies en zondags 35—40.
Van de protestanten en spiritis
ten zijn nog geen statistieken be
kend. Wat de eersten betreft: er
zijn baptisten, presbyterianen, ad
ventisten en lutheranen. Ook vindt
men er nog de sabatisten en leden
van de pinkstergemeente.
Alles bijeen komen ze nog niet
aan de 1000, maar ze werken fana
tiek. Hun middel van propaganda
is vooral de school. Reeds hebben
ze in Nanuque een gymnasium an
nex een lagere school en bovendien
nog verschillende schooltjes.
Andere gevaren, die de stad be
dreigen zijn: het spiritisme, dema-
cumba, van afrikaanse afkomst en
een christelijk vernisje, gewoonlijk
vergezeld van gezangen, dansen en
tromgeroffel. Dat een, overigens
Dat 3 maanden lang 's zondags
de H. Mis werd gelezen in 't huis
van een z.g. goed-katholiek gezin en
naderhand ontdekt werd, dat dat
zelfde huis 's avonds voor de cultus
van de macumba werd gebruikt is
iets, dat wij haast voor onmogelijk
zouden houden.
Tenslotte: van de vrijmetselarij
kan men zeggen dat bijna alle ka
pitalisten van de plaats er lid van
zijn.
HET ONDERWIJS
In de stad bestond slechts één
lagere school, gebouwd en gesala
rieerd door de staat. Door allerlei
omstandigheden had zij terecht een
slechte faam.
Een dominee wist van deze si
tuatie te profiteren en begon een
schcol voor 200 kinderen. Meer door
zijn methode van „good-will", dan
wel door zijn kuituur, won hij al
dadelijk de sympathie der ouders.
Toen dan ook een kapitalistische
maar zeer opstandige fazendeiro
besloot zelf een gymnasium te be
ginnen, vond hij gemakkelijk mede
werking bij de dominee.
Een kapitaal van 25.000 gulden
was spoedig bijeengebracht. Er werd
een vereniging van actionisten ge
sticht, de „Vrienden van 't onder
wijs n.v.", bijna allen vrijmetselaars
en anti-katholieken.
Zo stonden de zaken in 1953 toen
de bisschop aan de pastoor op
dracht gaf, een lagere school en ook
een voorbereidende klas te openen,
met de bedoeling om in 1955 een
gymnasium ie beginnen.
Met kunst en vliegwerk werd een
bescheiden gebouw neergezet. Bijna
400 kinderen werden geplaatst, ter
wijl nog 400 anderen niet konden
worden aangenomen, bij gebrek aan
plaats en geld om de leraressen te
betalen. De helft van de kinderen
betaalde niets. De pastoor en ka
pelaan gaven les aan de voorbe
reidingscursus die functioneerde in
een zaaltje van de pastorie.
Men kan zich indenken hoe zwaar
't leven deze twee moet zijn ge
weest. De hele dag les geven; in de
pastorie en op de school en aan de
andere kant van de rivier, ver weg.
Alle dagen op en neer, te voet en
in de hitte van de zon.
Bovendien een grote en moeilijke
parochie te verzorgen; veel aange
waaid volk met 't inhaerente pro
bleem van de huwelijken.
Tegelijkertijd ook nog de zorg
voor de groeiende plaatsen rond de
stad, de financiële preoccupaties
enz. Als dan in dagen van tegen
slag en moedeloosheid, de goed
bedoelde raad wordt gegeven, 't
boeltje maar op te doeken, moet
men tocli kracht van boven krijgen
om te zeggen: „dat niet; we zetten
door".
't Zou me te ver voeren de dra
matische geschiedenis te geven van
ons gymnasium, dat er komen moest,
er niet kwam en er toch gekomen is.
Thans functioneren in Nanuque een
katholieke lagere school met 300
kinderen, een katholiek gymnasium
(gemengd externaat) en een dito
handelsschool. Alles nog primitief,
maar de zaak rolr.
't Onderwijzend personeel bestaat
uit paters (van wie ondergetekende
door een pas ontvangen benoeming
er één van is), verder 2 dokters,
één advocaat, 2 accountants, één
gediplomeerde van de U.M.G. en
nog 5 leraren.
Wil men echter 't veroverde ter
rein niet verliezen, dan zal zo spoe
dig mogelijk moeten begonnen wor
den met 't optrekken van een nieuw
gebouw en een kerk.
De beste methode om dit volk
laten we gerust zeggen te her-
kerstenen is: onderwijs op de
scholen. Andere middelen zijn er
niet.
We zijn thans met 4 paters: 2
voor de parochie en 2 voor de
scholen. Daar de lessen enkel 's mor
gens zijn, kunnen deze 2 laatsten
in de namiddag nog zielzorg uit
oefenen.
CONCLUSIE:
Van de pastoor van Nanuque, die
momenteel ook op vacantie is, kreeg
ik kort na mijn benoeming een brief
ora me een beetje te oriënteren. Ik
ben zo vrij, een stukje ervan aan
de publiciteit prijs te geven. Hij
schrijft o.a.:
„Hou goed vast, dat 't een echte
missie is, Je moet nog al eens wat
door de vingers zien, ruim van op
vatting zijn. Ik hoop, dat je tegen
geldzorgen kunt, wordt gepioneerd.
We moeten alles zelf doen. Le
ningen worden ons niet toever
trouwd. Alles moet bij elkaar ge
schooid worden. Er is nog veel te
bouwen. Wat je mee kunt nemen?
Vooreerst typemachines (voor de
handelsschool), ook al zijn ze oud.
Vervolgens geld. We zitten wijd
in de schuld. Ook misgewaden voor
onze kerken en kapellen, want wat
we hebben, is niet veel zaaks. Ma
teriaal voor natuur- en scheikunde
enz.
Hier eindig ik en laat aan de
lezer over te oordelen of dit zwaar
pionierswerk verdient gesteund te
worden, 't Is werkelijk een missie
waar Sint Franciscus van gedroomd
moet hebben, toen hij zijn hoofd
stuk schreef over degenen onder
de broeders die naar „de Sarracenen
en andere ongelovigen" willen gaan.
Een missie om van te watertanden.
P.S. Wie idee heeft door geldelijke
steun of anderszins (typemachine?)
te hebben, wende zich tot:
frei CONRADO GOUMANS o.f.m.
Akkerweg2, Venray (tel. 329)
geachte familie, de directie van een
Dat we intussen nog niet zover J spiritistentempel heeft, is bekend.
Gebruik de ideale
Dodtte Egberts wandkolfiemolen
De bijzondere kwaliteit van Douwe Egberts1
koffie komt volledig'tot haar recht, ais U-deze
(koffie maalt, ..direct voor het zetten. Gebruik
•daarvoor^de ideale D.E.-koffienrolen, die ver
krijgbaar is bp 1500 punten, verpakt bij
Douwe Êgbert^kQÖie .en thee:
lekkere koffie...
Kent U
handiger
kombinatie dan
de blouse
op rok
Vandaar dat
wij ook hierin
een unieke
kollektie
hebben
samengesteld.
Ook hiervoor
geldt dus
Uitsluitend gevestigd te
Nijmegen-- Korte Molenstraat
hoek Ziekerstraat
's-Hertogenbosch - Hoge Steenweg 1
BEL OP BIJ BRAND
No. 392
Vraag onze uitgebreide collectie in alle familiedrukwerken ter inzage
