1) foetert
De Peei
de Gruyter
U hoeft heus
niet te hollen
Packet Ballpoint
Patkec Pencil
fa. v.d. MIHHOF
óót ai uut tillen
BOM-TAXI
UW TAXI
Urgentie-punt No. 1:
WONINGEN
Meisjes,
i
Bel: 4 1 8
Begrafenissen
als militair vennoot
DE KOFFIE. EN THEEZAAK
op die verr.... ballpoints, op dat
potlood, waarvan de punt alweer
gebroken is.... neemt dan een
vanaf 14.50
Een ballpoint waarmede iedere ge
bruiker dik tevreden is en met een
stift waarmede U jaren schrijft.
Of neemt een
vanaf 13.50
Vloeibaar potlood, handig en ge
makkelijk en nooit geen gebroken
punt. Het potlood van de toekomst
heeft ze....
WED. P. BOM 6 ZONEN
Charles Ruysstraat 14 Venray
BEL OP BIJ BRAND
No. 392
Het zal ieder wel opgevallen zijn,
dat de Katholieke Volkspartij sinds
enige tijd als eerste punt van haar
politieke activiteit gesteld heeft de
woningbouw.
De gezinspolitiek, die naast de
sociale, tot op heden eigenlijk meer
op de voorgrond gestaan heeft, is
daarmede naar het tweede plan ge
bracht of beter zij heeft een nieuw
kleed gekregen. Een ander onder
deel ervan is in het volle daglicht
geplaatst.
Heeft de K.V.P. tot op heden dan
gefaald?
Men zou dit moeilijk zo kunnen
stellen, want hoewel sinds de oorlog
de woningnood bijzonder groot ge
weest is, waren er toch plannen en
punten die op gelijke of hogere
voet van urgentie om oplossing
vroegen. Maar wat belangrijker is,
door een krachtige aanpak van de
woningbouw meende de Regering
in 10 jaren tijds het probleem der
woningnood onder de knie te heb
ben. Nu echter die 10 jaren omzijn,
blijkt, dat men zich vergist heeft
er blijkt n.l. een enorm tekort aan
woningen te zijn.
Hoe groot dat tekort precies is
kan niet in een onbetwistbaar cijfer
worden aangegeven. Men kan hier
over slechts schattingen maken,
waarbij de deskundigen het natuur
lijk heerlijk niet met elkaar eens
kunnen zijn.
Het officiële getal geeft een tekort
van 230.000 woningen op 1 Januari
1955, van welk tekort een 50.000
blijvende samenwoningen zouden
mogen worden afgetrokken.
Waarschijnlijk zal echter in 1956
een woningtelling worden gehouden,
waardoor wij beter geïnformeerd
zullen worden. In ieder geval staat
wel vast, dat wij sinds 1945 niet zo
geweldig zijn vooruitgegaan. Dit
betekent niet, dat er weinig of niet
gebouwd zou zijn, eenieder weet
wel beter. Men heeft echter niet
zo heel veel meer weten te doen
dan de stijging van de behoefte bij
houden.
Toen Minister Witte in 1952 de
heer In 't Veld opvolgde bleek al
ras, dat deze voorganger grote ver
gissingen gemaakt had ten aanzien
van voorspellingen, maar ook ten
aanzien van de grootte der wo
ningen. Een nieuwe politiek was
nodig, doch de oude erfenis was
maar niet een, twee, drie wegge
werkt. Doch een geheel nieuwe
periode heeft Minister Witte in
geluid.
Men kan zich voorstellen, dat de
deskundigen die het niet eens zijn
over het juiste woningtekort op dit
moment, nog veel moeilijker een
gelijkluidende mededeling kunnen
verstrekken over het moment waar
op de woningnood als afgedaan
kan worden beschouwd.
Tijdens de studie-dagen te Rolduc
sprak ir. H. Buskens, directeur
generaal van Wederopbouw als zijn
verwachting uit, dat de noodperiode
nog 13 15 jaar zal duren. Deze
schatting is gebaseerd op de ver
onderstelling, dat de huisvestings
politiek ongeveer op de thans gel
dende voet wordt voortgezet.
In dit cijfer wenst de K.V.P. niet
te berusten.
Haar besliste wil geen genoegen
te nemen met een langzame oplos
sing van de woningnood heeft nu
dus reeds haar uitdrukking ge
vonden in de instelling van de
Commissie die bij haar installatie
van de voorzitter van de K.V.P. mr.
H.W. van Doorn mocht vernemen,
dat zelden een commissie met zulk
een nijpend en betekenend pro
bleem is belast.
Gehoopt wordt, dat deze commis
sie een belangrijke stoot ten goede
zal kunnen geven in de richting
van een sterk versnelde woning
bouw, al zal zij zeker niet mogen
verzuimen ook een aantal minder
spectaculaire maar nodige ver
beteringen aan te geven.
Garenloods der N.V. Diddens
en van Asten in de as gelegd
Op het uitgebreide fabrieken-
complex der N.V. Diddens en Van
Asten te Helmond heeft Zaterdag
een zware uitslaande brand ge
woed, welke aanzienlijke schade
heeft veroorzaakt. De geheel met
gesponnen garens (ruim 200 ton)
gevulde garenloods ging in vlam
men op, terwijl ook 'n paar aan
grenzende werkplaatsen schade
opliepen. De brandweerlieden
kwamen letterlijk voor 'n heet vuur
te staan en hebben alle krachten
moeten inzetten om het vuur tot
de garenloods beperkt te kunnen
houden. Wegens het verloren gaan
van de grote voorraad grondstoffen
(diverse soorten garens) voor de
weverij, zal het productieproces de
eerste tijd nogal stagnatie onder
vinden.
De ramingen van de schade zijn
uiteraard nog van zeer voorlopige
en globale aard, doch ze gaan
waarschijnlijk wel boven het mil-
lioen'gulden.
in Venray en daarbuiten, voor al
en niet-verzekerden, verzorgt
Begrafenisonderneming
J. Goumans, Schoolstraat la
Telefoon 592
In de reeds eerder hier besproken
reclame-uitgave van Uitgeverij het
Veldeke, over de Peel, geeft J.G.M.
Hamm een beschrijving van de
Peel als militair vennoot. In deze
dagen nu de lucht soms davert van
vliegtuigen en we hier in Venray
zelfs een militair vliegveld hebben
is het misschien wel eens goed te
wijzen op enkele conclusies van
deze schrijver, die niet bepaald een
vleiend beeld geven van de zorg
der militaire overheid in het ver
leden voor deze streek.
De Peel in het verleden
De schrijver toont aan de hand
van de geschiedenis aan, dat het
gebied tussen Peel en Maas in het
verleden door zijn ligging achter
deze barrières in zoverre van strijd
verschoond bleef, dat slechts om
enkele sterktes als bv. Venlo werd
gevochten.
In de Spaanse tijd is het de Peel
weer die Venray en wijde omgeving
vrij laat van de Spaanse overheer
sing, terwijl de Republiek der Zeven
Provinciën dit gebied in zoverre in
teresseerden, dat de Maas bevaar
baar en vrij bleef.
In de tijdsperiode tussen 1648 (de
vrede van Munster, die de Holland
se machtsposiiie verstevigde) en
1830 (het jaar waarin die positie
voor goed verloren ging) werden
al de oorlogen, waarin de republiek
betrokken was ver van de Peel uit
gevochten.
Ms ar ook later, toen in 1850 on
geveer de Peelontginningen begon
nen, ook toen wijdden de militairen
zeer weinig aandacht aan deze
vlakten.
Zelfs in 1900 werd nog steeds de
Hollandse waterlinie als de enige
redding gevende stelling voor Ne
derland in militaire voorlichtings-
boeken aangewezen.
De garnizoenskaart van 1910 geeft
duidelijk aan de geringe belangstel
ling van alles wat maar militair
was voor deze streken.
In Maastricht lag zegge en schrij
ven een enkel bataljon infantrie
In Venlo en Roermond zijn enkele
compagniën infantrie gelegerd ter
bewaking van de Maasbruggen,
maar dat is alles. De garnizoens
plaatsen Breda en den Bosch waren
dan de eerste plaatsen, waar men
op terug kon grijpen.
En dat terwijl de Duitse Generale
Staf al met plannen rond liep om
via een inval in Limburg en Bra
bant een betere aanvalsactie te
kunnen ontketenen tegen Frankrijk.
En Frankrijk evenzo.
Het was de eerste wereldoorlog
die mede door de plannen der Duit
sers en de aanvalsplannen van Bel
gen en Franssen, overhaast het
Nederlandse leger stelling liet ne
men achter de Peel in het Brabantse.
Intussen was men wel zover geko
men, dat men had ingezien, dat de
vesting Holland alleen door de
Waterlinie onmogelijk kon gehou
den worden.
Na de eerste wereldoorlog kregen
we de periode van de gebroken ge
weertjes, maar toen Hitier aan de
macht gekomen was en weldra
bleek van die macht gebruik te zul
len maken, was het de Peel-Raam-
stelling, die de volle aandacht vroeg
van onze militaire bevelhebbers.
Peel-Raamstelling
Deze sloot aan via de Maas bij
Grave en het inundatiegebied op de
Grebbelinie, liep onder Grave via
het riviertje de Raam naar Mill,
van waaruit door de Peel een linie
was opgezet, ongeveer langs het
Defensiekanaal naar Nederweert,
waar hij dan in België weer aan
sloot op de Albertlinie.
Nu is het met die Peel-Raamstel
ling raar gelopen. We hebben dat
zelf kunnen ervaren. Nederland was
neutraal. Dat hield o.a. in dat we
ook op militair gebied ons zelf
moesten blijven en b.v. geen aan
sluiting konden en mochten zoeken
met de Fransen, voor wie de Peel
Raamstelling zeer veel betekenend
zou zijn geweest. Nu echter konden
zij er geen rekening mee houden.
Daarnaast was men in verschil
lende militaire kringen nog steeds
enthousiast over de Waterlinie en
was bovendien het Nederlandse
leger niet bepaald zodanig uitgerust
dat het in een moderne oorlog mee
kon.
Toen dan ook in 1939/1940 bleek
dat de toen beschikbare
militaire macht nauwelijks in staat
zou zijn om de ongeveer 80 km
brede Peel-Raamstelling te bezetten,
toen kwam men op het idee om
alles terug te trekken op de Wa
terlinie.
Maar daarvoor was men het in
hogere kringen weer niet eens, ook
al omdat het loslaten van de ver
dediging in Brabant en Limburg
een slechte indruk zou maken op
de Fransen en Belgen.
En zo kwam het aldus de schrij
ver, dat toen de Duitsers Neder
land, binnenvielen, practisch geen
enkele linie, noch de Peel-Raam
stelling, noch de Grebbelinie, noch
de Waterlinie die veerkracht ver
kregen had, die toch zeker aan een
daarvan gegeven had kunnen wor
den.
De totale zwakte der bezetting
spreekt als men bedenkt, dat toen
voor de 80 km Peel-Raamstelling
slechts 15 bataljons beschikbaar
waren. De andere troepen, gelegerd
in Brabant werden door de nieuwe
opperbevelhebber teruggenomen en
waren juist op weg naar de Water
linie toen de oorlog uitbrak.
De oorlog van 1940
En hoe uitbrak.... Zonder enige
oorlogsverklaring, maar met drei
gend geweld. Toch doet het verwon-
delijk aan, dat in Roermond reeds
's avonds op de 9e Mei de Duiters
binnenvielen, en daar 's nachts de
brug de lucht inging, dat men toen
in Katwijck aan de Maas daar niets
van wist. En dat nog wel op een
zeer strategisch punt, waar een
spoorlijn liep, die midden door de
Peelraamstelling ging.
We kennen het verhaal van de
pantsertrein, die met een goederen
trein rustig tot aan Mill doorreed
en zo achter de Peel-Raamstelling
zijn soldaten kon brengen.
Toen later Stuka's, de gevreesde
duikbommenwerpers, de duitsers
daar ter hülp kwamen en de neder-
landse bezetting op zich zelf bleef
aangewezen, toen was een halve dag
later het pleit beslecht.
De terugtocht van het Ned. leger
op de Zuid-Willemsvaart mislukte
door de snelle opmars der Duitsers
en zo waren ze binnen enkele da
gen in West Brabant. De aandach
tige lezer zal zich afvragen, waar
om de gehele Peel-Raam bezetting
terug trok, terwijl er toch maar
op een punt een doorbraak gefor
ceerd was.
Op dit punt bestaat nog veel
duisternis, maar het gebrek aan
samenwerking met de Belgen en de
Fransen, op wiens verdediging de
Peel-Raamstelling aan moest slui
ten zal mede tot deze algehele te
rugtocht bijgedragen hebben.
Het zal duidelijk zijn dat hier
mede niets discrimenerends gezegd
is over de Nederlandse soldaat en
in het bijzonder van hen die in die
bewogen dagen de verdediging zo
wel van de Maas- als van de Peel-
Raamstelling opgedragen gekregen
hadden. Ze hebben op hun post het
onmogelijke gedaan.
Maar als men dit alles zo eens
overziet, dan rijzen bij menigeen
een groot aantal vragen. Vragen,
die misschien nu niet kunnen wor
den opgelost, maar die van de an
dere kant toch wel aanleiding zijn
tot niet bepaald optimistische ge
dachten over de toekomstige ver
dediging van dit vaderlandse stukje
grond. Hoewel, en dat moet ook ge
zorgd wordende geallieerde samen
werking in dit verband waarschijn
lijk wel andere stellingen zal bren
gen.
De bevrijding
Laten we ons daarin echter maar
liever niet in verdiepen en de
schrijver volgen op zijn verdere weg
door geschiedenis van de Peel als
militair vennoot.
We zien de bevrijding komen en
nu maakt Montgommery met zijn
verrassende doorstoot naar Arnhem
handig gebruik van de Peel, door
deze natuurlijke borstwering te
houden tussen hem en Duitsers.
Door bombardementen op Venray,
Venlo en Roermond, werd gepoogd,
de aanvoer voor Duitse troepen aan
deze zijde van de Peel te belem
meren, een poging, die zoals we
weten zeer weinig resultaat heeft
geboekt en die o.m. de grote slag
bij Overloon niet kon voorkomen
Hier waren het weer de Duitsers,
die handig partij trokken van de
Peel, eveneens ook om een door
braak via Vegchel te forceren, wat
niet is gelukt.
Later de doorbraak bij Meyel,
lukte beter en we weten nog allen
hoe hals over kop het kamp op de
Zijlberg door Venrayse evacuée's
moest worden verlaten, omdat de
Duitsers op komst waren.
De Duitsers zijn tenslotte tot de
terugtocht gedwongen, omdat om
de Peel heen de bevrijdingslegers
zijn opgerukt. Waar men door de
Peel heen gestoken is, (Overloon
en Venray) heeft niet alleen de
burgerbevolking vele offers moeten
brengen, maar ook het leger zelf.
Tot zover dan de korte samen
vatting van het verhaal van de
militaire schrijver. Over de jongste
geschiedenis we schreven, dat
hier boven al weten we uit eigen
ervaring mee te praten. En hoewel
leken in de krijgskunde, hebben we
juist in die dagen van Mei 1940
ons feitelijk, als in de steek gelaten
gevoeld.
Mogen we van de ene kant van
geluk spreken, dat we er toen zonder
kleerscheuren zijn afgekomen, in
de vijf dagen durende oorlog, van
de andere kant wist niemand, dat
hij slechts vijf dagen zou duren en
kon niemand toen de ontwikkeling
van de strijd vooruit zien. Maar
bij de eerste plaatsen die vielen be
hoorde o.a. onze gemeente, be
hoorde onze provincie en een groot
gedeelte van Brabant.
Het heeft weinig zin om beschul
digend de vinger naar iemand uit
te steken, maar men moet zich dan
ook niet verwonderen, als nu nog
dikwijls gezegd wordt: ja, we heb
ben een vliegveld, we hebben mili
taire opslagplaatsen en wat al meer
zij, maar in '40 hadden we bunkers,
aan de Maas en in de Peel hadden
we een apart defensiekanaal en het
resultaat...
„Een tijdig betrekken van de Peel
in de voorbereiding van een even
tuele verdedigingsoorlog zal er,mede
toe bijdragen, dat een komende oor
log aan ons land en aan onze Peel
zal voorbijgaan", aldus de conclusie
van deze militaire geschiedschrijver.
We kunnen siechts hopen, dat
daarvan de maatregelen die rond
onze gemeente getroffen worden, de
uiting zijn.
bij moeilijk
heden, ofwel
voor raad en
inlichtingen is de R.K. Vereniging
tot bescherming van Meisjes:
Mevr. W. v.d. Munckhof-S angers
Grote Straat 28, Tel. 581;
Mevr. M. v.d. Hombergh-Bot,
Oostsingel 6, Tel. 393;
Mevr. A. Pijls-Drenth,
Grote Straat 14;
Mej. T. Coenen, Patersstraat 30,
Tel. 588; Mej. T. Paping, Paters
straat 30; Mej. M. Pijls, Grote str.
14a, Tel. 673; Mevr. Baronesse de
Weichs de Wenne, Geijsteren, Tel.
250; Mevr. vd. Haar, Blltterswijck,
D 67, Tel. 263.
Die koffie knapt en kraakt van
versheid in Uw koffiemolen.
Kersverse koffie recht uit
De Gruyter's eigen branderij
naar De Gruyter's eigei win
kels. Daar haalt U dus wer
kelijk pittige, geurige koffie.
Bovendien erg voordelig door
10% korting. Ga maar eens
na wat U dat scheelt!
want De Gruyter's koffie is vandaag
maar ook morgen en overmorgen volop vers en
geurig voorradig!
Goudmerk 250 gram I 2,45
Roodmerk 250 gram f 2.22
Blauwmerk. 250 gram (2,06
Oranjemerk 250 gram {1,88
Coff. vrije koffie blik f 2,92
Oploskoffiebusje f 2,45
Adres: De Gruyter Postbus 276
's-Herfogenbosch.