PEPERMUNT
25
Het Land van de Peel
Wat doet Kath. Bond
„Voor het Gezin"
Uit„Peel en Maas"
voor
cent
Verlaging van belastingen
naar inkomen en vermogen
Begrafenissen
Zaterdag 20 Augustus 1955 No 33
ZES EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
m PEEL EN MAAS
DRUK EN UITGAVE FIR.AVAN DEN MUNCKHOF WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN
GROOTESTRAAT 28 TELEF. 512 GIRO 150652
Door Uitgeverij Veldeke te Maas
tricht is een reclame-uitgave ver
zorgd en uitgegeven „Het land van
de Peel", waarin Gerard Lemmens
„de Peellander in de Volkskunde"
behandeld, H.H.J. Maas oude her
inneringen ophaalt en sagen be
schrijft in „Peelsprokkeling", als
mede een studie geeft over „Ouwer-
ling, de emancipator van het
Peelland". Terwijl uit zijn geschrif
ten voor een deel het artikel „Deurne
poort v.d. Peel is samengesteld.
Ir. C.E.P.M. Raeds geeft een be
schrijving van de steenkoollagen in
de Peelvelden.
Th. v.d. Voort behandelt „Geeste
lijk Leven en Onderwijs" en G.
Verbeek beschrijft „Venray Parel
der Peel". Hieruit blijkt dus wel,
dat verschillende oud-Venraynaren
ruimschoots hun aandeel geleverd
hebben bij de tot standkoming van
dit werk.
Daarnaast geeft Dr. J. Zonneveld
„de laatste hoofdstukken uit de ge
ologische geschiedenis van het
Peelgebied", Ir Egelie beschrijft de
„ontsluiting van de Peelstreek",
Dr. A. Thiadens geeft een studie
over „veen en steenkool in de Peel".
J.G. Haum is de militaire deskun
dige, die een zeer lezenswaardig
artikel heeft geschreven over, „de
Peel als militair vennoot" en Ir
Simons geeft een overzicht van
„de Peel als landbouwgebied" waar
mede we de voornaamste onderde
len en schrijvers van dit werk heb
ben genoemd.
Als we nu de „Venrayse"
schrijvers de revue laten passeren,
dan zien we
Gerard Lemmens
de bewoner van de Peel beschrij
ven, vanaf zijn geboorte tot aan
zijn laatste tocht, waarbij vele oude
gebruiken en gezegden nog eens
worden opgehaald.
Veel van wat deze schrijver in
zijn artikel te berde brengt is vol
tooid verledentijd en kan men
rangschikken onder folklore, al
hebben we de indruk dat de schrij
ver zich hiervan niet altijd bewust
is. De evolutie van deze streek van
landbouw naar industrie, van dorp
naar stadje, de vele vreemdelingen
die Venray als hun woonplaats
kozen en de oorlog met zijn nasleep
hebben veel van 't oude vertrouwde
doen verdwijnen.
Toch is het wel goed, dat een
schrijver als Gerard Lemmens zijn
herinneringen en de kennis omtrent
dit alles in een dergelijk artikel
heeft vastgesteld en oud en jong
zal daar zijn deugd aan hebben.
H.H.J. Maas
Die door Paul Haimon elders in
dit boek wordt getypeerd(?) als een
schrijver, die met hartstochtelijke
verbetenheid van de idealistische
Noordlimburger, de z.i. ergelijke
toestanden in de Peeldorpen heeft
beschreven en nog beschrijft, geeft
in zijn artikel „Peelsprokkelingen"
allereerst een historisch overzicht
van de Peel, de turfstekers, de grens-
twisten en de ontsluiting.
De geschiedenis van de gouden
helm wordt uitvoerig beschreven
en vooral voor de jongeren, die
deze geschiedenis maar vaag of ge
heel niet kennen, zal dit overzicht
zeer verhelderend zijn, en tevens
een goed beeld geven van de schran
derheid van de toenmalige plaatse
lijke overheid.
De naam Peel en verschillende
plaatsnamen, zelfstandige naam
woorden, gezegden, in de taal van
de Peel worden verder door schrij
ver op deskundige wijze met
veel ervaring behandeld, waaruit
wel blijkt, dat ook op dit terrein
door de moderne tijd veel veranderd
en verbasterd.
Met kennis van zaken wijst schrij
ver in dit verband op foutieve be
weringen van anderen in het
verleden.
In „kastelen rondom de Peel" wijdt
hij een uitvoerige beschrijving aan
het oude Spraaland, en ook hier
toont de schrijver zijn onverflauwde
ijver, niet alleen voor de historie,
maar zijn liefde voor zijn geboorte
grond.
De religie in Peelland wordt aan
de hand van oude herinneringen,
studies, (en uit alles blijkt, dat de
schrijver over alles wat over de
Peel ooit gepubliceerd is, uitstekend
geinformeerd is) en eigen ervarin
gen behandeld.
De geschiedenis van de ballonzuil
met de dorpspolitiek daaromheen,
wordt met veel verve beschreven,
en uit dit gehele opstel blijkt eens
te meer, dat veel van wat rond de
tachtiger jaren en de eeuwwisseling
is gebeurd nu niet bepaald verhef
fend is geweest.
In dit korte overzicht, waar voor
de jonge historicus en folklorist
menig gegeven is te vinden voor
verdere studie en bovendien tal van
onbekende bronnen worden aange-
gegeven, toont Maas zich niet alleen
een goed kenner van alles wat de
Peel betreft, maar ook een ras ver
teller. Dit zelfde blijkt ook uit zijn
aandeel in de beschrijving van
Deurne, een oude woonplaats van
de schrijver.
In een derde artikel wordt Ouwer-
ling, de emancipator van Peelland
geschetst, maar het moet ons van
het hart, dat voor een buitenstaan
der en zeker voor de jongere gene
ratie het beeld van deze emancipa
tor zeer onduidelijk is. Het feit dat
dit een uittreksel is van een grotere
levensschets, zal daarvan zonder
twijfel de oorzaak zijn.
Wat Ouwerling voor de Peel ge
daan heeft, hetzij als onderwijzer,
hetzij ais redacteur van de Zuid-
Willemsvaart, hetzij als historicus
kunnen we jammer genoeg ter
nauwernood vinden, wel dat hij
miskend is en doodgezwegen wordt.
Waarom en waarvoor blijft eveneens
verborgen
Persoonlijke herinneringen en de
onderlinge verstandhouding tussen
Ouwerling, Maas e.a. worden daar
door onbegrijpelijk. Hetgeen jam
mer is, omdat over deze figuur
inderdaad in het verleden wel een
en ander te doen schijnt geweest
te zijn en het ook voor de jongere
generatie van belang is om daarvan
kennis te nemen. Van heel andere
inhoud is uit de aard der zaak het
artikel over de steenkool in onze
Peelvelden van de hand van
Ir. C.E.P.M. Raedts,
die in een ook voor de leek zeer
duidelijk leesbaar opstel de onder
zoekingen naar steenkool in en om
de Peel beschrijft.
Hieruit blijkt dat de belangstel
ling voor de Peelvelden rond de
eeuwwisseling tot uiting kwam in
verschillende proefboringen, die
eerst mislukte, later echter lukte
toen Mr. Dr. v. Waterschoot van de
Gracht de Rijksopsporingsdienst
voor delfstoffen onder zijn leiding
nam.
In 1918 kon hij in zijn verslag
vermelden, dat de zuidelijke helft
van de centrale Peelslenk 3000 ha.
ten noorden reikende tot de lijn
Panningen-Maasbreeen 6000 ha v.d.
westelijke Peelhorst, liggende tus
sen Swalmen en Helenaveen, voor
ontginning in aanmerking kwamen.
Even vermeld hij dat in 1923 door
de heren Haffmans, Poels, Smul
ders en Wintgens een concessie
aanvraag is ingediend, waarop tot
dusverre niet is beschikt.
De naoorlogse ontwikkeling was
voor de kolenindustrie echter dus
danig, dat exploitatie der peelvel
den niet ter sprake kwam, al werd
in 1930 nog wel besproken of dat
geen geschikte objecten waren voor
werkgelegenheid. In 1938 werd ech
ter de zaak weer opgevat, daar men
uitputting vreesde van een Zuid-
Limburge mijn.
Een nieuwe studie is opgezet,
zelfs onder de oorlog doorgevoerd,
waarbij nieuwe en betere gegevens
aan het licht kwamen. Het is mede
aan de hand daarvan dat des schrij
vers eindconclusie is:
Hoewel elders in ons land kolen
voorkomen op ontginningsdiepte
toch blijft het een feit, dat het
gebied, dat het eerst voor ontgin
ning in aanmerking komt het Peel
gebied is. De kolen liggen hier op
ontginbare diepte in voldoende hoe
veelheid en van behoorlijke kwa
liteit.
Dat men in Vlodrop bezig is, is
een goed vooruitzicht, hoewel over
de verdere ontsluiting de staal- en
steenkoolgemeenschap nog wel het
een en ander te zeggen zal hebben.
G. Verbeek
heeft een opstel geschreven over
Venray, dat temidden van de andere
plaatsbeschrijvingen er zijn mag.
(We vinden in deze bundel o.a. ook
Eindhoven beschreven en vragen
ons af, sinds wanneer deze plaats
bij de Peel hoort).
Na een korte geschiedenis van
de plaats, volgt een beschrijving
van de grote kerk, de restauratie
werkzaamheden, de gehuchten,
kloosters.
En we zullen het maar op de
koop toe nemen, dat hij bij de sport-
beschrijving, SVV de club van
Huize Servatius noemt.
Over de wegkruizen en -kapellen
weet hij in kort bestek veel te ver
tellen en spreker blijkt een inven
taris opgemaakt te hebben, die
misschien in deze dagen nog goed
werk kan doen.
Het onderwijs de industrie, land
bouw en tuinbouw krijgen alle hun
beurt en uit alles blijkt, dat deze
oud-Venraynaar zijn geboorteplaats
nog immer een warm hart toe
draagt.
Th. v.d. Voort
geeft een nogal droge opsomming
van de kloosters en ordes in de
Peelstreek. de patroonheiligen der
kerken, de bedevaarten en de onder
wijsinrichtingen.
Uit de aard der zaak nogal
tamelijk droge kost, maar toch
frappeert in dit artikel hoevele
kloosterorden hier op allerlei ter
reinen van het maatschappelijk
leven hun werk verrichten en
hoeveel dank Peelland hun juist
verschuldigd is voor hun werk en
streven.
Dat is dan wat betreft de Ven
rayse en oud-Venrayse schrijvers
uit dit boek.
Aan enkele andere artikelen hopen
wij nog een aparte besprekirg te
wijden.
17 Aug. 1907.
De heer A. Vermeulen, zoon
van het hoofd der dorpsschool al
hier, behaalde te Arnhem de hoofd-
acte.
Tot president van de Stoom-
zuivelfabriek „Venray" werd be
noemd de heer Jean Poels.
Voor het bouwen van drie
woonhuizen aan de Schoolstraat,
voor rekening van de heren Jan
Bekkers, Johannes Kusters en Piet
Schols, was de laagste inschrijver
Louis Wijnhoven, voor f 6800.
De boerderijen van Hofmans
en Renier Verrijt te Oostrum wer
den door brand geheel vernield.
De Snorrenclub en de Koe ven
club te Merselo verdwenen van het
toneel.
19 Aug. 1905.
De Schutterij „Het Eindt"
behaalde te Siebengewald de 2de
prijs en G. Gubbels de eerste per
sonele prijs.
De leraar van het Gymnasium
Pater Evaristusv. Kronenburg ofm
ging als missionaris naar 't Heilig
Land vertrekken. Tot nieuwe wer
den benoemd de Paters Anscharius
van der Veer en Gerlachius Royen.
De heer van Soest, rentmees
ter van het Kasteel Geijsteren,
kreeg de ere-medaille van de orde
van Oranje-Nassau.
18 Aug. 1906.
Te Venray zou een Rijkstele
foonkantoor gevestigd worden.
Mère Augusta (M. Ellerbeck)
werd Mère Assistente in „Jerusa
lem".
Pater Sigfridus Ellerbeck ofm
zoon van Dr Ellerbeck droeg op 15
Augustus zijn eerste plechtige H.
Mis op. Zijn broer, P. Lambertus
ofm. hield de feestpredikatie. Het
ouderlijk huis aan de Hoenderstraat
was prachtig versierd.
van 24 Augustus 1907
De Postdirecteur, de heer J.
Eggink, werd benoemd te Zevenaar.
De „vlekziekte" heerste hevig
onder de varkens.
van 25 Augustus 1907
De onderwijzer te Oirlo, P. H.
Derksen, slaagde te Wageningen,
voor akte L.O. Landbouwkunde.
Vals Duits zilvergeld was hier
in omloop.
van 26 Augustus 1905
De vroegere dorpsgenoot de
heer Joh. Toebosch, hoofd van de
school te Eckelrade, slaagde voor
de akte Duits L.O.
De ziekenfonds, Sint Ludovi-
cus alhier, hield de jaarlijkse bede
vaart naar Oostrum.
De Eierbond te Merselo, begon
in het groot koloniale waren en
veevoederartikelen aan te kopen.
De Katholieke Bond „Voor het
Gezin" komt op voor „de beharti
ging van de stoffelijke belangen
van het gezin en van het grote
gezin in 't bijzonder". Dat zowel
landelijk als plaatselijk. Daarom
bepleit zij bij Regering en/of Ge
meentebesturen:
invoering van een progressieve
kinderbijslag voor wie in loondienst
zijn, met het oog op het voorkomen
van een relatieve achterstand in
inkomen der kinderrijke gezinnen;
invoering van een kinderbijslag
voor zelfstandigen, om deze groep
der bevolking met loontrekkenden
gelijk te stellen;
handhaving van een billijke kin
deraftrek bij wijziging van loon- en
inkomstenbelasting
afschaffing van het vermenig-
vuldigingscijfer bij de schoolgeld
heffing. In Venray is door deze
actie reeds succes geboekt.
korting op schoolgeld bij gelijk
tijdig schoolbezoek van meer dan
één kind uit hetzelfde gezin; wo
ningbouw voor grotere gezinnen,
ook onder de huidige omstandig
heden; verhoging van de loongrens,
waarbij de verplichting tot ver
zekering tegen ziekte vervalt; ruime
geldelijke steun aan Gezinszorg en
Gezinshulp, werden ondernomen
tot ondersteuning der moeders.
subsidiëring van het kleuter
onderwijs, zodat dit onderwijs kan
worden uitgebreid ter ontlasting
van drukkende kinderzorgen, waar
een dienstbode ontbreekt; subsi
diëring van vacantiescholen en
andere dergelijke instellingen, op
dezelfde gronden;
ondersteuning van elke poging
tot betere voorbereiding van het
meisje op haar toekomstige taak
der huisvrouw en moeder;
ondersteuning van maatregelen
ter bevordering van de hygiëne ln
het gezin; bevordering van de
wederinvoering van gezinstarieven
Geldig van 17 t/m 24 Augustus 1955
bij de Nederlandse Staatsspoor
wegen.
De Katholieke Bond „Voor het
Gezin" komt op voor de natuur
rechten van het gezin;
het recht op bescherming van de
gaafheid van het gezin, zijn een
heid en onverbreekbaarheid;
het recht op bescherming van 't
moederschap;
het recht op de opvoeding der
kinderen;
het recht op handhaving van een
evenredig levenspeil der kinderen
in gezinsverband;
het recht op bescherming der
jeugd tegen immorele maatschap
pelijke toestanden;
het recht op zelfstandigheid en
onafhankelijkheid der gezinnen
tegenover de staatsmacht.
De Katholieke Bond „Voor het
Gezin" bevordert in eigen kring het
godsdienstig-zedelijk leven van zijn
leden door het houden van Maria-
avonden, Gezinszondagen, Gewes
telijke Congressen; hij streeft er naar
het inzicht te verdiepen in de grote
waarden van het huwelijks- en
gezinsleven en de wil te sterken,
die onverminderd te handhaven.
Hij wil vooral de ouders steunen
bij het vervullen van hun voor
naamste taak: de opvoeding der
kinderen. Daarom geeft de Bond
een veertiendaags tijdschrift uit:
„Het Gezin" dat erkende paeda-
gogen onder zijn medewerkers telt
en hen practische voorlichting geeft
ter zake van 'n goede en doeltref
fende opvoeding. Maar ook naar
buiten treedt de Katholieke Bond
„Voor het Gezin" op: tegenover
het gezinsverval, dat in steeds
wijder kring om zich grijpt, bevor
dert hij het gezinsherstel in chris
telijke geest.
De grote betekenis van de vrouw
en moeder voor de welstand van
het gezin moet in het volle licht
komen te staan: haar te steunen
in haar zware en gewichtige taak
als een dringende plicht erkend.
Hulp aan de moeder is de redding
van het gezin,
Z.H. Paus Pius XII vroeg voor
de actie, die er naar streeft het
gezin te verstevigen, zo mogelijk
op hoger peil te brengen, en 't
gezin in het levende organisme
van de wereld in te schakelen, de
gezinnen onder elkander te vereni
gen in een krachtig front, dat be
wust is van zijn kracht.
De Katholieke Bond „Voor het
Gezin" heeft reeds meer dan 30
jaren gewerkt aan de verheffing
van het gezin, zo dringend door
Z.H. gevorderd. Hij is er in geslaagd
de mentaliteit in ons land ten
gunste van het gezin om te zetten,
maar voltooid is dit werk geenszins.
Andersgerichte stromingen zijn nog
machtig en invloedrijk.
Nu de Eerste Kamer de belasting
voorstellen, behorende tot het be
lastingplan 1955, heeft aanvaard,
laten we hieronder een overzicht
volgen, waaruit blijkt, welke de ge
volgen zijn van dit besluit
Voor de Inkomstenbelasting en
de Loonbelasting zijn met ingang
van 1 September 1955 de belasting
vrije minima verhoogd met 120
gulden voor ongehuwden en 180
gulden voor gehuwden.
Verder zijn de marginale heffings
percentages over de gehele linie
met 6 procent verminderd. In over
eenstemming met de verruiming
van de belastingvrije minima is de
kinderaftrek wat de primaire in
komensaftrek betreft met 30 gulden
verhoogd tot 330 gulden, terwijl de
bedragen van de aanvullende be
lastingaftrek zijn aangepast aan de
nieuwe marginale heffingspercen
tages.
Weeldetabel sterk
ingekrompen
Het tarief van de loonbelasting
voor bijzondere beloningen (o.a.
gratificaties) is enigszins verlaagd
en wel als volgt:
Voor ongehuwden 18 pet. (was
20 pet), voor gehuwden 12pet (was
13), voor gehuwden met aanspraak
op kinderaftrek voor: een kind 8
pet (was 9 pet), twee kinderen 4
pet (was 5 pet), drie kinderen 2 pet
(was 03k pet) meer dan 3 kinderen
nihil (was ook nihil).
Voor het jaar 1955 wordt, wat de
inkomstenbelasting betreft, een
overgangstarief toegepast, waar
voor 2, 3 gedeelte van het oude ta*
rief en 1/3 gedeelte van het nieuwe
tarief tot grondslag dient.
Voor de inkomstenbelasting en de
loonbelasting is met ingang van 't
jaar 1955 ingevoerd een aftrek van
premiën voor de verzekering van
periodieke uitkeringen bij ziekte of
ongeval.
De vrijstelling voorde inkomsten
belasting van de winst bij over
dracht van het bedrijf of bij over
lijden van de ondernemer en bij
staking van het bedrijf of zelfstan
dige beroep is met ingang van 1955
verhoogd tot 7500 gulden (was
5000 gulden).
De loon- inkomensgrens boven
welke aan loontrekkenden steeds
Maak de Katholieke Bond „Voor
het Gezin" sterk.
Treed toe als lid Geef de Bond
Uw sympathie en Uw daadwerke
lijke steun
een aanslag in de inkomstenbelas
ting wordt opgelegd, is met ingang
van 1955 verhoogd van 4000 gulden
tot 6000 gulden.
Bij de behandeling van de voor
stellen heeft de regering toegezegd,
dat het afschrijvingspercentage voor
woonhuizen voor hen, voor wie deze
woonhuizen niet als bedrljfs- of be-
roepsbezit worden beschouwd, met
ingang van 1955 wordt verhoogd
van 10 tot 15 pet.
LIJFRENTEPREMIE
Het maximum voor de aftrek
van lijfrentepremiën, dat naar ge
lang van de tariefgroep, waaronder
de belastingplichtige valt, varieerde
van 600 gulden tot 1800 gulden, is
met ingang van het jaar 1955 voor
alle belastingplichtigen verruimd
tot 3600 gulden per jaar.
Indien van een echtpaar man en
vrouw beiden in loondienst zijn,
wordt met ingang van het jaar
1955 op het gezamenlijke jaarloon
voor ieder een bedrag van 100
gulden wegens kosten van verwer
ving in mindering gebracht (was
eenmaal 100 gulden).
De aftrek voor de vermogens
belasting is met ingang van het
belastingjaar 1956 verhoogd tot
30.000 gulden (was 15.000 gulden)
voor gehuwden, tot 22.000 gulden
(was 10.000 gulden) voor onge
huwden en tot 7500 gulden (was
5000 gulden) voor elk kind, waar
voor kinderaftrek wordt genoten.
BEKENDMAKING
Burgemeester en Wethouders der
gemeente Venray brengen ter
openbare kennis, dat door de raad
dier gemeente in zijn vergadering
van heden aan het R.K. Kerkbe
stuur van het Rectoraat van O.L.
Vrouw van Zeven Smarten te
Venray medewerking is verleend
voor de stichting van een zes-
klassige meisjesschool, doch dat
daarbij de gevraagde medewerking
is geweigerd voor wat de bouw
van een gymnastiekzaal betreft.
Venray, 4 Augustus 1955.
in Venray en daarbuiten, voor al
en niet-verzekerden, verzorgt
Begrafenisonderneming
J. Goumans, Schoolstraat 1a
Telefoon 592
