De Commissaris vertelt....
Albert Heijn
Koeien ook in de winter
in de open lucht
De Parochie Meterik vierde
het gonden bestaansfecst.
190
55
35
39
33
80
169
21
159
69
n> rt> f*
ro
3
gjg" 1*3 w
p
a
Bij de opening van de najaarszit
ting der Provinciale Staten van
Brabant heeft de Commissaris der
Koningin, prof. dr J. de Quay zijn
gebruikelijk overzicht gegeven van
de situatie in de provincie voor wat
betreft haar sociaal en culturele
uitbouw.
Daarbij kon men kennis nemen
van het feit, dat er een brochure
in het licht zal worden gegeven
over de verkeersontsluiting van dit
gewest, waarin de zienswijze op
dat vraagstuk van een deskundige
commissie zal zijn neergelegd.
Het heeft ons overigens een beetje
teleurgesteld, dat de Commissaris
wel gesproken heeft over de water
staatkundige problemen van de
Biesbosch, de Delta-plannen en het
Moerdijkkanaal, maar dat hij met
géén woord repte over kwesties als
de aanbevolen doortrekking van
het Wilhelminakanaal, het kanaal
door de Kempen enz. Maar mis
schien heeft hij de veropenbaring
van zijn inzichten daaromtrent wil
len achterwege houden tot na het
verschijnen van het rapport der
hierboven genoemde commissie. We
zullen dus maar afwachten.
Wat in de toespraak van de Com
missaris onze bijzondere aandacht
trok, daarover zegt de Helmondse
Courant het volgende: is de passage
waarin hij sprak over de noodzaak
tot bevordering van de werkgele
genheid en.... de emigratie.
De Commmissaris voert ander
maal de 25.000 zielen ten tonele
waarmee de bevolkiing van onze
provincie jaarlijks toeneemt en de
6000 jongemannen die ieder jaar in
het arbeidsproces moeten worden
opgenomen.
,In een theoretische beschouwing
z(jn dit al zoveel jaren als de oor
log voorbij is, verpletterende argu
menten, die het bijzonder op de
dorpen altijd opnieuw weer „goed"
doen. Vooral wanneer men er niet
bij vertelt, dat het altijd toch weer
gelukt is al die mensen op een of
andere manier op te vangen en dat
wij op dit ogenblik met een tekort
aan valide arbeidskrachten zitten,
dat waarschijnlijk wel enige malen
groter is dan het getal van volwas
sen emigranten, dat na de oorlog
het vaderland verliet.
Maar goed, de commissaris be
weert, dat waakzaamheid geboden
blijft en dat deze zich richten moet:
le naar een redelijke bevordering
van emigratie en naar de normale
uitbreiding der industrie. Het is
niet duidelijk wat de Commissaris
bedoelt met het begrip „redelijke"
emigratie, maar de conclusie schijnt
gewettigd, dat ook hij niet onder
alle omstandigheden en tot elk ge
tal zou willen emigreren. Dat is dan
o.i. alvast winst.
Maar waar wij naar aanleiding
van deze redevoering nog wel eens
de aandacht op zouden willen ves
tigen, is het feit, dat oolc de Com
missaris ter oplossing van het be
volkingsprobleem twee middelen
aanbeveelt, die elkander niet ver
dragen.
Bevordering van de industriali
satie en emigratie zijn kat en hond,
water en vuur. Waarom? Wanneer
men zegt: industrialiseer, dan be
tekent dat: geld verdienen om te
investeren, om fabrieken te bou
wen, wegen aan te leggen en ka
nalen, technische scholen te bouwen
en dure laboratoria.
Wanneer men daarentegen zegt:
emigreer, dan is dat: we hebpen
jullie, emigranten weliswaar een
kostbare lagere school laten door
lopen, we hebben jullie landbouw-
of vakonderwijs weliswaar sterk
gesubsidieerd en we kunnen ook,
als het er op aan komt, het rende
ment van jullie werkende handen
niet missen, maar emigreer toch
maar. Wees in je verre land ge
lukkig, wij dragen de schade wel.
Wie industrialisatie wil bevorde
ren bouwt dus aan de toekomst van
het land, wie emigratie in de hand
werkt, werkt aan de toekomst
van.... overzeese landen, die prompt
„stop" zullen zeggen tegen de im
migranten op het ogenblik dat hun
economische omstandigheden dat
zouden vergen. De bewijzen zijn er
nu al!
Industrialisatie en emigratie zijn
fundamenteel met elkaar in strijd,
maar het valt blijkbaar niet mee,
om dat in te zien. Nu is het woord
industrialisatie ook erfelijk belast:
ten plattelande staat bij sommigen
het werken in de fabriek gelijk met
zich prepareren op de verdoemenis.
Die opvatting bestaat al sinds de
dagen, dat een groot aantal zuider
lingen naar Rotterdam trok om daar
ten spoedigste het Geloof te ver
liezen.
Sociologen weten al lang, dat dit
Rotterdamse geval geenszins mag
gebruikt worden als een aanwijzing,
dat de industrie per se een gevaar
voor Geloof of Zeden oplevert, niet
temin wordt het voorbeeld nog im
mer aangewend bij praatavonden
vanwege reisbureaux e.d. over emi
gratie.
Hoeveel honderden boerenjongens
die hier weigerden naar de fabriek
te gaan, zijn in Canada of Austra
lië toch daarin terecht gekomen?
Eerlijk, hoort u daarover wel eens
praten, over de radio of zo?
Toch nooit, wel?
Wij kennen haast geen emigran
ten die in het land hunner vesti
ging niet toch op een of andere
manier bulten het boerenbedrijf zijn
geraakt. In het eigen land is de
fabriek een gevaar, in Montreal
blijkbaar niet!
Het ergste is dat, ten plattelande
de opvatting blijft bestaan.dat voor
de jeugd van het land alleen maar
de sjouwersbaantjes overblijven en
dat het derhalve die jeugd is, die
het eerst ontslag zal krijgen bij
eventuele teruggang van zaken. Dat
is alweer theorie. De praktijk is,
dat de werkgevers vóórkeur heb
ben voor mensen van het platte
land.
Bovendien biedt de industrie ook
plaats aan ingenieurs, boekhouders,
calculators, werkmeesters en ga zo
maar verder en we hebben nooit
gehoord of gelezen, dat de fabri
kanten in dit soort betrekkingen
geen plattelanders zouden willen
accepteren.
De hele chose is, dat die krachten
er niet zijn. Men heeft ten platte
lande niet tijdig de bakens verzet,
anders zouden er nu al heel wat
veeartsen, ingenieurs, doktoren,
leraren enz. van zuidelijke komaf
kunnen zijn. Maar er zijn er vrij
wel geen. Zeer tot schade trouwens
van ons gewest, ook in velerlei
ander opzicht?
Wat niet is, kan nog komen, maar
dan moeten we toch werkelijk onder
hand eens beginnen. Beginnen met
omtrent de emigratie de waarheid
te zeggen: zij verzwakt het eigen
land, biedt geen enkele garantie op
zedelijke en stoffelijke welstand
méér dan industrialisatie en moet
derhalve niet naast dit middel wor
den gepropageerd! P.K.
Zondag herdacht de Parochie
Meterik het gouden bestaansfeest
op grootse wijze. Dat het ontstaan
dezer parochie nu zo heel voorspoe
dig niet ging, moge blijken uit het
volgende artikel, dat wij ontlenen
aan de Horster Courant:
In 1898 was door het gemeente
bestuur van Horst besloten een
nieuw ziekenhuis te bouwen, tevens
ingericht voor het opnemen van
ouden van dagen en armlastigen,
waarbij tevens een Rector zou wor
den aangesteld.
De Meterikse mensen moesten in
die dagen, ter vervulling van hun
godsdienstplicht steeds in Horst ter
kerke gaan en ook de kinderen
moesten daar ter katecliismus. Dit
was, mede gezien de afstand en de
gesteldheid der wegen, zeer be
zwaarlijk.
Geen wonder dus, dat nogmaals
stappen werden ondernomen om te
Meterik ook een Rector aan te
stellen. De afgevaardigden begaven
zich naar de toenmalige Deken L.
Janssen te Horst, die na zeer lang
praten en aandringen verklaarde,
niet te kunnen helpen, maar ook
niet tegenwerken wilde en hen
naar de Bisschop, Mgr Boermans
verwees.
Jammer, dat de Deken later op
zijn belofte terug kwam en zelfs
niet nakwam. Daar de Bisschop van
Roermond ziekelijk was, werden de
afgevaardigden ontvangen door de
Vicaris, Mgr Hoefnagels, die zeide
reeds lang op de hoogte te zijn van
de dringende noodzaak, doch een
toezegging kon hij ook niet geven,
hij zou wel ten beste spreken voor
dit doel.
Op 6 Sept. werden de afgevaar
digden wederom bij de Deken van
Horst ontboden, waar bericht van
het Bisdom was binnen gekomen,
van de volgende inhoud:
Ter verkrijging van een Rector
was nodig: a) een kapel, b) een
rectoraat, c) een bijdrage van f 500
jaarlijks voor onderhoud van de
Rector.
De Deken voegde er nog aan toe
dat dit wel zeer bezwaarlijk zou
zijn yoor de Meterikse mensen,
want dan zou heel Meterik worden
uitgeput. Toen reeds bleek, dat de
Deken zijn grote parochie Horst
niet gaarne uiteen zag vallen,
waarbij nog kwam, dat de Mete
rikse offers dan ook voor Horst
zouden verloren gaan.
Hieruit bleek het zeer bekrompen
inzicht, dat bij velen in die dagen
hoogtij vierden.
De strijd was echter begonnen
en zou tot de overwinning worden
gevoerd. Een geldinzameling werd
gehouden en subsidie bij de ge
meente gericht. Deze werd met alle
stemmen, uitgezonderd die van
Meteriks afgevaardigde, afgewezen.
Toen kwam men tot de ontdek
king, dat behalve de Deken, ook
de Burgemeester en met hem de
Raad tegenwerkte.
Toch werd met de bouw van een
kapel begonnen. Een stuk grond,
werd belangeloos door de familie
Drabbels geschonken en de stenen
werden met karren door de Mete
rikse inwoners voor dit doel te
Tienray gehaald en ook alle grond
werken en verdere hulp werd door
de kleine gemeenschap gratis ver
richt.
Op 1 Mei 1899 werd de eerste
steen gelegd voor de kapel. Omdat
de financiën niet toereikend waren
werd besloten tot oprichting van
coöperatieve graanmolen, waarvan
de baten geheel zouden ten goede
komen aan de stichting van een
Rectoraatskerkje enz. Tevens werd
maandelijks een collecte gehouden
en de offers in de kerk te Horst
werden voortaan in de Meterikse
bussen gedeponeerd.
In 1901 was de kapel gereed doch
een verzoek tot de Heer Deken om
de kapel in te zegenen, werd afge
wezen. Toch wilde men 't kerkje
gebruiken en daarom werd iedere
Zondagmiddag een rozenhoedje ge
beden voor het verkrijgen van een
Rector.
Er werden zelfs foto's gemaakt
van het gebouw met onderschrift:
„het verweesde kerkje", die veel
vuldig werden verspreid.
Op 8 Maart werd bericht van het
Bisdom ontvangen, dat het voor
November wel niet zou komen tot
aanstelling van een Rector wegens
gebrek aan personeel.
Nu dacht men te Meterik, dat
alles ln orde was, doch niets was
minder waar dan dat.
Horst wist te bereiken bij Mgr
Drehmans, dat de oorspronkelijke
voorwaarden werden ingetrokken
en nieuwe hiervoor in de plaats
kwamen, waarbij de priester, die
zou worden aangewezen niet Rector
werd, doch kapelaan te Horst met
standplaats Meterik. Er zou jaar
lijks een waarborgsom van f 760
moeten worden gestort.
Ondanks de teleurstelling werden
deze voorwaarden toch maar, zij 't
onder protest, aangenomen.
In October 1904 werd kapelaan
de Fauwe benoemd. De kapel werd
ingezegend en er werd iedere dag
een H. Mis gelezen.
Eindelijk, na een strijd van zes
jaren, waarin vele moeilijkheden
moesten overwonnen worden en
waarin het aan tegenwerking niet
had ontbroken, was de eerste mijl
paal gezet op de weg, welke Me
terik zou voeren naar de thans
bloeiende parochie.
Al spoedig was de kapel te klein
zodat er uitbreiding moest komen,
wat gevonden werd in de verbou
wing van de kapel tot kruiskerk,
die in 1906 was voltooid.
Slechts één leesmis op Zondag
was echter zeer bezwaarlijk. Eerst
in 1913 kreeg men toestemming
voor een tweede H. Mis. In 1922
werd Meterik Rectoraat. In 1923
werd de kerk weer vergroot en
voorzien van een statige toren.
Toen volgde er een periode van
welvaart, al moesten er nog wel
schulden worden afbetaald. Meterik
kon en mocht haar eigen boontjes
doppen.
De kerk, die door de oorlog bijna
geheel werd verwoest, is weer ge
heel hersteld en ook nog uitge
breid.
Het is daarom een goede beurt
geweest van de parochianen van
Meterik deze gebeurtenis niet on
opgemerkt te hebben laten voorbij
gaan.
Proefbedryf in Diessen
Met het metselen van een een
voudige gedenksteen heeft ir. H.
Posthuma, directeur van het insti
tuut voor tuinbouwtechniek en ra
tionalisatie, in het midden Brabant
se Diessen een open loopstal-proef-
bedrijf geopend.
In deze z.g. Amerikaanse potstal
wil de Rijkslandbouwvoorlichtings-
dienst een proef nemen, waarbij de
koeien de gehele winter in een stal
met open front, dus practisch in de
open lucht, doorbrengen.
In nauwe samenwerking met boer
De Lepper, een vooruitstrevende
Diessense landbouwer, die met fi
nanciële steun zijn nieuwe boerderij
voor deze revolutionaire proef heeft
laten inrichten, zullen deskundigen
bekijken, of de moderne wijze van
veehouden in Amerika ook moge
lijkheden voor Nederland biedt. Als
deze en andere proeven slagen kan
op de boerderij van de toekomst
een groot bedrag aan bouwkosten
bespaard worden.
De huidige groepstallen, waarin
het melkvee thans een gehele winter
gevangen wordt gehouden, zouden
dan plaats kunnen maken voor een
eenvoudige voederplaats en een
palen-schuur met een z.g. „pot",
waarin de opgestapelde mest door
broeien in de wintermaanden aan
de liggende koeien de nodige warmte
geeft.
Voor de tweede wereldoorlog zijn
in de V.S. van Noord-Amerika dui
zenden potstallen gebouwd. Die
ren die los blijven lopen zijn in de
wintermaanden en zelfs bij zeer
strenge vorst aan de buitenlucht
blootgesteld, Ter beschutting tegen
regen of sneeuw kunnen de koeien
in een overdekte potstal komen.
In Nederland wordt de koe de
gehele winter in de groepstal ge
houden waar het lekker warm is.
De laatste jaren zijn in Nederland
ook enkele proeven met de Ameri
kaanse potstal op stapel gezet, on
der anderen in Rottevalle en in
Goorle bij de bekende fabrikant, de
heer Puyenbroek.
Om meer betrouwbare gegevens
te krijgen is thans ook op de boer
derij van De Lepper in Diessen een
Amerikaanse potstal gebouwd, be
staande uit een ligstal met opslag
voor gehakseld stro, een melkplaats
met melkbewaarplaats en een bij
behorende voederplaats voor 't vee.
Proefbedryf
Het ministerie van Landbouw ziet
in het nieuwe Diessense bedrijf
slechts een proef en zeker geen
voorbeeld-bedrijf. Veel boeren zullen
over het bericht van de opening
van deze potstal in Brabant onge
lovig de schouders ophalen.
En terecht, juist In de jaren, dat
de landbouwvoorlichting heeft ge
zegevierd in een tachtigjarige oor
log tegen de oude potstal, komt een
Amerikaanse potstal terug.
De verklaring ligt natuurlijk hier
in, dat de deskundigen de voordelen
van de oude potstal willen behou
den die vroeger door de bedompte
ruimte zonder luchtverversing een
broeinest van t.b.c. was.
In de moderne potstal wordt de
gehele winter door dagelijks vers
stro op de mest gegooid. Hierdoor
vormt zich een zeer dikke laag droge
mest. die inwendig gaat broeien.
Ook tijdens de winter vindende koe
beesten, die op de pot liggen dus
een warm plekje, waar ze ook be
schermd zijn tegen regen en felle
wind.
Overdag als het winterse zonnet je
doorbreekt, kunnen de koelen naar
buiten gaan op een loopplaats. Het
voeder vinden ze in een aparte
overdekte ruimte.
De Amerikaanse potstal in Dies
sen moet in de komende drie jaar
een antwoord geven op verschillen
de belangrijke vragen voordeland-
bouw- en veeteeltdeskundigen.
Warenkennis in een wandelwagentje? „Beurs"berichten uit de box? U
weet wel beter. Dat duo herhaalt natuurlijk slechts wat moeder zegt.
En of die gelijk heeft, kunt U het beste zelf bij Albert Heijn constateren.
Ga er maar binnen. Zie en oordeel. Dan doet U voortaan óók Uw voor
deel met de allerbeste kwaliteit voor de laagste prijs!
Chocolade-letters
per^stub
Melk en puur
per stuk
Speculaas-popjes
met amandelen
2 stuks
Boterhamkorrels
2SO gram
Huishoudzeep
2 dubbele
stukken
Pindakaas
grote pot
Koffie vanaf
250 gram
Vijgen
250 gram
Goudse Kaas
Belegen
500 gram
Gelderse rookworst
per sruk
Wie het fijne eert,
is AH KOFFIE u-eerdl
En wie bovendien hair porte-
monnaie in ere houdt aan
dit is AH Koffie dubbel-wel.
besteed! Want het is, behalve
de geurigste. ook verreweg de
voordeligste koffie!
Bofftt koffit dt lekkerste kojfit I
maakt U het leven goedkoper!
-4
M Jit - O
2 o Q5 a
'•****- 2 as
jora, O- Cl >-j r+
P- C/3 fo <J
I—Pi ÏT* C CfO, fB
E-ag w 00, JU c 0J
sa® 'S: a> <s: w w
O
►-»
c
DJ 1
o
ET 2L
O S3
BEMESTING
DOOR DE
EEUWEN a
HEEN
De Kunstmest: heden
Wij hebben in de vorige schetsen ge
zien hoe men telkens heeft gedacht de
grond op een hoog vruchtbaarheids-
peil te kunnen houden en hoe men toch
telkens weer werd teleurgesteld. Daar
uit moet een les geleerd worden: wij
mogen niet menen, dat men er door de
kunstmest nu eindelijk gekomen is.
Toch heeft men dit voor 50 jaar ge-
dachtl Men zeide kortweg: stop alle
nodige voedingsstoffen in de grond,
koop de beste zaden, bewerk de grond
op tijd en goed en er is niets meer
te wensenl Er kwamen nieuwe kunst
meststoffen op de markt: zwavelzure
ammoniak, slakkenmeel uit de staal
fabrieken en een reeks stikstofmeststoffen
uit dé fabrieken die luchtstikstof als
bron gebruikten, kalkslikstof, kalksal-
peter, ammoniaksalpeter, kalkammon,
en, gecombineerd met fosfaat, ommon-
fosfaal. De fosfaten werden verrijkt met
smeltfosfoten en fertifos. Men zei: koop
de goedkoopste eenheid en men is
klaart
Maar er kwamen bodemziekten te
voorschijn; als eerste de veenkoloniale
ziekte. Die leerde ons de tegenstelling:
alkalische en zure meststoffen. De plan
ten bleken van chilisalpeter meer sal
peterzuurrest op te nemen dan natrium,
zodat een alkalische reactie werd ach
tergelaten. Als de grond die niet weg
kan bufferen ontstaat schade. Zwavel
zure ammoniak, dat vanaf 1910 van
wege de goedkoopte veel werd gebruikt
bracht de verrassing, dat de zure ver
werking van dit zout de grond ver
zuurde en verarmde aan de nodige
basen. Het veroorzaakte de zogenaamde
Hooghalense ziekte.
Deze ervoring bracht het duidelijke be
sef, dat de grond niet enkel een ma
gazijn is, waarin men zonder gevaar
alles kon stoppen. Neen, de grond is
een octief lichaam, dat bij alle reacties
zelf ingrijpt en regelt. Niet alleen
scheikundig, maar vooral ook biologisch,
d.w.z. door bacteriën en andere micro
organismen en grotere organismen
als wormen enz. Pasteur, de grote
Fransman, heeft ons geleerd welk een
macht de micro-organismen bij alles
wat leeft, hebben.
Maar er is meer, de voedingselementen
De organische stoffen, die moeilijk ver
teren, verbeteren de grondstructuur en
zorgen voor luchttoevoer, die weer on-
onlbeerlijk is voor de omzettingen der
bacteriën en voor de ademhaling der
wortels. Bij zandgronden buffert de or
ganische stof de te sterk wordende re?
acties. En door al deze reacties heen
hebjjen de sporenelementen een grote
invloed. Wie zou bv. vroeger gedacht
hebben, dat een paar milligram koper
over het plantenleven zou beslissen?
Wie had gedacht, dat het ontbreken
van een paar milligram cobalt in het
dagrantsoen een koebeest doodziek kan
maken en bij langere onthouding doen
sterven? En dit alles bij de beste voedingl
De bemesting is bij hel toenemen van
onze kennis ingewikkeld geworden en
Heidegrond, links: fosfaatarmoede. rechts: wat
hebben invloed op elkaar. Een teveel
aan kalium werkt de opname van mag
nesium legen. En deze tegenwerking
wordt nog vergroot wanneer de grond
kalkarm is of wanneer veel ammoniak-
zouten worden gebruikt. Hier is dan
weer chilisalpeter het geneesmiddel. Dit
zout kan de oogst redden! Deze reacties
met hun storingen komen het sterkst
uit op gronden, die arm zijn aan or-
gonische stof. De organische stof, die
verteert door bacterie-werking is een
voedsel voor de micro-organismen, die
weer voor de omloop van de voedings
stoffen zorgen, hoofdzakelijk van de
stikstofverbindingen en de fosfaten.
VOORLICHTINGSDIENST VOOR
Superfosfaar ei van maakt. Tekening naar foto)
wanneer men dan weet, dat de ver
schillende rassen onzer gewassen ook
nog bizondere eisen aan de verhouding
der plantenvocdende bestanddelen stel
len, al naar ze in bepaalde streken
gekweekt zijn, dan vraagt men wel
eens, hoe men uit het doolhof komt.
Dit grote en practisch belangrijke pro
bleem zullen wij in ons boekje in het
laatste hoofdstuk behandelen.
HIERLANGS AFKNIPPEN
0EZE BON INVULLEN EN VERZENDEN AAN
- POSTBUS 24 - WAGENINGEN
Zend mij gratis Uw brochure „Super
fosfaat" en bovendien Uw boek jet
„Bemesting door de Eeuwen heen",
omstreeks Kerstmis a.s.
NAAM EN ADRES: