Albert Heijn
Van Keurcorps tot
ongewenste vreemden
Vrijheid, die jonge mensen
nooit gekend hebben
0. L. Vrouw van Oostrom vertegenwoordigd
in Rome.
Kringvergadering L.L.T.B.
Zaterdag 13 November 1954 No. 46
VIJF EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
PEEL EN MAAS BI
DRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MUNCKHOF WFFKRI AD VOOR VFNRHY FN flMSTRFKFN ADVERTENTIEPRIJS 8 ct. p. mm. ABONNEMENTS-
GROOTESTRAAT 28 TELEF. SI2 GIRO IS0652 E,DROL,AU V V I L,l\ UIVIO 1 KüAilrt PRIJS PER KWARTAAL f 125 Balten Veoray f 1.45
Als je èn moeder èn de tantes èn de oma's telkens zó enthousiast over
Albert Heijn hoort, dan stem je daar - als ordentelijk babykind zijnde
zonder meer mee in. Maar dat U zich liever persoonlijk overtuigt -
logisch. Ga dan maar een AH winkel binnen. En zie zelf de reden
voor al die lof: de allerbeste kwaliteit voor de laagste prijs!
Capucijners
95 500 gram
Witte bonen
52 500 gram
Spliterwten
500 gram
Groene erwten
54" 500 gram
Gerookt vet spek
100 gram
Zuurkoolspek
250 gram
Gelderse rookworst
O per stuk
Chocolade-letters
9Ü per stuk
Melk en puur
£555 per stuk
m&r~
Heerlijk duurt 't langst
met AH KOFFIEl
Die geurige AH Koffie is zó
krachtig, d»t U langer met een
pak doet. En de prijs is lager dan
van welke kwaliteits-koffie ook!
Boffii koffie de lekkerste koffie l
maakt U het leven goedkoper!
Hier volgt de laatste reportage over het
bezoek, dat een redacteur van het K.N.P. aan
Berlijn gebracht heeft. Hij kwam, hoewel op
grondgebied van het Westen, plotseling heel
nauw in contact met de realiteit van het
Oosten.
Met de Nationale Bedevaart, die
op 28 Oct. vanuit Arnhem vertrok,
reisden ook vier pelgrims uit de
parochie Oostrum mee, om met
hun vaandel bij de Kroning van de
Salus Populi Romani, om als af
gevaardigden der parochie O. L.
Vrouw van Oostrum, aanwezig te
zijn en een medaille speciaal ter
ere van het Mariajaar voor deze
gelegenheid vervaardigd af te
gaan halen.
Na een reis van 26 uren, in de
nacht over Duitsland en op 29 Oct.
door het prachtige gebergte van
Zwitserland, kwamen de 35 Neder
landse pelgrims, die aan deze bede
vaart deelnamen, behouden in Rome
aan. De eerste dag werd besteed
met het bezichtigen van de St
Plet er en de voornaamste kerken
en monumenten, o.a. de St Jan van
Latheranen, de H. Trap en het
Vrijheids-monument.
Op het feestvan Christus Koning
werd de Ikoon met het beeld van
Maria, in processie van de H.Maria
Maggiori naar de St Pieter over
gebracht. Bij deze processie sloot
zich ook de Hollandse groep aan.
Behalve de Nationale Bedevaart,
waarbij de vaandels uit Tilburg,
Roermond, Sittard, Weert, Breda,
IJselsteijn (U.) en Oostrum, was
er er nog een groep uit Maastricht
en Den Bosch.
Zo trokken dan zingende en bid
dende, met hun vaandels de ver
tegenwoordigers vanpractisch alle
landen ter wereld, alleen de vaan
dels schatte men op een kleine
duizend door het oude Rome
2l/i uur aan één stuk, de 8 km.
lange weg naar de St Pieter.
Het was een machtig schouwspel
deze processie gade te slaan, al
die mensen van de hele wereld met
hun prachtige vaandels, die schit
terden in het zonlicht.
Circa 6 uur bereikten de Neder
landers het St Pietersplein, waar
de hele processie na een uur was
gearriveerd en het Ikoon op een
altaar werd geplaatst. Hier waren
duizende mensen, die zongen en
baden. Nadat de Madonna nog van
dichtbij was bezichtigd, werden de
vaandels ingepakt en keerde de
groep naar het hotel terug.
Op de feestdag van Allerheiligen,
waarop door de H. Vader de Salus
Populi gekroond, het feest van Ma
ria's Koningschap uitgeroepen en
de medaille's uitgereikt werden,
probeerden de Hollanders met hun
toegangskaart een goed plaatsje te
krijgen en stonden om 8 uur in de
morgen al in de St Pieter. Om 10
uur werd op 't altaar boven het
graf van St Petrus een H. Mis
opgedragen.
Zo stonden daar al die mensen
ruim 5 uren op dezelfde plaats,
zonder dat ze ook maar een voet
of arm konden bewegen.
Om 11 uur werd onder luid ge
juich van de meer dan 60.000 aan
wezigen de Paus binnen gedragen.
Hem werd een ontvangst bereid,
zo enthousiast, wat niet te beschrij
ven is. De uitroepen: Vive il Papa
en Viva S Maria hielden niet op,
voordat de H. Vader het altaar
besteeg en de plechtigheden een
aanvang namen.
Nadat de prachtige kronen boven
de hoofden van de Madonna en
Haar Kind gezet en het feest van
Maria's Koningschap was uitgeroe
pen, spelde de H. Vader op zestien
vaandels, die speciaal uitgekozen
waren, een herinneringsmedaille.
Hierbij waren vaandels van Rus
land, Polen en andere landen van
achter het IJzeren Gordijn.
Tot slot klonk een machtig Te
Deum, als danklied. Om 12 uur
werd de H. Vader de St Pieter uit
gedragen, om buiten de Pauselijke
zegen te geven. Behalve de duizen
de mensen, die de plechtigheden op
het plein door luidsprekers hadden
gevolgd, stroomde nu ook de St
Pieter leeg.
Tegen 1 uur kwam dan 't grote
moment, waarop de H. Vader zijn
Zegen gaf, en werd de Madonna in
de Pauselijke loge geplaatst. Er
kwam geen einde aan het gejuich
voordat de balcondeuren gesloten
werden.
Nu eerst konden de vaandeldra
gers de medaille's in ontvangst
nemen. Zij gevoelden zich als de
eerste christenen, die na een moei
lijke strijd de zegepalm behaalden.
Tegen twee uur waren allen weer
bij elkaar in het hotel en stond er
voor die dag niets meer op het
programma.
Dinsdag, de laatste dag, werd
weer doorgebracht met een rond
tocht door en buiten Rome en de
Catacomben en de StPaulus buiten
de muren. Tot slot een bezoek aan
het Hollands College, waar landge
noten voor priester studeren.
Woensdag 4 Nov. te 8.30 vertrok
de trein weer vanuit Rome en na
weer 26 uur reizen kwamen ze
Donderdag gezond en wel in Hol
land aan, zeer tevreden over deze
reis, die zij hun hele leven niet
meer zullen vergeten!
verspreid. Nu nog wonen er meer
Ambonezen buiten Ambon dan op
het eiland van die naam.
Een keurcorps
In de achttiende eeuw kwam er
langzaam een geregeld bestuur. De
willekeur verdween en de zin voor
orde en regelmaat bracht de Am
bonezen weer dichter bij de Neder
landers. Organisatietalent van het
westen, gekoppeld aan werkkracht
en liefde voor hun geboorteland bij
de Ambonezen maakten van Ambon
weer een welvarend eiland. Er
kwam waardering voor Nederland
en toen men mannen zocht voor
handhaving van rust en orde in de
archipel bleken de Ambonezen
daarvoor het beste te voldoen.
Dit jaar is het 150 jaar geleden
dat Nederland de grote verdiensten
van de Ambonezen voor het eerst
erkende. De gouverneur op Ambon
kreeg opdracht om drie com
pagnieën van Ambonezen, elk van
tweehonderd man, voor vijf jaar
aan te werven. Zij werden beroeps
soldaten en ontwikkelden zich later
tot het keurcorps van het K.N.I.L.
Groot zijn de diensten, die de
Ambonezen aan ons koninkrijk
hebben bewezen. Bij elk conflict, in
elke onrust verdedigden deze man
nen onze driekleur tot de laatste
man. Overal waar zij verschenen,
keerde de rust als bij toverslag
terug. De verering van ons vorsten
huis door Ambon steeg elke gene
ratie en bereikte een hoogtepunt
tijdens de regering van koningin
Wilhelmina, door de Ambonezen
wel „oudegrijze moeder" genoemd.
Haar portret werd verdedigd, zoals
men een kind beschermd. Bij de
geldzuivering weigerden velen op
Ambon de bankbiljetten met de
beeltenis van koningin Wilhelmina
door te knippen. En als nu de
Venrayse Burgerlijke stand de
komst van een nieuwe ambonees
meldt, draagt het dikwijls de namen
Wilhelmina Juliana.
Trouw aan onze driekleur
De Jappen vermoordden alle
Ambonezen, die zij aantroffen met
tekenen van trouw aan Oranje. Er
zijn er geweest, die met hun neder -
landse vlag de bossen ingevlucht
zijn, waar zij leefden van vruchten,
liever dan zonder vlag in het dorp
te moeten wonen. Er zijn er ge
weest, die zich met onze nationale
driekleur levend lieten begraven.
Het is nu anderhalve eeuw ge
leden sinds wij Ambonezen als sol
daten onze vlag toevertrouwden.
Zij hebben hem wel bewaard. Daar
om gaan onze hoeden af voor al
die duizenden, die hun leven heb
ben geofferd voor onze zaak. Ook
al hebben wij dit jubileum geschon
den. Want juist vijf jaar voordat
wij dit feest van anderhalve eeuw
ambonese trouw mochten vieren,
droegen wij hun land over aan een
nieuwe overheersing van Javanen.
Daarmee is voor hen de glans van
dit jubileum verbleekt onder druk
van de geroofde vrijheid.
Nu wonen ze hier in enkele
kampen. Daarbinnen wonen de
strijders van weleer in een koude
omgeving. Hun wapens zijn hun
ontnomen, hun land is hun ontrukt.
Nu leren ze manden maken, en
hun kinderen gaan hier naar school.
Zij wachten... wachten op de terug
keer naar het oude, vertrouwde
Ambon. Een terugkeer die niet
mogelijk is, zolang de Javaan de
Ambonees als slaaf wil gebruiken.
Vrijdag j.l. werd in Hotel de Zwaan
een Kringvergadering der L.L.T.B.
gehouden, waarop tevens rekening
en verantwoording werd afgelegd
over de Coöp. Centrale Vereniging
Landbouwbelang.
Over het winterprogramma werd
een uitvoerige discussie gehouden,
waarbij nog eens tot uitdrukking
kwam de godsdienstig zedelijke
taak van de L.L.T.B., terwijl ook
de vorming op sociaal en cultureel
terrein der leden benadrukt werd.
Drs. Hutschemaekers besprak dan
de begroting 1955 en de afrekening
over 1953. In dit laatste jaar bleek
een voordelig saldo overgebleven te
zijn van f 1.172.90. Alleen al aan
contributies werd ruim f 250.000
geïnd.
De lasten waren globaal als volgt:
Hoofdbestuur f 25.000, Secretariaat
f 37.000, Boerinnendienst f 14.000,
Jonge Boeren en Tuinders f 21.000,
Land en Vee f 68.000, Ruitersbond
f 5.000, Juridische dienst f 16.000,
Emigratiedienst f 6 000, Contributie
KNBTB f27.000, Subsidies f 50.000.
Voor het komende jaar begroot
men een opbrengst van bijna 3 ton
aan contributies. De uitgaven-cijfers
wederom globaal, zijn als volgt
begroot. Hoofdbestuur f 30.000,
Secretariaat f 66 500, een stijging
die mede bewerkt wordt door de
hogere post salarissen en de post
economische voorlichting. De boe
rinnendienst zal f 21.000 kosten en
de Jonge Boeren en Tuinders
f 33.000. De exploitatiekosten van
Land en Vee worden geraamd op
f 77.000 en die van de landelijke
ruitersbond op f 4.000. De Juridische
afdeling wordt geschat op f 19.000
en de Emigratiecursussen op
f 3000. Voor subsidies wordt een
bedrag van f 49.000 uitgetrokken.
Reeds viel de avond over de stad,
toen wij in het ietwat gammele
wagentje van een aalmoezenier der
vluchtelingen stapten. „Zullen we
nu naar een kamp gaan, waar een
groot aantal jonge jongens zijn
ondergebracht, die pas uit het Oos
ten zijn ontvlucht? Ik zou het zo op
prijs stellen, als U eens een uurtje
met ze praten wilde".
Gaarne gaf ik aan het verzoek
gehoor, ook al omdat ik voor mij
zelf meende, daar nieuwe ervarin
gen te zullen opdoen.
Wij raasden in snelle vaart de
stad door naar buiten. Ver van de
bewoonde wereld draaiden wij een
zijpad in, een groot hek door, dat
voor ons werd geopend en gingen
naar het huis, een reusachtige ouder
wetse villa, waaromheen een reeks
barakken gebouwd waren.
Het uitzicht in de schemering
was mooi, het landschap verdween
geleidelijk aan onze voeten.
Wij traden een barak binnen, waar
zich een ontspanningslokaal voor
de honderd aanwezigen bevond. Er
was toen nog niemand en ik voelde
De heer Mertens gaf dan een
kort overzicht van de economische
problemen van dit moment en
kwam in zijn toelichting o.a. te
spreken over de stichting van een
tuinbouwschool in Helden. Uit zijn
betoog bleek, dat hiervoor vele
liefhebbers waren, zodat terstond
met volledige klassen kon worden
begonnen. Voor Venray meende hij
dat in de nabije toekomst als para-
lel aan de Landbouwschool een
Tuinbouwschool zou zijn weggelegd,
maar men zal dan ernstig over
uitbreiding van tuinbouw dienen te
denken.
Voor de benoeming van zaakvoer
ders werd een nieuwe regeling in
het leven geroepen en deze zal in
de toekomst gebeuren door de
plaatselijke besturen na een bin
dende voordracht van het hoofd
bestuur.
Ir Kluitmans gaf een overzicht
van de balans en resultatenrekening
van Landbouwbelang. Hieruit bleek
dat een brutowinst gemaakt was
op de verschillende goederen van
ruim 2 millioen gulden. Na aftrek
van de kosten bleef bijna 4 ton
over. Ook deze begroting werd
evenals die van de L.L.TJ3. goed
gekeurd.
me wel wat onwennig in dit koude
milieu van oud hout, oude stoelen,
alles van de uiterste soberheid.
Neen, er hing geen sfeer. Het was
echt een verblijf van alleen maar
mannen en ik geloof niet, dat er
ooit een vrouwenhand wat gezellig
heid heeft aangebracht.
Bij een tafel ging ik zitten in af
wachting van wat komen zou. En
het begon druppelsgewijs, eerst een
knaap van goed twintig, dan een
tweede en een derde en zo meer.
Het waren allemaal vrijmoedige
jongens, misschien niet allemaal
even brandschoon, misschien zaten
er zelfs communistische spionnen
onder hen. Maar dat was mijn zaak
niet, dat moesten per slot de leiders
van het kamp uit zoeken, die de
knapen hier hadden ondergebracht.
Ze waren ook beslist niet katho
liek. Misschien liepen er een paar
onder. Daarom ging het ook niet.
De aalmoezenier had mij hier
heen gesleept, om die knapen een
beetje ontspanning in hun eentonig
en vaak wantrouwig wachten te
verschaffen, om mij wat te laten
vertellen over wat de vrijheid in de
practijk is.
Sommigen stonden op het punt
de vrijheid tekrijgen, anderen wacht
ten al maanden. ,,De vrijheid" was
een belangrijk punt. De jongens ver
telden me, wat ik overigens had be
grepen, dat zij van hun jeugd af
eigenlijk altijd onder de dictatuur
geleefd hadden.
Twintig jaren geleden, toen zij
dus nog maar heel kleine kinderen
waren, was het al begonnen met
Hitier. Vrije verkiezingen, vrije or
ganisaties, vrijheid van te zeggen,
wat je ervan denkt, hadden ze nooit
gekend. En toen het einde van de
oorlog kwam, was het de commu
nistische dictatuur, die deze mensen
ving en „behoedde".
Ik poogde dus iets te vertellen
over de vrijheid, die bij ons in het
Westen heerst, over vrije verkie
zingen, over demonstraties. Maar
ik kwam niet heel ver, want al ras
kwamen we tot vergelijkingen.
Vooral de lonen, die grepen hen
erg aan. Ze lieten mij vertellen, wat
een gewone arbeider in Holland
ongeveer zou verdienen en toen ik
dat stelde op ongeveer 60 gulden
per week, kwamen zij met hun ver
gelijkingen.
Dat bedrag bleek niet zo heel veel
van het hunne te verschillen, maar
toen kwamen de vergelijkingen van
de prijzen. En dat was erg. Want
de arbeider in Oost-Duitsland kan
voor zijn geld lang niet dat kopen,
wat men erin het Westen voor kan
krijgen.
Costuums b.v. bleken gemakkelijk
drie honderd gulden te halen en
schoenen van f 50 waren beslist van
zeer slechte kwaliteit. „Hier, dit
zijn ze", zei een tegen mij, terwijl
hij me de afgetrapte schoenen liet
zien". Ze zijn nog geen jaar oud.
Een paar goede schoenen is ook
wel te krijgen, die kosten over de
honderd gulden". Maar die prijzen
en lonen bleken nog niet direct het
ergste te zijn.
De jongens vertelden mij hoe zij
op de fabrieken geronseld werden
voor baantjes bij de Volkspolitie.
Ze maakten mij attent op drie
graden, die er bij de VOPO zijn,
waarvan de z.g. gekazerneerden de
eigenlijke militaire formatie ls.
Goede salarissen, goed eten en
huisvesting krijgt men daar, maar
niemand wil er bij.
Wat gebeurt er dan?
Een communistische leider in een
fabriek laat zijn oog vallen op een
jongen, die hij wil werven.
De man moet bij de commissie
verschijnen, die met de werving in
de fabriek belast is. Eerst wordt
hem netjes gevraagd of hij wil in
tekenen.
„Neen", zeggen de meer vrij-
moedigen. „Ik zal er eens over
denken", zegt de zwakkere. Hoe het
verloop is, telkens wordt de jongen
opnieuw ontboden en met min of
meer duidelijke zaken bedreigd. Ont
slag, degradatie, arbeidskampen.
Heus, er zijn middelen genoeg.
Lukt het op de fabriek niet, dan
komt de kameraad-werver 's avonds
bij de man aan huis. Vraagt of hij
een eindje mee om gaat. Verschil
lende van deze jongens zijn nooit
meer terug gekomen.
De mannen vertellen mij over de
volkomen rechtloosheid van de ar
beider. Hij kiest zich niet een baas,
wel neen, hij wordt aangewezen voor
een bepaalde plaats.
Dito gaat het met de vrouwen,
zelfs de gehuwde vrouwen. Huwe
lijken worden uit elkaar getrokken,
vriendschappen, gezinnen. Niets in
teresseert de staat dan alleen de
productie.
„Kunt U nu begrijpen", zei mij
de aalmoezenier, toen wij op de
terugweg waren, „dat men eerbied
en liefde heeft voor de Kerk, die
de vrijheid van de individu altijd
heeft verdedigd? Kunt U begrijpen,
hoe degenen, die hun godsdienst
hebben kunnen bewaren, dieper dan
ooit aan hun geloof hangen?"
Ik heb veel ellende gehoord, die
deze ontvluchte jongens hadden
doorgemaakt. Ze wachtten hier op
hun vrijlating, nadat hun bedoe
lingen ernstig waren onderzocht. Ik
hoop, dat zij van mij een eerste
begin hebben geleerd van de waar
dering, die wtf hebben voor de per
soonlijke vrijheid.
Nederland heeft een grote actie ingezet voor hulp aan de
vluchtelingen. Begaan met het lot van de ontelbare „dis
placed persons" brengen werknemers en werkgevers gel
den bijeen voor de vluchtelingenzorg der Verenigde Naties
Maar niet alleen buiten onze grenzen vertoeven vele ont
heemden. Wij kennen ze ook in het eigen land. We ken
nen ze ook in Venray, de bruine mannen en vrouwen van
Ambon.
Een merkwaardig volk huist bij
ons. Komend van een klein eiland,
dat min of meer toevallig uit de
zee opsteekt, heeft dit volk het in
zijn historie niet gemakkelijk ge
had.
Zolang wij in Nederland onze
nationale geschiedenis kunnen
schrijven, heeft het daarin een be
scheiden rol gespeeld.
Af en toe schitterde zijn ster,
wanneer het weer een van zijn
zonen meer mocht tellen onder de
dragers van de Militaire Willems
orde.
De binding van Nederland aan
Ambon is eigenlijk onbegrijpelijk.
Zij dateert uit de koloniale geschie
denis. Om een gouden eeuw te
bereiken, zochten de kooplieden van
onze Oostindische Compagnie overal
naar winstgevende producten en
steunpunten voor hun handel.
De handel in specerijen was zeer
winstgevend. Alle Molukken ston
den vol specerijbomen. Met de
vruchten ervan hadden Ternanaten
en Javanen al jaren een bloeiende
handel gedreven.
De Ambonezen zaten toen onder
het juk van de grotere volken onder
de Archipel. Niets nieuws onder de
zon. Ambonezen kweekten de bo
men. Zij zorgden voor mooie noten
die voor een appel en een ei naar
de Javanen gingen.
Reeds toen waren de Ambonezen
onderworpen aan een soort slaver
nij op eigen bodem. Toch was de
welvaart in die streken een voor
beeld voor het gehele Oosten.
De Portugezen verdreven de Ja
vanen van Ambon. Dat gebeurde
in 1512 en hun overheersing duurde
tot circa 1600, toen de Nederlan
ders het bewind overnamen.
Nog geen Christendom.
Men moet het bestuur in die
dagen trachten te zien in de lijst
van de tijd.
Er werd meer met stokken dan
met overleg gewerkt. Noch de Por
tugezen, noch de Hollanders kwa
men er om christendom en goede
medische verzorging te brengen.
Zij wensten alleen specerijen. Wat
er met de bevolking gebeurde, dat
interesseerde hun niet.
De Hollanders werden door
de Ambonezen geroepen omdat
de uitbuiterij door de Portu
gezen onverdragelijk leek. Er
zijn wel perioden geweest, waar
in zij een draaglijker lot kregen
maar de knoet bleef evenals de
onderwerping. Van Portugal
naar Holland overgaan beteken
de ook wel eens van de regen
in de drup komen.
De gouverneurs Demming en Vla-
mingh hebben een. deel van het
eiland uitgemoord.
De aanplant van specerijbomen
werd sterk gereglementeerd. De
Ambonezen werden uitgeschud,
bedrogen en onderbetaald. In een
goed specerijenjaar werd de aan
plant uitgebreid. Maar niet zodra
de prijzen daalden of men begon
de beruchte hongertochten. Grote
aanplantingen werden platgebrand
en een deel der bevolking uitge
moord.
Het doel van de acties was het
aanbod in specerijen weer te ver
minderen, waarna men opdracht gaf
de nagelbloem weer aan te planten.
De bevolking wist de oorzaken
niet van de afwisselende belang
stelling en afkeer van hun natio
nale producten. Zij werd in alle
opzichten opstandig. Het loon van
de voor de compagnie werkende
Ambonezen bedroeg in die tijd een
stuiver en een pond rijst per dag.
Er waren flinke werkers onder.
Velen van hen werden als slaven
verkocht naar alle delen van de
archipel. Op deze wijze werden de
Ambonezen naar alle windstreken
