MAANSTAND bepaalt nog altijd de PAASDATUM WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN £ÏÏ5SÏÏÏÏb Opbrengst Universiteit collecten. Soldaten Uit„Peel en Maas" NEDERLAND IN DE WERELD. De vele aspecten der emigratie naar Aastralië Zaterdag 10 April 1954 No. 14 VIJF 'EN ZEVENTIGSTE JAARGANG f ONDERVINDT PEEL EN MAAS CONFECTIE VAI m DRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MUNCKHOF GROOTESTRAAT 28 TELEF. 512 GIRO 150652 Een keer per jaar heeft de maan nog iets te zeggen in onze kalender, die voor het overige geheel op de zon is georiënteerd. Wij noemen „een jaar" immers de tijd die de aarde nodig heeft om één keer rondom de zon te lopen; de maan hebben wij daarbij niet nodig. Alleen Pasen (en de aan Pasen „gekoppelde" dagen als Goede Vrijdag, Hemelvaartsdag en Pinksteren) wordt bepaald door de stand van de maan. Paaszondag, zo zegt de oude regel immers, is de eerste Zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente. „Het begin van de lente" is niet een datum, maar een tijdstip. Dit jaar stond de zon op 21 Maart om 4.54 uur in het lentepunt; op dat tijdstip en geen minuut eerder of later begon de lente. Zij kan echter ook wel eens op 20 Maart beginnen en het zou bijvoorbeeld kunnen voorkomen dat de maan vol is één uur nadat de zon het lentepunt is gepasseerd; in zo'n geval beleven wij dus een vroege Pasen. Want het begrip „volle maan" is ook zeer exact bepaald. In de wandeling zegt men weliswaar. „Het is Zondag volle maan", maar in feite is de maan niet de hele Zondag lang vol, doch slechts gedurende een heel kort ogenblik: dat moment wordt bepaald door de stand die zon, aarde en maan ten opzichte van elkaar innemen en al die drie hemellichamen zijn tenslotte in voortdurende beweging. Het is daarmee net zo als met het aangeven van de tijd; als de radio-omroeper aankondigt: „Het is op het openblik precies twaalf uur", dan heeft hij voor het uit spreken van die acht woorden een hoeveelheid tijd nodig gehad, die oneindig maal zo groot is als het begrip „twaalf uur" zelf: want dat is slechts de grens tussen het twaalfde en het dertiende uur van het etmaal. De maan loopt om de aarde in ongeveer 291/* etmaal en de aarde om de zon in ongeveer 3657-1 etmaal. U ziet: dat zijn „nare" getallen. Want zelfs nu we ze hebben afge rond, is er niets mee te beginnen: 3657-1 is niet deelbaar door 291/». Dat betekent dus dat het jaar niet deelbaar is door een geheel aantal maansomlopen en zo komt het dat de schijngestalten van de maan zich telkens weer op een andere datum vertonen. Is het dit jaar volle maan op 18 April, dan zal het volgende jaar volle maan beslist niet op 18 April vallen. En het jaar daarop ook niet, het daaropvolgende jaar evenmin en zo verder, totdat... De Paasdatum Al in de oudheid heeft men gezocht naar enig blijk van regel maat; en reeds in 432 voor Chris tus heeft de atheense sterrenkun dige Meton de ontdekking gedaan dat na negentien jaren de schijn gestalten van de maan terugkeren op dezelfde datum. Een periode van 19 jaar bevatte 235 maans omlopen (dus maanmaanden). Weliswaar is dit een ruwe bena dering: er zat een fout in van ongeveer anderhalf uur. Maar de cyclus van Meton was toch bruik baar om een soort code te kunnen opstellen, aan de hand waarvan men de paasdatum kon vinden. Men had daarbij nodig het zg. „gulden getal" van het jaar waarin men de paasdatum zocht en verder ook de zg. Zondagsletter van dat jaar. Dat is een A als 1 Januari op een Zondag valt, een B als de eerste Zondag van het jaar op de 2de Januari valt, een C voor een jaar dat op een Vrijdag is begon nen (en waarin dus de 3de Januari een Zondag is) enz. Om de paas datum aldus te kunnen „construe ren", moet men dan nog enige tabellen raadplegen, die wij hier wegens gebrek aan plaatsruimte niet kunnen afdrukken; wij mogen echter verwijzen naar o.a. de Eerste Nederlandse Systematisch Inge richte Encyclopedie (ENSIE), waarin men de bedoelde tabellen aantreft op pag. 52 van deel III. Vele eeuwen na Meton heeft echter de beroemde, duitse wis kundige Gauss (het genie van wie zijn onderwijzer reeds moest zeg gen: ik kan de jongen niets meer leren; hij weet meer dan ik een andere formule gevonden om de paasdatum te vinden. Erg inge wikkeld is deze methode niet; zij bevat een berekening die zelfs een kind van de lagere school kan uitvoeren. Aan het rekenen De regel van Gauss luidt: neem twee getallen: m en n. Voor onze tijd geldt dat m is 24 en n is 5. (Na het jaar 2099 zullen die waar den veranderen, maar dat is van later zorg). Deel nu het jaartal waarin gij de paasdatum wilt vin den eerst door 4, daarna door 7 en tenslotte door 19. Noteer van deze drie deelsommen niet de uitkom sten, maar de resten; laten wij de rest van de eerste deling noemen, die van de tweede b en die van de derde c. Er komen nu nog maar twee bewerkingen, namelijk ten eerste: deel (19 x c en m) door 30 en noem de rest die van deze deelsom overblijft d. Het laatste reken karweitje is dan de volgende deling: (2a en 4b en 6d en n) 7. De rest, die hierbij overblijft, moet ge e noemen. Dan zal in het jaar waarin gij de paasdatum zoekt die datum (d.w.z. paaszondag) vallen op 22 Maart plus d plus e. Het vervelende is, dat u nu natuurlijk onmiddellijk de proef op de som wilt gaan nemen met het jaar 1954. En dan blijkt het niet te kloppen. U krijgt als uitkomst 25 April, terwijl het al op 18 April Pasen is. Een tweede uitzondering i^ het jaar 1981; beide keren moet men de gevonden uitkomsten met een week vervroegen om de juiste datum van Pasen te vinden. In deze beide jaren (voor 1981 vindt men: 26 April) zou het begin van de lente al méér dan één maan maand achter de rug zijn voordat het Pasen werd. Daarom moet men die week er af trekken en men krijgt voor 1954 18 April en voor 1981 19 April. Maar voor alle overige jaren (tot 2099) gaat de regel van Gauss op. Een vaste Paasdatum Intussen worden er van tijd tot tijd pogingen gedaan, meer eenheid te brengen in onze kalender. Daar is nu weer het voorstel van India aan de economische en sociale raad der Verenigde Naties, deze zomer de kwestie van de „eeuwigdurende kalender" weer eens op de agenda te zetten. In deze kalender, waarin elke datum telkens op dezelfde dag van de week zou vallen, is ook voorzien: een vaste paasdatum. Men zou aldus Pasen steeds op b.v. de tweede Zondag in April zien vallen, dus op 8 April. Met liet adopteren van deze perpetuele kalender dat overigens nog wel heel wat voeten in de aarde zal hebben zouden wij dus eindelijk afkomen van „onze afhankelijkheid van de maan". Want de vraag, wanneer wij op aarde het paasfeest vieren, wordt tenslotte beantwoord door een klein bundeltje zonnestralen. Dat bundeltje namelijk, dat onder een bepaalde hoek. naar ons wordt toegekaatst door een bolvormige steenklomp met een middellijn van 3476 kilometer, die zich 384.000 kilometer van ons af bevindt: de maan. „Onze Universiteit,', het maand blad van het Centraal Comité voor de de R-K. Universiteit, publiceert in het Maart-nummer de opbrengst van de in 1953 gehouden collectes in het diocees Roermond. Het or gaan verdeelt dit over de onder scheidene dekenaten en het resul taat kan men hieronder lezen: Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Dekenaat Roermond Echt Gennep Gulpen Heerlen Helden Horst Kerkrade Maastricht Meerssen Schinnen Sittard Venlo Venray Weert Wijk f 4.560,55 2.042, 1.455,53 2.673,03 4.494,36 1.430,30 3.638,47 3.081,44 2.945,86 3.831.10 4.438,38 2.051,74 4.577,38 1.900,06 3.513,15 2.344,71 Ook publiceert het Orgaan de af zonderlijke opbrengsten in de diverse parochies van de genoemde deke naten en daar de interesse van onze lezers voornamelijk zal uit gaan naar de opbrengsten van ons eigen dekenaat en van het deke naat Horst, volgen hieronder ook deze resultaten: Dekenaat Venray: Blitterswijk Castenray Geijsteren Ysselsteyn Leunen Merselo Oirlo Oostrum Smakt Venray I Veulen Wanssum Dekenaat Horst: Soldaten hebben een wrede rol gespeeld in het lijdensverhaal. Het zijn de soldaten, die Chris tus arresteerden, soldaten, die hem boeiden, beschimpten, bespuwden, sloegen, kruisigden, bestalen en doodden. Er is sindsdien wel heel veel veranderd. Soldaten staan niet zo ver van Christus meer af. Ze hef fen hun handen niet meer om zich aan Hem te vergrijpen. Velen doen niets... niets voor Hem, niets tegen Hem, tenzij.... Katholiek Thuisfront wil graag, dat als in het Paas-vigilie in de kazernes, voor de soldaten, dieniet naar huis mogen, de feestelijkhe den van de Paasnacht beginnen, elke ontstoken kaars een symbool is van een geredde ziel, een gods- licht in een mannenlichaam. Daarom doet Katholiek Thuis front ook voor het Hoogfeest van Pasen een beroep op de katholie ken van Nederland, opdat in de garages, de turnzalen, de bioscopen en de cantines, waar in de handen van duizenden militairen het paas- licht zal gaan branden van de ene soldatenhand naar de andere, de belijdenis van geloof mag klinken fors, waar en ontroerend. Om dit mogelijk te maken is er geld nodig. Katholiek Thuisfront nodigt nu iedere katholieke Nederlander uit een klein Paaseitje te storten voor onze militairen op giro 52.00.00 van Katholiek Thuisfront in Den Haag. De soldaten van nu moeten het Paasfeest anders kunnen vieren dan de soldaten van toen. BEL OP BIJ BRAND No. 392 f 65,34 111,70 23,25 92,— 120,— 159, 27,50 167.24 43,75 1.003.73 44, 44,67 Amerika f 100.— Broekhuizen 158.50 Broekhuizenvors t 135 Griend ts veen 120.— Grubbenvorst 136.— Hegelsom 152.56 Horst 1222.09 Kronenberg 190.— Lottum 95.— Meerlo 140.— Melderslo 165.— Meterik 165.— Sevenum 610.37 S wol gen 189.95 Tienray 59.— 6 April 1895 Op 30 Maart werden te Roer mond priester gewijd de Eerwaarde heren H. Derkx van Blitterswijck, P. Geurts van' Swolgen en tot subdiaken E. Biermans van Meerlo en J. Martens van Geijsteren. 7 April 1900 Bij het te 's Gravenhage ge houden examen voor klerk van de Posterijen, slaagde de dorpsgenoot de heer Pierre van de Voort. Opleiding ontving hij o.a. van Mej. Marie Arts en de heer Eug. Kruijtzer. Blijkens de uitkomst van de laatste volkstelling telde Venray 6103 inwoners, nl. 2968 mannelijke en 3138 vrouwelijke. Bij de volkstelling van 1890 telde de gemeente 5725 inwoners. Op 1 Januari 1910 telde de ge meente 1072 bewoonde, 21 onbe woonde en 2 in aanbouw zijnde huizen. Er waren 56 andere ge bouwen als kerken, scholen enz. Op 31 Maart werden subdiaken gewijd Frans en Laurent Poels uit Venray. De oud-gardiaan van Venray, P. Rogerius Burgers en de oud student Fredericus Voorvelt zouden op 10 April naar Brazilië vertrek ken. - G. Ariaans te Well, oud-leer ling van de Rijksnormaalschool te Venray, ontving van het Provinciaal Genootschap in Limburg de gouden medaille voor zijn verhandeling: St. Willibrord te Geysteren. Peter Camps te Oostrum opende een broodbakkerij. Bij gelegenheid van de vee markt werd op de achterplaats van café de Engel een nieuw breed- dorsmachine gedemonstreerd. De heer Louis Raedts te Venray kon die leveren. - Bij de aanbesteding voor het afbreken en nieuw opbouwen van een woonhuis voor Piet Eibers, bakker aan de Eindstraat, werd er ingeschreven als volgt: Timmerwerk: G. Ambrosius f 1038 Metselwerk, zonder materialen: G. Poels f 283. Stucadoorwerk: M. Roffersfl41 Glas- en verfwerk: Th. Litjens voor f 52.35. De schutterij 't Hof richtte een nieuwe schutboom op achter het café van Antoon van der Putten aan de Oostrumse weg. De Venrayse priester, de Wel- eerw. heer M. Verbeek, kapelaan te Buchten, werd benoemd te MeJjel. Pastoor W. Hillen werd be stuurslid van het Provinciaal ge nootschap „Limburg". Het kasteel te Blitterswijck ging in eigendom over aan Jos. Brouwers, notaris te Roermond. 9 April 1898 Voor de Normaalschool en de voorbereidende cursus slaagden voor het admissie-examen respect. 8 en 5 candidaten. Na een smartvol lijden overleed in het klooster „Jerusalem" Mère Marie Hieronymia (Maria Heijnen, geboren te AsseltSwalmen. Zij was 34 jaren in Venray werkzaam. Tot brievenbesteller te Maas hees werd benoemd de heer Henri Nelissen. De Schutsgilde StTheobaldus te Overloon plantte een Wilhelmi- na-boom. 9 April 1904 6 April herdacht de heer Alph. Vermeulen, hoofd van de dorps school zijn zilveren huwelijk met Mevr. Bertha Poell. Onze dorpsgenoot, de heer Johan Toebosch, onderwijzer te Heijen, stond nr. 1 voor hoofd van de school te Nieuw Schonebeek Dr. 5 April vierde het echtpaar Peter Pouwels en Johanna Derks de zilveren bruiloft. Peter was eer tijds president van Het Zandakker. Optelsom van individuele mogelijkheden en moeilijkheden legt een beslissend gewicht in de schaal voor de toekomst van het Australisch Gemeenebest. Het probleem der assimilatie van verschillende zijden betracht door EMIL SCHUL, redacteur van het Algemeen Nederlands Persbureau, die in gezelschap van een aantal Nederlandse journalisten, onlangs een bezoek aan Australië bracht. III Een enkel voorbeeld Ergens gaf ons een Nederlandse moeder er een voorbeeld van. De Australische vriendjes van haar zoontje waren gewend op Zaterdag middag naar de bioscoop te gaan, waarbij maar weinig op de aard van de film werd gelet. Het zoontje was gewend frisse jongensspelletjes te doen in de vrije natuur. Thans gaan de Australische vriendjes niet naar de film, maar spelen mee. Ook dit is assimilatie! Wat doe je in je vrije tijd vroe gen we een Nederlandse werker op een schapenfarm. Hij ging met zijn vrouw wel eens een keer naar de pub, maar dat trok hem toch niet zo erg. Overigens deed zijn vrouw er een onprettige ervaring op, omdat zij, het Engels niet goed machtig, maar mee lachte en „yes" zei, ook al werden er minder mooie dingen gezegd en gevraagd. Hij was in ons land lid van een plaatselijk muziekgezelschap. In 't Australische plaatsje werd hij dat ook. Het bevalt hem best: geen con tributie en een vrij uniform. En hoe wordt er gespeeld? „Brandhout meneer" was zijn antwoord. Assimilatie: een proces van geven en ontvangen. In het zakenleven, op het werk, in verenigingsverband en in kerkelijke organisaties hebben we tal van voorbeelden gezien, dat Nederlanders zich goed hebben weten aan te passen. Al zullen zij vaak sterk moeten zijn en karakter moeten tonen, om niet minder goede dingen te ontvangen, of de goede kanten van eigen aard en karakter te verliezen. Vraagt men ons nu wat de resul taten zijn van de assimilatie van de Nederlanders in Australië, dan zou den we willen zeggen, dat het nog iets te vroeg is zich hierover een concreet beeld te vormen. Eerst bij de eerste generatie en misschien pas bij de tweede zal men kunnen zeggen hoe zich het proces van de assimilatie bij de Neder landers heeft ontwikkeld en welke invloed zij op de Australiërs heeft gehad. De juiste levenshouding in het nieuwe land Er zijn emigranten én... emigran ten. Wanneer dit zo nadrukkelijk vastgesteld wordt, dan wordt hier-

Peel en Maas | 1954 | | pagina 1