\encaty6 lie( en leed het afgelopen Kioniek uan 1953 Nieuwjaar 1954 DONDERDAG 31 DECEMBER 1953 No- 53 VIER SN ZSVBNriOSTB FAAR9\N3 PEEL EN DRUK EN UITGAVE FIRMA VAN DEN MUNCKHOF WFFKRÏ AH VOOR VENRAY GROOTESTRAAT 28 TELEF. 512 GIRO 150652 DC,IVDLi/iU V VCfllIXÜl f CONFECTIE VAN EEN RIJK BEZIT MAAS PM r»A/IQTI?PK'PM ADVERTENTIEPRIJS 8 ct. p. mm. ABONNEMENTS- Erl> UlYlO 1 PRIJS PER KWARTAAL f I.2S Bulten Venray f 145 We staan weer aan de vooravond van een nieuw jaar, aan de voor avond van 1954. Zo'n jaarwisseling, al of niet fees telijk gevierd, doet op een stil ogen blik de mens toch weer even terug denken aan het jaar, dat gaat. Het bracht zijn vreugde, het bracht zijn leed. Er zijn er van ons heen gegaan, ontnomen door de dood, hetzij geëmigreerd of vertrokken naar andere plaatsen. Dat heeft gemis gebracht en smart. Slechts de tijd kan de wonden helen. Maar is er ook vreugd geweest om het jonge leven, dat begon in het voor bije jaar om de band, die voor eeuwig gesloten werd, om de blije herdenkingsdagen van vreugdevolle gebeurtenissen uit ons leven. Zo heeft 1953 voor ieder mens zijn eigen betekenis, een betekenis, die we juist het best beseffen wan neer we staan op de drempel van het nieuwe jaar. Dan komt de herinnering weer boven aan smart en vreugd, aan al die kleine en grote dingen, die het leven van een mens gelukkig en goed kunnen maken. We zien onze feilen en tekortkomingen weer scherper en we nemen ons weer heilig voor, dat het leven in 1954 anders zal zijn. Beter, geleerd door onze eigen fouten en tekortko mingen. En we bidden de Goede God, dat het nieuwe, dat komen gaat voor ons zelf, voor ons gezin, voor onze hele gemeenschap inderdaad een Zalig Nieuwjaar zal worden naar ziel en lichaam. 0— Waar oudejaarsavond voor ieder van ons een terugroepen is van wat is geweest, zo geldt datzelfde voor de gemeenschap waarvan we deel uitmaken, voor onze woonplaats Venray. Het is mede de taak van Peel en Maas, die terugblik mogelijk te maken op ons gemeenschapsleven en zoals de aandachtige lezer al heeft gezien, gebeurt dit weer op de traditionele wijze in gedichtvorm. Fouten en feilen worden getoond, maar bovenal het vele goeds, dat in 1953 in Venray tot stand mocht komen. We vergeten zo snel de goede dingen, zo zal dit nog on volledige overzicht vele onzer lezers weer eens doen terugdenken aan wat voorbij gegaan is en zij zullen ondanks de critiek die zij op Venray in het algemeen moge hebben toch moeten erkennen, dat er groei, bloei en vooruitgang te bespeuren is. Op velerlei ter reinen. Moge het dan tevens een aansporing zijn om op de ingeslagen weg voort te gaan, terwijl ieder van ons op zijn eigen plaats ook het zijne er toe zal bijdragen opdat in een volgend overzicht nog betere resultaten geboekstaafd kunnen worden. Zoals wij deel uitmaken van Ven ray, zo maakt Venray weer deel uit van Nederland en tenslotte van de gehele wereld. Uit de geschiedenis van ons land en van het buitenland vindt U in verschillende artikelen korte overzichten, die ook hier weer Uw memorie opfrissen. En last but not least vindt U de nieuwjaarswensen, die zaken en par ticulieren middels Peel en Maas U doen toekomen. En Peel en Maas sluit met dit jaar zijn 74ste jaargang af. Het jaar, dat komen gaat is een belangrijke mijlpaal in de geschie denis van ons blad, want we vieren ons 75-jarig bestaan. Hierover hoort U later nog meer. We zijn er trots op in de afge lopen 74 jaren gegroeid te zijn met Venray mee, tot de krant die U heden ten dage ontvangt. We hebben gepoogd, door voor lichting te geven en waar nodig ook critiek op vele terreinen, waar op zich het gemeenschapsleven be weegt, door steun aan acties en hulp, waar dat mogelijk was en door een zo juist mogelijk verslag van wat leeft in onze gemeente ook op onze plaats een steentje bij te dragen tot een betere samenleving in Venray. Al hebben wij ontegen zeggelijk daarbij fouten gemaakt, we geloven toch ook, dat we een gewaardeerde spreekbuis zijn ge weest van wat er omging in ons Venray. Met dit doel is Peel en Maas op gericht en met dit doel voor ogen gaan wij ook de 75ste jaargang in. Dankbaar voor het vertrouwen, dat onze lezers in ons stelden, dank baar aan onze medewerkers, aan onze lezers ver over zee, voor wie Peel en Maas dikwijls nog de laatste band is met hun geboorteplaats, dankbaar aan onze adverteerders, dankbaar voor alle sympathie en steun die wij ook in het afgelopen jaar weer, evenals altijd, mochten ondervinden. Onze hartelijke wens op deze oude jaarsdag is dan, dat 1954 voor allen een zalig en gezegend jaar moge zijn. En jaor is wer vurbej gegaon, en ander stöt op komme. En goej gewoonte is ut dan um alles op te somme. Wat ien ut afgeloëpe jaor, gebeurd is allerwege. Gelukkig velt zo'n overzicht den dukste tied nie tege. We smaele en wej knaoje wel, hebbe veul op te merke, mar wille, vur de keus gesteld, alliën in Rooi mar werke Want ondanks foute en veul mier is ut goed ien Rooy te laeve. Ut owerzicht van ut leste jaor wil daor ut bewies van gaeve. We hielpe andere uut de noëd, bej de Ramp, die Neerland trof. Veur wat ien Rooy verzameld wier verdiene we aller lof. Auto's vol mit goed gerej vertrokke achterweeg. Ien Hontenisse wier gevraogd: slepte Venrooy nie leeg? Gelierd dur eige noëd en pien ien de afgeloëpe jaoere, gave wej toe veul en goed um den noëd te helpe klaore. Hontenisse was de plats, die weej toe adoptierde, we ginge toe zelfs zo wiet, da we genne Carneval mer vierde. Meer aksies worren d'r ien Rooi, denk merris an os bliende, die kosse dur de Roadse eens de weg nor Lourdes viende. De minse van 't Urgelfons, ut blieft nie onvermeld hebbe nao Pinkstere aafgedaon, ok dank zij 't Venraods geld. Ennen urgel kumt er, groët en schon ien de kerk van Petrus Banden, dank zij de gifte en de gave van alle Raodse stande. Ut harmonium gudde weg ut kumt ien 't meseum staon, dan klinkt den urgel wer, as weej ter kerke gaon. Van Dokter Poels, dè groëte man, wier en standbeeld opgericht, dat worre weej an dizze zoon van ut Raodse land verplicht. Van Donge sloeëg uut harde steën en schon monement ter ere van dè priesterzoon, den heel de wèreld kent. Beej de onthulling van dat beeld, kwame veul minse same, um te luustere nao den Bisschop en de de rede van Jos Maene. De grotste aksie van dit jaor was ge ziet ut mit meej èns de verkiezing van de neeje Raod, van de minse van de eens. Went den Raod dè mot ut toch doen ien ons goei gemente, dormit komde an de poletiek en die drèjt um de cente. Went cente kost al wat me duut ofdat me den hiële Piël ontgint ofdat me neej scholle bouwt, ofwat me ok begint. De Juliana-singel is onbegaonbaar, wurdt mit asfalt aafgedekt, terwiel ut zwembad beej de Post, ok ien ut neej jaor vertrekt. Ze zette now Hensenius ok dór ner op de Mert kwaam ie nie gelège ze worre bang, dat dor en koe, de vuut op aaf zeuj vège. Op den andere Mert kwaam en pomp neej, mit ennen alden hoed, eurst spoot 't water overal hin, mer now duut ze 't wer goed. Ze stuurde en bus noa Oeldere toe de Hei kreeg en neej schol, en 't Veulen makt volgend jaor, op eigen kermis, lol. Neej name gaaf de Raod, an de Ysselsteynse wege, ze hebbe dor ien enne keer, enne Timmermann-weg gekrege. 't Brengt now wer 'n goed pregram en trekt wer volle zale, vur d'ander blief 't dukenne wens um ok zo'n succes te hale. Op concours en festivals, stond Venroy altied veurop, ok op 't gebied van sport, stonte weej an de kop. De voetbal- en de handboogsport ut beugele en zo meër, de ruiterij en zo voort, ze wonne bekant iedere keër. Op kerkelik gebied waster ok wer veul te belève, ok ien dat opzicht is ons Rooy, vol groei, vol bloei, vol léve. De Kromstaf wier hier herdocht. mit groëte plechtigheid, Prefesser Gielen hiel enne speech, beej deez gelegenheid. 't Maria-jaor wier iengezet mit stasie en mit zwier, we krege toe en aovend-mis, vur den allerurste kiër. Vader Bisschop kwaam ok wer beej de Raodse zieke, ge had die op dat triduum, is-blië motte zien kieke. Drie Paoters wierre ien dit jaor, gouwe Franciskane, toe wapperde van ut klooster aaf hiël feëstelik de vane. Kassele verloor ziene pastoor, ok Oeldere mos um misse, twee neje kwame ien eur plats, dor now nor ziele visse. Ien Hees ging stillekes hin eën van Rooy's grötste zone, Mgr Goumans is nie mer, Meug' God zien werke lone. Ut vurnamste is now wel gezeed, now nog wat andere zake, went 't wurd den hogsten tied, dawe an en end gerake. De Middestand wier ver tig jaor, en flinke organisatie, mer de leje hebbe genne tied, zien ze nog nie staon, eilasie. Vur en bétere ontwikkeling wier de Sociale School gesticht, went studiere is ien dizzjn tied, vur den arbeider ok en plicht. De politierechter vond op 't Raod- huus, enne rechtzaal nao zienne zin, zo gut me now via Rooy, de Remundse gevangenis in. 't Hart van ozze grauwen hingst, hiel op èns mit mit werreke op, mer ien de gang beej Tüntje Poels hingt Nico zienne kop. O wer Jonas 't is wreëd wier wer geprossedierd, 't kumt zo wied, dat dit preces, en jubeleum viert. Ok dit jaor ginge uut ons Rooy bar veul emigrante, mer dur de cursus en zo meër, weëte ze goddank van wante. We géve hun op dizzen dag, ien gedachte wer de hand, geluk en vurspoed zij hun deel, dor ien dat vrimde land. Heer Revis verliet 't Roadse land, Toon scheide as köster uut, de Derde Orde kan ien eur hotel now wer veuruut. in de Sowjet-Unie wel degelijk zo veel was veranderd en dat er met Malenkow viel te praten, stelde op 11 Mei niet alleen voor een gesprek te organiseren met de V.S., Enge land, Frankrijk en Rusland, maar wilde hen tevens de garantie geven, dat de Duitsers naar de westduitse herbewapening, de Russen nooit zullen aanvallen. Zou zulk een ge vaar dreigen, dan zouden de wes telijke landen de Russen bijstaan. Nu zijn Engeland en Frankrijk al op grond van in de oorlog gesloten verdragen van 1942 en 1944 ver plicht, zulk een hulp aan Moskou te ver1 enen. De Ver. Staten zouden zich daar dus moeten bijvoegen, maar die wensen daarbij niet te worden betrokken. Churchill denkt nog in „invloeds sferen", die tamelijk vast zijn be paald, al loopt de grens dwars door Duitsland en Oostenrijk. Wat Chur chill bedoelt is „niet-inmenging in eikaars gebieden". Doch de Ver. Staten zijn nooit voor zulk een politiek geweest. Zij willen de kans open laten, dat de oost-europese landen onder het russische juk uitkomen. Zij betwis ten dus aan de Russen hun in vloedssferen. Tegenover deze idealistische Amerikaanse opvatting staat, dat die afhankelijke landen weinig kans hebben zich te bevrijden en dat 't Westen er niet aan denkt, ze door een oorlog te verlossen. Een oorlog zou voor allen zulk een verschrikking betekenen, dat er van „bevrijding" ook niet veel sprake meer zou zijn. Churchill tracht dus tot ontspan ning en tot beperking van bewa pening te komen via wederzijdse garanties, in de hoop, dat zo de sateliet-landen van de Sowjet-Unie ook nog de meeste speelruimte krijgen. In elk geval was de poging van Londen, het initiatief te hernemen met eigen voorstellen, in het afge lopen jaar van betekenis voor de ontwikkeling. Zo is ut jaor, dat van ons ging, wel vol herinnaringe, went iederehdag brocht wer opneej goeje mer ok kwaoje dinge. Rooy gruide tigge alles ien, mit laste en mit luste en dat is goed, wil men vuruut dan mot me ok nie ruste. Dan mot me same verder gaon, went same is wat te make, dat mot, went 't komende jaor, wachte wer groëte zake. De weeg rondum de kom, en zwembad, neej straote, de ontginning van den Hètse Peël, zulle ons nie ruste laote. De kleuters vraoge um en schol, de moeders, heurt ze klage, wat gebeurt er verder ien dit jaor, vur de aide van dage De verlenging van ut kenaal. langs Venroy nor de Maas, wurd dat now echte werkelikheid, of is 't mer gedaas Zo mot veul werren opgelost, probleme, meër dan zat, en vraogde ieder op de beurt: verdomd, hoe doe we dat Dan is 't antwoord kort en goed, ge het 't kunne merke we make veul goeds paraat, as we same blieve werke. Dan zal 't twiefel dor nie an waarachtig ok wel gaon, ondanks troebel en getob, die ons te waachte staon. Went dan alléén gut Rooy veruut, dat blieft ons aller streve, dan blieft ons Rooy de moj-ds plek wor ien we kunne leve. Het leidde in December tot de Bermuda-conferentie zonder Rus land. De kans op een gesprek met Rusland is daardoor vergroot. HET DUITSE VRAAG STUK. In September verkreeg Adenauer een volstrekte meerderheid voor zijn coalitie, die hij na de verkie zingen zo uitbreidde, dat hij met een meerderheid van twee derde in beide huizen van het parlement ook de grondwet kan wijzigen. Dat o.a. met liet oog op invoering van de dienstplicht. Te Bonn is dus een gunstige situatie voor herbewapening ge schapen. Maar de Fransen hebben het ge hele jaar dat plan uitgesteld. Zij willen, dat Saarland zal worden losgemaakt van Duitsland, waar voor in Bonn geen meerderheid is te vinden, zelfs geen minderheid. Zij willen eerst troepen kunnen terugtrekken uit Indo-China aflos sen om die in Enropa en Afrika te plaatsen. Maar niemand wil hen in Indo- China aflossen. Zij wensen blijvende vestiging van amerikaanse en brit se troepen op het vasteland, om een tegenwicht te vormen tegen de Westduitsers, die anders de he- gonomie zouden kunnen verwerven Maar de Amerikanen wensten juist hun troepensterkte over zee te verminderen. Ondanks het franse aarzelen, verwacht men echter wel, dat de westduitse herbewapening zal wor den doorgezet, zij het dan in Nato verband. Over Frankrijk zelf kan men beter zwijgen. De politieke aftekening van dit land is een aanfluiting van gezonde democratie en is er voor het overgrote deel oorzaak van, dat de dominerende positie, welke dit land eens innam, nu geheel is verdwenen. De oorlog in Indo China, die millioenen kost en practisch door Frankrijk alleen moet gevoerd moet worden, is een andere oorzaak. BESTAND IN KOREA. De wapenstilstand in Korea heeft voorlopig een eind gemaakt aan een conflict, waarin noch overwin naars noch overwonnenen waren. Dat beduidt, dat het zeer moeilijk ts, een betere politieke regeling uit te werken, dan vóór de agressie van 1950 bestond. De grenslijn van toen is ietwat veranderd, maar in feite is de oude situatie hersteld. De politieke conferentie, bij het bestand vóórgenomen, zal geen ar der resultaat kunnen hebben, da:; bevestiging van deze „status quo" Dat de Amerikanen, die confercn tie wilden beperken tot de oorh» voerende landen eventueel r Rusland als medeschuldige aa:. communistische agressie er. - o.a. India weerden, leidde tot ningsverschillen, die de confer deden uitstellen. Men mag desondanks 1 het bestand gehandh" dat Syngman Rhee de Stalin's dood, Eisenhowers presidentschap, het bestand in Korea en Churchill's rede van 11 Mei grote gebeurtenissen. WATERSNOOD, MOUNT EVEREST EN DE KRONING ELIZABETH VERWEKKEN EMOTIES Indien men zich afvraagt, welke de gebeurtenissen zijn, die in het afgelopen jaar vooral de aandacht hebben getrokken, dan zal men in onderscheiden Janden verschillend reageren. Zo zijn er een aantal feiten ge weest, waarmee vele millioenen zich dagen hebben bezig gehouden, doch die niet van betekenis waren voor de internationale politieke si tuatie. In de eerste plaats vallen daar de verschrikkelijke stormvloed en watersnood onder in Nederland. Men kan zeggen, dat niet alleen de bevolking van ons land diep onder de indruk was en wonderen heeft verricht voor hulpvaardigheid en zich tenslotte terecht trots heeft getoond, zowel over de behaalde resultaten bij het herstel, als over de houding van de betrokkenen in de geteisterde gebieden, maar dat heel de wereld haar ogen heeft gericht had op dit drama. Een blijde en slechts enigszins door de regen gestoorde sym bolische en de kijklust bevredigen de gebeurtenis was de kroning van de koningin van Engeland. DE DOOD VAN STALIN De dood van Stalin heeft in de maand Maart wel het grote nieuws opgeleverd. De vraag was nu, of ook de koers in de Sowjet-unie zich zou wijzigen en of de opvol gers elkaar zouden „verscheuren". In zekere mate zijn beide ontwik kelingen geconstateerd. Wat de koersverandering aangaat die heeft zich vooral voorgedaan in de Sowjet-Unie zelf. De invloed van het leger is ge stegen: de president van de repu bliek is bijvoorbeeld een maar schalk. De machUvan de partij schijnt gedaald te zijn. In de staat ziet men nu de ge neraals, de partijleiders en de technici (economen,administrateurs enz.) vrij gelijkelijk vertegenwoor digd. Deze groep waarbinnen zich nog steeds machtsverschuivin gen voordoen duldde niet, dat Beria te zeer op de voorgrond zou treden. Zijn pogingen, Stalins almachtige opvolger te worden, werden ver ijdeld. Bovendien moest de „elite" tegemoet komen aan de wensen der bevolking, na vele ontberingen een beter leven te krijgen. Erkend werden de enorme fouten en de achterstanden in de produc tie van levensmiddelen, textiel en woningen en aan de boeren zijn verplichtingen van hun last in uitzicht gesteld. Het zal hun worden toegestaan weer winst te maken, opdat zij de voortbrengselen van gewassen, van melk, boter enz. verhogen. Dat alles maakt het aannemelijk dat Moskou in de buitenlardse po- ltiek rust nodig heeft. SOWJET-UNIE EN DE WERELD Nochtans kan men niet zeggen, dat er veel is gewijzigd in de rus sische buitenlandse politiek. Stalin heeft verleden jaar Octo ber al aangekondigd, dat Moskou moest profiteren van de onderlinge verdeeldheid der niet-communis- tische landen. Deze strekking is onverminderd gebleven. Het is jammer, dat het westen niét de middelen heeft gevonden, op meer fronten eensgezind te blijven. Wat defensie aangaat, be staat die eenheid wel. Economisch niet: aangezien de V.S. veel meer kunnen verkopen dan zij nodig hebben, binden zij de indus triële landen niet aan zich. Japan, Engeland, West-Duitsland om er enige te noemen heb ben afzetgebieden nodig en zij zoe ken die ook in de sowjetlanden en in rood China. Toch behoeft die aantrekkingskracht geen politieke gevolgen te hebben en zullen ge noemde landen wel degelijk anti communistisch blijven van regiem. Een van de grootste opgave van de vrije wereld is, zowel met beleid als het investeren van kapitaal en de verlening van technische hulp, de Arabische en Aziatische volken te winnen. Bij dit streven zijn de Russen nog even grote rivalen gebleven als zij waren. En dat geldt ook voor hun invloed in Oost-Duitsland en in hun Oostenrijkse zone. Er is wel wat minder spanning, maar in beginsel gaat de koude oorlog verder. Churchils rede van 11 Mei Churchill bleek overtuigd, dat er Den duksten tied mot den Raod, v die cente zien te lappe, went ondanks alles, watter is ge beurd blieft er nog veul op te knappe. Dit jaor is op poletiek gebied, Veul goeds totstand gebrocht zo verkochte weej de Vredepeël, wie haaj dat oot gedocht? Zo deej me ok mit Peëlplan Zuid verkocht wier ok de grond de prieze viele wel nie mit. mer toch kocht me terstond. Dit jaor komme d'r huus mer dor is meschien gen water, ut Veule kreeg dat al dit jaor, mer Ysselsteyn kumt later. De Raod kocht ok en neej kiosk, een die ge kunt vare, ok enne neeje vracht wage mer dat schient enne rare. Went den kostte biëstig geld, umdat ie van wiet mos komme, mer beej en tekort van dik 2 ton, kan dat ok niks mer bomme. De woningbouw was en ander ding wor de Raod mit bezig was, ze hielpe minse an en huus, al worre ze slecht beej kas. Ze begosse de Merselse Piël zo'n bést mer te ontginne, mer ut leger pikte gaaw dorvan de béste stukke binne. Dor wurd en vliegveld angeleed, dor gaon ze straol op jage en dat terwiel ze now al hier ovver herrie loëpe klage. Ok scholle bouwde onzen Raod, vur Venraods kleine blage, die hoeve now de urste jaore ok gaar nie mer te klage. Ien Venraoy Oost komme neej weeg en huus, dat ut zo stikt De Raod hit datut zei gezeed heel hendig iengepikt Leune kreeg ok en kernplan en wurdt nog èns en stad, went op de kerkdurpe komme huus die hebbe we now toch zat. De weg nao 't aide Geistere, wier netjes opgelapt, dormit is 't kerkdorp Oosterum wer helemaol opgeknapt. Industrie was ok ien dit jaor en hiël growet zurregkiend, mer 't is alwer ozze Raod, den neej fabrieke viend. En onderzuuk wier iengesteld nor ut aantal werkkrachten, dat de industrie, die komme wil, ien Venroy kan verwachte, Beeren N.V. kreeg van eur verlof um de zaak grotter te make, dus duut ok deez industrie, ien Venroy heel goej zake. We scheije deruut mit politiek, al ister veul verzwege, mer uut dat alles bliekt toch wel, ons Rooy dat gruit terdege. We vatte now links en rechts nog gaaw wat ut dit jaor, went as ge 't sekuur wilt doen, komde ien énne krant nie klaor. Went nie alleën mit materieel, mit bouwe en mit wege, mer ok ien kulterele zin, viel Rooy nog lang nie tege. Muziek, zang en teneel waster op alle huuk en kante, 't ennigste wat er an ontbrook, dat worre duk de klante. Zo docht me ok, dat O. en O., dur gebrek an hiël veul cente, ophalde zeuj tot schaaj en schand van ons goej gemente. Mer op 't léste ogeblik, hit Rooy toe „neë" gezeed, en ut dorvur gevraogd bedrag, op de taoffel ner geleed.

Peel en Maas | 1953 | | pagina 1