£s dat 80?f/ ALBERT HEUN Een gemeentelijk huishouden van honderd jaren geleden Venray nog dit jaar reactievrij BOFFIE KOFFIE WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN SSaBBKSSAI•fiTiJS'RSÜÏIS bij elk pak 100 gram allerfijnste DELICATA-CHOCOLADE Uit „Peel en Maas" Voor de Politierechter BEL BIJ BRAND 3 9 2 Derde Orde opent kapittelhuis UIEDWE KIEKEN VIER EN ZEVENTIGSTE JAARGANG PEEL EN MAAS De grote campagne om het melkvee in ons land t b.c.-vry te maken is nog in volle gang. Tot 1 Januari 1953 waren in Limburg alleen reeds 15 000 koeien opgeruimd, waarvoor meer dan f 900.000 vergoeding werd uitbe taald. Van de 128 428 dieren, verdeeld op 15 937 bedrijven, zijn er op dit moment 8 340 nog ingeschreven als reactie-dieren. Wat dus wil zeggen, dat op ongeveer 5 pet. na de gehele Limburgse veestapel reactievrij is. Het vorig jaar was het nog bijna 10 pet. Verschillende gedeelten van Lim burg zyn reeds reatievrij verklaard en menigeen zal zich afgevraagd hebben hoe het met Venray staat Welnu uit de jongst9 cijfers blijkt, dat van de 8"ö bedrijven behorende bij de Zuivellabriek Venray (met uitzondering van die welke m Brabant gelegen zijn) er 606 A-bedrijven zyn, dus geheel t.b c.-vry. 105 zyn er B bedrijven dus reactievrij. 105 zyn nog C bedrijven. Uit deze cyfers kan men dus zien dat 98 pet. van alle bedrijven reactievrij is. Dit komt hierop neer, dat 98 pet. van alle dieren reactievrij zyn, wat een vooruitgang tegenover het vorig jaar betekent van 5 pet. Sneller als men had verwacht is dus ook het gebied rond Venray aan het reactievry worden en als alles meeloopt, dan zal dit jaar ook het gebied rond Venray reactievrij ver klaard worden. Dit betekent dat ook de producten van de Venrayse fabriek ter beschikking komen voor export, nu de meeste landen eisen dat de melkproducten afkomstig zyn van tbc vry vee. Het metselwerk was dan aangeno men door Johannes Wittops te Venray voor f 6.52l/a cent. „Op zijne eigene kosten", zoals de aanbesteding uitdrukkelijk voor schrijft. Hy had een maand tijd voor dat werk, behalve voor een gedeelte, dat later nog uitgevoerd moest worden. Goedkeuring vereist door twee onpartijdige deskundigen, alvo rens tot uitbetaling werd overgegaan. Art. 1 De buitenmuur noordzyds aan de straat moest uitgebroken worden. Een nieuwe Bteense muur gemaakt in een rechte lijn ter lengte van het huis en tct boven onder de plaat van het kapwerk. Voor die nieuwe muur moesten de oude stenen in de fondamenten ge bruikt worden. Die nieuwe muur moest van binnen zuiver en behoorlijk worden aange smeerd. Maar van buiten zes maanden later behoorlijk afgezet of gevoegd, naar gelang het kerkbestuur het alsdan zou goedvinden. Kalk, metselzand en tekort komendè stenen, benevens hei steiger werk zouden door het kerkbestuur worden geleverd. Art. 2 De aannemer van het metselwerk moest met de aannemer van het timmerwerk samenwerken om de oude stijlen in de gang uit te nemen. Ook was hy verplicht de onder in de gang staande stukken van muren uit te breken. Verder de deurgang tussen gang en keuken dicht te metselen. En deurraam met deur tussen gang en keuken te verplaatsen in de voor gevel van de school. Art. 3 Van een slaapkamer oost en zuid- zyds langs het kerkhof stond de oude muur op het invallen Die oude muur moest tot en met de fondamen ten worden af en uitgebroken. En daarna door een behoorlijke nieuwe steense muur vervangen. Daarvoor moest ook (net als in art. i) alle oud materiaal gebruikt worden. Dus dat kostte arbeid, behalve aan het metselen, aan het afkappen van de uitgobroken stenen. Art. 4 De oude schoorsteen moest afge broken worden tot op het keelhout. Daarna opnieuw opgemetseld tot een hoogte van een Nederlandse el boven de nok van het dak. En verder alles te repareren en aan te smeren, zo van binnen als van buiten, zoals het nodig zou bevonden worden. De aannemer had dus zelf zowat niets te menen of te vertellen. Hy boefd6 maar alleen goed te werken. Want daar werd hij immers voor betaald. Art. 5 Als gedurende die werkzaamheden van de metselaar het kerkbestuur tot het besluit mocht komen, dat veranderingen of verbeteringen be treffende voorschriften in andere artikelen noodzakelijk geacht moeten worden, dan zou de aannemer dat moeten uitvoeren ronder daarvoor iets in rekening te mogen brengen, zolang de kosten van die veranderingen de som van drieCleefse gulden (f 1,307s) niet te boven gingen. Dat was precies het vjjfde deel van de aannemings som Dat kon dus een buitenkansje wor den voor de aannemer, maar niet een voordeeltje voor zyn portemonnaie. (i'eook het vorig hoofdstuk, aanbe steding van het timmerwerk). Dit is gelijkluidend aan art. ïovoor de aanbesteding van het timmerwerk, behalve dan het voegen of afzetten van de buitenmuur langs de straat, welk werk pas een half jaar na het metselen mocht gebeuren. Een werk van betekenis Die hele verbouwing van de kosterij met de school kwam het kerkbestuur .dus te staan op een som van f 22 of 45 francs en 83 centimes. De timmerman had daarvoor veel materialen te leveren. De timmerman en de metselaar moesten daarvoor een grote hoeveel heid arbeid verrichten. Het is ons niet mogelijk, te schat ten, wat er aan winst voor timmerman en metselaar overgeschoten kan zyn. Maar in ieder geval hebben beide aannemers (waarschijnlijk elk met zyn gezin) van die winst in hun levensonderhoud moeten voorzien. Voor een nauwkeurige berekening van de kosten van zulk een werk, als dat in onze tyd, ofb.v. omstreeks het jaar 1900, uitgevoerd moest worden, of gedaan was, ontbreken gegevens als oppervlakte van muren, enz. Maar wij zouden het toch wel hoogst interessant vinden, als een heden daagse architect of aannemer er zich eens in een vry uur toe wilde zetten, een berekening naar ruwe schatting te maken. Men kan uitgaan van de volgende vaststaande gegevens ie in het schoollokaal moesten circa 70 leerlingen geplaatst kunnen wor den, dat ze schrijven konden; 28 de woning moet toch minstens bestaan hebben uit een gang, een keuken, een „goot", een kamer achter de „goot" en een slaapkamer, als we aannemen, dat op zolder ook nog een of meer slaapkamers waren. (Het gezin van Joannes Deenen bestond uit vier personen, hemzelf, zyn vrouw, een dochter en een zoon). Enige vergelijkingen Joannes Deenen verdiende jaren lang als koster en als schoolonder wijzer samen 90 gulden per jaar. De veldwachter genoot in een jaaT een inkomen van 625 francs of 300 gulden. Genoeg voor bijna veertien zulke verbouwingen. In één jaar bedroeg het batig saldo van het gemeentelijk huishouden circa 35.000 francs of 16 800 gulden. Zo om en om voldoende voor 765 zulke ver bouwingen van woonhuis en school. Zo kan de lezer zelf een reeks van vergelijkingen maken, als hy de ge tallen van de begrotingen, rekeningen en verantwoordingen uit onze vorige hoofdstukken omzet in guldens. (Koers, waarde van de franc 48 cents). Iedereen zal nu wel inzien, dat de geldswaarde in die tijd hoog was. En tevens (en daar ging het om) dat het gemeentebestuur met betrek kelijk grote sommen werkte. Eo bovendien (en daar ging het nog veel meer om I), dat het gemeente bestuur ondanks die grote sommen niets van enige economische, maat schappelijke of culturele betekenis heeft tot stand gebracht. Daar zullen wy in volgende hoofd stukken nog meer licht op laten vallen. Alle cyfers zyn uit officiële docu menten genomen. Wy geven toe, dat een en ander onbegrijpelijk lijkt. Wy kunnen slechts vermoeden, waar het geld gebleven is. De volwassen bevolking stond nog op een zeer laag peil van ontwik keling. De wolspinner Lindert Lemmen en zyn voorgangers haddon haar niets geleerd. En daarbij, wat konden een paar jaartjes lagere school zonder meer voor volksontwikkeling be tekenen Om daar een dieper inzicht in te ontvangt U van Pastilles, Ardolablokjes. Dennetakjes, Bloemenchocolade Albert Heijn's Thee f 100 gram pak 52-60-66-72 onze speciale melanges Zilvermerk 80 ct. Goud merk 86 ct. t/rir Woensdag 6 Mei maakt U het leven GOEDKOPER! 2 Mei 1891 Op 29 April had do inwijding plaats van het nieuw Gymnasium. „Recht vrolyk amuseerden zich de jongelui en konden zich eens bot vieren om des anderen daags met nieuwen ijver hun studie voort te zetten". Op de jaarmarkt van 29 April waren 320 stuks hoornvee en 350 biggen aangevoerd. Biggen golden 5 a 8 gulden. In de bossen van burgemeester Esser onder Grubbenvorst, ontstond op 27 April brand. 7 ha dennen wer den vernield. 2 Mei 1903 Op 27 April 1903 vergaderde de Gemeenteraad. Tot onderwijzer te Oostrum, werd benoemd H.H.J. Maas, onderwijzer te Oirlo. De kinderen van de parochie Venray en van de rectoraten Leunen, Merselo en Smakt, deden op 26 April hun Eerste H. Communie. 30 April werden door de schut terijen „Het Hof" en „Het Eindt", volgens oud gebruik de Meibomen geplaatst. Op 1 Mei 's morgens om 4 uur kondigden de vrolijke tonen van de Fanfare Euterpe het begin van de Meimaand aan. Op 2 Mei werd een proefver- lichting gehouden met het zogenaam de Washington Petroleum gaslicht. De Minister van Waterstaat verhoogde het salaris van de postboden H. Albertsz met f 70, van W. Kirch- ner met f 45 en van G. Linskens met f 95. Te Oirlo vierden de brave en vrome echtelieden Peter Pouwels en Gertrudis van de Ven, hun gouden bruiloft op 27 April. Onder leiding van Dr H. Poels, werd op 26 April, te Venlo, een bond van R K. Spoorwegmannen opgericht. By de aanbesteding voor het bouwen van een opzichterswoning met remise en stalling ten behoeve van de Heer Janssen van Son, te Roer mond, schreef G. Ambrosius te Venray in voor f 3.982. A. van der Putten, Oostrumse- weg, opende een winkel in sigaren aan de Stationsweg. 6 Mei 1893 Op 3 Mei had de plechtige in stallatie plaats van Pastoor W. Hillen. De stoet vertrok vanaf de Paterskerk, waar de heren studenten een „hy leve lang" hadden aangeheven en Burgemeester Ph. Esser het welkom had toegeroepen. De installatie werd verricht door de Deken van Horst. Tot ontvanger van de directe belastingen te Venray, werd benoemd C. H. Stassen uit de inspectie 's Her krijgen, behoeft men slechts het peil van de volksontwikkeling in onze tyd te onderzoeken, Wordt zervolgd. togenbosch. De heer H. Potjer te Venray, werd benoemd tot ontvanger te Leek. By de heer C. Raedts werden door onbekenden ruiten ingeworpen 5 Mei ontstond een heide- en bosbrand by Merselo. M. Beerkens-Joosten vestigde zich als slager in de Patersstraat 22 We hebben deze kolommen al menigmaal de opmeikiDg gemaakt, dat bjj Vrouwe Justitia bar veel Venlonaren aan moeten kloppen, die geDoten hebbende van het beste bier en het nat uit Schiedam, een fiets bestygen of een auto berijden en dan prompt cp de bon geslingerd worden. By de laatste rechtszitting is ons echter duidelijk geworden, dat er in Venlo een aparte politiecoionne niets anders doet als juist op dergelijke mensen letten. Ea zo zal het waar schijnlijk niet heel lang meer duren, of we treffen een keer de gehele Venlose politiemacht hier in Venray aan, die moet komen getuigen in deze beste bier- of jeneverzaakjes. Maar dat hierbij wel eens fouten worden gemaakt, bleek ook op deze zitting. Zo was er een vrachtrijder uit Deurne, die naar de Venlose Veiling placht te ryden, daar de hele morgen hard moest werken en na afloop van het werk voor hy de terugreis aan vaarde gewend was een biertje te kopen. Nu had deze man een gebrek, hy had en heeft nog zeemansbenen, waardoor hy wat slingerend loopt. Toen dan ook een van Venloos politie-agenten hem uit de café zag komen „slingeren", in zyn vrachtauto zag stappen, toen was zijn lot ge tekend. Hy werd prompt aangehouden, rook inderdaad naar bier en werd naar het bureau meegenomen. Er werd een bloedproef genomen maar die bewees duidelijk, dat deze man vrij van alcohol was en dus in staat moet zijn geacht, zijn motor voertuig te besturen. Zyn advocaat voerde dat allemaal prachtig aan, bracht bovendien nog de kastelein er by als getuige, dat maar enkele biertjes genuttigd waren, liet hem nog eens proef lopen, waar bij zyn slingerende gang duidelijk werd bewezen en wist zodoende zyn vrijspraak er door te krijgen. Alleen had de advocaat weinig respect voor de gemeente Deurne, die zich geroepen gevoeld had ongevraagd een rapport over deze man uit te brengen, wat met de zaak als zodang niets had uit te staan en die hem maar vast op de zwarte lyst hadden geplaatst omdat hy een bekeuring gekregen had, zon der ook maar de uitspraak af te wachten. By een ander Venloos geval, hield de Officier echter voet by stuk. Dat gebeurde met Carnaval, waarbij een Venloos heer na een avondje uit te zyn geweest in zyn auto kroop en na een kwartier werd gedwongen te stoppen, omdat een politiewagen, die hem gevolgd was al die tyd, de zaak niet vertrouwde. Deze heer moest mee, had wat biertjes op, maar wei gerde de bloedproef. Liefst drie agen ten kwamen vertellen hoe een en ander te werk was gegaan. Nu moet men niet vergeten, dat men niet dronken behoeft te zyn, maar slechts niet in staat moet wor den geacht om het motorrijtuig naar behoren te besturen. En daar zit wel wat in, want de een die zal dat al niet kunnen na 4 glazen bier, de ander na 15. 5 Getuigen a decharge kwamen verklaren, dat volgens hun oordeel genoemde heer nog best in staat was om zyn auto te besturen. De Officier en ook de Rechter hech ten echter meer waarde aan het oordeel van de politie agenten, die onderhand specialist geworden zyn in die beoordeling en veroordeelden, ondanks de tamelijk vinnige opmer kingen van de raadsheer der verdachte, deze tot f 100 boete en tot inhouding van zyn rybewijs voor een half jaar "Waarna 8 getuigen de rechtzaal ver lieten, waarvan 5 hoogst onvoldaan. We zullen over de rest van deze vermetele heren maar kort zyn. V. uit Arc9n dronken op een fiets f 30 of 15 dagen. V. uit Venlo, 8 dagen, omdat hy voor de derde ke6r wegens dit delict is gesnapt. P. uit Venlo, F uit Venlo en nog ettelijke andere heren allemaal f 30, zelfs van K.,di- nog wel een borreltje gepikt had om dat hy grieperig was en het dus puur als geneesmiddel had gebruikt. Alleen met vd. P. uit Venlo, had de Officier wat genade, ofschoon ook hy tamelijk in de lorum op de fiets zweefde. Aangezien deze schone jonge ling een herbergiersdochter het hof maakt en daardoor misschien eerder onder de invloed komt der alcoholica, kwam hij er af met f 20, waarmede ook de Officier weer eens bewijst geen spel- en hartebreker te willen zyn. Esn lieftallige juffer uit Gennep bleek minder lieftallig te zyn als ze er uit zag, want in Gennep reed ze zonder meer een klein jochie, dat zyn zusje uit school was gaan halen, met fiets en al overhoop. En in plaats van eons te kyken of dat jochie niets mankeerde of diens fiets, was ze zo maar doorgereden. Dat was niet netjes, want ze had die fiets zodanig ge moerd, dat er voor een f 50 reparatie kosten aan waren. Aangezien niet uitgemaakt was, wie nu feitelyk de schuld van die botsing was, kon de Rechter haar niet veroordelen om de schade te betalen, al sprak het gezicht van do Officier dan ook boekdelen, maar f 25 boete was toch haar deel, vóórhaar minder lieftallig gedrag. In Gennep wonen trouwens meer van die rare mensen. Is daar een oud heertje netjes aan het werk, ais hy plotseling merkt, dat zyn buurvrouw hem staat uit te lachen. Ea dan wordt dat heertje zo krie gelig, dat hy geheel vergeet, dat hy h°er is en over rode lichtjes en ruiten tikkertjes en nog meer van dergelijk fraais tegen die juffrouw begint te roepen, waardoor die juffrouw na tuurlijk hogelyk is beledigd Ea hier voor de rechtbank vergat hy weer, dat hy heer was, want hier begon hy al weer even lustig van voren af aan. Hij zal moeten leren zyn mond te houden en f 20 is de eerste aansporing v.d. V. uit Venray had iemand uit gescholden. Kosten dezes waren f 15. V. uit Ottersum had een politie agent beledigd en was daarvoor dus by de duvel te biechten f 25 was zijn beloning. Het heertje uit Blerick, dat zijn paard mishandeld had, voerde by monde van zyn advocaat een vurig pleidooi, wat echter weinig baatte. F 30 of 15 dagen was zyn loon, ter- wyl de stok, waarmede het paard dan mishandeld was, plechtig in beslag werd genomen en nog plechtiger zal vernietigd worden, zulks op uitdruk kelijk verzoek van de Minister van Justitie, die schijnbaar van oordeel is, dat er meer en meer in beslag ge nomen moet worden. Afgelopen weekend was voor de Derde Orde afdeling Venray, van bij zonder gewicht. Want toen had de officiële overname plaats van hotel Gitzeis, dat in het vervolg het Kapit telhuis van de Derde Orde afdeling Venray zal zyn. Zaterdagavond vond de plechtige inzegening plaats door de plaatsver vanger van de Commissaris der D.O Pater Auspicius van Corstanje, in tegenwoordigheid van het Bestuur der Derde Orde. Zondag werden de leden van de afdeling in de gelegenheid gesteld het pas aangekochte gebouw te bezich tigen. Voordien was in de Paterskerk een plechtige hoogmis opgedragen om Gods zegen af te smeken over het Kapittelhuis. Na de hoogmis vond dan de eerste buitenkerkelijke vergadering plaats in het nieuwe tehuis. Pater Auspicius hield een feestrede, waarin hy wees op het grote gewicht van de Derde Orde in deze tyd. Hy hoopte, dat de afdeling Venray, met dit nieuw kapittelhuis nog tot groter en intenser bloei zou komen tot heil van allen die zich aangesloten heb ben in deze godsdienstige vereniging. Dr. H. Sala was een der eerste die als oud-prefect zyn gelukwensen aan bood in een korte speech. Ook Pater Rector van het Gym nasium, alsmede Pater Rufus Meyer, oud-directeur in Venray, boden even eens hun gelukwensen aan en Hpraken de hoop uit, dat het werk der D.O. mede door dit nieuwe kapittelhuis nog beter als in het verleden kan groeien en bloeien. By de dan volgende receptie werden vele gelukwensen overgebracht aan Pater Aegidius Versluis en 't Bestuur. O a. boden hun gelukwensen aan: Pater Gardiaan, de Burgemeester en zyn echtgenote, de Secretaris, de NV Grontmy e.v.a. Ook de middagvergadering was zeer goed bezocht en het feestelijk ver sierde zaaltje was overvol. In de middagvergadering gaf o.m. de penningmeester H Jacobs een ver slag over de aankoop en de verdere plannen. Hieruit bleek, dat bet boven gedeelte bestemd is voor de dames van gezinszorg, die hier reeds een prettig tehuis hebben gevonden. In het gebouw zullen verder worden ondergebracht de naaikrans en de leesbibliotheek der Derde Orde. De vergaderingen van de D.O alsmede bestuursvergaderingen en die van de afd jeugd zullen ir. de toe komst alle hierin plaats hebben, als mede derecollecties, welkejookhierin worden gehouden. Evenals des morgens, werd ook op de middagvergadering enkele voor drachten gehouden door de dames van g°zin8zorg en door de jongens van het juvenaat. Van de gelegenheid die ook nu weer werd geboden om het huis te bezich tigen werd weer een ruim gebruik gemaakt en over het algemeen was men zeer goed te spreken over de aankoop van dit gebouw, dat de nieuwe krachtcentrale gaat worden voor de Venrayse afdeling der Dprde Orde, die er zich op beroemen kan het eerste kapittelhuis in Nederland te hebben. 10 20 80 Kwartjes voor Fonds Nieuwe Kerken. Kunnen dubbel heil bewerken. Z-ker is het loon van God. Mogelijk een pry's op 't lot.

Peel en Maas | 1953 | | pagina 1