TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS
ZAANSE
KOEKEN
25
ALBERT HEIJN
40 jaren Middenstandsvereniging
in Venray.
BOFFIE
KOFFIE
Emigratie
naar Zuid-Afrika
De Negen Dinsdagen
ZAANSE KOEK
NU weer (van 29 Jan. t/m 4 Febr.)
A.H.Thee
1.73 1.83
1.88 2.04
ZATERDAG 31 JANUARI 1953 No. 5
Z\Z: VIER EN ^ZEVENTIGSTE JAARGANG
In 1913 vaardigde Mgr. Drehmans,
toen Bisschop var. Roermond, de heer
A. Kellenaers uit Leiden af, om in
geheel Limburg propaganda-speeches
te gaan houden, om zo tot oprichtiDg
te komen van plaatselijke midden
standsverenigingen.
Zouden deze er eenmaal zijn. dan
kon een Diocesane Middenstandsbond
opgezet worden als overkoepelend
orgaan.
De reden waarom dit gebeurde,
zullen we direct bespreken.
De toenmalige kapelaan Smeets
had in Peel en Maas een oproep
geplaatst voor een dergelijke avond
in Venray, op 13 Februari, en dat
er belangstelling voor bestond, bleek
wel uit het feit, dat de Patronaats
zaal goed bezet was.
De heer Kellenaers hield er zijn
speech en wist zo goed te praten,
dat staande de vergadering 39 leden
zich opgaven. Deze mannen van het
eerste uur waren:
M. Claassens, J. Tillemans, J. Bek
kers, G Ambrosius, L. Verbeek, P.
Klaassens, Th. Pouwels, H. Look, P.
Beerkens, Th. Jacobs, W. Winters, J.
Gossens, Mart. Goumans, Jac. Fonck,
J. Verriet, H. Slits, Th. Hoedemakers
M. Berkens, W. Betrams, J. Jeuken,
F. Beckers, H. Heling, W. Laurensse
Th. Janssen, Jac. Schaeffers, H. Poels
G. Hoeijmakers, P. Schols, G. Wintels
J. Vermeden, F. Michels, P. Lau
rensse, L. Wijnhoven, J. van Dijk,
M. van Aarssen, Th. Michels, Hub.
Custers en A. van de Pas.
En daarmede was de oprichting
van een Venray se Middenstandsver-
eniging een feit.
WAAROM
De opkomst van de industrie op
het einde van de 19de eeuw, had de
schakel tussen producent en consu
ment, de middenstand een voorname
taak toegekend, een taak, die eervol,
maar ook zwaar was.
Zwaar, mede doordat van buiten
uit aanvallen werden gedaan door de
grootbedrijven on de opkomende co-
operatie, van binnen uit door de
moordende concurrentie onderling en
de beunhazerij. Vanuit de zaakjes
met duizend en één artikelen, met
daarnaast café on of boerderij ont
stonden langzaam maar zeker winkel
panden, waarin men zich toelegde
op de verkoop van artikelen uit een
speciale branche, doordat de steeds
maar elkaar opvolgende uitvindingen
meer levensbehoeften schiep, die door
een opkomende reclame gestimuleerd
werden.
Als dan de wereldoorlog no. een
uitbreekt, dan is er in de loop van
de jaren een groot aantal mensen
gekomen, dat voortaan als midden
stand wordt aangeduid, echter geen
blok vormt, maar individueel de ver
schillende moeilijkheden hebben op
te lossen en intussen elkaar nog
bevechten en beconcureren.
En zo was het heus geen wonder,
dat de toenmalige Bisschop van
Roermond een dergelijk initiatief nam,
een initiatief, dat in Venray direct,
weerklank Avond.
De eerste jaren
Het was Willem Winters, die het
eerst de voorzittershamer hanteerde
en de nieuwe vereniging door het
eerste moeilijke jaar heen hielp.
Al direct werden acties onderno
men om in Venray een handelscursus
te krijgen, acties, die eerst in 1916
slaagdon, omdat toen èn het Rijk èn
de Gemeente toestemming gaven. Er
werden acties ondernomen tegen de
coöperaties en de gasprijzen. Een der
eerste besluiten was om voortaan
ieder half jaar de rekeningen in te
dienen in plaats van jaarlijks en dat
ondanks hêt protest van de Gemeente,
die hier helemaal niet mee accoord
ging.
Men ging zelfs zover een zwarte
lijst te maken en met het weigeren
van Duits geld, waardoor men alweer
last kreeg van do Gemeente, die haar
werklui met geen ander geld wenste
uit te betalc-n. En het was ook de
Gemeente, die de eerste ruzie ver
oorzaakte.
De Burgemeester zei in een Raads
vorgadering naar aanleiding van
vorenstaande, minder aardige dingen
over die middenstand en in plaats
dat een Raadslid, die tevens onder
voorzitter van de Middenstandsbond
was, hiertegen krachtig protesteerde,
zat hy mee te lachen.
Toen daverde er protesten, kwam
er grotelijks ruzie en toen d6 kruit
damp opgetrokken was, waren zowel
de voorzitter als de ondervoorzitter
gesneuveld en had de heer A. de
Haen voortaan de teugels in handen.
Maar voor het zover was, waren
de gilden al opgericht en werd een
kleine boekboudcursus gegeven.
Bovendien werd er hard gevochten
met van Gend en Loos, die karren
gebruikte voor het vervoer van de
goederen naar en van het station,
waardoor deze veel te lijden hadden.
De oorlogsjaren
brachten toen nog weinig beslom
meringen mede voor onze midden
standers. A'leen de kwaliteit van de
goederen liep iets terug, terwijl aan
de andere kant ook weer. meer geld
beschikbaar was.
Toch werden toen al plannen ge
maakt voor een betere credietregeling,
plannen waardoor de oprichting van
de Hanzebank slaagde.
We zien dan acties voor contante
betaling en ook toen al was de Zon
dagssluiting meermalen een punt op
de agenda.
We zien dan de deelname aan de
Katholiekendag, waarbij de secretaris
A. van de Pasch, wel heel somber
opmerkt in zijn notulén: De midden;
stand deed maar ding: nl. zij
schitterde door afwezigheid en liet
het bestuur met de geachte sprekers
alleen staan.
Maar over het sluitingsuur werd
dikwijls zeer fel gevochten en over
eenstemming was schijnbaar niet te
krijgen, want iedere vergadering op
nieuw regende het klachten.
Begin 1917 had de vereniging reeds
88 leden. De Handelscursus was het
jaar daarvoor al gestart met 48 leei-
lingen. Verder werd stevig gevochten
tegen de steeds onbillijker wordende
gasregeling en tegen een onwillige
gemeente, die nog maar steeds een
jaarlijkse rekening wenste.
Begin 191s telde de vereniging al
112 leden. In dat jaar zien we de
gilden zich uitbreiden en zo de latere
vakorganisaties ontstaan. Ook werd
de Rabatzegelvereniging opgericht,
waarvan de leden bij contante betaling
zegels uitgaven, maar door geknoei
van leden en vooral bestuursleden,
zo merkt de secretaris in zijn jaar
verslag op, liep deze weldra op een
dood spoor.
Een nieuwe actie werd ingezet
tegen het fooienstelsel bij betaling
van jaarlijkse of halfjaarlijkse nota's,
maar hoewel de vergadering eenparig
besloot tot afschaffing hiervan, blijkt
wel uit latere verslagen, dat men zy^
woord allesbehalve gestand deed.
In 1918 werd „Santos" opgericht
en sindsdien heeft dit fonds ook
steeds de belangstelling gehad van
de Venrayse Middenstand.
R.K. Middenstandsbond
Reeds onder de oorlog probeerde
men te komen tot een behoorlijke
diocesane regeling.
Doch in de loop der jaren waren er
nogal wat fouten aan het licht geko
men en vooral de afd. Yenray wist
de verschillende fouten aan te wijzen.
Het was dan ook mede op haar aan
dringen, dat in de twintiger jaren
een algehele reorganisatie plaatB had.
De onderlinge samenwerking dei-
standen werd voor een deel verbeterd
door oprichting van een commissie
met afgevaardigden uit al deze stan
den. Boekhoudcui sussen werden er
georganiseerd, daar de fiscus in de
na-oorlogse tijd de banden nauwer
ging aanhalen en een bureau voor
advies werd ingesteld.
De Hanzebank kreeg een nieuw
gebouw, een middenstandsbibliotheek
werd opgericht, de gilden bloeiden.
De import van Duitse goederen, die
hier voor een prik werden verkocht,
plaatste de middenstand andermaal
voor grote moeilijkheden, dio tot in
Den Haag werden uitgevochten en
ten leste werden overwonnen.
1920 bracht de heer H. Verheugen
als Voorzitter, de heer Wintels als
secretaris. Het bracht tevens de op
richting van de kring Venray-Horst
en de strijd tegen de winkelsluitings
wet, -waarbij bv. twee vergaderingen
lang werd gevochten of de 193 Maart
een Zondag was, ja of nee.
Toen een der middenstanders op
merkte, dat het hoogstens een zuipdag
was voor de timmerlui, scheelde het
geen haar of al de timmerlieden wa
ren uit protest gaan lopen.
Zoveel koppen...
We zijn speciaal op deze eerste
jaren van het bestaan de Venrayse
Middenstandsvereniging wat dieper in
gegaan, omdat hieruit wel blijkt, dat
alles nog lang geen koek en ei was.
Ontstaan uit bittere, maar dikwijls
nog niet begrepen noodzaak, vlak voor
de grote Wereldoorlog, hebben ver
schillende idealisten gewerkt en ge
ploeterd om de neringdoenden by
elkaar te brengen om zo te proberen
samen de strijd aan te binden tegen
het grootbedrijf en de coöperaties,
tegen beunhazerij en eigenbelang.
Dat het hen is gelukt al deze
mensen, waarvan de een zijn dood,
dikwijls voor de anderzyn brood was,
waar zoveel verschillende belangen
op verschillende terreinen dikwijls
lijnrecht tegenover elkander stondeD,
is een niet geringe verdienste. Want
wij zien tegenwoordig een veol ge
moedelijker verkeer, een heel wat
betere samenwerking, maar we moecen
niet vergeten, dat de toestanden een
40 jaren geleden heel anders lagen.
Men kan by bovenstaand overzicht
wel eens lachen en zich afvragen,
waar die mensen zich toen dik over
gemaakt hebben, maar we mogen
niet vergeten, dat het feit, dat er
vandaag nog een middenstand is,
medo te danken is aan deze werkers
van het eerste uur.
Men kan lachen over een winkel-
sluitingsherrie, maar is het vandaag
de dag veel anders. Men kan lachen
over contante betalingen, fooien en
kortingen, Duits gelden halfjaarlijkse
rekeningen. Maar liggen nude pro
blemen veel anders
Vakopleiding, middenstandsdiploma
sanering, eredietwaardigheid, het zijn
allemaal feiten, geboren uit acties
van deze mensen, die de ongebonden
heid van die jaren hebben weten om
te zetten in samenwerking, orde en
regelmaat.
Teleurstellingen zyn daarbij niet
achterwege gebleven.
We denken daarbij aan het faillis
sement van de Hanzebank, waarvoor
de middenstand eerst zo geijverd
had en later de dupe werd.
Er zyn jaren geweest, dat onze
middenstandsvereniging dood scheen,
maar desondanks draaide een vlotte
handelscursus, waarvan ook velen
buiten middenstandskringen hebben
geprofiteerd.
Van de andere kant zien we de
organisatie groeien in landelijk ver
band, nauwere samenwerking mot
de R. K. Staatsparty.
In 1925 zien we de deelname aan
de grote tentoonstelling van do L.L
T B. in het patronaat, die een groot
succes werd, de acties voor electrici-
teit, betere spoorverbindingen, telefoon
en telegraaf en met de groei van
Venray, waaraan de middenstand een
werkzaam aandeel had, zien we de
groei van de Venrayse winkelstand.
40 jaar
Wie deze 40 jaren met zyn lief en
leed, met zyn vele moeilijkheden en
met zyn hoogtepunten ziet, die ziet
ook de groei van onze middenstand,
die Venray hebben weten op te wer
ken tot het winkelcentrum van deze
gehele streek en die kosten noch
moeiten hebben gespaard om Venray
meer stadse allures te geven.
Hun winkels zyn voor het overgrote
deel up to date, hun service goed,
terwijl voor elk wat wils hier te
krijgen en te koop is. Vele wensen
zyn nog onveivuld. We denken slechts
aan de nood der middengroepen.
Maar Venrays middenstand heeft
vooral na de oorlog bewezen grote
offers te kunnen brengen, om haar
taak als schakel tussen consument
en producent naar behoren te vervul
len.
Vakkennis en handelszin hebben
kleine zaakjes van 40 jaren gleden
uit doen groeien tot flinke winkels,
waarin men gaarno koopt en die
voldoende sortering brengen.
Het mag dan ook betreurd worden
dat velen nog steeds de stad verkie
zen boven eigen dorp, in de mening
daar beter te kunnen slagen. Want
daarmede wordt afbreuk gedaan aan
onze middenstand, die toch een inte
grerend deel is van onze gemeenschap.
40 Jaren zijn voorby gegaan, waarin
de middenstand voor hete vuren stond.
Slachtoffers zyn gevallen en zullen er
blijven komen maar samen hoopt men
ook in de toekomst veel te kunnen
bereiken.
Deze mijlpaal toont wel duidelijk
aaD, wat samenwerking vermag en
de Venrayse middenstand zy dan
ook van harte alle succes toegewenst
in de komende jaren. Als zij de les
van de afgelopen 40 jaren hebben
begrepen, dan zal het „waerachtig
wel gaan".
Ieder jaar telt 52 Dinsdagen, maar
slechts 9 ervan genieten de eer tot
„De Negen Dinsdagen" gerekend te
worden.
Voor millioenen mensen zou het
een onoplosbaar probleem zyn om uit
te maken, waarom 9 Dinsdagen boven
alle anderen .worden verheven en
beschouwd worden als „De Negen
Dinsdagen by uitstek".
Voor Venrayers is dit echter geen
probleem. Zou er hier in Venray
iemand zyn, die niet weet wat „De
Negen Dinsdagen" zyn Ik geloof
het niet.
Als iemand beweert, dat hy het
niet weet, kunt U er zeker van zyn,
dat hy geen geboren Venrayer is, of
het is iemand, en dat is erger, die
het beneden zyn waardigheid acht,
om Antonius te vereren. In dat geval
heeft hy ook groot gelijk als hjj niet
mee doet aan de 9 Dinsdagen. Anto
nius zou hem toch niet verstaan.
Antonius is nu eenmaal een eigen
aardige onder de heiligen. Hy staat
bekend als de grootste talenkenner
van de hemel, maar hy verstaat
alleen maar „plat", plat Venrays, plat
Brabants, plat Amsterdams, 't plat
van Parys, van Rome, van Chicago,
van Peking en van by na alle dorpen
en steden van de hele wereld. Er
zyn mensen, die zelfs door hun eigen
engelbewaarder by na niet verstaan
kunnen worden, maar Antonius ver
staat hen. Toch blijft hij er heel
nederig hy „'t is nu eenmaal myn
vak, zegt hy, om naar gewone en
eenvoudige mensen te luisteren en
bovendien heb ik 700 jaar ervaring".
Daarom is het wel vreemd, dat hy
er nog niet in geslaagd is om deftige
7X4e7£m deze week DUBBEL.
'N EXTRA KOP KOFFIE
MET BOTERVERSE
Zulke beste koffie... en dan nog
zo'n fijne grote koek 't lijkt haast
of't niet óp kan! Maar zo'n tractatie
kan er best af. dank zij Albert
Heijn. Die brengt U immers altijd
extra-voordeel. !n prijs én kwaliteit I
'n bus heerlijke
van 55 voor
van 45-52-62
68-76-84 ct.
per 100 grarTL*
De thee die 20
voordelig
afschenkt
bij aankoop van 250 gram
verpakte
Dal 's bétere, ja béste koffie. - Proef ze en geniet ervanl
Delicata-koffie
luchtdicht in bus verpakt, 250 gram 2.50
En...
Dé klasse
apart:
maakt U het leven
GOEDKOPER!
taal te verstaan, maar het is nu een
maal zo.
Laatst kwam er een engel by hem
met de boodschap, dat er een deftige
mynheer voor hem was, die zyn
kaartje afgaf en liet vragen, wanneer
Zyne Heiligheid hem in audiëntie
kon ontvangen. Antonius beweerde,
dat het een vergissing moest zyn,
die mynheer moest natuurlijk een
andere heilige hebben, een heilige
KoniDg of een heilige Paus of een
Kerkleraar of zo. En of die engel nu
al beweerde, dat hy duidelijk gezegd
had„Zyne Heiligheid Antonius vaa
Lissabon tot Padua", 't hielp niet, de
engel moest het nog maar eens gaan
vragen.
Met tegenzin kwam de engel bij
de pooit, maakte zyn excuus en
vertelde, dat Antonius anders nooit
zo lastig was, maar nu meende, dat
't een vergissing was.
Die mijnheer werd kwaad en begon
zo te razen en te vloeken, dat de
engel er van schrok. Antonius moest
niet menen, dat alleen arme mensen
een ziel hadden, hy had er ook eon
en hy had Antonius misschien meer
nodig, dan al die vrome mensen, voor
wie hy altyd de verloren spullen
opzocht".
Zo ging 't aan een stuk door, maar
hy was nog niet uitgeraasd of Anto
nius kwam al naar buiten. Toen hy
deze taal hoorde, had hy onmiddellijk
begrepen dat 't voor hem was. En
vyf minuten later had hy deze man
z'n biecht afgenomen, en naar O L
Heer gebracht en begon hy te pleiten.
En dan denkt U misschien, dat
Antonius tegen O.L. Heer ook plat
praat, maar dan hebt U het mis.
Tegenover O.L. Heer is z'n taal in
een woord „af". Hy spreekt vloeiend
helder en vurig met grote gesties en
vol geestige beeldspraak.
O.L. Heer moet er altijd om lachen,
want Antonius vertelt Hem van alles.
Nu eens probeert hy O.L. Heer duide
lijk te maken, hoe moeilijk een
examen wel kan zyn en hoeveel er
vanaf kan hangen en dat je tegen
woordig zonder examens 't zout in
de pap niet verdienen kunt. Dan
weer praat hy met O.L. Heer over
woningnood en als O.L. Heer hem
niet gauw z'n zin geeft haalt hy er
kranten en Tweede Kamerverslagen
bij.
Hy heeft O.L. Heer eens 'n uur
bezig gehouden over een verbouwing,
hy had er blauwdrukken bijgehaald
en praatte net zo lang over bouw
volume, molestverzekering en gemeen
teverordeningen, dat O L. Heer hem
ten einde raad maar z'n zin gaf. En
als Hy over ziekten begint te praten,
is het eind er helemaal van weg.
Cosmas en Damianus, die zelf dokter
geweest zyn op aarde, moeten gezegd
hebben, dat hy alleen meer ziekten
kent, dan zy samen.
Zelfs van belastingen weet hy
tegenwoordig alles af. In de hemel
wordt verteld dat hy samen met
Mattheus, die op aarde een functie
by de belastingen heeft gehad, een
cursus gevolgd heeft over het moderne
Er zyn verschillende wegen die tot
emigratie naar Zuid Afrika kunnen
leiden.
De eerste weg kan men volgen
wanneer men familie of kennissen
aidaar heeft, die bereid en in staat
zyn de emigrant een werkgevers
verklaring te bezorgen. Een verklaring
dus van een werkgever in Zuid-Afrika,
waarin deze zich bereid verklaart de
emigrant in dienst te nemen.
De tweede weg biedt de volgende
mogelijkheden.
Wanneer men geen familie of
kennissen in Zuid Afrika heeft, kan
de aanvrage worden voorgelegd aan
de Nederlandse emigratiedienst in
Pretoria. Als deze dienst van mening
is dat men gemakkelijk in Zuid Afrika
aan de slag zal kunnen komen, geeft
zy een zogenaamde garantieverklaring
af. Deze garantieverklaring treedt
dan in de plaats van de werkgevers-
verklaring.
Nu moet men voor eén ding op
passen en wel hiervoor: wanneer
men in het bezit is van een werk
geversverklaring of een garantie
verklaring wil dit nog niet zeggen
dat men als emigrant is geaccepteerd.
Een voorbeeld ter verduidelijking
Stel dat U een relatie heeft in Zuid
Afrika. Deze heeft kans gezien een
werkgever voor U te vinden en
heeft van deze werkgever een verkla
ring dat hy U in dienst zal nemen.
Het aanmeldingskantoor zendt uw
aanvrage door naar den Haag, waar
deze wordt voorgelegd aan de Zuid
Afrikaanse vertegenwoordigers 4n
Nederland. Daarna krijgt U een
oproep om voor de Zuid Afrikaanse
keuringscommissie in den Haag te
belastingwezen. Ja Antonius praat
over alles met O.L. Heer.
De andere heiligen vinden het wel
eens wat te erg, vooral als heel de
hemel moet hulpen zoeken naar een
verloren voorwerp, maar O L. Heer
lacht er altijd om, Hy noemt Antonius
z'n minister „van aardse zorgen en
kleine aangelegenheden".
Maar ter zakea s. Dinsdag begint
de grote Antonius-noveen van de 9
Dinsdagen. Iedere Dinsdag om 7.30
uur gaan wy Antonius' voorspraak
inroepen voor al onze intenties. Geen
zorg is te groot, geen zorg te klein,
als wy maar eenvoudig en heel
gewoon tegen Antonius praten, vol
vertrouwen dat hij ons zal helpen,
en vooral als wy ons maar gewillig
door Hem laten geleiden naar het
offer van zijn Heer.
Dus negen weken lang iedere Dins
dag 'smorgens naar de H. Mis en
'8 avonds om 7.30 naar de Antonius
oefening.
P. SERVUTUS RIDDER
verschijnen. Verloopt alles goed, dan
wordt uw aanvrage doorgezonden
naar Pretoria, waar de Zuid Afrikaanse
Keurraad de bes.issing neemt. Is
deze beslissing gunstig, dan bent U
als emigrant geaccepteerd en kunt
U verdere stappen voor uw vertrek
nemen. Denk er vooral om geen
overhaaste stappen te doen. Eerst
zekerheid
Nu een voorbeeld van iemand, die
geen relaties in Zuid Afrika heeften
dus is aangewezen op de garantie-
verklaring in dat geval gaat U naar
uw aanmeldingskantoor om een aan
vrage tot emigratie naar Zuid-Afrika
in te dienen. Het aanmeldingskantoor
zendt deze aanvrage naar den Haag
en vandaar gaan de papieren naar de
Nederlandse Emigratiedienst in
Pretoria. Blijkt dar er voldoende werk
voor U aanwezig is, dan kan de
garantieverklaring worden verstrekt.
Wat houdt deze garantieverklaring
nu in?
In de eerste plaats dit: de verkla
ring wordt afgegeven door het Neder
landse Immigratie Fonds in Zuid
Afrika. Dit Fonds is gesticht door
een aantal Nederlanders en oud-
Nederlanders, die op deze wyze geheel
belangeloos de plaatsing van Neder
landers tot stand brengt. Comité's,
die over geheel Afrika verspreid zyn,
vangen de emigrant by aankomst op
en zullen deze steeds gaarne met
raad en daad terzijde staan.
Nu men weet wat deze landgenoten
en oud-landgenoten voor de Neder
landse emigrant willen doen, zal het
duidelyk zyn, dat zy van hun kant
verwachten, dat deze Nederlandse
emigrant de Nederlandse naam in
Zuid Afrika mede helpt hoog houden.
Zy nemen immers tegenover de Zuid
Afrikaanse regering alle verantwoor
delijkheid voor doze emigrant op
zich.
Is er dus voor de emigrant een
garantieverklaring afgegeveD, dan
wordt zyn aanvraag aan de Zuid
Afrikaanse autoriteiten voorgelegd.
Voor degenen onder hen die niet
over voldoende geld beschikken om
de emigratie to bekostigen, bestaan
twee mogelykheden om hierin to
voorzien zy kunnen een voorschot
aanvragen by de Zuid Afrikaanse
Voorschotkas of zy kunnen subsidie
van de Nederlandse regering krijgen.
Ook kan in voorkomende gevallen
gedeeltelijk voorschot en gedeeltelijk
subsidie worden verleend. Ook deze
aanvrage kan men bij zyn aanmelding
indienen.
Nu nog iets over de taal. Zuid
Afrika is een zogenaamd tweetalig
land, nl. Zuid Afrikaans en Engels.
Het Zuid Afrikaans heeft veel ver
wantschap met het Nederlands, maar
het is een volkomen eigen taal, welke
