TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS Waar gaan wij heen Dagboek van een krijgsgevangene Gemëente-kas bijna leeg. Begrotingstekort f 123.273. NIEUWE KEEKEN Goudvissen F. W. HENDRIKS Op vacantie uit Amerika. ZATERDAG 12 JULI 1952 Ho 28 DRIE EN ZEVENTIGSTE JAARGANG Over het nut van een begroting, die verschijnt als het jaar reeds half om is. zyn de verschillende deskun digen het nog niet eens en zo zou men deze vraag ook kunnen stellen voor de begroting 1052 die deze week aan de Raadsleden is aangeboden. Dit temeer omdat op deze begroting ingevolge begrotingsvoorschriften van bovenaf, practisch geen kapitaals werken voorkomen, dio in de toe komst by afzonderlijke Raadsbesluiten en begrotingen zullen behandeld worden. Zo geeft dus de begroting voor dit jaar alleen de lopende uit gaven en inkomsten te zien, die toch nog altijd een respectabel getal uitmaken. Zo meldt hoofdstuk II dat voor 1952 f 139.633.— aan salarissen en lonen zal worden uitbetaald (1951 f 115,845.24). Vorig jaar werd aan representatiekosten en vergaderingen f 5813 03 uitgegeven. Voor 1952 raamt men dit op f 1000.-. De opbrengst van secretarie-leges wordt geraamd op f 9500.- (vorig jaar f 9273.45). Algemeen beheer sluit met een nadelig saldo van f 160.674.— (vorig jaar f 156;080.68). Openbare veiligheid De openbare veiligheid geeft aan dat de brandweor, met alles wat er om en aan is, ons dit jaar f 9769. zal kosten (v j. f 7577.91). Ook dit jaar kan een schoorsteenveger er niet af. Of het by een geraamd stroom verbruik en onderhoud lantaarns f 5200 (v j. f 4822.45) mogelijk is, dat enkele lampen gedurende de hele nacht blijven branden, zal de Raad moeten uitzoeken. Ingevolge voorschriften van hoger hand zullen 25 borden geplaatst worden met. komaanduiding, wat geraamd is op f 1000.—. Bovendien worden 26 nieuwe verkeersborden geplaatst a f 1079.-, terwijl vervan ging en vernieuwing van andere verkeersborden deze post op doet lopen tot f 3276.- (V.j. f 439.48). Men heeft ingezien dat de vorig jaar geraamde kosten van f 12000.— voor Burgerlijke verdediging geenzins beantwoordde aan de werkelijkheid, die slechts f 479.47 was. In verband echter met. Regeringsplannen heeft men nu f 4975.— hiervoor op de begroting staan. Al met al levert het hoofdstuk Openbare Veiligheid ons een nadelig saldo op van f 28 076.—, (v.j. f 14.423.70). Volksgezondheid By het hoofdstuk Volksgezondheid vallen de slacht- en keurlonen op. In 1951 ontving de Gemeente daarvoor f 8200.-. Voor dit jaar is de opbrengst geraamd op f 18.895.—, nl. 25 paarden, 300 runderen, 300 kalveren, 200 nuch tere kalveren, 1250 varkens, 5 schapen en 1800 huisslachtingen. De dienst vleeskeuring zelf kost f 18.319.— zodat hier wel een heel bescheiden winst kan gemaakt worden. Onder dit hoofdstuk vinden we ook vermeld de schoolartsendienst en in de toelichting op de begroting zegt B. en W., dat eerstdaags de districts- schoolartsendienst ook voor Venray in werking zal treden. Zoals bekend ressorteert deze onder het Groene Kruis en de Gemeente heeft als bijdrage hiervoor uitgetrok ken f 3500.—. Het Limburgse Groene Kruis ontvangt als bijdrage in haar algemene kosten, voor haar zuige- lingenbureau, wyk- en kraamverple- ging en tuberculosebestrijding f 13.334 (v.j. f io.i63.2i). De gezinszorg var. de Derde Orde alsmede van de K.A.B. ontvangen ieder f 500.— subsidie. Al met al sluit ook dit hoofdstuk af met een nadelig saldo van f 21.632, (V.j. f 18.648.14). YolkshnisTesting Uit dit hoofdstuk blijkt, dat de Gemeente op het ogenblik in eigen dom heeft 105 noodwoningen, 1 nistonhut, 3 Aneby-noodwoningen, 189 woningwetwoningen, 82 woningen gebouwd met V6rm. bijdragen en 4 duplex-woningen. In de exploitatie tekorten van deze woningen moet de Gemeente f 8117.87 bijdragen. Deze woningen hebben f 3.314.944.20 ge kost en v dit bedrag moet nog voor byna 1 millioen kapitaal verstrekt worden. De Volkshuisvesting zal een geraamd tekort hebben voor 1952 van f 22 993. (v.j. f 11.705 47). Is het dan een wonder, dat de Ge meente er weinig meer voor voelt „bouwheer" te spelen. Openbare Werken Ondanks het feit, dat in dit hoofd stuk verschillende grote inkomsten der gemeente geboekt worden, bly'kt ook hier het nadelig slot alweer hoger geraamd te zijn als vorig jaar. f 180.063. (V.j. f 117.216.98) moet op dit hoofdstuk worden bijgelegd. De inkomsten zyn voornamelijk: Marktgelden f 2000 (v.j. f 1396.15) Staang. kermis f 11000 (v.j. f 9162.-) Straatbelasting f 31000 (v.j. f 29300.-) Rioolbelasting f isooo (v j. f 12500.-) Hand-ensp.d. f 10000 (vj.f 1885.—) Daartegenover staat dat het onder houd en schoonhouden van straten en pleinen begroot wordt op f 11.631, terwijl het onderhoud van wegen, voetpaden en rijwielpaden liefst f 69.161 kost. Het aandeel dat de wegschaaf voor zich opeist is f 8164. Naast het normale onderhoud van verschillende buitenwegen staan in dit hoofdstuk geen nieuwe plannen vermeld en zal dus veler hoop op een betere weg of betere verbinding teniet gedaan worden. Tenzij de raad een en ander nog apart op de begro ting wil zetten, maar gezien de uit eindelijke uitkomst aan het einde van de begroting hebben wij een vaag vermoeden, dat zelfs dat niet meer gebeuren zal. Hopelijk zyn we echter te pessi mistisch. Ook het onderhoud van duikers en waterlossingen kost de gemeenschap een kleine f 10.000. Onze plansoenen kosten meer dan f 7500, terwijl aanleg en onderhoud van riolering f 837vragen. Het enige lichtpunt op deze post is, dat de oude pomp op de Markt niet meer te restaureren is en er dus een nieuwe moet komen. Mis schien dat daar dan een fontein van gemaakt kon worden, hoewel dat wat grootsteeds klinkt en duur. Maar men kan nooit weten. De Gemeentereiniging is nog altyd eon post die niet sluitend te maken is. Tegenover een geraamde uitgave van f 11.486 staat slechts een opbrengst aan reinigingsrechten van f 9300. Gemeente-eigendommen brengen gelukkig nog wat op. Zo XVI Wiin van Aarssen Dit heeft feitelijk niets met my zelf t.e maken; het is de geschiedenis van een andere krijgsgevangene, maar van een die my dierbaar geworden is en voor wie ik veel meer respect heb, dan voor do meeste zogenaamde „heiden". Het is de geschiedenis van een eenvoudige Venrayse jongen, die in ons dorp nooit de kans zou gekregen hebben te tonen, wat er aan dapper heid, moed on beginselvastheid in hem schuildenhet verhaal van Wim van Aarssen. Wim was naar Indiü gekomen als soldaat, een van de vele „kolonialen", u P° ri.00-r^0& eincli&de, wat de stryd betreft, in Oost Java en zijn eerste kamp was Soerabaja. Als sterke knaap kwam hy in de keuken terecht, waar hot houthakken zijn beroet' werd. 't Was nog maar in het begin van de krygsgovangenschap, dat hy buiten de keuken een hels spektakel hoorde en nieuwsgierig ging hij eens kyken. Binnen een compacte kring van kerels waren oen Hollander en een Indo mekaar aan het toetakelen. Wim kon dat niet aanzien on met zyn sterke armen duwde hy de kerels uit elkaar met de woorden„Zyn jullie nou helemaal bedonderd om hier nog te vechten'? We zitten hier allemaal in hetzelfde schuitje". Op hetzelfde moment trof een harde klap hem op zyn achterhoofd en als echte Venrayse jongen kende hy worden de inkomsten van verpachte gronden op f 47.040.46 geraamd, waarvan alleen Peelplan-Zuid ruim f 27000 voor haar rekening neemt. Visserij en jachtverpachtingen bren gen ook nog f 2434 op. Al met al sluit dit hoofdstuk met een voordelig saldo van f 16211 (vj f 23.77204). Onderwijs vraagt aan de gemeenschap grote offers. Onderstaande lijst spreekt voor zich zelf. Hoewel geen Kon. goed keuring hierop vorkregen is heeft men, voor zover nodig, overal het vermenigvnldiging8cijfer 1 gebruikt, wat dus vooral voor de grote gezinnen van geweldig belang is. maar een reactie: Je omdraaien en de gemene aanvaller een mep ver kopen. Toevallig kwam die zó hard aan, dat de getroffene „bezwiemd" tegen de grond sloeg. Toen pas realiseerde Win zich de draagwijdte van zyn klap.: de bewus teloze was een Japanner. Die had de jongens tegen elkaar opgezet genoot van de vechtpartij tussen 2 van zyn vernederde vijandendie was het, die Wim de slag van ach teren gaf. Meteen kwamen er een troep Jap pen uit het wachtlokaal gestormd en een menigte trappen en slagen regen den neer op het lichaam van Wim, tot hy verfomfaaid in elkaar zakte. Met z'n allen sleepten ze hem naar het waclithok, de deur ging dicht, Dit is het laatste, wat zyn vrienden van hem zagen. Tot zover hebben vrienden van Wim my zyn geschiedenis verteld. De rest weet ik van Wim zelf, nu ik naast hem zit in do ziekenbarak in Singapore. Wim kan weer zowat praten en ik moet de woorden uit zyn mond trekken. Hy praat niet graag over zyn jaar en s maanden, gelegen tussen de klap en nu. Een paar weken geleden kwam iemand my vertellen, dat er in het kamp een half dode was aangekomen uit de Kempetai-gevangenis. De Kempetai is de Japanse geheime politie, de Gestapo van Hitier en de schrik van vriend en vyand. Het woord alleen al doet de Japanse soldaten rillen en beven en wij Om 't graf van Christus te bevrijden Klonk: „God wil het" in het rond. „Steunt de kerkbouw in deez' tydt>n" Klinkt de leus uit 'sBisschops mond. prachtige, heden ontvangen. Sterk verlaagde pry's. Komt zien, niets verplicht U. Aanbevelend, Langstraat 46 Telef. 713 (naast Coopmans Zaadhandel) schoolgelden nadelig saldo nadelig saldo Openbaar gewoon L.O. Bijzonder gewoon L.O. Bijzonder voortgezet L.O. Bijzonder U.L O. B.L.O Kleuterschool Middelbaar onderwijs Hoger onderwijs Nijverheidsonderwijs By de subsidies vinden we ditmaal naast de gewone voor de muziekge zelschappen, een verhoogde voor de jeugdverenigingen n.l. f 3.000,— (v.j. 3.239,—. De reden is niet opgegeven. Ook voor de Mater Amabilis cursus is f 175,— uitgetrokken. De totalen van subsidies bedragen f 10.597,— (v.j. f 9.477,93). Maatschappelijke steun en voorzorg De verpleging van een 50 tal Ven rayse krankzinnigen in verschillende inrichtingen in den lande, kost de gemeenschap f 67 802,—waarvan wel een deel terugkomt via provinciale subsidie en eigen bijdragen, maar ruim f 40000,— blijft toch voor reke ning van de gemeente. Het Burgerlijk Armbestuur is ta melijk optimistisch en vraagt tegen over vorig jaar f 63.440,— nu slechts f 61.900, Voor de overbruggingsregeling schat men f 14 551,20 nodig te hebben, waar van f 266,— voor rekening van de gemeente komt. Ook andere steunmaatregelen vragen duizenden guldens, maar worden voor het overgrote deel weer door het Ryk vergoed. Onder dit hoofdstuk, dat sluit met een nadelig saldo van f 136.515, (v.j. f 108046,97, staan ook vermeld de subsidies aan het Sociaal Charita tief Centrum en Blindenzorg resp. f 2 374,— en f 200,—. Onder Boofdstuk X, dat de Econo mische Aangelegenheden inhoudt'en ook al sluit met een nadelig saldo van f 5.282,— (v.j. 1.683.14) vinden we een subsidie aan Venray Vooruit van f 325,—, waarvan f 25,— extra zyn voor de voortuintjes-wedstryd. Belastingen Alles wat hierboven omschreven staat, moet op een of andere wijze in de gemeentekas terugkomen. Hoe B. en W. dat denken te bereiken, vinden we in Hoofdstuk 11, waar de belasting-opbrengsten geschat worden. Grondbelasting bebouwd f 15.600.— Grondbelasting onbebouwd 6 800,— Personele belasting 26.200,— 10.000,— 150,— 4.050,- 950,— 3.200,- 1952 f 100,— 81.459,- 2.000,— 11.743,— 12 024,— 8 000,- 15.540,- 750,— 43.491,— 1951 f 114,— 48.373.81 8.144,57 13.344,36 7.000,- 681,66 750,— 27.449,42 Hondenbelasting 4.900, Vermakelijkheidsbelasting 26.000, Ondernemingsbelasting 167.277, Vergunningsrecht(58 café's) 5.400, Deze posten zijn er oorzaak van, dat dit hoofdstuk sluit met een voordelig 8aldo van f 246.001,— (V.j. 183.607,83). Maar dit is niet genoeg om al die nadelige saldi op te heffen. Naast een algemene uitkering uit het gemeentefonds van f 116,340—krijgt de gemeente bovendien een aanvul lende bijdrage op de belasting uit keringen van f 182.700,—. Dat is nog niet genoeg om de begroting sluitend te kry'gen en daarom wordt uit de reservepot nogmaals f 127.273 genomen, om het tekort te dekken, Gelukkig, da^ dit reservepotje er nog is, anders waren we failliet. Nu rest in deze pot nog f 167.031,— en dan zyn we ook onherroepelijk aan het einde van ons latyn ge komen. De kapitaaldienst heeft, zoals we in de inleiding reeds zeiden, weinig nieuws te melden. We zien er de aanleg van enkele plant soentjes aan de Deken Thielenstraat, Hofstraat, Akkerweg en Oostsingel omschreven, een vernieuwde riolering aan de Bosweg en bebossingsplannen, maar daar blyft het by. De rest zal de Raad in afzonderlijke begrotings voorstellen moeten doen, wil men niet eind 1953 nog zitten te wachten op de goedkeuring van deze begroting- In do toelichting op de Peelplannen van de gemeente staat, dat de ge meente er rekening mee houdt, dat het ontginningswerk in de Vredepeel, waarvoor men eerst vijf jaren had uitgetrokken, nu in twee jaren vol tooid zal zyn. Daardoor worden voor dit jaar b.v, de kosten heel wat zwaarder als men aanvankelijk had geschat. Alleen het loonbedrag, dat in 1952 wordt uitbetaald, wordt reeds geschat op f 1.140.000,—, waarvan de gemeente kruipen in elkaar van angst, als een Kempei in ons kamp komt. Dan wordt er een meegenomen en de pater kan gerust een Requiem aan heffen. Alle geraffineerdheid van de Ooster ling in het uitdenken van martelingen heeft bij de Kempetai haar volmaakt heid bereikt; martelingen, waar wy Westerlingen nog nooit opgekomen zyn, zo geniepig, laag en berekend. Bij de wacht werd Wim eerst drie dagen zonder eten en drinken in een donker hok achtergelaten; toen werd hy onder sterk geleide overgebracht naar Batavia, waar in het gebouw van het Franse Consulaat, de Kempe- tai-rechlbank zetelde. Acht maanden duurde het onder zoek en de verhoren volgden elkaar regelmatig op. Elke dag kwamen er een stuk of wat voor de onderzoek commissie. Ze werden alle tegelyk binnen gelaten en de ondervraging van de eerste begon. De ene keer werd zo'n eerste op de pijnbank gelegd; een andere keer opgehangen aan de muur. Maar hoe dan ook, de martelingen kwamen op hetzelfde neer; schroeien met gloeiende naalden, uittrekken van nagels en vele andere, niet te beschrijven lage martelingen, welke ieder mens tot in het diepst van zyn ziel kwetsen. Na elke pijniging volgde een vraagWeet jij ditWaar is dieWaar liggen die wapensenzovoort. Als tenslotte de gemartelde bekende of bewusteloos werd, kwam de tweede, die alles van vlakbij gezien had, aan de beurt. Dan de derde, de vierde. Maar velen schreeuwden al een bekentenis, waar of gefantaseerd, uit, voor ze aan de beurt waren. Van tjjd tot tyd werd Wim afge zonderd in een kleine cel. Dan moest hy hurken in een hoek van de cel een deel voor haar rekening neemt. Aangezien nog niet tot uitgifte van gronden kan worden overgegaan, i.v.m. do regeling van boerderijbouw, heeft de Peelcommissie besloten do gereed gekomen kavels in eigen be heer te beplanten en te zijner tyd de gewassen op stam te verkopen. Dit alles maakt het noodzakelyk, dat hiervoor f559.000 wordt uitgetrokken. Tenslotte kan men hieruit nog lezen, dat de gemeente ruim vier en oen half millioen gulden heeft opgenomen als geldlening en bijna vief millioen als tijdelijke kasgeldleningen. Dat ia het dan in grote lynen. Een begroting, waarop wij verschillende dringend noodzakelijke posten missen, b.v. herstel Schoolstraat etc. maar die des ondanks toch sluit met een tekort van f 127.273,—. De zoveelste bittere )il, die onze gemeenschap na deoor- og al heeft moeten slikken. De opbouw van onze gemeente heeft handenvol geld gekost, geld, dat voor een groot gedeelte van het Ryk kwam, maar ook geld uit de gemeentekas. En wel zoveel, dat we niet alleen armlastig zyn geworden, maar boven dien, zoals uit deze begroting blijkt, ook geen kans meer zien om er bovenop te komen. Wat dat betekent voor een zich nog steeds uitbreidende gemeente, die grote kapitaal werken, als de ontgin ning der Peel, wegen etc., onder handen heeft, of nog in het vooruit zicht, zal de toekomst leren. Maar veel goeds zal het niet zyn. En daarmede worden levensbelangen om dit grote woord te gebruiken - van onze gemeente en onze gemeen schap aangetast. Inderdaad heeft de gemeente nog ryke bezittingen. Zyn bossen en boer derijen, maar als we zover zyn, dat wordt het een falikant bankroet. Wat de oplossing zal zyn voor deze wel uiterst dringende kwestie, is niet zo maar uit te maken. Hier is finan ciële steun van bovenaf niet alleen voldoende. De bijna anderhalf millioen; die dit jaar alleen aan loon in do Vredepeel moet worden uitbetaald, is daarvan wel een sprekend voorbeeld. Hier zal op andere wijze ingegrepen dienen te worden. We vermoeden, dat hierover in de Raad ook nog wel het een ander ge zegd zal worden by de begrotings beschouwingen, als tenminste in Comité-Generaal niet alle kruit ver schoten wordt. Maar het is mede de taak van de Raad om aan te geven, hoe hoog de nood gestegen is on welke oplossingen men zal dienen te zoeken. en kijken, 12 uur lang elke dag, tegen een hel verlichte witte muur, waar een sterke lamp schel licht op uit straalde. Op het laatst dreunt en dondert het in je hoofd, je dreigt gek te worden van de hoofdpijn. Je benen gaan eerst slapen, maar dan sterft de kriebel-pijn weg. Als je dan na de eindeloze lange dag verlost wordt, weigeren de benen elke dienst. Zo gaat dat enkele dagen door en dan volgt weer een dag ondervraging. Wim bekent me, dat hy graag van alles toegegeven had, als het waar was geweest. „Maar ik had me liever laten villen, dan die rot-Jappen gen, dat ik met opzet die schoft neergeslagen had". De dag van de rechtzetting kwam als een verlossing. Nogmaals ver klaarde hy de ware toedracht; de 8 maanden onderzoek had geen veran dering in zyn houding gebracht. Als hy niets meer te zeggen heeft, maakt een der rechters een dik boek open en leest de reeds geschreven veroor deling voor: Vijftien jaren eenzame opsluiting. Op een Japanse schuit arriveerde hy, met enkele anderen, in Singapore, waar de beruchte Outram-road-gevan- genis lag, het oord waar niemand levend uitkwam. Ia een cel met een planken bed begonnen de 15 jaar; na enkele dagen volgde verhuizing naar een andere cel. Twee keer per dag werd door een luikje het eten aangereikt, een kommetje droog gekookte rijst met wat blaadjes. Verder geen enkele afwisseling, als een uur luchten per dag. Dan moest je hardlopen op een klein pleintje, zonder te spreken met de medege vangenen. Maar het zien van andere slachtoffers gaf reeds moed. Je knipte beginnen en zelfs na vyf jaren woor op vacantie te komen. Of het liem toen niet gelukt is een Venray's meisje mee te krijgen, vertelt de geschiedenis niet,"maar feit is, dat hy niet lang daarna mot een Amerikaanse in het huwelijk trad. Over zyn eerste tyd in Amerika kan Mr Pouwels lang vertollen. Zon der Engels te kennen was hy naar Amerika getrokken en stond dus met de mond vol tanden. Mgr Wijnhoven liet. hem ocliter niet in de steek en binnen onkelo jaren wist hy niet beter meer of Engels was zyn moedertaal. Over het werk van Mgr Wijnhoven, die helaas te vroeg gestorven is, zyn boeken vol te schrijven, aldus Mr Pouwels. Wat deze Venrayse priester daar gepresteerd heeft, grenst aan het ongelooiiyke. Zyn graf, midden in de tuin van hot grote weeshuis, door hem in New Orlean3 opgericht, wordt nog altyd druk bezocht. In de loop van de 25 jaren, die in Amerika verbleef, heeft liy daar zeer vele Venrayers ontmoet, zoals Father Kemps, Arthur Esser, Theodor Wil- lems, Jac. Kessels e.a. on zyn oudste dochter is zelfs getrouwd mot oon zoon van Thomas Jenniskens uit Leunen, die ook naar Amerika is getrokken. Zy kennen echter geon Venray's meer. Nu hij weer op huwelijksreis zou gaan, besloot Mr Pouwols zyn geboorteplaats te bezoeken, ook al om zyn vrouw kennis te laten makon met het land en het volk, waaruit hy zelf is voortgekomen. En deze kennismaking is Mrs Pou wels best bevallen. Niet alleen is dit een wondermooi land, maar Uw gulle hartelijkheid en gastvrijheid is boven alle lof, aldus deze Amerikaanse, die niet alleen aan Marken en Volendam maar ook aan Venray de beste her inneringen meeneemt. Belden waren wel wat geschrokkon toen ze door de hele familie van de boot werden gehaald, waaronder liefst 46 familieleden waren, die zo nog nooit hadden gezien, maar toen Mr Pouwels na enkele dagen het oude Venray's te pakken had, zy het dan met Amerikaans accent, toen was het gauw bekeken. Van het oude Venray kende hy niets meer terug, de ontwikkeling, die Venray had meegemaakt, noomde hij byna Amerikaans. Maar aan alles komt een eind, ook aan deze huwelijksreis, die Maandag a.s. eindigt meteen reis naar London on vandaar naar New York. Mr Pouwels heeft vele oude her* inneringen opgehaald 011 nieuwe vriendschapsbanden gesloten. En Mrs Pouwols zal straks in Louisiana voel kunnen vertellen van het kleine landje aan de zee, dat zulk een ge weldige indruk op haar heeft ge maakt 1 Het was er Zaterdagavond druk in Zaal „Wilhelmina", waar Mr. en Mrs. Pouwels uit New Orleans voor hun familie en vrienden een feestavond gaven, die naast een herdenking van hun zilveren huwelijksfeest, tevens een afscheidsfeest was by huntorug- keer naar de Verenigde Staten. Het was in 1920 dat Frans Pouwels een brief kreeg van Mgr Wijnhoven en zyn neef Toon Pouwels, om ook de oceaan over te steken en in Amerika zijn geluk te komen be proeven. Reeds vroeger waren verschillende Venrayers de wyde plas overgestoken en volgens de berichten had Amerika hen allen een behoorlijk bestaan gegeven. Avontuurlijk aangelegd als Frans Pouwels was, duurde het niet lang of ook hy was in New Orleans, waar hij op de pastorie van de grote Venrayer, Father Wijnhoven, voor lopig onderdak kreeg. Als metselaar en tegelzetter er heen gegaan, was hy binnen enkele jaren in staat een eigen zaak te eens een oogje, probeerde te lachen zonder dat de bewakers het zagen Die niet meer konden lopen, werden naar buiten gedragen. Na een paar weken al vertoonden zich de eerste verschijnselen van de ziekte, welke de Jap stelselmatig onder de gevangenen verspreidde schurft. De verhuizing naar een andere cel had dit tot doel. Wim was in een cel gekomen, waar oen schurftlijder gestorven was. De ziekte woekerde voort, langzaam maar zeker. Eerst de handen en voeten, toen de rest, zó lang, tot het gehele lichaam overdekt was met koeken en hobbels. In die toestand trof ik Wim het eerst aan. Toen ze my kwamen zeg gen, dat er een Venrayer uit de Kampetai-gevangeni8 was aangeko men, ging ik direct kijken. Aan de Engelse verpleger vroeg ik, waar hy lag. Nr. 12 en ik erheen. Daar zag ik iets zó walgolyks en verschrikkelijks, dat ik er van gruwde. Een geheel naakt lichaam, waar geen vingers, geen tenen, geen neus of ogen meer aan te onderscheiden waren. Een massa vuile wonden en bulten. Ik vroeg iets, maar de tong hing dik-bekoekt uit de mond; er kwam geen leven in deze stinkende schurft- hoop. Ik begreep trouwens niet, dat iemand zo nog kun leven. Of de dokters het er nu op gezet hebben, persé deze mens in het leven te houden, weet ik niet. Ook niet, of O.L. Heer hem daarboven nog niet kon gebruiken. Maar zeker is, dat na een week kunstmatige voeding, in smeren met permangaan en andere spullen, de koeken gingen drogen en afvielen. Er kwam, weer leven naast hem 0 wonder, inderdaad in en vele uren heb ik gezeten en een cigaret In de Venrayse Peelparel strijken Venrayse mensen de Venrayse Overhemden en Boorden Maandag, Dinsdag of Woensdag gebracht Zaterdag klaar voor hem gerold van krantenpapier en een paar sprietjes „apenhaar", do ongefermenteerde inlandse tabak. Wat die knaap voor een kracht, een oerkracht in zyn ljjf heeft, mag een unicum heten, maar na eon maand liep hy weer rond, vol witte plekken, bleek en lelyk. Hy slingordo zyn benen wat raar, maar hy liop. En na nog een maand droeg liy weor zakken in de keuken van do ziekon barak. Zo ver ging hy, dat oudero mensen hem waarschuwden ..Van daag of morgen komt de Kempetai je weer ophalen". Geen succes, hot was weer de oude braniemaker, zulks tot zyn ongeluk. Want elke drie maandon kwam een kampei by ons, om z(jn klanten te keuren. Van de tien dio er by ons gebracht werden, stierven er acht, de meesten waren al dood als zo kwamen. Maar, dan stonden ze niet op de dodenlijst van de kempei, doch op de onze. Dan hadden zo immers de zieken naar een hospitaal gebracht, de gemene sloebers Dat zo'n knul als Wim er door kwam, was geenszin hun opzet. Op een avond kwam ik thuis van het werk, toen een vriend me al opwachtte „Wim is weggehaald, terug naar de kempei 's Avonds heb ik by ons dagelijks rozenhoedje voor Wim zyn ziel ge beden, niet voor zyn lichaam. (Een jaar later In het ziekenzaaltje ligt weer een schurftig lichaam, zonder leven, helemaal lam Het is Wim Ik vraag hem, na een week: „En Wim, ga je weer zakken dragen „Ik kom nie van miene nest aaf, al duurt den oOrlog ok nog hondord jaor Hy heeft ook woord gehouden, 15 Augustus 1043 moesten we Wim leren lopen 1 Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1952 | | pagina 5