TWEEEE BLAD VAN PEEL EN MAAS Seizoenarbeid Dagboek van een krijgsgevangene P koffie eenfhee. schept kansen en problemen... Herijk van maten, gewichten en meetwerktuigen NIEUWE KERKEN Emigratie als Limburgse noodzaak iu Venray Gebrek aan beschaving ZATERDAG 31 MEI 1952 No 22 DRIE EN ZEVENTIGSTE JAARGANG Verschuiving van krachten gaande Do tijd, waarin do seizoenarbeid zyn hoogtepunten beleeft, ligt weer voor ons. Meer dan in voorgaande jaren wordt deze werk gelegenheid met enthousiasme begroet. De werkloosheidcijfers zullen er een daling door ondergaan, welk verschijnsel enige opluchting zal brengen op de arbeidsmarkt. Dit is verblijdend, maar wy mogen er niet door in slaap worden gesust. Voor het scheppen van een regelmatig vloeiend gezins inkomen is de seizoensarbeid beslist ongeschikt. Daarom dient eigenlijk dit soort arbeid als vorm van normale werkgelegenheid te worden geëlimineerd. Is aan het vraagstuk van die seizoenarbeid in het verleden wel voldoende aandacht besteed? Dit moet worden betwijfeld en wij geloven dat hierdoor het ellendige werkloosheidsverschijnsel is verscherpt. Wy kennen allen de werkloosheidspiek in het har!je van de winter en de conclusie van de meesten luidt, dat dit vrij normaal is. Daaruit volgt dan ook het aanvaarden van werkloosheid voor velen in een tyd van het jaar, waarin behoor lijke inkomsten het meest nodig zijn. Ssizoenarboid zal uit de sfeer van de normale arbeid moeten worden gebracht naar een welkome vorm van werkverruiming gedurende een bepaald gedeelte van het jaar. Dan eerst zullen wij er in slagen veront rustend gebrek aan werkgelegenheid in de wintermaanden te voorkomen. Wij zijn er dus nog niet'Wanneer wy arbeid verschaffen aan hen, die ge doemd zijn het gehele jaar in ledig heid door to brengen. Als seizoenarbeid mag worden be schouwd werkgelegenheid, die slechts een korte periode van het jaar bestaat. Wy noemen de landarbeid en een groot deel van het werk in de landbouw. Andere vormen van seizoenarbeid vinden we in het schil dersbedrijf, bij de bouwvakken, in de aardappelmeel- en suikerindustrie. Ook de meoste werkkrachten in het hotel- en pensionbedryf werken daar slechts een korte tyd van het jaar. Binnen de seizoenarbeid kunnen we onderscheid maken tussen arbeid waarvoor veel scholing nodig is en die waarbij dit niet het geval behoeft te zijn. By geschoolde seizoenarbeid is het moeilijk een afdoende oplossing van het vraagstuk te vinden, omdat de scholing specialisten vormt, die meestal ongeschikt zijn voor andere werkzaamheden. Onder deze groep zyn er echter een aantal die een zodanig inkomen genieten gedurende het seizoen, dat zy de rest van het jaar zonder zorgen kunnen tegemoet- zien. Voor de overigen is het vraag stuk practisch onoplosbaar, zodat een kern van seizoenworklozen, ook in de toekomst, onvermijdelijk zal blijken. Vakopleiding nodig Do grootste groep seizoenarbeiders bestaat uit minder- of niet-geschoolden. Het zal in de toekomst zaak zyn deze mensen over te hevelen naar werkzaamheden, die het gehele iaar kunnen worden verricht en derhalve ook regelmatig een inkomen afwerpen. Met deze verschuiving van werkgele genheid is reeds een aanvang gemaakt door de mechanisatie van de land bouw. Het is niet onbekend dat in deze bedrijfstak de meeste seizoenarbeid wordt gevonden. Naarmate hier meer gebruik wordt gemaakt van de machine in het seizoen, zal de vraag naar handenarbeid afnemen. Deze handenarbeid zal in de zich uitbrei dende industrie een regelmatige werk kring moeten vinden. Hiervoor is nodig een krachtige bevordering van de scholing op allerlei gebied. Vak bekwame ^rbeid versterkt de kwali teit van een product en doet de kostprijs dalen. Beide factoren bieden ongelooflijk veel steun aan de positie van ons land als exporteur van industrie producten. Wy moeten onze naam als industrieland in de wereld nog vestigen voor een deel en wy mogen niet bedrogen uitkomen. Daarom geven ouders aan hun kinderen met een goede vakopleiding een onschat bare steun in de rug. Andere krachten Hoezeer echter de machine ons ook te hulp komt, er zal altyd een geweldige hoeveelheid seizoenarbeid overblijven. Hoe vindt men daar dan krachten voor? Wy geloven dat die steeds zullen zyn te vinden. Wy denken daarbij aan het groot aantal studenten en scholieren, dat juist in de maanden met de meeste seizoen arbeid de geest zoekt te ontspannen. Men zoekt die ontspanning in vacan- tie, doch de rusttijd van scholen en universiteiten is zo lang, dat er vol doende tyd disponibel blijft om lichamelijke arbeid in de landbouw of in het toerisme te verrichten. Dit vraagt weinig geestelijke inspanning en voorkomt het gevaar van eenzijdige ontwikkeling van de geest met ver waarlozing van het lichaam. De afwisseling van het werk binnenshuis met dat in de buitenlucht kan ook slechts worden aanbevolen. Bovendien kunnen velen van hen met de seizoenarbeid zich nog een klein inkomen verwerven, dat in de meeste gevallen zeer welkom zal zyn om de lasten van een lange studie te verlichten. De steeds meer tijd vorderende theoretische opleiding schept evenredig grotere moeilijk heden by de financiering, die dus en passant nog gedeeltelijk kunnen worden opgelost. In Amerika en Canada wordt dit systeem van afwis selend werken en studeren met veel succes toegepast. Niemand vindt het daar een uit zondering en zowel van de zyde van het bedrijfsleven als die van de stu derenden wordt er rekening mee gehouden, terwijl ook de onderwijs inrichtingen hun werkplan er op afstemmen. Ook in Nederland zal aan deze mogelijkheden in de toekomst meer aandacht moeten besteed. Van de zijde der werkgevers en in onder wijskringen ga men over tot bestu dering van dit vraagstuk en men trachte in gezamelyk overleg de mogelijkheden te verwezelyken. Met klem dient er echterop gewezen te worden, dat niet het levende geslacht van seizoen arbeiders de dupe mag worden van de mogelijkheid om noodkrachten aan te werven. De maatschappelijke ontwikkeling leide er toe, dat het verschijnsel der seiszoenarbeid die, een omvangrijke groep landgenoten voor een grootdeel van het jaar sociaal afhankelijk maakt op de duur tot het verleden gaat behoren. X Elke dag, om 5 uur is het werk afgelopen. Dan verzamelen do corveërs zich weer in de werkplaats van Stok vis de een is nog vuiler dan de ander. Vooral de autoslopers hangen van smeer en olie aan elkaar, maar we mogen er allemaal zijn wat vuilheid betreft. Dat maakt het geheel nog armzaligerkale koppen, naakte bovenlyven en hoge schoenen aan de lange dunne stokbenen. Aussies, Engelsen en Dutchies in een lange rij, geflankeerd door schreeu wende jappies met levensgrote spuiten. Zo schreeuwen tegen ons, tegen de vrouwen langs de weg; porren en slaan tot we de oude poort inpersen naar de nauwe gangen van de gevangenis. Wo schroebelen mekaar onder de douches; we halen ons pannetje droge rijst met groenteblaadjes en de lange avond daalt weer over ons. Ergens in het gras liggen we en praten en fantaseren. De corveoërs hebben nieuws, de thuisblijvers heb ben nog meer geruchten. Nergens brandt licht dan op de wachttorens op de hoeken, waar dreigend mitrail leurs op ons gericht staan. Dan komen de nieuwtjes van de dag. Mijn buurman heeft 6 uur op zyn knieën moeten zitten op hobbelige keien, hjj zag een jap te laat en vergat te brullen „Kéré" en te buigen, ander kreeg een pak slaag, omdat hy lopende rookte; we mogen alleen zittende roken met een asbakje m ij hand, ook al zitten we in de modder. Dat zyn zo de nieuwtjes. Ik zelf sta even te luisteren naar een piano solo buiten de muur, vergeet de jap op de toren te groeten en sta even later in de houding by de wacht toren. Anatawa sjoko Wat bedoelt hy, Sjoko?? Ik zeg maar „Hai". Een andere jongen in de verte wordt met een brul geroepen. Dezelfde vraag„Ben jij Sjoko Een vragende blik naar my, die het ook niet begreep. „Zeg maar neen, ik zei ja en sta hier". „Iie". Een gulle laat de reuze tan den van de jap zien. „Geef die sjoko een klap". En zo kryg ik van myn vriend een flèr in mijn gezicht. Ik vraag hem flink te slaan, dan zal ik me wel laten vallen. We kennen door bittere ervaring de nodige trucjes om de japse sadisten tevreden te stellen. Met de holle hand treft hy my op de wang; ik rol languit in het gras, geef een schreeuw van py'n en hoogst tevreden klinkt het „Bakéro" van de toren en broederlijk gaan de Sjoko en niet sjoko aan onze tolk vragen, wat dat „Sjoko" wel betekent. „Officier" en nu wordt ons alles duidelijk. Ik, de officier, moest ge slagen worden door de mindere. In de gevangenis is geen enkele geestelijke, zodat we nooit een H. Mis kunnen bijwonen, noch het H. Sacrament ontvangen. Dat voel je pas, als er geen kans bestaat om te biechten of communi ceren en Magere Hein elk6 dag zyn slachtoffers opeist. Burgemeester en Wethouders van Venray, maken bij deze bekend, dat dit jaar voor de herijk der maten, gewichten en meetwerktuigen zal zitting gehouden worden te Venray in het achterzaaltje van café-restau rant SchaefFers, Schoolstraat 3. Op Maandag 0 Juni a.s. van 11 12 en van 13.30—16 30 uur voor hen, wier geslachtsnaam (firmanaam) begint met een der letters A, B, C, D, E, F en G. Op Dinsdag 10 Juni a.s. van 9 12 en van 13.30-16 30 uur voor hen, wier geslachts- (firma) naam begint met een der letters H, I, J, K, L, M, N en O. Op Woensdag 11 Juni a s. van 9—12 en van 13 30-16.30 uur voor hen, wier geslachts (firma)naam begint met een der letters P, O. R, S, T, V, W, X, Y en Z. Aan belanghebbenden wordt in herinnering gebracht ie. dat de maten en gewichten schoon, droog en roestvrij moeten worden aangeboden om onderzocht te kunnen worden; dat ijzeren maten van binnen en van buiten geverfd dienen te zyn, koperen gewichten afgewassen en ook de gaten gereinigd; dat ijzeren gewichten niet gepotlood mogen zijn, doch roestvrij moeten zyn gemaakt en daarna ingewreven met gekookte lijnolie; 2e. dat de maten en gewichten vóór 1 October 1952 gestempeld moeten zyn m9t de letter t en dat er, by verzuim of verhindering om van de zitting gebruik te maken, nog gelegen heid bestaat maten en gewichten te laten herijken aan het ykkantoor te Maastricht, des Vrijdags van 9—12.30 en van 14 30—17 uur. 3e. dat de maten en gewichten, welke zyn gestempeld met het afkeu- ring8merk niet in winkels enz. mogen worden teruggebracht; 49. dat ten bate van 's Ryks schat kist betaald moet worden voor het onderzoek der maten en gewichten (keurloon) en voor het justeren der gewichten (justeerloon) en se. dat de milligramgewichten niet op de herykzitting, maar alleen aan het ykkantoor herykt kunnen worden. (De gezegelde enveloppe, afgegeven by de vorige verificatie, moet met de gewichten franco per post worden opgezonden, daar de gewichten anders aan de eisen, gesteld voor de nieuwe, moeten voldoen, terwijl een postbewijs tot een bedrag, overeenkomende met de som van 20 cent, voor elk gewicht moet zijn ingesloten. Dit bedag kan ook op postrekening no. 507661 van IJkkantoor Maastricht worden gestori) Venray, 21 Mei 1952 Burgemeester en Weth. van Venray A. H. M. JANSSEN, Burgem. J. VAN DEN BOOM, loco secr. LV'giro 10 20 60 Vele beekjes vormen stromen Die de grote schepen dragen Vele kwartjes saamgekomen Zullen kerkgewelven schragen. De Jap wil trouwens geen „samen scholingen" van meer dan 5 personen. En zo zie je elke avond tussen de buitenmuren groepjes jongens staan, die de rozenkrans bidden. We doen het byna fluisterend, om de Jap, die buiten de muur patrouilleert, niet attent te maken op deze verboden godsdienstoefening. Alleen Zondags mogen we in grote groepen onze godsdienst belijden. Maar wat wil je zonder priester De Protestanten hebben het gemakkelijk in dit opzicht. Doch nood breekt wet. We hebben één Misboek en daaruit worden de voornaamste-ge beden van de Mis van die dag dan voorgelezen: Epistel, Evangelie, Con- fitior, enz. Alleen het Canon slaan we over. We kiezen hiervoor de bijpassende gebeden uit een gewoon kerkboek. En preken doen we om beurten en het moet gezegd zyn: de woorden komen uit het hart en zyn geboren in nood, ook al komen ze er zonder enige rhetorica uit. Na enkele Zondagen hebben we een vaste predikant, een oudere, die, zelf vader van een groot gezin, ons zo simpelweg kad opbeuren aan de hand van de voorgelezen Evangelie teksten. Maanden lang houden we dat zo vol. Dan nade.it Kerstmis. We vragen een onderhoud aan met de Japanse commandant, om een priester voor die dagen te krijgen. Hy zal er over nadenken. Wel laat de Jap 150 kippen en 50 varkens weghalen uit de kampongs en die worden allen tegelijk geslacht Geen onzer heeft vlees of vet gehad in een half jaar en nu moeten we spek eten, dat we er van moeten kokhalzen. Natuurlijk wordt iedereen er zo ziek van als een kat; onze maag kan Daghitje staakt de was ervoor Buurvrouw wipt even aan ervoor Tuinman vergeet het gras ervoor U laat alles staan ervoor Erï betere waar En 10 procent Alleen De Gruyter Tijdens het bezoek van Prins Bern- hard aan Limburg werd in de Staten zaal van het Gouvernementsgebouw ten overstaan van Z.K.H. en een aantal genodigden, afgevaardigden van het sociale, economische en be stuurlyke leven van Limburg, een viertal voordrachten gehouden over in het brandpunt der belangstelling staande onder werpen. Wy menen geen der sprekers tena te komen, wanneer wy mededelen, dat vooral de logische, doordachte, voortreffelijk opgebouwde voordracht van Z H. Exc. Mgr, Dr. J. Hanssen, coadjutor van de Bisschop van Roermond over het Emigratie- vraagstuk wel bijzondere waardering oogstte. Voor de oorlog was het in de land bouw reeds duidelijk, dat deze het bevolkings overschot niet meer zou kunnen opvangen. Op dit ogenblik komen er in de industriële sector 6400 arbeidskrachten per jaar méér. Daar in de landwinning in Limburg geen emplooi zit, aangezien door de mecha nisatie de arbeidsmogelijkheden af nemen en grote oppervlakten grond voor stedenbouw, industriële doel einden en verkeerswegen in beslag genomen worden, zal alleen in de industrie nog gedeeltelijke opvang- mogelijkheid aanwezig zijn. eenvoudig geen vethoudend voedsel meer verdragon. Maar toch eten we de hompen vlees, kip en spek, of we boeren zyn, die drie keer per jaar slachten. Om nog eens één koer ouderwets te kunnen bikken, hebben we wel buikpijn over. En Kerstmis vieren we zonder priester. Uit de Engelse en Nederland se jongens wordt een koor gevormd, dat Holy the Night en Stille Nacht meerstemmig zingt. Ook voeren we „Levende Kerstbeelden" op, waarbij we de werkelijkheid misschien dich ter naderen dan zulks geschiedt in de vaak pompeuze voorstellingen. Onze H. Jozef is inderdaad een arm9 tobber, met kleren van oude zakken om z'n magere leden. Kerstmorgen, om 10 uur, wordt bekend gemaakt, dat een Pater in de ge vangents zal komen. Staande op een put spreekt hy ons toe. In een voudige woorden vergelijkt hy onze omstandigheden, armoede en misken ning met die van het Kerstkind en Zyn aardse ouders. Dan verzoekt hy ons een oprecht Akte van Berouw te bidden om ons daarna een generale absolutie te geven. Biechthoren is verboden, omdat er absoluut geen persoonlijk contact mag plaats heb ben. En toch voelen wy ons geestelijk gesterkt na deze predicatie en abso lutie. Geestelijke rijkdom zit hem niet in grootse kerken, orgels en ryke ge- wadeD. Hier staan wel 1000 brood magere, halfnaakte kerels tussen de sombere gevangenismuren, ontdaan van alle uiterlijke macht, rijkdom en comfort, vernederd en getrapt, de oneindig grotere vernedering van dit Kindje te overdenken en nimmer is er groter vrede geweest in onze harten. Naar onze berekeningen zal de in dustrialisatie nog een werkgelegen heid voor 7500 arbeiders opleveren, waarmee 0 jaar gemoeid zijn. Vlodrop één jaar. Eventuele mijnindustrie in de Peel drie ;i vier jaar. Het is duidelijk, dat men niet uit sluitend op de industrie vertrouwen kan en dat andere wegen moeten worden gezocht. De gevolgen van overbevolking zyn armoe en demora lisatie en daarom moet zy worden voorkomen. Emigratie moet dan ook op gelijke lijn gesteld worden met de indus trialisatie en men kan aannemen, dat 3/8 van de toenemende arbeiders reserve iu de industrialisatie emplooi zal vinden, 3/8 in de emigratie, ter wijl 2 8 zal kunnen worden onder gebracht in de verzorgende beroepen. Respectievelijk zyn dit 2400, 2400 en 1600 mensen. Gelet op de samenstelling der emigranten gezinnen betekent dit een jaarlijks emigratiekwantum van 3000 11 4000 per jaar, aan welk cijfer wy hier in Limburg nog lang niet toe zyn. In het afgelopen jaar emigreer den 1358 mensen. Daar Limburg 7 a spet. der Neder landse bevolking omvat, zou dit het dubbele n 1. 2000 hebben moeten zyn. Stellen wy het jaarlijkse getal voor Nederland op 50 000 a 60.000, dan zal Limburg er 3500 moeten afstaan,'wat dus overeenstemt met het boven genoemde cijfer. tweede Pinksterdag is geopend van 11 1 uur en van 3—9 uur en Woens dag en Donderdag d.a v. van 9-21 uur Donderdag wordt de tentoonstelling gesloten, die opgezet is onder auspi ciën van de Schoonheidscommissie van Venray Vooruit. Het zyn olieverf en houtskoolschilderijen. De grote tentoonstelling van de schilderwerken van H. Jonas alhier, gaat thans definitief door. Heden Zaterdag om 4 uur' zal bur gemeester Janssen de tentoonstelling openen, die geheel samengestold is uit werken gedurende zyn verblijf in Venray en die nog niet eerder werden geëxposeerd. In totaal zullen het on geveer 60 stukken zyn. De expositie wordt gehouden in de nieuwe jongensschool. Op eerste on De dagen volgen dan weer in een tonigheid op elkaar, dagen van hoop en vertwijfeling, steeds dezelfde honger en hetzelfde heimwee en 3 maal daags hetzelfde hapje rijst, droog en uiterst langzaam verwerkt; hetzelfde hok met dezelfde 100 jon gens, 3 maanden lang. Tot wy in een grauwe regennacht weer aangetreden staan, zwijgend, druipend en gelaten. Onze weinige spullen in een bundeltje onder de arm. De moesonregen gutst op ons neer en uren, uren achtereen staan we daar. Zo hebben wij reeds vaak gestaan, gesleurd van kamp naar kamp. Doch nu voelen wij inti ief, dat dit het einde van ons verblijf op Java zal zyn; wy voelen, dat wo afgevoerd worden naar eldersChina, Mansjoeryo, Burma of Malakka Wy weten niets zeker, maar voelen alles. Na 8 uur wachten dreunt de pas van een colonne Jappen, zwaar ge wapend, die ons zal wegvoeren. We denken niet meer, we zyn alleen maar dood moe. Wordt vervolgd Het begrip beschaving wordt nogal eens graag met het begrip kennis ver ward. We hebben in de oorlog toen het nazidom regeerde overigens toch wel gelegenheid gehad het onderscheid té" proeven. Aan kennis ontbrak het degenen, die wapens zo vol begeeste- riüg opnamen, niet, doch... daarmede demonstreerden ze duidelijk en klaar, dat ze van beschaving geen kaas gegeten hadden. We halen extra deze gelijkenis van stal om niet misverstaan te worden. Immers in kleinere zaken, die even wel in de grond eender zijn, gooien we vrolyk en opgewekt, zonder dat we blijkbaar verontrust worden, deze begrippen door elkaar. En het ongeluk wil nu eenmaal, dat degene, die zich verrijkt heeft met een bepaalde kennis zo gemakkelijk z'n omgeving ook op het andere terrein b9ïnvloedt. Hoe gauw zegt de massa niethy zal 't wel weten, want hy heeft let ters gevreten In de oorlog hebben we echter gezien, dat lieden, die met het praedicaat van de wetenschap voor hun naam pronkten, niet minder aan de verkeerde kant stonden. Het gevolg daarvan was natuurlijk dat de verwarring omtrent wat goed en wat niet goed was dooreen gehas peld werd en dat het boze zelfs „wetenschappelijk" verdedigd werd. En nu is juist de beschaving iets, die iedereen waar hy ook staat of wat hy ook doet, zich eigen kan maken Men behoeft er geen bolleboos voor te zyn. De minst begaafde kan in dat opzicht een sierraad van de samen leving zyn en men treft het gelukkig heel vaak aan dat de me98t eenvou dige tnens karaktereigenschappen be zit, welke hemelhoog uitsteken boven degenen, die een bepaalde hoogte in de maatschappij beklommen hebben. Het is met beschaving een teer ding. Men heeft het of men heeft het niet. Gemeenlijk brengt men het van huis uit mee, evenals ook andere eigen schappen. Of een gemeenschap, een dorp of een stad, beschaving bezit, ziet men reeds aan het uiterlijke. Wanneer de goederen, die in een gezamelyk bezit beboerd of die goederen, welke vrije lijk iederoen mag naderen, door de z.g. stille massa in ere gehouden worden, dan draagt men het etiket van beschaving naar buiten. Dat begint al by de kleine dingen. Indien men ergens komt waar b.v. de straatnaambordjes half of heel stuk gebombardeerd zyn dan is dat een teken aan de wand dat men in die buurt Dog wel een opkikkert je nodig heeft. Talloos zijn de „voorbeelden", waar door men een welopgevoede gemeen schap kan kennen. Hoe vaak ziet men niet dat een plant of een sierboom in een plantsoentje, welke toch met

Peel en Maas | 1952 | | pagina 5