De Vredepeel uickdt cntqónnen WEEKBLAD VOOR VENRAY EN OMSTREKEN Na 600 jaren eindelijk vrede? Millioenen project schept nieuwe kansen voor on ze landbouwers. Zware lasten voor gemeente Venray ORGËLUOËKJE Morgen Memisa-collecte aan de kerkdeuren ZATERDAG 8 DECEMBER 1951 No 49 TWEE EN ZEVENTIGSTE JAARGANG Druk en Uitgave Drukkerij Kantoorboekhandel Grootestraat 28 Venray Telefoon K4780-512 Postrekening 150652 PEEL EN MAAS Advertentleprfjien worden op aanvraag gaarne verstrekt. Lasso mm-prljs 8 cent Abonnementsprijs p. kwartaal i voor Venray I 1.10 bultan Venray I 1.30 uitsluitend bij voor uitbetaling 4e Konden wij U vorige week berichten over de op handen zijnde voltooiing van een groot ontginningswerk in Peelplan Zuid, deze week komen wij Uw aandacht vragen voor een nieuw en nog grootser project, dat binnen enkele jaren niet alleen tientallen boerengezinnen een goede mogelijkheid zal bieden, maar daarnaast een nieuw kerkdorp zal toevoegen aan de krans van dorpen, die rond Veuray ligt. Dit ontginningsproject, wat nu beschreven wordt, is niet alleen een boerenbelaDg, het is een belang voor iedere inwo ner van onze gemeente, omdat hierdoor weer een nieuw stuk werkgelegenheid wordt geschapen: nieuwe boerderijen zullen verrijzen en een nieuw dorp gaat gesticht worden. By de grote ontginningen van een Ysselsteyn, van een Peel plan Zuid, gaat een nieuw project komen en dat in een tyd, dat men feitelijk allerwege het hoofd laat hangen. Onze Venrayse Gemeenschap doet dat niet, dat zal duidelijk worden uit onderstaand beschrijving. Ondanks de sombere tijden, ondanks de moeilijkheden, vooral op financieel gebied, wordt hier weer iets groots geschapen. Het onginningswerk mag op zich tamelijk prozaïsch aandoen, maar is het feitelijk geen wonder, dat wij, in deze tijden, nu wy practisch gedwongen zijn een deel van onze jeugd naar het buitenland te sturen voor werk, wy ons verheugen, weer nieuwe toekomstmogelijkheden te kunnen scheppen bij eigen huis. Bij de verantwoordelijke mensen zal er wel niemand zijn, die niet bedenkelijk de cijfers bekijkt, die de moeilijkheden zal wegcijferen, welke dit project Ongetwijfeld met zich mee zal brengen, maar daarnaast zal het toch voldoening geven, dat wij, ondanks alles, weer in staat zyn ook deze ontgin ning ter hand te kunnen nemen. Honderden jaren is er gevochten om deze stukken heide, fel is er geschreven en gestreden om de „Vredepaal", nu is aan dat alles een einde gekomen. Nu komen er boerderijen, nu komt er een kerk, weiden, akkers en boomgaarden, nu eerst wordt er in de Vredepeel een groot vredeswerk onder nomen en we mogen slechts hopen, dat het ook in vrede voPooid mag worden, Sinds 1300 is er gevochten, zyn er hatelyke burenruzies geweest over dat ontzaglijke stuk heide daar m die spitse Pe. lhoek, waarmede Lim burg zich in Brabant snijdt. Talloze malen is er vrede gesticht, talloze malen hobben hertogen en keizers er vrede gemaakt, het heeft niet lang gebaat. De vredepaal werd omgeslagen en het heeft tot onze tyd geduurd voor aleer er werkelijk vrede was, voor aleer men gedwongen door de nood der tyden en verstandiger dan voor heen eindelijk een oplossing vond. We hebben deze reeds meermalen in Peel en Maas beschreven en kun nen kortweg zeggen, dat Venray eigenaar is van deze gronden, maar na een eventuele ontginning zekere gebruiksrechten van andere gemeen ten zal erkennen, door inwoners van deze gemeenten de gelegenheid te geven hier een boerderij te pachten. We zeggen met opzet „na een eventuele ontginning", omdat wel niemand by de opstelling van deze overeenkomst precies wist, wat de toekomst brengen zou. De gemeente Venray was echter van dat moment af vastbesloten om de ontginning van dit stuk Peelgrond ter hand te nemen en plannen wer den opgesteld, die nu, een jaar na het aangaan der overeenkomst, op tafel zullen komen. Aan de hand van bovenstaand kaartje zullen wy U proberen duidelijk te maken, wat de eerste jaren in deze Vredepeel gaat gebeuren. Yrededorp Links op het kaartje ziet u het defensiekanaal, terwijl men boven vanaf de Vredepaal de Brabantse grens ziet. Het is de bedoeling om het stuk dat feitelijk ligt tussen de nu bestaande fietspad naar de Rips achter het Zwarte Water, het defensie kanaal en de Noord-Brabantse grens te gaan ontginnen. Verder ligt er nog een stuk ten zuiden van deze fietspad naar de Rips, dit wordt begrends door de Bakelse dijk, het Defensiekanaal en de nu bestaande gemeentebossen. Ook dit stuk zal ontgonnen worden. In totaal zal hier van gemaakt worden 634.5 ha bouw en grasland en 229 8 ha bos. De grond bestaat daar hoofdzakelijk uit middelhoge en lage hbide, waarin plaatselijk enkele ruggen en koppen liggen van het hoogheide type. Deze laatste zyn deels door opstuivingen ontstaan. De verschillende grondsoorten heb ben, blykens de opmetingen een zeer grillig verloop. Als bijzonderheid dient wel vermeld te worden, dat zowel de middelhoge heide als een belangryk deel der lage heide een zeer dunne zode heeft en dienten gevolge van zeer zwakke of zwakke humeuze aard is. Dit vindt zyn oor zaak in het plaggensteken en het afbranden der heide in vroegere jaren en hieruit blykt dus, dat inder daad vroeger de Vredepeelkwestie niet voor niets aan de orde is ge weest, omdat er toch heel wat plag gen zyn gestoken. De ondergrond der lage heide is van zeer goede kwaliteit en is op meerdere plaatsen iets leemhoudené Afwatering Naast de grondbewerking is de afwatering een der grootste problemen waarmede men in een ontginning te maken heeft. Zo is het ook in de Vredepeel. Voordat ontgonnen zal worden, dient eerst de afwatering in orde te zyn. Zonder nu bepaald te willen zeggen dat by andere ontginningen hiertegen fouten zijn gemaakt, kunnen we toch wel opmerken, dat de waterhuishou ding een voortdurende bron van zorg is, ook al omdat we nu eenmaal, vooral in de zomer, dikwijls tekort aan water hebben, doordat de op brengst der stukken grond door kunstmest e.d. heel wat groter is dan vroeger en er dus meer water nodig is. Er zal dus op een of andere manier meer water moeten komen, hetzij door de verschillende tractaten der landen onderling, die het waterver bruik uit de verschillende grotö rivieren regelen, te veranderen, hetzij door zelf op een of andere wyze voor regenmaker te spelen, zoals we dat afgelopen zomer in Ysselsteyn hebben kunnen zien. Wat er ook van zy, ook in de Vredepeel zal men zuinig met water moeten zyn. Voor de afwatering zal men gebruik maken van het Defensie kanaal en een nieuw kanaal, dat men gaat graven boven langs de Brabantse grens, dat by de Vredepaal uitmondt in het Defensiekanaal. Op dit nieuwe afwateringskanaal lopen de hoofdleidingen uit, die men op het kaartje getekend ziet als dunne zwarte lijnen achter tussen en langs de kavels. Het niveau van de Vredepeel loopt af en heeft een verval van 4 meter naar de Brabantse grens. Dit verge makkelijkt dus de afwatering wel. We zullen straks nog zien, da.t men in het nieuwe afwateringskanaal en in de hoofdleidingen verschillende stuwen zal bouwen, die mede de waterstand zullen regelen. De hoofdleidingen worden ongeveer HAAR. hfftiCLO 0,8 tot i m diep, terwijl de kavel- sloten, die de kavels zullen begrenzen ongeveer 0,7 tot 0,8 m diep worden, terwijl de^, bermsloten 0,6 m diep worden. Wegen Op het kaartje zien we de verschil lende wegen, die worden aangelegd. Daar is allereerst een verharde weg, die loopt vanaf de Deurneseweg, via Kempkesberg, Nieuwe Hazenhut, en Gemeentebossen, waar hij uitkomt op de reeds nu bestaande fietspad naar de Rips. Zoals duidelijk is te zien komt deze weg practisch tegen over de nieuwe dorpskern uit. Deze weg is bijna 7 km lang. Dan gaat men een verharde weg aanleggen vanaf de Beekweg, via Endepoel en Gemeenteboerderijen naar het nieuwe dorp. Dit komt dus practisch hierop neer, dat de bestaande fietspad in de toekomst een prachtige weg zal worden. Hy zal een lengte hebben van 7,3 km. Dan is er een derde verharde weg, die loopt van het te stichten doip in de richting van de grens van waaruit hy aansluiting geeft op een nieuwe weg naar Mill. Deze nieuwe weg zal ruim 2,5 km lang worden. Bovendien zal op deze nieuwe weg weer 'n andere uitkomen, die loopt langs en door de aan te leggen bossen in de richting Overloon, Deze weg zal 3,3 km lang worden. Dan loopt er tussen de kavels een weg, dus tussen en evenwijdig aan de weg naar Mill en het Defensie kanaal. Deze is ruim 3 km lang en zal boven langs de Brabantse grens weer met een aparte weg verbonden worden met de wegnaar Mill (ïkm). Tussen de 44 boerderijen, die men gaat stichten, lopen by twee aan grenzende b9dryven zandwegen van m. breed. Verschillende van boven genoemde wegen worden direct by de ontginning in orde gebracht, zoals hieronder vermeld staat, terwijl de rest later zal worden gereed gemaakt. Grondbewerking We schreven hierboven al, dat 44 boerderijen zullen worden gesticht, die een gemiddelde oppervlakte zullen hebben van n 16 ha. Men wil deze bedrijven ontginnen door het aanbrengen van een goede regelmatige bouwvoor, die zal bestaan uit de aanwezige humushoudende laag en de meest geschikte laag uit de ondergrond, die veelal bestaat uit humushoudende zand of slibhoudend zand. Deze bouwvoor zal 'n minimum dikte hebben van 25—30 cm. Verder wordt de ondergrond zodanig bewerkt, dat een goede waterhuis houding gegarandeerd is. Bovendien wordt de grond zodanig geëgaliseerd, dat hierdoor een regel matige samenstelling van het profiel en een regelmatige hoogteligging wordt verkregen. Dit laatste is ook noodzakelijk voor een gelijkmatige watervoorziening, waardoor een goede en gelijke bodem temperatuur wordt verkregen, die groeivoorwaarden schept, welke mis gewassen op sommige delen zal voor voorkomen. Om dit alles te bereiken zal het noodzakelijk zyn, dat de grond 50 tot 70 cm wordt omgespit. De zode blijft hierdoor aan de oppervlakte en wordt met goede bruine zand afgedekt. Deze zode wordt dan verkruimeld en met de zand vermengd door schijfeggen en ploegen. Kunstwerken Voor de ontsluiting van dit gebied zyn behalve wegen ook nog andere kunstwerken nodig. We denken hierby aan de brug, die moet komen over het afwaterings kanaal in de weg naar Mill, boven aan de Brabantse grens. Daar ligt eon brug maar die wordt overgebracht naar de Parallelweg (tussen Defensie kanaal en „MilW-weg). By de weg naar de Rips, wordt in het defensiekanaal een inlaatduiker gebouwd, terwy'l in de hoofdwater leidingen een twaalftal stuwen worden gelegd om he*" water te regelen. Aan sloten zal in dit gehele project meer dan 48 km gegraven moeten worden. Om een klein voorbeeld van de kosten te gevende nieuwe brug kost f 15.000,—, het verplaatsen van de oude brug f 7.000,—. De nieuwe in laatduiker vraagt f 2.000,— en de stuwen kosten er f 6 000,— Het ontginningswerk Zoals bekend zal het ontginnings werk worden uitgevoerd door de mensen van de DUW, onder leiding van de N.V. Grontmy. Het is logisch, dat men niet in een-twee drie aan dit werk kan be ginnen. Men heeft daarom voor wat het ontginningswerk aan bouw en grasland betreft- een vijfjaren plan opgesteld. Het ïste jaar zal men dan maken: 7 km hoofdwaterleidingen; de kern voor het nieuwe dorp (wegen en pleinen); de weg naar Merselo tot Endepoel en van de Endepoel tot aan de kern van het nieuwe dorp; de fietspaden langs de weg Venray— Nieuwe dorpskern; ontginning van 120 ha grond. Het 2de jaar staat op het program 130 ha grond ontginning; de weg van het nieuwe dorp naar Mill tot aan de Brabantse grens; de weg vanaf de dorpskern tot de parallelweg in de richting Rips. Het derde jaar zal worden uitge voerd: a. De parallelweg tussen het De fensiekanaal en de Millse weg; b. de verbindingsweg tussen de parallelweg en de Millse weg boven langs de grens; c. het stuk weg naar de Rips, vanaf de parallelweg lot het Defen siekanaal. d. de ontginning van 133 ha grond, en weg- en erfbeplanting voor 200 ha grond. Het vierde jaar brengt: de ontginning van 135 ha. grond en erf en wegbeplanting voor 200 ha. Het vyfde jaar tenslotte geeft: de ontginning van lis ha. en de beplanting voor 234 ha, wegen en erven. Boerderig en bosbouw De lezer zal opmerken, dat in bovenstaande geheel niet gesproken wordt over de boerderijen, die toch ook noodzakelijk gebouwd zullen moeten worden en de bebossing, die toch ook een kleine 300 ha. groot is. Dat klopt inderdaad. Voor de bebossing van de 230 ha. had men oorspronkelijk ook een vyf jarenplan uitgestippeld, maar ieder een zal kunnen begrijpen, dat 50 ha. bosaanleg per jaar wel een beetje van het goede teveel is. Mede op advies van het Staatsbosbeheer heeft men hier een tien jarenplan van gemaakt, zodat ieder jaar 23 ha. zullen worden beplant. De grondwerkzaamheden zullen hierop natuurlijk iets vooruitmoeten zyn, maar wat men het eerste jaar verliest, hoopt men in die 10 jaren weer in te lopen. Wat de boerderijbouw betreft, het geeft weinig nu om direct het eerste jaar al boerderijen te gaan bouwen. Maar toch heeft men ook hiervoor een vyf jarenplan opgesteld. In het derde jaar van de ontginning wanneer dus 250 ha. grond ontgon nen is, denkt men 8 boerderijen te bouwen. In het 4e jaar 10, in het 5e jaar weer 10 en in het 6de en 7de jaar telkens 8, zodat in het 8ste jaar 44 nieuwe boerderijen e.d. gesticht zul len zyn. De financiën Het is wel logisch, dat dit grootse plan veel geld gaat kosten. Als men bedenkt, dat er vast op gerekend wordt, dat in de vyf jaren van de ontginning gemiddeld 300— 600 mensen in DUW verband hier moeten werken, dan is het logisch dat alleen al aan lonen kapitalen uitgegeven wordt, om van het beno digde kapitaal voor materiaal enz. nu maar niet te praten. De kosten van lonen voor dit project zyn 'geraamd op f 2275.000, terwijl de andere kosten, als kunst werken (zie boven) erfbeplanting, bemesting voor de aan te leggen bossen, ploegen en schijfeggen, spoor materiaal, kruiwagens planken grint en kiezel voor de wegen f 1.076,350 vragen. De gemeente ontvangt 115 pCt op het loonbedrag als subsidie, j zodat de kosten der ontginning, welke ten laste komt van de ge meente zullen bedragen f 383.425. In dit bedrag is de bebossing als zodanig niet inbegrepen. De kosten voor de bebossing wor den deels gedekt door een 80 pCt renteloos voorschot van het Ryk in de ton laste van de gemeente blij vende kosten van de bebossing. De gemeente zelf zal dan aan de bebossing nog by moeten leggen f 36 941.90. Men heeft echter goede hoop, dat deze 80 pCt renteloos voorschot zal worden opgetrokken tot 100 pCt. zodat deze kosten wegvallen. De boerderijbouw heeft men ge raamd op f 1.080.000 Wy herinneren ons allen nog, dat by de excursie van de Provinciale Staten in Venray, de heer Commis saris de verheugende mededeling deed, dat het Ryk 40 pCt subsidiëren zou in de boerderijbouw. Intussen is hierover al menigmaal geschreven, maar de tegenwoordige toestand is zo, dat deze rijksuitgave nog niet door minister Lieftinck is goedgekeurd, zodat er practisch geen nieuwe boerderij wordt gebouwd. Aangezien het zonder deze 40 pet. subsidie helemaal onmogelijk is om te bouwen, heeft men daarom by de berekening aangehouden dat het Ryk inderdaad 40 pet. zal subsidiëren, maar dan blijft er voor de Gemeente nog altijd te betalen over f 648 000, alleen aan boerderijbouw. Iu de kos ten der wegen wordt 30 pet. subsidie gegeven in de ten laste der Gemeente blijvende kosten voor de wegen welke worden verhard. Volgens bovenstaand omschreven vijfjaren plan zal de Gemeente ieder jaar by moeten passen ie jaar 34.537.30 2e jaar 23,717.50 3e jaar 31.387.50 4e jaar 9.585.— 3e jaar 8.518 50 Totaal 109.746.— Een klein rekensommetje toont dan aan, dat de Gemeente Venray in de komende vyf jaren zal moeten betalen zonder dat de bebossing hierby gerekend wordt Ontginning 583.425 Boerderijbouw 648 000 Wegenaanleg 109 746 Volgens de Vredepeel overeen komst moet Venray verder nog aan de Gemeente Vierllngsbeek en Oploo f 10.000 betalen, voor vergoeding der verloren rechten. Deze f 10.000 komen later weer ten goede aan de Vredepeel, want zy worden gebruikt, om wegen aan te leggen, naar dit stuk ontginning. In totaal bedraagt dus de ontginningskosten voor Venray f 1.351.171 met bijrekening van rente op rente zal een globale schatting van de totaalkosten op f 1.450.000 niet overdreven zyn. f 1.460.000 Wie zich even dit bedrag realiseert in deze tyd van kapitaalschaarste, die zal begrypen, dat Venray's Vroede Vaderen inderdaad zeer zware zorgen hebben. Byna anderhalf millioen te moeten fourneren om dit grootse project te verwezenlijken is in nor male ty'den al geen peulschilletje en heden zeker niet. Een kleine deling laat zien, dat afgezien van de kosten die het Ryk aan dit project spendeert, een ha de gemeente al bijna f 2300.— gaat kosten. Toch zullen de pachten niet veel hoger kunnen zyn als in onze andere ontginningen en zyn we goed ingelicht dan zullen er ook hier het eerste jaar geen kosten zijn voor de toekomstige pachter, terwijl het 2e en 3e jaar f 45.— per ha gevraagd zal worden. Het 4e en se jaar wordt dat bedrag weer verhoogd tot f 60.—. Wil men de boerderijbouw enigszins rendabel maken, dan zullen hiervan de huurprijzen moeten stijgen. Wij hebben cijfers horen noemen van f 420.— per jaar, maar over vier jaren, wanneer de eerste boerderijen klaar komen, zal over dit chapiter nog wel een en ander te doen zyn. Waar het geld vandaan moet komen, is een andere vraag, die men reeds ten dele opgelost schijnt te hebben. De Coöp. Boerenleenbanken schijnen bereid geld te steken in dit project, dat op de eerste plaats toch wel de boerenbelangen dient en Dat 't orgelfonds zoveel Oeiaugaiel- ling geniet doet ons genoegen. Dat men het op een of andere manier wil steunen evenzeer. Maar dat men 't zonder voorkennis betrekt in zaken, die met op zyn terrein liggen, is jammer. Wat is namelijk 't geval? Zonder van te voren contact te hebben opgenomen met 't orgel- comité, wordt de naam „orgelfonds" gebruikt voor reclamedoeleinden. Hoe 't orgelcomitó daar tegenover staat, mogu U blyken uit de volgende verklaring NUUIT zal 't comité zich laten verleiden tot INSCHAKELING in een RECLAME CAMPAGNE voor verkoop van een of ander HANDELS ARTIKEL, BuENWAS hierby inbe grepen. Zo 't dat wel deed, begaf 't zich op VERKEERD terrein. Eenieder gelieve hiervan goed nota te nemen. Intussen waarderen wy ten zeerste Uw aller steun en zeggen „BOUWT MEE AAN UW ORGEL!" Morgen wordt aan de kerkdeuren een collecte gehouden voor de Medi* sche-Missie-Actie (MEMISA). Door Uw bydrage helpt U onze Missionarissen by hun stryd tegen de vele ziekten in de tropische gebieden. Duizenden kinderen gaan in de Missie landen ten gronde wegens onvoldoende verzorging. De „Memisa" zendt genees- en verbandmiddelen en medische instrumenten naar alle werelddelen, waar Nederlandse Missionarissen gevestigd zyn. Door de „Memisa" te steunbn helpt ook gy aan de uitbrei ding van ons Heilig Geloof. Daarom STEUNT DE „MEMISA 1" waarvoor dus het geld der boeren leenbanken wel zeer goed van pas komt en op zyn plaats is. Maar ook hierover is nog weinig te zeggen. Wel vermoeden we dat menig Raads- versiag in de toekomst dit onderwerp nog op zyn agenda heeft staan. 500 tot 600 mensem zullen vyf jaren lang dag in, dag-uit in dez9 uithoek van onze Gemeente moeten werken om dit project te verwezenlijken. We hebben hierboven U laten zien hoe een en ander uitgevoerd wordt en wat de globale kosten zijn. Nu op de laatste maar niet de minste plaats willen wy nog even Uw aan dacht vragen voor de mensen die dit project uit moeten voeren. We hebben in vroeger ontginningen wel eens 'strubbelingen gekend, strub belingen om loon, om sociale voor waarden en menigmaal zyn hierover ter bevoegder plaatse harde woorden gevallen. Na de oorlog zijn gelukkig de sociale toestanden en de lonen verbeterd, maar we mogen toch wel bedenken, dat dit project weinig kans van slagen had als er geen werklozen waren, die ongeacht of ze met de schop om kunnen gaan of niet, hier het ontgin ningswerk moeten doen. Dit wil zeggen, de kampen rond Venray zullen weer bevolkt worden en dat we met de DUW-mensen weer in nauwer contact komeD. Een nauwer contact, dat, we mogen dat rustig zeggen, door de meesten van ons gemede wordt, omdat inhei verleden enkele van deze mensen, zich nu niet bepaald netjes gedroegen. Hieronder hebben de anderen moeten lfjden en dat is niet juist. De meeste van deze mensen heb ben het moeilyk, hun loon is niet groot, zy zyn hun oude vak kwijt en nu gaan ze de wijde Peel in en doen daar zeer verdienstelijk werk. Het kampleven is niet zo bijster gezellig en ook de mensen willen hartelijkheid en wat naastenliefde. Laten wy als gemeenschap dan ook zorgen hen niet alleen te waarderen om hun werk, maar ook als arbeider, ook als mens. En zo staat dan hierboven dit nieuwe grootse ontginningswerk be schreven. Een werk, waarmede ver schillende jaren heen zullen gaan, een werk, dat weer hoopvolle perspec tieven geeft voor verschillende jonge mensen uit deze streken. Het gemeentebestuur van Venray, dat nog binnen een jaar de volledig uitgewerkte plannen met de becijfe ring en de verschillende onderdelen tot in de finesse klaar had, heeft daarmee een goed stuk werk gedaan, dossiers zyn vol met verschillende notulen van vergaderingen en be sprekingen. Hele vellen zyn volge schreven met cijfers en berekeningen en namens de Venrayse gemeenschap zat Venrays gemeenteraad deze plan nen aan een oordeel onderwerpen. Vele moeilijkheden zullen er nog to overwinnen zyn, maar eens zal boven de wjjde heide vlakte van nu de klok luiden uit het nieuwe kerkje en zullen langs de vruchtbare akkers en goede weilanden de boeren ter kerke gaan. Een schone toekomstdroom, die op het punt staat verwezenlijkt te wor den. Moge, wy herhalen het nogmaals, het werk in de Vredepeel, in vrede het definitieve einde brengen van veel twiRt en ruzie, tot heil van deze hele streek. Copyright „Peel en MaaB"

Peel en Maas | 1951 | | pagina 1