TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS 300 MEI LATIISE SCHOOL TE VENRAY Spionnage zo oud als de wereld 1651 - 1951 Venray's Gymnasium bestaat 300 jaar Uit „Peel en Maas" Uit de geschiedenis van Venray en omgeving. ZATERDAG 20 OCTOBER 1951 No. 42 TWEE EN ZEVENTIGSTE JAARGANG Rector en Leraren IV Toen Pater Wilhelmus Laumen 17 Augustus 1868 als prefect aftrad, werd tot zyn opvolger benoemd Pater Antonius Joseph Bengvoort, geboren op 21 Maart 1829 te Diemerbrug, geprofest by de Minderbroeders in 1851 en Priester gewijd op 8 Maart 1856 Hy was de tiende piefeet tot in September 1874. De rusteloze werker overleed h Maart 1908 te Megen. Na het herhaald bestuur van de Paters van der Mazen en Laumen, kwam als prefect Pater Benvenutus Franssen, aan wie het Gymnasium veel te danken heeft gehad. Joannes Josepbus Hubertus Franssen werd 24 Mei 1846 te Wyk-Maastricht ge boren. Hij voltooide zyn humaniora aan het Venray's Gymnasium op schitterende wijze. Dan werd hij op 28 September 1866 Minderbroeder te Maastricht en zag zich 25 Mei 1872 te Roermond Priester gewyd Dadelyfc werd hy dan met belangrijke posten bekleed. Bijna 14 jaren arbeidde hy voor de bloei van hot Gymnasium als prefect nl. van Mei 1879 tot 10 Jan. 1893, toen hy tot Provinciaal werd gekozen. Hy overleed reeds 11 Sept. 1896 te Weert. De vijftiende prefect was Pater Marianus Joosten, die het College leidde van 10 Januari 1893 tot Sep tember 1894. Geboren te Weert 9 April 1853, overleed hij te Vorden 9 Januari 1906. Hij werd opgevolgd door Pater Eugenius Cornelisse, geboren te Steen bergen op 8 October 1851. Hij waa prefect van September '894 tot Aug. 1897. Hy overleed te Venray op 5 Maart 1923. Pater Silvester van Lijnschoten bekleedde het ambt van September 1897 tot September 1902. Hij was afkomstig uit Delft, waar hy 24 Oct. i860 het levenslicht had aanschouwd. Hy overleed als Pastoor van de Moses en Aaron te Amsterdam in Septem ber 1910. Een bekend prefect is ook geweest Pater Evaristus van Kronenburg, die een veelbewogen leven heeft gehad. Hij was geboren te Delft 3 April 1870 en overleed te Alverna-Wychen. Van September 1902—Januari 1904 was hij prefect. Zijn opvolger was de voortreffelijke Pater Engelbertus Engels, die het Gymnasium bestuuide van Januari 1904 tot aan zyn plotselinge dood op n Februari 1918. Hij was afkomstig uit Zwijndrecht, waar hij op 26 Febr. 1864 geboren was. De 20ste prefect was Pater Regala- tus Hazebroek, die de eerste Rector werd van het aangewezen Gymnasium Hij oefende met groot succes zyn ambt uit van 15 Februari ïois tot 15 September 1925, toen hij tot Pro vinciaal van de Minderbroeders geko zen werd. Hy overleed op 9 Mei 1951 als gardiaan van het klooster te Nijmegen en werd te Venray beg ven. O ver hem schreef Pater Burchard van Summeren in de Huistelefoon. Daar het past de levenden met soberheid te herdenken, noemen wy slechts enige data van de Rectoren, die Pater Regalatus zyn opgevolgd. De tweede Rector was Pater An- scharius van der Veer, die het ambt bekleedde van 17 September 1925 tot 16 Augustus 1932. Pater Ezechiël van der Helm was de derde Rector van 16 Augustus 1932 tot 1 AugUStUS 1935. Zyn opvolger was Pater Ferdinand Laken, die aanbleef tot 19 Aug. 1937. De oud-Provihciaal Pater Honoratus Caminada fungeerde als vijfde Rector van 19 Augustus 1937 tot Aug. 1945. Als zyn opvolger werd aangewezen Pater Didymus Beaufort, die op 5 Augustus 1947 naar Nijmegen ver trok. Zyn opvolger werd Pater Burkhard van Summeren, die dus de 26ste bestuurder is van het Gymnasium sinds 1844 en de zevende Rector. Onder zyn bestuur zal het derde eeuwfeest van het Gymnasium met passende luister gevierd worden op 21 October a.s. Het zou ons te ver voeren als wij naast de namen van de Rectoren nog die van de talrijke leraren zouden moeten gaan vermelden. Wy mogen ze daarom als een geheel gezelscnap bijeenvoegen al die Paters en ook al die lekenleraren, die onvermoeid en vol toewyding zoveel kostelijke krach ten gaven voor de intellectuele en godsdienstige opvoeding van een steeds stijgend aantal studenten. Met hun Rectoren zullen zy allen eens het woord ondervinden, dat zy allen zullen schitteren als sterren aan het firmament, die velen hebben opgeleid ter gerechtigheid. Met dit artikel over de gescniedenis van het Gymnasium kunnen wy de lange reeks eindigen. Het is ons een aangename plicht de Redactie van „Peel en Maas" onze innige dank te betuigen voor haar grote bereidwil ligheid om haar kolommen voor deze bijdragen open te stellen. Wy menen, dat zij haar taak om mede te werken aan een gezonde ontwikkeling en aan verlevendiging van een liefde voor het mooie verleden van Venray daar door opnieuw op voortreffelijke wijze mede heeft vervuld. Hiermede eindigen wij op de vooravond van het 3e eemv- feest van Venray's Gymna sium de lange reeks artikelen van de hand van Pater Cunibertus Shots O.F.M. "We vertrouwen dat deze bijdragen hebberr medegewerkt om de band tussen school en inwo ners van 'Venray inniger aan te balen. Een overdruk van deze arti kelen is voor belangstellenden verkrijgbaar bij de schrijver, waar deze zijn opgenomen in de „Bijdragen voor de Ge schiedenis van de Provincie der Minderbroeders in de Nederlanden". Epiloog Een katholiek instituut, als het Gymnasium I.C. te Venray kan en mag zich niet tevreden stellen met aan de studenten mede te geven een gedegen kennis, een culturele ont wikkeling, een zelftucht, die door goede en wyze maatregelen wordt bevorderd. De godsdienstige vorming moet op de eerste plaats staan, kan nooit onderbroken worden en moet door bijzondere plechtigheden en ver schillende organisaties worden ge stimuleerd. Deze eerste en voornaam ste taak stond de oprichters in 1651 duidelijk voor ogen. In de „Leges scholasticae hu jus Gymnasii Divae Catharinae sacri erecti van 13 April 1698 werden diverse bepalingen gegeven en her nieuwd, die het godsdienstig leven van de studenten regelden. Het dage lijks bijwonen van de H. Mis, het bijwonen van processies, het geregeld morgen- er. avondgebed werden er voorgeschreven. Zelfs was merk waardig voor die tyd een maande lijkse biecht en H. Communie regel. Coninx gaf in zijn reglement ook verschillende instructies voor een goed godsdienstig en zedelijk leven. En in de latere jaren zocht en vond men daarvoor nieuwere wegen. Jarenlang bestond er de Maria- Congregatie. De Erewacht van het H. Hart kweekte een vurige liefde tot Jesus. De jonge Derde Orde oefende een grote invloed ten goede uit. Retraites en recollecties brachten verdieping en bezinning, een Pater spiritalis werd aangesteld. En mo derne methoden werden toegepast om de studenten te leidon tot een krachtig en eerlijk katholiek leven. Dat hierbij het voorbeeld van de leraren van onberekenbare betekenis bleek te zyn, ligt voor de hand. Geen docent met verantwoordelijkheidsge voel kan in deze zyn dure plicht uit het oog verliezen. Dat geldt van de Priesterleraren uiteraard, maar ook de lekenleraren beseffen, dat een beginselvaste katholiciteit hunnerzijds tot navolging dringt. God alleen kent de geheimen van de toekomst. Hij kent ook de opgang en de nedergang van deze roemrijke school, in de jaren en de eeuwen, die komen zullen. Maar nooit kan het ideaal verloren gaanaan de woelende wereld mannen te schenken van rotsvast geloof, stoer karakter, grote ontwikkeling. - Dat ideaal staat-, omdat het berust op de onveranderlijke beginselen van een Eeuwigheid. C.S. voor 50 jaren terng No. van 19 Oct. 1901 Jean Aerts, klerk der Posterijen ie klasse te Harderwijk, werd be noemd tot directeur van het post kantoor te Neede. De vroegere Professor van het Gymnasium, Pater Hugo Thieman, werd verplaatst naar Maastricht. Het kan niet ontkend worden, dat de veeaanvoer op de Yenrayse markten in de laatste tyd niet meer zo druk is, als voor enige jaren, toen zich soratyds 5 a 600 stuks rundvee op de markt verdrongen. Aldus de Redactie. Op de markt van u October stonden ongeveer 120 stuks aan lyn. De prijzen waren in het bijzonder hoog. Op 14 October vierde de aloude gilde der schoenmakers „St Crispinus" haar jaarlijks patroonsfeest. In de Paterskerk werd een nieuwe Communiebank,"5.60 m lang, geplaatst. Math. Custers smeedde die, de Heer Perey uit Venlo had de polychromering op zich genomen. Op 14 October werd te Merselo de herschatting der paarden van de verzekering gedaan. De 51 paarden werden geschat op een waarde van f 11.660, De zangvereniging „Moed en y ver" te Blitterswijek bracht een serenade aan de secretaris Gerard Vissers, die in de huwelyksboot was gestapt. Het gezelschap werd onthaald op een goed glas bier en flink gemeubileerde boterhammen. In een reeks artikelen hebben wy de geschiedenis gepubliceerd van de oude Latijnse school in Venray. We hebben zo kunnen zier., hoe in de loop van een drietal eeuwen de Latijnse school gegroeid is tot de grote onderwijsinstelling van heden: het Gymnasium Immaculatae Con* ceptionis te Venray. Naast de geschiedkundige feiten, die nauw verweven zyn met de ge schiedenis van Venray, hebben wij uit deze artikelen ook kunnen op maken, met welk een vasthoudend heid onze gemeente voor deze inrichting van onderwijs heeft geijverd als een samengegroeid deel van onze Gemeenschap. Morgen Zondag gaan we de stich ting van die Latijnse school herdenken. Mgr. J. Goumans, zelf oud-leerling van het Gymnasium, draagt om 8 uur in de Parochiekerk een pontificale Hoogmis op, daarmede nog eens beklemtonend de nauwe samenwer king tussen de Minderbroeders en Parochiegee3telykheid, die 300 jaren geleden deze Latijnse school heeft gesticht. Op de uitnodiging van deze fees telijke gebeurtenis, waafby nog een plechtige Aulazitting en een opvoering van Hamlet op het programma staan, staat gedrukt „Er wordt niet gespro ken". Dat is ook niet nodig, want de duizenden oud leerlingen hebben duidelijker dan woorden zeggen kunnen, getoond, van welk 'n grote betekenis het gymnasiale onderwijs in Venray is geweest. Honderderden priesters van alle ordes en congregaties, honderden wereldgeestelijken hebben de eeuwen door, de lof van Venray's Gymnasium verkondigd, doordat het ideaal wat zy nastreefden, in Venray een vaste basis en een hechte grondslag kreeg. Daarnaast staan honderden leken, die in belangrijke functies op alle gebied, ons land bijzondere diensten hebben bewezen, verdiensten, die door hun opleiding in onze gemeente mogelijk werden gemaakt. En dat is wel de grootste betekenis van de Latijnse school in Venray geweest, dat zy door de eeuwen heen, mannen gevormd heeft en1 geleid, die voor Kerk en Maatschappij grote verdiensten hebben gehad en heden nog hebben. We spreken dan niet eens over de verdiensten, die het Gymnasium als zodanig had voor onze gemeente. Sinds haar oprichting heeft zij de bestuurderen gevormd, die Venray hebben geleid en zij heeft welvaart Luchtfoto K.L.M. gebracht in deze streek. Venray is mede door haar bekend, ja beroemd geworden en als we het zo zeggen mogen, zy heeft een zeker cachet aan Venray gegeven. Hiervoor danken we naast God, die Venray op dit gebied zo heeft uitverkoren, zeker die talloze prefec ten, rectoren en leraren, die al die jaren door het Gymnasium hebben geleid en groot gemaakt, danken we de Venrayse bestuurderen, die in wijs beleid het mogelijk maakte deze school in Venray te vestigen en uit te breiden. En zo zal het derde Eeuwfeest van Venray's Gymnasium een herdenking zyn van het goede uit het verleden, van al het werk dat is gedaan en hierin zal een stimulans gevonden worden voor de toekomst, die steeds zwaardere eisen gaat stellen aan onderwijs en internaat, aan bestuur en leraren. Hieruit zal kracht geput kunnen worden om het oude roem rijke Venrays Gymnasium ook in de toekomst op alle gebied tot een der beste onderwijsinstellingen van Neder land te maken. Tot geluk van de leerlingen en tot heil van ons land. Ad muitos annos.... Antonius Hoelofs O.F.M. Deze Minderbroeder werd geboren te Venray 14 November 1775. Zyn vader heette Petrus, zyn moeder was Wilhelmina van Daell. In zyn geboortedorp trad hy in 1795 in de orde van de Minderbroeders en deed in 1796 zyn professie. Op 28 Oc tober 1796 reeds werd hy te Emmerik priester gewyd. Toen het Mindersklooster in Venray gesupprimeerd, kreeg hy op 1 October 1802 de benoeming tot kapelaan te Well. 1 Dec. 1810 werd hy pastoor te 3ergen. Op zyn grafsteen was in de Latynse taal gebeiteld In het jaar des Heren 1824 op 25 April overleed de Zeereerw. Heer Antonius Roelofs, gedurende 13 jaren Pastoor, uit de Orde van de Minder broeders. Gelukkig hy, die acht geeft op de arme en ellendige. Ps. 40. V. I. Hy ruste in Vrede. Toen Pater Roelofs pastoor was te Bergen, heeft hy nog in correspon dentie gestaan met Venray. Deze betrof het beneficie vati de Barthalo- maeus in de parochiekerk, waarop hij als lid van de familie van Daell, meende recht te hebben. Dat hy daar bij geen eigen belang gezocht heeft, blijkt wel uit een klein feitje. Toen hy als pastoor naar Bergen vertrok, werd hy vergezeld door een jongen, die zyn hele hebben en houden meedroeg. De kerk van Wanssam Dit kerkgebouw in gothische styl opgetrokken, werd in de 18e eeuw meerdere malen met geschenken be giftigd. Zo las men op de deuren van por taaltjes naast het hoogaltaar: Anno 1129. In 1776 werd er een voor die tyd sierlijke eikenhouten Communie bank geplaatst. In het midden zag men er een kelk met de H. Hostie afgebeeld. Joannes Jacobs Een weinig bekende Venrayer is Joannes Jacobs. Hy werd geboren op- 6 Januari 1824 te Venray, uit het huwelijk van Martinus Jacobs en Agnes Henschen. De naam van zyn moeder heeft aanleiding gegeven tot de veronderstelling, dat hy stam verwant is geweest met de grote Godfried Henschenius. Dit is echt9r onjuist. Want de man nelijke stam van de familie Henskens (Henschenius), waaruit de bekende Bollandist gesproten was, was reeds in de eerste helft van de 18e eeuw uitgestorven. En de voorouders van Agnes Henschen stamden uiteen van de Pruisische dorpen. Joannes Jacobs was een van de eersten, die zyn humaniora maakte op het Gymnasium van zyn geboorte dorp dat in 1837 hersteld was. Daar trok hy reeds de aandacht van zijn leraren en medestudenten om zyn grote gaven van geest en hart. Op 22 September 1849 weid hy priester gewijd; hy was toen al pro fessor in Rolduc. In September 1851 werd hy leraar aan het Bisschoppelijk College te Roermond. Op 20 Augustus 1854 werd hij er Directeur, op welke post hij zyn talenten ten volle kon ontplooien. Vooral onderwees hy er Latijn en Nederlands. Maar zijn gezondheid was wankel. Hy kreeg daarom ontheffing van zyn verantwoordelijke taak en werd einde Augustus 1864 benoemd tot Pastoor te Bergen. Maar na een herderlijke bediening van pas twee en een half jaar, overleed hy, betreurd door al zyn parochianen, reeds op 28 Maart 1867. Op 21 Maart had de plechtige uit vaart plaats, vvaarby ook een deputatie van Roermondse studenten aanwezig was. Professor Michiel Smiets hield een indrukwekkende lykrede. Deze lijkrede. Deze lykrede verscheen ook in druk by J.J. Romen te Roermond. Oswald Theodoor Liefkens Deze Heer Liefkens stamde af uit een familie te Maashees; Hy was smds i?2i secretaris te Wanssum. Te Venray trad hy op 30 Januari 1733 in het huwelijk met Anna Mar- garetha Saesen. Hier was hij o.a. lid van het St Nicolaasgilde en president schepen. Hy overleed in 1755. KAPITaN'LEUTNANT VON RINTELEN „The Dark Invader" „The Dark Invader"... De Duistere Indringer, heeft de Duitse zeeofficier Von Rintelen het boek ge noemd, waarin hy zijn avonturen beschrijft als leider van een Duitse vijfde colonne in Amerika. Dit land, gedurende het grootste deel van Wereldoorlog I neutraal, leverde toch aan de Geallieerden grote voorraden wapens en munitie en het was Von Rintelens taak deze transporten zoveel mogelyk te saboteren. V. Kapitan-leutnant Von Rintelen had als jong officier by de Marinestaf reeds eerder zyn grote talenten als organi sator, zyn moed en vindingrijkheid bewezen en daarom stuurde men hem naar de Verenigde Stateu met de opdracht de wapen- en munitietrans porten zoveel mogelyk te saboteren. Von Rintelen had in Amerika geen officiële status, De vertegenwoordigers van Duitsland daar waren onkundig omtrent wat hy deed, al wisten ze van zyn verblyf. Hy had daar te maken met de mili taire attaché Franz Von Papen, de man die later Hitier aan de macht zou brengen, de grootste van de tal rijke blunders die deze „Junker" ge durende zyn diplomatieke carrière heeft begaan. Deze man, die b.v. eens een tas met geheime documenten in de trein liet liggen, zou ook oorzaak zyn, dat één der bekwaamste Duitse officieren vier jaar dwangarbeid moest verrichten in een Amerikaanse gevangenis.' Von Rintelen bemerkte al spoedig, dat hy onder de New Yorkse haven arbeiders machtige bondgenoten had in de Ieren. Dezen, vervuld met een historische haat tegen Engeland waren voor alles te vinden, vooral zolang ze niet wisten, dat ze in werkelijkheid de Duitse Geheime Dienst in de kaart speelden. 0— Von Rintelen begon met een bond van havenarbeiders op te richten. Iedere stakende havenarbeider, die door zyn eigen bond niet werd ge steund, kon by Von Rintelens orga nisatie terecht. De stakingsliefhebbery nam dien tengevolge toe, maar de maatregel was niet helemaal effectief, want er onder deze heren genoeg die 's mor gens eerst hun steun kwamen halen en dan ergens anders in de haven toch aan 't werk gingen. Toch wist Von Rintelen op deze wyze een aanzienlijke vertraging in de in de verscheping van munitie en wapens te bewerkstelligen. Maar het was vechten tegen de bierkaai, de transporten gingen door met de regelmaat van een veerdienst. Toch gaf de Duitser de moed niet op en verzon van alles om ze te sabo teren. Met behulp van een collega, Fay, vervaardigde hy detonators, projec tielen in de vorm van een sigaar, die tussen de lading werden gesmokkeld ontplofbare stoffen werden verstopt in conservenblikken, werden als grote brokken steenkool in de bunkers gewerkt. De bedoeling was dat het schip midden op zee in de lucht zou vliegen of zwaar beschadigd worden. Een ingenieuze medewerker vond een apparaat uit, dat aan het roer werd bevestigd. Met iedere wending van het roer dreef een naaldscherpe pen dieper in het projectiel, tot ein delijk het contact was bewerkstelligd, de bom ontplofte en men stuurloos dreef ergens midden in de oceaan. Het was niet makkelijk zo'n ap paraat aan het roer te bevestigen, vooral sinds de havenpolitie een oogje in 't zeil hield. Fay zwom des nachts naar de schepen en bevestigde zyn vinding met levensgevaar aan de roeren van de grote vrachtboten. Men had zeer veel last van Von Rintelen. Maar het zou niet lang meer duren. 0— Op een goede, of liever voor de Duitsers slechte dag werd de „zeer geheime" Duitse marinecode uit de Ambassade gestolen. Dat had schrik kelijke gevolgen, o.a voor het beroemde eskader Von Spee, dat dank zy deze code gelokt kon worden naar de plaats waar een overmachtig Engels eskader het in de grond boorde. Von Papen was gevyaarschuwd maar trok met onbegrijpelijke lichtzinnig heid zich er niets van aan. Hy ging door met seinen in de thans waarde loos geworden code en ontving tele grammen in diezelfde code, die de Engelse Intelligence Service dus mak kelijk kon ontcijferen. Zo was de Engelse admiraal Hall, hoofd van de Geheime Dienst der Marine, precies op de hoogte van het feit, dat Von Rintelen naar Duitsland was teruggeroepen en met een vals Zwitsers paspoort met het Neder landse s.s. Noordam zou terugreizen. Vlak by de Engelse kust werd de Noordam door een Engels patrouille vaartuig aangehouden en de „Zwitser" van boord gehaald. Von Rintelen speelde zijn rol mees terlijk en zou zijn tegenstanders zeker hebben overbluft, maar die wisten te veel en admiraal Hall vertelde hem in een persoonlijk gesprek alles over de gestolen code en ook over de onder gang van het eskader Von Spee. Toen gaf Von Rintelen zich over en ging naar een krijgsgevangenen kamp, van waaruit by een vergeefse poging tot ontvluchten deed. 0— Toen Amerika de oorlog inging, vroegen de Amerikaanse autoriteiten Von Rintelens uitlevering, niet als krijgsgevangene, maar als misdadiger. Hy werd veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf en doorleefde vier zware jaren in een Amerikaanse staatsgevangenis. Toen hy er uitkwam, was de oorlog uit. Het „Vaterland" had Von Rintelen niets meer te bieden, maar wel aan Von Papen, de diplomaat, die zo'n goede vriend van Von Hindenburg was, die tenslotte rykskanselier werd en er voordeel in zag Hitier de macht in handen te spelen. Von Rintelen was een der dapperste, sportiefste en handigste agenten van het Duitse Keizerrijk, maar hy verloor de stryd tegen de materiële over macht van Amerika en de doorge fourneerde domheid van zyn supe rieuren. Hengelsportartikelen Op jacht naar vis, Dat is nog lang niet mis Als snoer en hengel maar van Hendriks is. Moeder de vrouw zegt dan beslist Hoor eens wat het in de pan sist. Grote vangst verzekerd, dus op naar Langstraat 48 F. W. HENDRIKS

Peel en Maas | 1951 | | pagina 3